ۋاڭ ىرجو:
جيڭگاڭشانداعى ەرجۇرەك قولباسشى
ۋاڭ ىرجونىڭ سۋرەتى. □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ ۋاڭمين
حۋنان ولكەسى شىمىن اۋدانى موشى قالاشىعى ۋاڭگۋانچياۋ قىستاعىنا ورنالاسقان ۋاڭ ىرجو قۇرباننىڭ بايىرعى تۇراعى −− جەرگىلىكتى ورىنداعى ماڭىزدى توڭكەرىستىك ەسكى جۇرت، 2019 - جىلى جوندەلىپ شىت جاڭا بەينەگە ەنگەن. بايىرعى تۇراقتىڭ ىشىنە ورنالاسقان ۋاڭ ىرجو قۇرباننىڭ ءمۇسىنى ايبىندى دا ايدىندى. بيىل پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى ادامدار قۇرباننىڭ بايىرعى تۇراعىنا بارىپ ەكسكۋرسيالاپ، ىززەت - قۇرمەتپەن قاراپ، ۋاڭ ىرجو قۇرباننىڭ شۇعىلالى ىزگى ىستەرىن ۇيرەندى.
ۋاڭ ىرجو، 1903 - جىلى تۋعان، حۋناننىڭ شىمىن اۋدانىنان. 1920 - جىلى چاڭشاداعى ولكەلىك جياجۇڭ ونەركاسىپ مەكتەبىنە قابىلدانىپ، العاباسار وقۋشىلار قوزعالىسىنا قاتىناسادى. 1924 - جىلى حۋاڭپۋ اسكەري مەكتەبىنىڭ 1 - قارارىنا قابىلدانادى، سول جىلى كۇزدە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. كەزىندە وقۋشىلار اترەتىنىڭ بولىمشە اترەت باستىعى بولعان، گۋاڭجوۋ ساۋداگەرلەر جاساعى بۇلىگىن تىنىشتاندىرۋعا جانە اسكەري ميليتاريست چىن جيۇڭميندى جازالاۋدىڭ 2 رەتكى شىعىسقا جورىعىنا قاتىناسقان. 1926 - جىلى حالىقتىق توڭكەرىستىك ارمياسىنىڭ 3 - شىسىنىڭ وزگەرتىپ قۇرۋ قىزمەتىنە قاتىناسادى، شىعىس باعىت شارلاۋشىلار قوسىنىنىڭ پارتيا ۋاكىلى بولىپ، سولتۇستىككە جورىق سوعىسىنا قاتىناسادى. سوڭىنان حالىقتىق توڭكەرىستىك ارمياسى 3 - جۇنى 26 - تۋانىنىڭ پارتيا ۋاكىلى بولادى. 1927 - جىلى حالىقتىق توڭكەرىستىك ارمياسى 4 - ارميا 25 - شىسى 74 - تۋانىنىڭ سانموۋجاڭى بولادى. وسى جىلدىڭ 8 - ايىندا وسى تۋاننىڭ اۋىر پۋلەمەدشىلەر ليانىن باستاپ نانچاڭ كوتەرىلىسىنە قاتىناسادى. كوتەرىلىستەن كەيىن 74 - تۋاننىڭ تۋانجاڭى بولىپ، قوسىنعا ىلەسىپ، وڭتۇستىككە شەرۋ تارتىپ گۋاڭدۇڭعا بارادى. 10 - ايدىڭ سوڭىندا نانچاڭ كوتەرىلىسىندەگى قالدىق اسكەرلەردى ءبىر قوسىن ەتىپ وزگەرتىپ قۇرىپ، ۋاڭ ىرجو سانموۋجاڭ مىندەتىن وتەيدى، جۋ دى، چىن ي قاتارلىلارمەن بىرگە قوسىندى باستاپ فۋجيان - گۋاڭدۇڭ - جياڭشي - حۋنان شەكاراسىندا اينالا شايقاس جۇرگىزىپ، قارۋلى كۇرەس جۇرگىزۋگە تاباندى بولادى. 1928 - جىلى 1 - ايدا شياڭنان كوتەرىلىسىنە قاتىناسىپ، باسشىلىق ەتىپ، جۇمىسشى - ديقان توڭكەرىستىك ارمياسى 1 - شىسىنىڭ سانموۋجاڭى بولادى.
