دۋ يىنۋا:
شينجياڭداعى 1 - ۇرپاق ەلەكترشىلەردىڭ كورنەكتى ۋاكىلى
ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسى (بۇرىنعى ديحۋا ەلەكتر ستانسياسى) كەرنەۋ وزگەرتۋ پۋنكتىنىڭ جۇمىس ورنى.
دۋ يىنۋا. □ سۋرەتتەردى شينجياڭ حۋاديان ۋيحۋلياڭ جاڭا ەنەرگيا شەكتى سەرىكتەستىگى بەرگەن
تۇلعالار ارحيۆى
دۋ يىنۋا، 1932 - جىلى گانسۋدىڭ ۋشان اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن، 1949 - جىلى جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنا قاتىناسقان، 1950 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان، 1952 - جىلى كاسىپ اۋىستىرىپ بۇرىنعى شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر زاۆودىنا بارعان، 1953 - جىلى ديحۋا ەلەكتر ستانسياسىنا (قازىرگى شينجياڭ حۋاديان ۋيحۋلياڭ جاڭا ەنەرگيا شەكتى سەرىكتەستىگى) اۋىسىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى پارقازان بولىمشە الاڭى پارتيا يايەچكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، زاۆود جۇمىسشى ۇيىمىنىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى سياقتى مىندەتتەردى اتقارعان. قىزمەت كەزىندە جەكە - جەكە 1959 - جىلى، 1960 - جىلى، 1961 - جىلى، 1964 - جىلى، 1966 - جىلى، 1977 - جىلى مەملەكەتتىك وزات ءوندىرىسشى اتاعىن العان. 2012 - جىلى دۋ يىنۋا ناۋقاس سەبەبىنەن 80 جاسىندا قايتىس بولدى.
”وتانىمنىڭ قاي جەرى ادام قاجەت ەتسە، پارتيا مۇشەسى رەتىندە، مەن قولباسشىلىققا بويسۇنىپ، سول جەرگە بارامىن“.
− دۋ يىنۋا
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى چىن چياڭۋي
4 - ايدىڭ 21 - كۇنى شينجياڭ حۋاديان ۋيحۋلياڭ جاڭا ەنەرگيا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ زاۆود تاريحى سارايىندا وسى سەرىكتەستىكتىڭ جالپىلىق باسقارۋ ءبولىمىنىڭ قىزمەتكەرى لي ۋىن ”قايىسپاس ارقالىق“ كورمە بولىگىندەگى ءبىرىنشى ورىنعا قويىلعان سۋرەتتى كورسەتىپ تۇرىپ بىلايشا تانىستىردى: ”مىنا كىسى دۋ يىنۋا، ول زاۆودىمىزدىڭ ماقتانىشى بولۋمەن بىرگە، شينجياڭداعى 1 - ۇرپاق ەلەكترشىلەردىڭ ۋاكىلى“.
سۋرەتتە دۋ يىنۋانىڭ كيىمىنىڭ سول جاق كەۋدە تۇسىنا تولتىرا مەدال قادالعان، جىلى شىرايمەن كۇلىمسىرەگەن. وسى ىلگەرىندى - كەيىندى 6 رەت مەملەكەتتىك وزات ءوندىرىسشى اتاعىن العان شينجياڭداعى 1 - ۇرپاق ەلەكترشى، وسىنداي شۇعىلالى وبرازىمەن شينجياڭنىڭ ەلەكتر تاريحىنان ماڭگىلىك ورىن الدى.
ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنداعى 2 - ۇرپاق رەتىندە لي ۋىن دۋ يىنۋانى ابدەن بىلەدى. ونىڭ نازارىندا دۋ يىنۋا ءبىر تيپتىك كومپارتيا مۇشەسى، جۇڭگو جۇمىسشىسى. ”دۋ اقساقال سوزگە شورقاق، ول وسىنشاما كوپ داڭققا يە بولسا دا ەجەلدەن ماقتانىپ كورگەن ەمەس. ءبىز سياقتى كوپتەگەن جاستاردا ول جونىندە، قىزمەت ورنىن ءسۇيىپ، كاسىپتى قاستەرلەيدى، ءۇن - ءتۇنسىز ۇلەس قوسقان دەگەن تانىم عانا بار. اۋەلى، كەيبىر داڭقتارىن ول قايتىس بولعاننان كەيىن، ارتىندا قالعان دۇنيەلەرىنىڭ اراسىنداعى سيلىقتاردى كورگەندە بارىپ ءبىراق بىلدىك، ول ءاسىلى شينجياڭنىڭ ەلەكتر كاسىبىنە وسىنشاما كوپ ۇلەس قوسقان ەكەن“، - دەدى لي ۋىن تەبىرەنە.
