ياڭ جيڭيۇي:
چاڭبايشان تاۋى مەن حيلۇڭجياڭ وزەنى الابىندا سومدالعان ادال رۋح
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى / جاي جو
ياڭ جيڭيۇيدىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
”ءبىز كوممۋنيزمنىڭ ءىزباسارىمىز، توڭكەرىستىك قۇربانداردىڭ داڭقتى ءداستۇرىن جالعاستىرامىز...“ حىنان ولكەسى جۋماديان قالاسى يچىڭ رايونىنداعى ياڭ جيڭيۇي جياڭجۇن ەسكەرتكىش سارايىنىڭ الدىندا ءبىر توپ پيونەر «ءبىز كوممۋنيزمنىڭ ءىزباسارىمىز» ءانىن ارناپ شىرقاپ، قاھارمان ياڭ جيڭيۇيگە قۇرمەت بىلدىرۋدە. اسقاقتاعان ءان اۋەنى ەكسكۋرسيالاۋعا كەلگەن كوپتەگەن ادامداردى كىدىرىپ تىڭداۋعا باۋرادى.
ياڭ جيڭيۇي، اسىلگى اتى ما شاڭدى، 1905 - جىلى دۇنيەگە كەلگەن، حىناننىڭ چۋەشانىنان. شىعىس سولتۇستىكتە پارتيانىڭ استىرتىن قىزمەتىمەن اينالىسقاندا جاڭ گۋان - ي دەگەن جاناما ات قولدانعان. 1932 - جىلى نانمانعا بارىپ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى قارۋلى كۇرەسكە باسشىلىق ەتكەن كەزىندە اتىن ياڭ جيڭيۇي دەپ وزگەرتكەن.
1923 - جىلى ياڭ جيڭيۇي كايفىڭ توقىماشىلىق، بوياۋ ماتەريالدارى ونەركاسىپ مەكتەبىنە ءتۇسىپ وقىپ، ماركسيزمدىك تاربيەنى قابىلداي باستايدى. 1925 - جىلى 6 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك جاستار وداعىنا مۇشە بولادى. 1926 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى.
1927 - جىلى 4 - ايدا ياڭ جيڭيۇي چۋەشان شارۋالار كوتەرىلىسىنە باسشىلىق ەتەدى. 1928 - جىلى كۇزدە كايفىڭ، لوياڭ قاتارلى جەرلەرگە بارىپ قۇپيا توڭكەرىستىك قىزمەتپەن اينالىسادى. 1929 - جىلى كوكتەمدە شىعىس سولتۇستىككە بارىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى فۋشۇن ەرەكشە ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى مىندەتىن ارقالاپ، جۇمىسشىلار قوزعالىسىنا باسشىلىق ەتەدى.
ياڭ جيڭيۇي كەزىندە ءوزىنىڭ 2 داشۋەدە وقىعاندىعىن، بىرەۋى ”قوعام داشۋەسى“، بىرەۋى ”تۇرمە داشۋەسى“ ەكەندىگىن ايتقان ەكەن. ياڭ جيڭيۇي ىلگەرىندى - كەيىندى 5 رەت تۇتقىندالىپ تۇرمەگە ءتۇسىپ، تالاي رەت قيناۋعا ۇشىراسا دا مۇراتىنان اينىمايدى.
1931 - جىلى 18 - قىركۇيەك وقيعاسىنان كەيىن ياڭ جيڭيۇي جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى حاربين قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى، قوسىمشا مانجوۋ ولكەلىك پارتكوم اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ۋاقىتشا شۋجيى مىندەتىن ارقالاپ، شىعىس سولتۇستىك حالقىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى كۇرەسىنە بەلسەندىلىكپەن باسشىلىق ەتەدى.
1932 - جىلى كۇزدە ول نانمانعا جىبەرىلىپ، جۇڭگو جۇمىسشى - شارۋا قىزىل ارمياسى 32 - جۇن نانمان پارتيزاندار اترەتىن ۇيىمداستىرىپ قۇرىپ، جىڭۋي مىندەتىن ارقالاپ، پانشى قالاسى حۇڭشىليزىنى ورتالىق ەتكەن پارتيزاندىق بازانى قۇرادى. 1933 - جىلى 9 - ايدا شىعىس سولتۇستىك حالىق توڭكەرىستىك ارمياسى 1 - جۇن 1 - دەربەس شىسىنىڭ شىجاڭى، قوسىمشا جىڭۋيى بولادى. 1934 - جىلى 4 - ايدا جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى 17 قارۋلى كۇشتى بىرىكتىرىپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى بىرلەسكەن ارميا باس قولباسشىلىق شتابىن قۇرىپ، باس قولباسشى بولادى. سول جىلى شىعىس سولتۇستىك حالىق توڭكەرىستىك ارمياسى 1 - جۇنىنىڭ جۇنجاڭى، قوسىمشا جىڭۋيى بولادى. 1936 - جىلى 6 - ايدا شىعىس سولتۇستىك جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى بىرلەسكەن ارميا 1 - جۇنىنىڭ جۇنجاڭى، قوسىمشا جىڭۋيى بولادى. 7 - ايدا شىعىس سولتۇستىك جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى بىرلەسكەن ارميا 1 - باعىت ارمياسىنىڭ باس سىليڭى، قوسىمشا جىڭۋيى بولادى.