1928 - جىلى 4 - ايدا جۋ دى مەن ماۋ زىدۇڭ قوسىنى جيڭگاڭشاندا كەزدەسكەننەن كەيىن ۋاڭ ىرجو جۇڭگو جۇمىسشى - ديقان قىزىل ارمياسى 4 - جۇنىنىڭ سانموۋجاڭى، قوسىمشا 28 - تۋاننىڭ تۋانجاڭى مىندەتىن وتەيدى. ول ماۋ زىدۇڭ، جۋ دىلاردىڭ قىزىل 4 - ارميانىڭ ۋدۋجياڭ، ساۋشى - اۋ، لۇڭيۋانكوۋ سياقتى شايقاستاردا جەڭىسكە جەتۋىنە قولباسشىلىق ەتىپ، گومينداڭ ارمياسى قوزعاعان 2 - رەتكى، 3 - رەتكى، 4 - رەتكى كەڭ كولەمدى ”شابۋىلداپ جويۋىن“ تالقانداۋىنا سەلبەسەدى. ۋاڭ ىرجو 28 - تۋاندى باستاپ ەرلىكپەن شايقاسىپ، جيڭگاڭشاننان ەندەي وتكەن ەرجۇرەك قولباسشى بولىپ، جيڭگاڭشان توڭكەرىستىك بازاسىن قورعاۋدا جانە دامىتۋدا ەلەۋلى ۇلەس قوسادى. وسى جىلى 8 - ايدىڭ 25 - كۇنى جياڭشيدىڭ چۇڭيىنىڭ سىشۇنشۇيىندا ساتقىنداردى وكشەلەي سوققىلاۋدا نەبارى 25 جاسىندا ەرلىكپەن قۇربان بولادى.
ۋاڭ ىرجوعا ازا ءبىلدىرۋ جينالىسىندا ماۋ زىدۇڭ، جۋ دى ونىڭ توڭكەرىس ءۇشىن قوسقان ۇلەسىن جوعارى باعالايدى. جينالىس الاڭىنا ماۋ زىدۇڭ قالام تەربەگەن، چىن ي كوشىرىپ قاعازعا تۇسىرگەن: ”ىرجو دەگەن ەسىم ماڭگى جاتتالدى، ىرجو بۇگىن كەلمەسكە ءبىراق اتتاندى! اۋىر مىندەت ارقالاۋسىز قاپ قالدى، كىم توزە الار بۇل جۇككە؟ تاپ ءۇشىن تۋدى، تاپ ءۇشىن قۇربان بولدى، تاپ سوڭى قايتپەك كەلەسى؟ جەڭىسكە جەتپەي تىنبايمىز!“، - دەگەن ازا ارناۋى ىلىنگەن.
2009 - جىلى ۋاڭ ىرجو ”جاڭا جۇڭگونىڭ قۇرىلۋىنا كورنەكتى ۇلەس قوسقان 100 قاھارمان ۇلگى تۇلعاسى“ بولىپ تاڭدالدى.
”ۋاڭ ىرجو شىمىن بايىرعى رايونىنان شىققان ايگىلى قاھارمان قۇربان، جۇڭگو جۇمىسشى - ديقان قىزىل ارمياسىنىڭ تاڭداۋلى قولباسشىسى. ول ءوزىنىڭ قىسقا دا شۇعىلالى عۇمىرى ارقىلى كوممۋنيستەردىڭ اينىماس سەنىمى مەن تالپىنىسىن، ەرجۇرەك، مويىماس كۇرەسكەرلىك رۋحتى، قۇربان بولۋدان قورىقپايتىن توڭكەرىستىك جىگەردى جاندى ۇعىندىردى“، - دەدى شىمىن اۋداندىق پارتيا تاريحىن زەرتتەۋ كەڭسەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ليۋ كۋاڭبياۋ.
شىمىن اۋدانى حۋنان مەن حۋبەيدىڭ شەكاراسىنا، ۋليڭشان تاۋ سىلەمىنىڭ شىعىس سولتۇستىگىنە ورنالاسقان، جەر ءتۇزىلىسى قاتەرلى، تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىك بولىپ، كەزىندە ۋليڭشان تاۋىنداعى شوعىرلى تۇتاسقان ەرەكشە كەدەي وڭىردەگى اۋدان ەدى. بۇگىنگى تاڭدا شىمىن اۋدانى كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاپ، كۇنى كەشەگى ”كەدەي تاۋ ۇڭگىرىندە“ كەرەمەت وزگەرىستەر تۋىلدى. 2020 - جىلدىڭ سوڭىندا انشياڭ - سىلي جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ شىمىننان سىليعا دەيىنگى بولىگىندە سىناق رەتىندە اۆتوكولىك قاتىناۋعا ىلەسە، شىمىن اۋدانى جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول بولماۋ تاريحىن اياقتاتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ داڭعىل ارناسىندا ەكپىندەي ىلگەرىلەدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 14 - كۇنى چاڭشادان بەرگەن حابارى)
