− رايونىمىزدىڭ مادەني ەسكەرتكىش، مۇراجاي الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ جۇيەسى كۇن سايىن كەمەلدەنىپ كەلەدى
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ حايفىڭ
5 - ايدىڭ 16 - كۇنى وقۋشىلار قىش بۇيىمدارىن جوندەپ قالپىنا كەلتىرۋ بارىسىن كورۋدە. 5 - ايدىڭ 18 - كۇنى حالىقارالىق مۇراجاي كۇنى قارساڭىندا، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىستىق مۇراجاي ”شەبەر قولمەن قىش قۇمىرا جاساۋدىڭ قىزىعىنا شومۋ“ قوعامدىق تاربيە قيمىلىن ورىستەتتى. سۋرەتتى ياڭ كۇن تۇسىرگەن
ءبىرسىپىرا مۇراجايلار تيانشان الابىنىڭ تۇس - تۇسىندا بوي كوتەرىپ، ءار الۋان جاڭا تەحنيكالار بايىرعى مادەني ەسكەرتكىشتەرگە ”جان“ ءبىتىردى، مۇراجاي ارالاۋ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جاڭا داعدىسىنا اينالۋدا... جوعارى ساپالى دامىعان شينجياڭنىڭ مادەني ەسكەرتكىش، مۇراجاي ىستەرى جىبەك جولىنداعى اسىل مۇرالاردىڭ كەرەمەتىن ايشىقتاي ءتۇستى.
مۇراجايلار تيانشان الابىنان جامىراي بوي كوتەردى
5 - ايدىڭ 18 - كۇنى دارەجەسىن جوعارىلاتۋدان، وزگەرتۋدەن كەيىن التاي ايماقتىق مۇراجاي اشىلۋ الدىندا تۇردى. شينجياڭ حالىقارالىق مۇراجاي كۇنىنىڭ نەگىزگى جينالىس ورنى رەتىندە، اتالعان مۇراجايدىڭ كورىك - كەلبەتى مەن ساپاسى قاتار كوتەرىلىپ، سول جەردىڭ جاڭا نىشاندىق قۇرىلىسىنا اينالدى.
”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە بۇكىل رايونداعى مادەني ەسكەرتكىش، مۇراجاي ىستەرى جوعارى ساپالى دامۋدى جۇزەگە اسىردى. مەملەكەت پەن شينجياڭعا كومەكتەسەتىن ولكە، قالالاردىڭ زور كۇشپەن قولداپ - قۋاتتاۋىندا، ءارقايسى ايماقتار، وبلىستار، اۋداندار، قالالار ءبىر توپ مۇراجايدى جاڭادان سالىپ، كەڭەيتىپ سالىپ قانا قويماي، مۇراجايلاردىڭ ”دارەجەسىن كوتەرۋ، جاڭارتۋ“ ورلەۋىن كوتەردى. 2020 - جىلى 5 - ايدا حوتان ايماقتىق مۇراجاي ساپاسىن جاقسارتىپ، دارەجەسىن كوتەرگەن سوڭ شىت جاڭا بەينەمەن اشىلدى. ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى، تارباعاتاي ايماعى، قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى سياقتى جەرلەردەگى مۇراجايلاردىڭ جاڭا سارايلارىنىڭ نەگىزگى قۇرىلىسى ىركەس - تىركەس سالىنىپ بىتسە، موڭعۇلكۇرە اۋدانى سياقتى اۋدان - قالالار جاڭادان مۇراجاي سالدى نەمەسە كەڭەيتىپ سالدى.
370 ميلليون يۋان قارجى سالىنعان شينجياڭ مۇراجايىنىڭ 2 - مەرزىمدىك قۇرىلىسى اۆتونوميالى رايوننىڭ ”13 - بەسجىلدىقتاعى“ ءتۇيىندى نىسانى سانالادى، بيىل جاپپاي اشىلادى. قازىر بۇكىل شينجياڭدا مەملەكەت مەنشىگىندەگى ءار دارەجەلى مۇراجايلار 92گە جەتىپ، تيانشان الابىندا بوي كورسەتۋدە، مۇنىڭ ىشىندە تەگىن اشىلاتىن مۇراجاي 81. اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ مادەنيەت جانە مۇراجاي ىستەرى بويىنشا الەۋمەتتىك قىزمەت ەتۋ جۇيەسى كۇن سايىن كەمەلدەنىپ كەلەدى.
