سۋ جاۋجىڭ:
100 جىلمەن جالعاسىپ كەلە جاتقان قىزىل رۋح
سۋ جاۋجىڭنىڭ سۋرەتى. □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى / ۋاڭ حاۋميڭ
”سۋ جاۋجىڭ كەدەي ەگىنشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن، بالا شاعىندا وتباسى تاپشىلىقتا وتكەندىكتەن، نەبارى 3 جىل جەكەشە مەكتەپتە وقىعان...“. سامبىر - سامبىر كىتاپ وقىعان داۋىس گۋاڭدۇڭ ولكەسى جۋحاي قالاسى تاڭجياۋان قالاشىعى چي - اۋ قىستاعىنداعى جاۋجىڭ ەسكەرتكىش مەكتەبىنەن شىعىپ جاتتى. وسى ءبىر قىزىل تاربيە ساباعىن 5 - جىلدىقتىڭ 1 - كلاسى، ياعني ”سۋ جاۋجىڭ (11) - كلاسى“ وقىپ جاتقان ەدى.
جاز باسىندا تاڭجياۋان قالاشىعى چي - اۋ قىستاعىندا گۇلدەر قۇلپىرىپ، ءشوپ جايقالا وسكەن. 1885 - جىلى جۇڭگو جۇمىسشىلار قوزعالىسىنىڭ ايگىلى باسشىسى سۋ جاۋجىڭ وسى ارالداعى كەدەي وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ بايىرعى تۇراعىنىڭ جانىنداعى الاڭدا سۋ جاۋجىڭنىڭ ءمۇسىنى ءۇن - ءتۇنسىز قاسقايىپ تۇر.
سۋ جاۋجىڭنىڭ بايىرعى تۇراعى جىم - جىرت ءارى تار كوشەنىڭ تۇكپىرىندە، ءۇيدىڭ الدىنداعى شاعىن اۋلا الاسا داۋالمەن قورشالىپ، كىشكەنتاي قاقپا شاتىرشاسى سالىنعان. تەڭبىل - تەڭبىل داۋال بەدەرى سان وزگەرىستى باستان كەشىرگەن زاماننان سىر شەرتىپ تۇرعانداي.
1903 - جىلى 18 جاستاعى سۋ جاۋجىڭ كۇن كورىس ءۇشىن شياڭگاڭداعى شەتەل كەمەسىندە قارا جۇمىسشى بولىپ ىستەيدى ءارى توڭكەرىس ءۇشىن شاپقىلاعان سۇن جۇڭشانمەن جولىعادى.
1917 - جىلى روسسيا وكتابر توڭكەرىسىنىڭ جەڭىس حابارى جۇڭگو تەڭىزشىلەرى اراسىندا تارايدى. سۋ جاۋجىڭ جاڭا مادەنيەت قوزعالىسىنا قاتىستى كىتاپتاردى وقۋ ورايىنا يە بولىپ، ماركسيزمنىڭ توڭكەرىس نازارياسىن ۇيرەنەدى.
1921 - جىلى 3 - ايدا سۋ جاۋجىڭ مەن لين ۋيمين قاتارلىلار شياڭگاڭدا جۇڭحۋا تەڭىزشىلەر جۇمىسشى ۇيىمى بىرلەسكەن باس ۇيىمىن قۇرۋدى دارىپتەيدى. 1922 - جىلى 1 - ايدا شياڭگاڭ تەڭىزشىلەرى جۇرگىزگەن زور جۇمىس تاستاۋ ەرەۋىلىندە سۋ جاۋجىڭ جۇمىس تاستاۋ باس باسقارماسى جالپى ىستەر ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جانە كەلىسسوز ۋاكىلىنىڭ ءبىرى بولىپ سايلانادى.
