دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە ءبىر نيەتپەن ۇمتىلۋ
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى رىن جياڭ
5 - ايداعى كوكتوعاي اۋدانى كوكتوعاي قالاشىعى تاراتى قىستاعى، اعاشتار جاسىل بۇرشىك جارىپ، تاۋ گۇلدەرى جايقالا اشىلىپ، كوكتەمنىڭ قادامى ەرتىس وزەنىنىڭ قاينارىنداعى وسى قىستاققا كەلىپ ۇلگىردى. ادامدى كوكتەمنەن دە قۋانتاتىنى ”ەرتىس وزەنىندەگى ءبىرىنشى قىستاق“− تاراتى قىستاعىنىڭ ساياحات كاسىبى جالىندى ومىرشەڭدىككە تولدى.
قىستاق تۇرعىندارى ساياحات كاسىبى ”سايگۇلىگىنە“ ءمىندى
”جاڭبىرلى ءتۇن، سەن كەتتىڭ، قوش دەدىڭ، سالقىن سامال سەرىگىم دەپ مەنىڭ...“، 5 - ايدىڭ 10 - كۇنى تۇستە «كوكتوعايداعى شوپان» ءانىنىڭ مۇڭلى اۋەنى تاراتى قىستاعىنداعى ”ات جالىنداعى ءۇي“ شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ شاعىن اۋلاسىنان قالىقتاي كوتەرىلدى. قاربالاس جۇمىس ىستەپ جۇرگەن قىستاق تۇرعىنى كۇلپاران قابىلعازىنىڭ جۇزىنەن شاتتىق لەبى ەستى.
بۇرىنعى تام ۇيدەن بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىرىپ، ەرەكشەلىگى ايقىن حالىقتىق تۇسەلحانا سالىپ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشتى، ۇرپاقتار بويى وسى ارادا تۇرىپ كەلگەن كۇلپاراننىڭ تۇرمىسى بارعان سايىن جاقساردى. كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرىلىسى، ساياحات كاسىبىنىڭ قاۋىرت دامۋى... وسى بىرنەشە جىلدا تاراتى قىستاعى كورىكتەنىپ، بايي ءتۇستى.
2018 - جىلى كۇلپاراننىڭ وتباسى 50 مىڭ يۋان قارجى شىعارىپ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشقان بولاتىن. ول كەزدە بۇكىل قىستاقتا جيىنى 10 وتباسى قىستاق تۇرعىنى ساياحات كاسىبىمەن شۇعىلداناتىن. ”30 مىڭ يۋان قارىز الدىم، زيان شەگىپ قالامىن با دەپ ءبىراز الاڭدادىم“، - دەدى كۇلپاران جىميىپ.
”بۇل ارا كوكتوعاي كورىنىس اۋماعىنان بىرنەشە كيلومەتر عانا الىستا، اۋىل - قىستاق ساياحاتىن دامىتۋدىڭ شارت - جاعدايى وتە جاقسى“، - دەدى تاراتى قىستاعى ساياحاتشىلارعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ جاۋاپتىسى نازيگۇل رازدان، 2018 - جىلدان باستاپ ول شارۋالار شاتتىعى ساياجايلارى مەن حالىقتىق تۇسەلحانالاردىڭ قۇرىلۋىن ءارى جەتىلۋىن ءوز كوزىمەن كورىپ كەلەدى.
قىستاق تۇرعىندارى وزدەرى تۇرعان ۇيلەرىنىڭ سىرت جاعىن وزگەرتىپ، ءۇي ءىشىن اشەكەيلەپ، ءبىر تۇلعالى اعاش ىدىس - اياقتار مەن تات باسپايتىن بولاتتان جاسالعان قازان - وشاق، ۇلتتىق كيىم - كەشەك، كەستەلى ورامال قاعاز قورابى، تامعا ىلەتىن قالتا جانە اسپا ساعات سياقتى بۇيىمداردى ساتىپ الىپ، ءار توسەككە ەكىدەن كىرلىك، كورپە قاپ جانە توسەنىش سەپتەدى... قىستاق تۇرعىندارىن ساياحات كاسىبى ”سايگۇلىگىنە“ مىنگىزۋ ءۇشىن، كوكتوعاي قالاشىعى مەن تاراتى قىستاعىنىڭ كادرلارى قىرۋار قۇلشىنىس جاسادى.