قىرتىسى قالىڭ، قويناۋى تەرەڭ تاريحي مادەنيەت، اسەم دە الۋان ءتۇرلى ۇلتتىق ادەت - عۇرىپ، سالت - سانا، ايبىندى دا حيكىمەتتى جاراتىلىستىق كورىنىس بۇكىل شينجياڭداعى ءارقايسى ايماق، وبلىس، اۋدان، قالا مۇراجايلارىنا تۇرلىشە تارتىمدىلىق سيلادى. ولاردى ارالاعان ساياحاتشى ىلۋدە ءبىر كەزىگەتىن باتىس ءوڭىردىڭ حيكىمەت اسىلدارىن كورىپ، كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ شۇعىلاسىن سەزىنىپ قانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، باتىس ءوڭىر دالاسىنىڭ بايتاق جۇڭحۋامەن باستان - اياق تاريحىنىڭ ساباقتاسقان، گۋمانيتارلىق مادەنيەتىنىڭ بايلانىسقان، ءتۇپ تامىرىنىڭ جالعاسقان تىعىز بايلانىسىن سەزىنە الادى.
سونىمەن قاتار، شينجياڭ ساياحاتىنىڭ قاۋىرت دامۋىنا ىلەسە، جەر - جەر جەرگىلىكتى ەرەكشەلىككە يە مادەنيەت بايلىعىن اشۋعا دەن قويدى، شاۋەشەك قالاسى گارمون مۇراجايى، قۇمىل تاس تاماشالاۋ مادەنيەتى مۇراجايى سياقتى حالىق باسقارۋىنداعى جاڭا، حيكىمەت، قىزىقتى مۇراجايلار جاڭبىردان كەيىنگى جاۋقازىنداي قاۋلادى. ءار الۋان جەرگىلىكتى سالت - سانا ”شاعىن بولسا دا اسەم“ وسى مۇراجايلاردى جەرگىلىكتى ورىننىڭ ساياحات - مادەنيەتتەگى جاڭا تانىسقىسىنا اينالدىردى.
كۇن سايىن كوپ نەگىزدەنگەن مۇراجايلار جۇيەسى شينجياڭنىڭ كوركىن جان - جاقتى كورسەتىپ، اناعۇرلىم كوپ ساياحاتشىنى مۇراجايعا كىرىپ، شينجياڭمەن تەرەڭدەي تانىسۋعا باۋراۋدا.
سيفرلاندىرۋ مۇراجايلاردىڭ تارتىمدىلىعىن اسىردى
5 - ايدىڭ 15 - كۇنى حوتان ايماقتىق مۇراجايدا 10 نەشە چىڭدۋلىق ساياحاتشى ”10 مىڭ جىلدى ەندەي ءوتۋدىڭ“ تاڭعاجايىپ كەرەمەتىن سەزىندى. سيفرلى كورمە زالىندا «حوتاننىڭ 10 مىڭ جىلى» اتتى 8 مينۋتتىق بەينە كەسكىن حوتاننىڭ قولا داۋىرىنەن جاڭا جۇڭگو قۇرىلعانعا دەيىنگى تاريحىنان سىر شەرتەدى. ساياحاتشىلار دىبىس پەن كەسكىننىڭ اسەرىنە شومىپ، تاريحتىڭ ۋاقىت كەڭىستىگىندە ارلى - بەرلى ءوتىپ جۇرگەندەي سەزىمگە بولەندى.