لي ۋىننىڭ تۇسىندىرمەسى جانە بىر - بىرلەگەن كونە سۋرەتتەر ءتىلشىنى 20 - عاسىردىڭ 50 - جىلدارىندا دۋ يىنۋانىڭ شينجياڭداعى تۇڭعىش وت ەلەكتر ستانسياسىن قۇرۋعا ات سالىسقان كورىنىستەرگە قاراي جەتەلەدى.
قاي جەر قاجەت ەتسە، سول جەرگە بارامىن
سول جىلدارى دۋ يىنۋا ۋاڭ جىن جياڭجۇنگە ەرىپ شينجياڭعا كەلگەن اسكەري ادام ەدى. سول كەزدە شينجياڭنىڭ نەگىزدىك ونەركاسىبى ءالسىز، ەكونوميكالىق تۇرمىسى مەشەۋ، ەلەكتر بارىنشا تاپشى، حالىقتىڭ تۇرمىس دەڭگەيى وتە تومەن بولاتىن. ەلەكتر شام بولماۋ، جول تەگىس بولماۋ سول كەزدىڭ ناقتى كارتيناسى ەدى.
شينجياڭنىڭ جاعدايىن ورنىقتىرىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋ ءۇشىن، ۇكىمەت وسىزاماندانعان ورتا تۇرپاتتى وت ەلەكتر ستانسياسىن قۇرۋدى ۇيعاردى. 1950 - جىلى ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ (بۇرىنعى ديحۋا ەلەكتر ستانسياسى) ەڭ العاشقى ورنىن تاڭداۋ باستالدى. سول جىلى 4 - ايدا جۇڭگو سوۆەت وداعىمەن سەلبەستىك توقتامعا قول قويىپ، ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ 1 - مەرزىمدىك ينجەنەرياسىن مەملەكەتتىڭ ”1 - بەسجىلدىق“ جوسپارى كەزىندە سوۆەت وداعى كومەكتەسىپ سالىپ بەرەتىن 156 ءتۇرلى ءتۇيىندى ينجەنەريانىڭ ءبىرى ەتىپ تۇراقتاندىردى. 1952 - جىلى 5 - ايدىڭ 11 - كۇنى ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ 1 - مەرزىمدىك ينجەنەرياسىنىڭ جۇمىسى باستالىپ سالىنا باستادى.
ەلەكتر ستانسياسى قۇرىلىسىن تەزدەتۋ ءۇشىن، ەندى عانا وق جاڭبىرشا بوراعان قيىن - قىستاۋ سىناقتاردان سۇرىنبەي وتكەن جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنىڭ زور توپتاعى كوماندير - جاۋىنگەرلەرى قولدارىنداعى قارۋ - جاراقتارىن تاستاپ، قامىستى قۇبا شولدە قۇرىلىس جۇمىسشىسى بولدى. 1953 - جىلى 6 - ايدا اسكەري بولىمنەن كاسىپ اۋىستىرعانىنا كوپ ۇزاماعان دۋ يىنۋا دا وسى قۇرىلىس ۇلكەن قوسىنىنا كەلىپ قوسىلدى. دۋ يىنۋا كوزى تىرىسىندە اقپارات قۇرالدارىنا سول كەزدەگى قۇرىلىس جاعدايىن ايتىپ بەرگەن: ”قۇرىلىس جۇرگىزۋگە قاتىناسقان بارلىق كادرلار مەن جۇمىسشىلار شاتىردا تۇردى، ات قورادا جاتتى، كۇنى دەرلىكتەي توپىراق قازدى، داۋال تۇرعىزدى، بولات شىبىق تاسىدى، سەمەنت جەتكىزدى، كوپشىلىكتىڭ جىگەرى تاسىپ، بوس جۇرگەن بىردە - ءبىر ادام بولمادى“.