ءبىر جىلدا 10 وتباسى اقشا تاۋىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ بەلسەندىلىگى قاۋلاپ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايلارى مەن حالىقتىق تۇسەلحانا اشقان ادامدار بارعان سايىن كوبەيدى. بيىل بۇكىل قىستاقتاعى شارۋالار (مالشىلار) شاتتىعى ساياجايىنىڭ، حالىقتىق تۇسەلحانانىڭ سانى 55كە جەتتى.
”شوپان“ ءانى ەندىگارى مۇڭلى بولمايتىن بولدى
تاراتى قىستاعى قازىر كەزىندەگى كەدەي دە توزىعى جەتكەن قىستاقتان مۇلدەم باسقاشا.
قازىر بۇل ارا مەملەكەتتىك 3A دارەجەلى ساياحات كورىنىس ءوڭىرى، مەملەكەتتىك اۋىل - قىستاق ساياحاتىنداعى ءتۇيىندى قىستاق، تاعى جۇڭگو كوكتوعاي دالادا تۇنەۋ جينالىسى، قار - مۇز سالتاناتى، الاۋ كەشى، فوتوسۋرەت جارىسى، گاز شارىمەن سەرۋەندەۋ سياقتى ءبىر قىدىرۋ مادەنيەت، ساياحات، دەنە تاربيە قيمىلدارىن وتكىزگەن، بۇل ايتسا - ايتقانداي ”ەرتىس وزەنىندەگى ءبىرىنشى قىستاق“.
”قازىر داڭقى اسىپ تۇرعانداردان، ات جالىنداعى ءۇي، قارا جورعا قوناقجايى، چيڭفىڭ دەڭى، ەرتىستىكتەر ءۇيى، وزەن بويىنداعى ءۇي سياقتىلار بار. ءار تۇسەلحانانىڭ، شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ وزىنە ءتان ەرەكشەلىگى بار، بارلىعىنىڭ تۇرلىشە حيكايالارى بار“، - دەپ نازيگۇل ءبىر - بىرلەپ ايتا باستادى.
ساياحات كاسىبى تاراتى قىستاعىنىڭ بەت - بەينەسىن وزگەرتتى، ءتىپتى دە كوپ ادامنىڭ تاعدىرىن دا وزگەرتتى.
”دامىپ بۇگىنگە جەتكەندە، تاراتى قىستاعىنىڭ ءبىز ءۇشىن ازىرلەگەن تۇعىرىنا العىس ايتامىز“، - دەدى كوكتوعاي اۋدانى سياپات . كىكى ءسۇت ونىمدەرىن مانەرلەۋ شەبەرحاناسىنىڭ جاۋاپتىسى نۇرجان مۇراتبەك. بۇرىن ءداستۇرلى دامدەگى ايران ۇيىتۋدى نەگىز ەتەتىن بۇل ءسۇت ونىمدەرى كاسىپورنىنىڭ قۇرىلعان ۋاقىتى دا تىم ۇزىن ەمەس. قىستاق كاسىپورىننىڭ ونىمدەرىن كورسەتۋى، ساتۋى ءۇشىن تەگىن ورىن ازىرلەپ بەردى، مۇنان سىرت، قىستاقتاعى ساياحاتشىلارعا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنان ارناۋلى ساتۋ اۋماعىن اشىپ بەرۋگە دايىندالىپ وتىر.
”كوكتەم مەرەكەسى كەشىندە ورىندالعان «كوكتوعايداعى شوپان» ءانى كوكتوعايدىڭ اتىن ەلگە تانىتتى، قىستاققا كوكتەم مەرەكەسىنەن كەيىن كوپتەگەن شاڭعى اۋەسكەرلەرى كەلدى. كوكتەمدەگى كورىنىس باسقا كەزدەن وزگەشە، بۇل اراعا كەلۋدى ۇناتاتىن ساياحاتشىلار بارعان سايىن مولايدى“، - دەدى نازيگۇل.