اقسۋ ايماقتىق مۇراجايدىڭ سيفرلى كورمە زالىندا كورەرمەن VR كوزىلدىرىگىن تاعىپ السا، ”شىنىمەن“ شەت - شەكسىز قۇمدى ءشول ىشىندە ءجۇرىپ، قىزىل قاعا بەلگى وتى، قىزىل تاس ۇڭگىر، سۋ باسى بۇتحاناسى سەكىلدى الەمدىك مادەنيەت مۇرالارىن ەمىن - ەركىن ارالاي الادى. ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە سيفرلى تەحنيكا بۇكىل شينجياڭداعى مۇراجايلاردا كەڭىنەن قولدانىلىپ، بايىرعى جىبەك جولىنىڭ اسىلدارىنا جاقىنداۋعا، جاناسۋعا بولاتىن ەتىپ، ەكسكۋرسيالاۋشىلار كورىپ - ءبىلىپ سەزىنۋشىلەرگە اينالدى.
بۇرىن مۇراجايلارداعى كورمە بۇيىمدارىن ”تەك قاراۋعا بولاتىن، ۇستاۋعا بولمايتىن“، سيفرلى جاڭا تەحنيكا مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن كورەرمەندەردىڭ اراسىن جاقىنداتتى. شينجياڭ مۇراجايىنان ءسىز جىبەك جولىنان اسىل ىزدەۋ سيفرلى ويىنى − ارحەولوگ قىزمەتكەرلەرگە ”ىلەسىپ“ قازبا جۇمىس ورنىنان ”اسىل ىزدەۋىڭىزگە بولادى“. حوتان ايماقتىق مۇراجايى 3 ولشەممەن جايمالاپ مودەلدەۋ، تولىق كورىنىستىك تەرەڭدىكتەگى جوعارى انىقتىقتاعى سۋرەتتەر جاپسىرۋ سياقتى تەحنيكالاردان پايدالانىپ، باعالى مادەني ەسكەرتكىشتەرگە 720 گرادۋستىق سيفرلى سۋرەت ءتۇسىردى، ساياحاتشىلار وسى مۇراجايدىڭ ۋيچات الەۋمەتتىك تۇعىرىنا تىركەلسە بولعانى، جىبەك جولىنىڭ وسى اسىلدارىن اسىقپاي ”قولمەن ۇستاپ“ كورە الادى.
اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى حوۋ حانمين بىلاي دەدى: ”شينجياڭنىڭ مادەني ەسكەرتكىش ورىندارى، ارحەولوگيالىق تابىستارى شينجياڭنىڭ’ ءتورت تاريحىن‘ ءتۇسىندىرۋدىڭ ەڭ جاندى سوزدىگى“. بۇكىل شينجياڭداعى مۇراجايلاردا قازىر 450 مىڭ مادەني ەسكەرتكىش ساقتالىپ وتىر، سيفرلى تەحنيكا جىبەك جولىنىڭ اناعۇرلىم كوپ اسىلدارىن جانداندىرىپ، الىستا قالعان تاريح جونىندە كوسىلە سىر شەرتىپ، شينجياڭنىڭ سۇبەلى ”ءتورت تاريحى“ قىزىقتى دا تارتىمدى بولا تۇسۋدە.
سيفرلى تەحنيكا بۇكىل شينجياڭداعى مۇراجايلاردىڭ تارتىمدىلىعىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، كورەرمەندەر توبىنىڭ قۇرامى دا بارعان سايىن جاستانىپ كەلەدى. ”ءبىزدىڭ مۇراجايدا بالا كورەرمەندەر ％60تەن اسادى“، - دەيدى شينجياڭ مۇراجايى قوعامدىق تاربيە ءبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جاڭ لەي.