نەشە 10 توننا اۋىرلىقتاعى پارقازان بۇكىلدەي سۇيرەۋ، يىقپەن كوتەرۋ، دومالاتۋ، شىنجىرمەن سۇيرەۋ سىندى قاراپايىم تاسىلگە سۇيەنىپ، بىردەن - بىردەن تولىق قۇراستىرىلدى. سول كەزدەگى تەحنيكتەر نەگىزىنەن اسكەري بولىمنەن كاسىپ اۋىستىرعان اسكەريلەر بولاتىن، ءبىلىم ورەسى جاپپاي تومەن ەدى. سىحەمانى كورىپ ءتۇسىنۋ ءۇشىن، ولار كاسىپتەن سىرتقى ۋاقىتتارىنان پايدالانىپ، ورىس ءتىلىن وزدىكتەرىنەن ۇيرەندى. دۋ يىنۋا ولاردىڭ اراسىنداعى ءبىرى بولدى، ول ورىس ءتىلىن ۇيرەنىپ قالماستان، تاعى ءوزىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
دۋ يىنۋا ىلگەرى بالاسى دۋ جيانۋيگە: ”گانسۋدان شينجياڭعا كەلگەنگە دەيىن، ارميادان ەلەكتر ستانسياسىنا بارعانعا دەيىن مەنىڭ ءار رەتكى تالعامىما − وتاننىڭ قاي جەرى ادامدى قاجەت ەتسە، پارتيا مۇشەسى رەتىندە، مەن قولباسشىلىققا بويسۇنىپ، سول جەرگە بارامىن دەگەن وي ارقاۋ بولدى“، - دەگەن ەدى.
ىستەگەن كاسىبىندە بەرىلە ىزدەندى
1953 - جىلى 12 - ايدىڭ 30 - كۇنى قار - مۇز قۇرسانعان لۋۋيتاندا بارابان ءۇنى كوتەرىلىپ، ءتۇستى تۋلار جەلبىرەدى. ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ 1 - ءنومىرلى گەنەراتور اگراگاتتارى رەسمي وندىرىسكە قوسىلىپ ەلەكتر تاراتتى، بۇل شينجياڭ تاريحىنداعى تۇڭعىش وسىزاماندانعان وت ەلەكتر ستانسياسى ەدى.
دۋ يىنۋانىڭ سالاۋاتىندا وسى سەبەپتى قايتالاي وزگەرىس بولدى، قۇرىلىسشىدان ەلەكتر ستانسياسىنىڭ پارقازان سەحىندا جۇمىس ىستەيتىن جۇمىسشىعا اينالدى. پارقازان جۇمىسى وت ەلەكتر ستانسياسى قىزمەتىندەگى ەڭ جاپالى قىزمەت ورنى، كومىر جاعۋ، كۇل شىعارۋ، كوكستەندىرۋ قىزمەتىنىڭ بارلىعى كۇشەمەلى ەڭبەك ەدى، قايسار ەرىك - جىگەر بولماسا تاباندىلىقپەن ىستەۋ وتە قيىنعا سوعاتىن.
دۋ يىنۋا تولىمدى پارقازان جۇمىسشىسى بولىپ قالماستان، قىزمەتتى جەرىنە جەتكىزە ىستەدى. شينجياڭداعى تۇڭعىش توپتاعى پارقازان جۇمىسشىسى رەتىندە، قولما - قول تاجىريبە ۇيرەتەتىن ۇستازى بولماعاندىقتان، ول قاربالاس قىزمەتتەن سىرتقى ۋاقىتتارىندا تەحنيكالىق كىتاپتاردى وقىپ وزدىگىنەن ۇيرەندى، ءبىر جاعىنان ۇيرەنىپ، ءبىر جاعىنان امالياتتان وتكىزىپ، پارقازاننىڭ اينالىم جۇمىس تەحنيكاسىن يگەردى.
قىزمەتكە دەگەن ىستىق ىنتا، سونداي - اق شينجياڭنىڭ دامۋىن ەلەكترمەن قامتاماسىز ەتۋ سەنىمىندە بولعان دۋ يىنۋا ءبىر جىلدان استام ۋاقىت جۇمساپ پارقازاننىڭ اينالىم جابدىقتارى، قورعاۋ سياقتى جاقتارداعى قاتىستى كىتاپتاردى وقىپ بولدى، وسى سەبەپتى ول ماسەلەنى زەرتتەۋگە شەبەر بولۋداي تاماشا ادەت قالىپتاستىردى.