1925 - جىلى كوكتەمدە سۋ جاۋجىڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. سول جىلى 6 - ايدا ول جانە دىڭ جۇڭشيا قاتارلىلار جۇڭگو مەن شەتەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن ”گۋاڭجوۋ - شياڭگاڭ زور جۇمىس تاستاۋىنا“ باسشىلىق ەتەدى. پارتياعا مۇشە بولعاننان كەيىن سۋ جاۋجىڭ ىلگەرىندى - كەيىندى مەملەكەتتىك باس جۇمىسشى ۇيىمى دايىندىق كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، جۇڭحۋا تەڭىزشىلەر جۇمىسشى ۇيىمى بىرلەسكەن باس ۇيىمىنىڭ باستىعى، مەملەكەتتىك باس جۇمىسشى ۇيىمى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ باستىعى مىندەتىن وتەيدى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 5 - قۇرىلتايىندا سۋ جاۋجىڭ ورتالىق كوميتەتتىڭ مۇشەسى، ساياسي بيۋرونىڭ كانديدات مۇشەسى بولىپ سايلانادى؛ پارتيانىڭ 7 - تامىز ماجىلىسىندە جانە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 6 - قۇرىلتايىندا تۇگەلدەي پارتيا ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، تۇراقتى مۇشەسى بولىپ سايلانادى.
قاتاڭ كۇرەس ورتاسىندا ۇزاق ۋاقىت بويى جان اياماي ىستەگەن سۋ جاۋجىڭ زورىعىپ اۋىرىپ، 1929 - جىلى ناۋقاستان قايتىس بولادى. ءومىرىنىڭ سوڭعى مينۋتتارىندا سۋ جاۋجىڭ ءباز - باياعىسىنداي بۇقارانى كۇرەس جاساۋعا ۇيىمداستىرۋدى ەسىنەن شىعارماي، كوڭىلىن سۇراي بارعان جوۋ ىنلاي قاتارلىلارعا: ”قالىڭ حالىق تۇرمىس كەشىرۋگە شاراسىز قالدى، توڭكەرىس جاساۋ كەرەك، ول ءبىزدىڭ ۇيىمداستىرۋىمىزدى كۇتىپ تۇر“. ”كوپشىلىك ءبىر نيەتپەن كۇش بىرىكتىرىپ، جابال سەلبەسىپ، توڭكەرىستىڭ سوڭعى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋىمىز كەرەك!“، - دەيدى.
جاۋجىڭ ەسكەرتكىش مەكتەبى ءمورال - تاربيە باسقارماسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى گو تيڭتيڭ وسى قىزىل تاربيە ساباعىن بەرەتىن وقىتۋشى، ول: ”قىزىل گەندى جالعاستىرۋ ءبىزدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىمىز“، - دەدى.
2008 - جىلى 8 - ايدا چۇڭچيڭ ۋشي اۋدانىنا وقۋعا كومەككە بارىپ قايتىپ كەلگەن لو جىيۇڭ ارالداعى وسى مەكتەپكە بارىپ وقىتۋشىلىق ىستەۋدى ىرىقتىلىقپەن ءوتىنىپ، مەكتەپ باستىعى مىندەتىن وتەپ، تۇپ - تۋرا 13 جىل ىستەيدى.
لو جىيۇڭ بىلاي دەدى: ”جاۋجىڭ“ دەگەن ءسوز ماڭگى وشپەيتىن قىزىل تاڭبا. وسى بىرنەشە جىلدا ءار جىلى 9 - ايدىڭ 3 - كۇنى جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىستىڭ جەڭىسكە جەتكەندىگىن ەسكە ءتۇسىرۋ كۇنىندە مەكتەپ سۋ جاۋجىڭ كلاسىنىڭ اشىلۋ سالتىن وتكىزەدى؛ سۋ جاۋجىڭنىڭ تۋعان كۇنى 11 - ايدىڭ 11 - كۇنى مەكتەپ جەلىلەس قيمىل ورىستەتەدى؛ 9 - ايدىڭ 30 - كۇنى قۇربانداردى ەسكە ءتۇسىرۋ كۇنى مەكتەپ تاعى ساقا جاۋىنگەرلەردى وقۋشىلارعا قىزىل حيكايا ايتىپ بەرۋگە ۇسىنىس ەتەدى...
ول مىنالاردى ءبىلدىردى: مەكتەپ ”سۋ جاۋجىڭ رۋحى“ − قايسارلىقپەن العا ۇمتىلاتىن شايقاس جۇرگىزۋ رۋحىن، شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەيتىن عىلمي رۋحتى، اتاق - ابىروي قۋماعان شىندىققا ۇمتىلۋ رۋحىن، شىنايى دا جايدارى سەلبەسۋ رۋحىن اسقاقتاتادى.”ءاربىرىمىز وسى ءبىر قىزىل رۋحتىڭ ىقپالىن قابىلداۋدامىز“، - دەدى لو جىيۇڭ.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 9 - كۇنى گۋاڭجوۋدان بەرگەن حابارى)