سوڭعى 2 جىلدان بەرى سيفرلى تەحنيكانىڭ جاڭالانۋىنا مەڭزەس، تۇتاس شينجياڭدا ءبىرتالاي مۇراجاي ىركەس - تىركەس ”قىزىققا شومۋ تۇرىندەگى بۇلتتىق مۇراجايلاردى“ اشتى. ”بۇلتتىق مۇراجايلار ۋاقىتتىڭ، ورىننىڭ شەكتەمەسىنە ۇشىرامايدى، قول تەلەفون، كومپيۋتەر بولسا، ينتەرنەتكە قوسىلسا بولعانى، كەز كەلگەن ۋاقىتتا، كەز كەلگەن جەردە ەكسكۋرسيالاۋعا بولادى. بۇل ءتاسىل بۇكىل شينجياڭ مۇراجايلارىنداعى مادەني ەسكەرتكىش بايلىقتارىنىڭ اناعۇرلىم ۇلكەن قوعامدىق اسەردى ساۋلەلەندىرۋىنە مۇمكىندىك جاسادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى مۇراجاي جانە توڭكەرىستىك مادەني ەسكەرتكىشتەر قىزمەتى باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ۋاڭ جينۋىن.
مۇراجاي ارالاۋ جاڭا داعدىعا اينالدى
”5 - ايدىڭ 18 - كۇنى شينجياڭ مۇراجايى قايتادان اشىلادى، ءار كۇنگى ەكسكۋرسيالاۋشىلار سانى شەكتى ەكەندىگىن ەستىپ، ۇلىمنىڭ كومەگىندە توردان كەلىسىپ قويدىم“، - دەدى 5 - ايدىڭ 16 - كۇنى ءۇرىمجى قالاسىنىڭ تۇرعىنى جاۋ شيۋمەي.
شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ تۇرمىس ورەسىنىڭ جوعارىلاۋىنا ىلەسە، رۋحاني مادەنيەت قاجەتى دە كۇن سايىن قاۋلاپ ارتىپ، مۇراجايدى ارالاۋ جاڭا داعدىعا اينالدى. ”2015 - جىلى شينجياڭ مۇراجايىنىڭ جىلدىق ەكسكۋرسيالاۋشىلار مولشەرى 300 نەشە مىڭ ادام - رەت قانا بولاتىن، وسىدان سوڭ جىل سايىن جاڭالانىپ، 2019 - جىلى كورەرمەن ءبىر ميلليون ادام - رەتتەن استى“، - دەدى جاڭ لەي تانىستىرىپ.
مۇراجاي تەگىن اشىلعاننان بەرى كورەرمەندى باۋراۋ ءۇشىن، بۇكىل شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندەگى مۇراجايلار ءوزارا ىقپالداستىق كۇشەيتتى، سونىمەن بىرگە ىشكى وڭىرلەردەگى شينجياڭعا كومەكتەسەتىن ولكە، قالالارداعى مۇراجايلارمەن بىرلەسىپ، ۇنەمى جاڭا كورمەنى جولعا قويدى، كەيبىر ايماق، وبلىس مۇراجايلارى اي سايىن ”جاڭا“ نارسەلەردى كورسەتتى.
مول دا وزگەشە ەرەكشەلىككە يە مادەني ەسكەرتكىشتەر بايلىعى، ساپالى قۇرىلعى جانە قىزمەت وتەۋ بۇكىل شينجياڭداعى كوپتەگەن مۇراجايلاردى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تەرەڭ قىزىعۋشىلىعىنا يە بولعان ”ينتەرنەتتە تانىمال ءسوزسىز باراتىن جەرگە“ اينالدىردى. مەرەكە كەزدەرى ۇنەمى ۇلكەن كورمە ءوتىپ، جەر - جەردىڭ مۇراجايىنداعى ادام مولشەرى ساۋدا سارايلاردان، ەرەن بازارلاردان قالىسپاي، ءبىر وتباسىنداعى ءۇش ۇرپاق مۇراجايدى بىرگە ارالاۋ ۇنەمى كەزدەسەتىن كورىنىسكە اينالدى.
”مۇراجايداعى مادەني ەسكەرتكىش − شينجياڭنىڭ تاريحي دامۋىنىڭ زاتتىق دالەلى. ءار ۇلت بۇقاراسىنا وسى تاريحي مادەنيەت بىلىمدەردى كوبىرەك ءتۇسىندىرۋ جۇڭحۋا مادەنيەت گەنىن جالعاستىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ جونىنەن ماڭىزدى مانگە يە“، - دەدى ۋاڭ جينۋىن.