ياڭ جيڭيۇي اسكەري ءبولىمدى باستاپ ۇزاق ۋاقىت بويى دۇڭنانمان بايتاق دالاسىندا سوعىس سالىپ، شىعىس سولتۇستىكتى ءدۇر سىلكىندىرىپ، بۇكىل ەلدىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسىنا سايكەستى. جاپونيا قۋىرشاق ارمياسى ىركەس - تىركەس سوققىعا ۇشىراعاننان كەيىن، شىعىس سولتۇستىك جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى بىرلەسكەن ارمياعا اسكەري جازا جورىعىن، ەكونوميكالىق قۇرساۋلاۋدى جانە ساياسي جولمەن تىزە بۇگۋگە شىرعالاۋدى كۇشەيتتى، سونىمەن بىرگە ياڭ جيڭيۇيدىڭ باسىنا اقى تىگىپ قۋعىندايدى. ايرىقشا جاپالى شارت - جاعدايدا ول ”باسىم كەتسە دە وكىنبەيمىن، قىزىل قانىم توگىلسە دە ەشتەڭە ەتپەيدى، ال ادالدىق ەركىمنەن اۋىتقىمايمىن“ دەيتىن قاستەرلى جىگەرمەن كۇرەسكە ۇزدىكسىز تاباندى بولادى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 6 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ التىنشى جالپى ءماجىلىسى ياڭ جيڭيۇيدى ۋاكىل ەتكەن شىعىس سولتۇستىك جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى قارۋلى كۇشتەرگە تەلەگرامما جولداپ ولاردان حال سۇراپ، ”اق قار، كوك مۇزدا جاۋمەن 7 جىلدان استام ۋاقىت الىسىپ، قيىنشىلىق پەن جاپا - ماشاقاتتان قورىقپاي كۇرەسۋدىڭ ۇلگىسى“ دەپ ماداقتايدى.
1939 - جىلى دۇڭنانمان وڭىرىندەگى كۇزگى، قىسقى ”جازا جورىعىنا“ قارسى سوعىستا ول ۋي جىڭمين قاتارلىلارمەن بىرگە اسكەري ءبولىمنىڭ تۇتاس تۇلعادان بىتىراپ پارتيزاندىق شايقاس جۇرگىزۋىنە قولباسشىلىق ەتەدى. 1940 - جىلى 1 - ايدا ول قورعاۋشىلار لۇيىن ءوزى باستاپ مىڭجياڭ توڭىرەگىندە شايقاس جاساپ، ەڭ سوڭىندا جاۋمەن جالعىز ءوزى 5 تاۋلىك ايقاسىپ، ادام ايتسا نانعىسىز قاجىر - قايراتپەن جاۋمەن قايسارلانا كۇرەسىپ، اقىرى وعى تاۋسىلىپ، 1940 - جىلى 2 - ايدىڭ 23 - كۇنى جيليننىڭ مىڭجياڭ اۋدانى (قازىرگى جيڭيۇي اۋدانى) سانداۋۋايزىدا ەرلىكپەن قۇربان بولادى، سول كەزدە 35 جاستا ەدى.
ياڭ جيڭيۇيدەن كوزى تىرىسىندە جانە قۇربان بولعاننان كەيىن دە جاپون ارمياسى قاتتى يمەندى. ول تىعىرىققا تىرەلگەندە، جاپون ارمياسى ساتقىن جىبەرىپ ونى تىزە بۇگۋگە ءناسيحاتتايدى، سوندا ياڭ جيڭيۇي: ”مەن جۇڭگولىقپىن، جاپون شاپقىنشىلارىنا تىزە بۇگۋىم مۇمكىن ەمەس!“، - دەيدى. ول قۇربان بولعاننان كەيىن جاپون ارمياسى ونىڭ دەنەسىن بورشالاعاندا، اسقازانىندا تەك قانا قۋراعان ءشوپ، اعاش قابىعى مەن ماقتا تالشىعىنان باسقا ءبىر ءتۇيىر ءدان جوق ەكەنىن بايقاپ، سوندا تۇرعان جاپوندىقتاردىڭ بارلىعى قايران قالماي تۇرا الماپتى.
ياڭ جيڭيۇي جياڭجۇندى ەسكە الۋ ءۇشىن، ونىڭ اتا مەكەنى چۋەشان اۋدانى تۇرعان جۋماديان قالاسىنىڭ قالا رايونىندا ياڭ جيڭيۇي الاڭى سالىنىپ، جياڭجۇننىڭ مىس ايكەلى ورناتىلدى؛ ياڭ جيڭيۇي جياڭجۇننىڭ كونە تۇراعى قايتادان تۇزەتىلدى ءارى كونە تۇراقتىڭ ماڭىنداعى داڭعىلدىڭ جانىنا ياڭ جيڭيۇي جياڭجۇن ەسكەرتكىش سارايى سالىندى. ”ەڭسەلى بيىك تەڭىز دەڭگەيىمەن ولشەنبەيدى، رۋح ماڭگى ايباتتى، تەڭسەلمەيدى!“. بۇل ياڭ جيڭيۇيدىڭ ىزگى ىستەرىنەن ۇيرەنۋگە جانە ونى تۇسىنۋگە كەلگەن كوپتەگەن ەكسكۋرسيالاۋشىلاردىڭ ورتاق اسەرى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 18 - كۇنى جىڭجوۋدان بەرگەن حابارى)