كۇن سايىن قىزا تۇسكەن ساياحات كاسىبى قىستاق تۇرعىندارىن شاتتىققا جانە باقىتقا كەنەلتتى.
دامۋ ورايى ”قارجى قوسۋشىلاردى“ باۋرادى
تاراتى قىستاعىندا ءار جىلى بەيتانىس جۇزدەر پايدا بولادى − ولار بۇل قىستاقتىڭ ادامدارى ەمەس، ءبىراق بارلىعى وسى قىستاقتىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىنا دەم بەرۋ ءۇشىن ءارى وزدەرىنىڭ دە باقىتتى تۇرمىسى ءۇشىن كەلەدى.
بيىل 5 - ايدىڭ باسىندا تۇڭ جىرۇڭنىڭ كوكتوعاي شياڭشىلي حايلۋكۇڭ قۋىرما - قاقتاما اسحاناسى تاراتى قىستاعىندا ساۋداسىن باستادى. ول كوكتوعاي قالاشىعىنان، 2018 - جىلدان باستاپ قالاشىقتا قۋىرما - قاقتاما اسحاناسىن اشىپ، ساۋداسى جاقسى بولىپ كەلگەن بولاتىن. دەسەدە ول تاراتى قىستاعىنا قاتتى قىزىعىپ، وسى ارادان اسحانا اشۋدى ويلاپ كەلگەن. بىلتىر قىستا ول قالاشىقتاعى اسحاناسىن جاۋىپ، قىستاققا كەلدى. ”بۇل ارانىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى وتە تاماشا، داڭقى دا بارعان سايىن اسقاقتادى، كەلەتىن ساياحاتشىلار دا بارعان سايىن مولايدى، دامۋ كەلەشەگى شەكسىز“، - دەدى ول.
”2019 - جىلى 11 - ايدا ءبىز تاراتى قىستاعىندا شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشتىق“، - دەدى ابىز اتا شارۋالار شاتتىعى ساياجايىنىڭ جاۋاپتىسى اينۇر مۇستاپا. بۇرىن ول كوكتوعاي اۋدانىندا اسحانا اشاتىن، قازىر تاراتى قىستاعىنداعى ءبىر تۇرعىننىڭ ءۇيىن جىلىنا 60 مىڭ يۋاندىق اقىمەن جالعا الدى. ساۋدا ەڭ جاقسى كەزدە ابىز اتا شارۋالار شاتتىعى ساياجايى كۇنىنە 50 - 60 ادامدى تاماقتاندىرادى.
2019 - جىلى تاراتى قىستاعى ساياحاتتىق قىزمەت وتەۋدەن 9 ميلليون 710 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزىپ، بۇكىل قىستاقتىڭ جان باسىندىق كىرىسى 15 مىڭ يۋانعا جەتتى. اينۇر ءوزىنىڭ اۋماعى مەن تيجارات كولەمىن كەڭەيتىپ، شايحانا، مۋزيكالى تاعامجاي اشۋدى جوسپارلاپ وتىرعاندىعىن ايتتى.
اينۇر سياقتى تاراتى قىستاعىنا كەلىپ دامۋ ورايىن كوزدەگەن ادامدار بارعان سايىن مولايدى. قازىر قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءۇيىن جالعا الىپ شارۋالار (مالشىلار) شاتتىعى ساياجايىن، حالىقتىق تۇسەلحانا اشىپ وتىرعان سىرتتان كەلگەندەردەن 10 نەشە ادام بار. ولار تاراتى قىستاعىنىڭ ساياحات كاسىبىن دامىتۋىنا ات سالىسۋمەن بىرگە، ءتىپتى دە كوپ قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىنان پايداعا كەنەلۋىنە مۇمكىندىك جاساۋدا.