1953 - جىلى پارقازان جۇمىس باستاپ وندىرىسكە قوسىلعان كەزدە كومىر جۇمسالىمى ءبىرشاما كوپ بولىپ، ءار كيلوۆات - ساعاتقا 1400 گرام كومىر جۇمسالاتىن. دۋ يىنۋا كومىر جۇمسالىمىنىڭ كوپ بولۋ سەبەبىن قاراستىرۋعا بەكيدى. ول پارقازاننىڭ اينالىم جاعدايىن باقىلاپ، ءاربىر ۋاقىت بولىگىندەگى كومىر مولشەرى، پارقازان تەمپەراتۋراسى، نەگىزگى بۋ ماشيناسىنىڭ تەمپەراتۋراسى، جەل جەتكىزۋ سياقتى ساندى مالىمەتتەردى دەن قويا ەستەلىككە الىپ، اقىر - اياعىندا سەبەبىن تاۋىپ شىقتى. پارقازان جاعۋ ءتاسىلىن ۇزدىكسىز رەتتەۋ جانە تەحنيكانى جاڭالاۋ ارقىلى 1955 - جىلى پارقازاننىڭ كومىر جۇمسالىمىن 590 گرامعا ءتۇسىردى، كەيىن كەلە تاعى 550 گرامعا ءتۇسىرىپ، ەلەكتر ستانسياسىنىڭ جالپىلىق كومىر جۇمسالىمىن بارىنشا تومەندەتىپ، ەلەكتر تاراتۋداعى وزىندىك قۇندى ۇنەمدەدى.
”اكەم ءوز كوزقاراسىنان قايتپايتىن، ءاربىر ءىستى ەرەكشە مۇقيات ىستەيتىن. ءالى ەسىمدە، بالام ەمتيحان ناتيجەسى كوڭىلدەگىدەي بولماعاندىقتان ۇيرەنۋدەن بەزۋ كوڭىل كۇيىندە بولدى. ادەتتە كوپ سويلەمەيتىن اكەم نەمەرەسىنە ۇمتىلماس ءبىر تاربيە بەردى“. دۋ جيانۋي ەسكە الىپ بىلاي دەدى: ”اكەم ءبىر ءىستى تىندىرىمدى ىستەۋدى ويلاساڭ، تەك بار پەيىلىڭمەن تاباندىلىق كورسەتسەڭ بولعانى، ءسوز جوق، ويداعىداي ورىنداۋعا بولادى دەيتىن. قازىر وسى ءسوز ءبىزدىڭ وتباسى تالىمىمىزگە اينالدى“.
پارتيا تۋىن كوتەرىپ، ۇلگى بولدى
دۋ يىنۋانىڭ شاكىرتى مامەتتۇرسىن كەرىمدى جولىقتىرعان كەزىمدە، ول ءوزىنىڭ سيلىقتارىن ءسۇرتىپ جاتىپتى. بيىل 78 جاسقا كەلگەن مامەتتۇرسىن 1964 - جىلى اۆتونوميالى رايوندىق ەڭبەك ەرى اتاعىن العان، ۇستازى مەن شاكىرتىنىڭ ەكەۋىنىڭ دە بىردەي ەڭبەك ەرى بولۋى ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنداعى تارتىمدى اڭگىمەگە اينالدى.
مامەتتۇرسىننىڭ نازارىندا دۋ يىنۋا جاقسى ۇستاز بولۋمەن بىرگە، تاماشا بانجاڭ ەدى، ونان دا ماڭىزدىسى، اتويلاپ الدا جۇرەتىن تاڭداۋلى پارتيا مۇشەسى ەدى.
”1958 - جىلى مەن حوتاننان قابىلدانىپ ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىندا قىزمەت ىستەدىم. كەلەردىڭ الدىندا پارقازاندى قويىپ، ەلەكتردىڭ نە ەكەندىگىن دە بىلمەۋشى ەدىم، پۋتۇڭحۋانى ءبىر اۋىز سويلەي دە المايتىنمىن. ۇستازىم مەنىڭ جاعدايىمدى كورگەننەن كەيىن، مەنىڭ قىزمەتىمە، تۇرمىسىما ەرەكشە قامقورلىق جاساپ، ماعان قولما - قول تەحنيكاعا ۇيرەتتى، ماعان پۋتۇڭحۋا ۇيرەتتى، مەنى ەرتىپ جابدىق جۇمىسىمەن تانىستىردى. مەن ۇستازىمنىڭ ءون - بويىنان قىزمەت ورنىن ءسۇيىپ، كاسىبىن قاستەرلەيتىن، ماڭىزدى مىندەتتى باتىلدىقپەن ارقالايتىن باسىمدىقتى ۇيرەندىم“، - دەدى مامەتتۇرسىن.
دۋ يىنۋا بانجاڭ مىندەتىن وتەگەن كەزدە ءوندىرىس اينالىمى تارتىبىنە قاتاڭ بويسۇنىپ، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرگە تەحنيكا ۇيرەتۋدە ءسوز - ارەكەتى ارقىلى باۋلۋعا تاباندى بولىپ، تۇتاس باندە تەحنيكا ۇيرەنەتىن، ساپانى وسىرەتىن، حاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتەتىن قىزۋ ورلەۋ كوتەرىلدى. ول تۇتاس ءباندى باستاپ، ”ۇنەمى تەكسەرۋ، ۇنەمى رەتتەۋ، ۇنەمى بايلانىس جاساۋ، ۇنەمى قورعاۋ، ۇنەمى مالىمەت بەرۋ سىندى 5 ۇنەمى ءادىس جونىندە ىزدەنىس جاساپ جانە ونىڭ نەگىزىن سالىپ، ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ ءوندىرىس ءبىرىنشى شەبى ءۇشىن عىلمي باسقارۋ تيپتىك ۇلگىسىن ورناتتى، ءوندىرىس حاۋىپسىزدىگى جاقسى، ەكونوميكالىق ونىمدىلىك جوعارى بولۋداي تاماشا ناتيجەگە قول جەتكىزدى. ونىڭ باسشىلىعىنداعى ءبان گرۋپپاسى ءۇرتىس 3500 كۇن حاۋىپسىز اينالىمدى جۇزەگە اسىرىپ، ءۇرتىس 10 جىل وزات ءبان گرۋپپاسى بولىپ باعالاندى.
”ۇستازىم نەشە 10 جىلدى ءبىر كۇنگىدەي وتكىزىپ، ءوز بويىنان ۇلگى كورسەتىپ، قىزمەت كەزىندە مەيلى قانداي ماسەلەگە جولىقسىن ءارى كۇندىز، الدە ءتۇن بولسىن، ول قاشاندا تاباندا جۇمىس ورنىنا جەتىپ، بىزگە جەتەكشىلىك ەتىپ شەشەتىن. مەن ونىڭ ءون بويىنان ءبىر كوممۋنيستىڭ جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋىن بايقادىم“، - دەدى مامەتتۇرسىن.
بۇگىنگى تاڭدا ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسىنان كومىر توزاڭىنىڭ لاستاۋىن كورە المايسىز، تاسىمالدانعان كۇل قالدىعىن كورە المايسىز، تەك نارت قىزىل گۇلدەردى، جاپ - جاسىل اعاشتاردى كورەسىز. ۋيحۋلياڭ ەلەكتر ستانسياسى 2008 - جىلى بۇكىل شينجياڭ بويىنشا الدىمەن ءتۇتىن گازىنان كۇكىرت قوسىلىستارىن ايىرۋ تەحنيكاسىن جاڭالاۋ ينجەنەرياسىن جۇرگىزگەننەن كەيىن، 2013 - جىلى تاعى جىلۋ - ەلەكتر بىرلەسپە ءوندىرىس اگراگاتتارىن توقتاتىپ، جاڭا ەنەرگياعا تۇبەگەيلى بۇرىلىس جاسادى. نەشە 10 جىلدا ەلەكتر قوزعاۋشى كۇش قاينارى وزگەردى، الايدا دۋ يىنۋانى ۋاكىلدىك ەتكەن كوممۋنيستەردىڭ رۋحى وسى ارادا ءالى دە ۇرپاقتان - ۇرپاقتارعا جالعاسا بەرەدى.
