ما بىنجاي: ”قاھارمان ولمەيدى“، وتباسى - وتان ەسەن - امان بولادى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى / ۋاڭ مين
ما بىنجايدىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
”ما بىنجاي جولداس ولمەيدى!“. بۇل 1944 - جىلى جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىستاعى ۇلت قاھارمانى ما بىنجاي قازا بولعاننان كەيىن، ماۋ زىدۇڭ جولداستىڭ وعان ارناپ جازعان ازا ءسوزى. بۇگىنگى تاڭدا ما بىنجايدىڭ تۋعان جەرى حىبەيدىڭ شيانشيان اۋدانىندا قاھارمان رۋحى ءالى جالعاسىپ، ادامداردى ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە جىگەرلەندىرۋدە.
ما بىنجاي 1902 - جىلى حىبەي ولكەسى شيانشيان اۋدانى دۇڭشينجۋاڭداعى كەدەي حۇيزۋ ديقان وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1921 - جىلى ما بىنجاي شىعىس سولتۇستىككە اسكەرلىككە بارادى، سوعىستاعى ەرلىگىمەن شىعىس سولتۇستىك ۇرىس ونەرى ءتالىم - تاربيە مەكتەبىنە وقۋعا تاڭدالادى. 1924 - جىلى ول ۇزدىك ناتيجەمەن وقۋ تاۋىسىپ، پايجاڭ مىندەتى بەرىلەدى، كەيىن ىلگەرىندى - كەيىندى ليانجاڭ، يىڭجياڭ، ورىنباسار تۋانجاڭ مىندەتتەرىن وتەيدى. 1929 - جىلى گومين توڭكەرىستىك ارمياسىنىڭ ۋاقىتشا جاساقتالعان 1 - جۇن 21 - شىسى 4 - تۋانىنىڭ تۋانجاڭى بولىپ وسىرىلەدى. 1931 - جىلى 18 - قىركۇيەك وقيعاسىنان كەيىن، گومينداڭ توڭمويىندارى ”سىرتقى جاۋعا توتەپ بەرۋ ءۇشىن الدىمەن ەل ءىشىن تىنىشتاندىرۋ كەرەك“ دەگەن كەرتارتپا ساياساتتان قايتپاعاندىقتان، ما بىنجاي ىزالانا ساۋىتىن شەشىپ، ءمانسابىن تاستاپ، اۋىلىنا قايتادى.
لۋگوۋچياۋ وقيعاسىنان كەيىن، ەل تورعايداي توزىپ، تەگەۋرىندى تۇياق استىندا قالعان جاعدايدا، ما بىنجاي ءوز قىستاعىنداعى اتپال ازاماتتاردى ۇيىمداستىرىپ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى حۇيزۋ ەرىكتىلەر اترەتى تۋىن كوتەرىپ، جاپون شاپقىنشى ارمياسىنا قارسى اتتانادى. 1938 - جىلى 4 - ايدا ما بىنجاي قوسىن باستاپ 8 - ارمياعا قاتىناسادى، ونىڭ قوسىنى ورتا حىبەي اسكەري رايونىنىڭ حۇيزۋ ءتالىم - تاربيەشىلەر باس اترەتى بولىپ وزگەرتىلىپ، ما بىنجاي باس اترەت باستىعى بولادى. سول جىلى 10 - ايدا ما بىنجاي جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. ول پارتياعا كىرۋ وتىنىشىندە بىلاي دەپ جازادى: ”مەن وزىمدەگى بارىمدى ۇلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا ارناۋعا، حۇيزۋ ۇلتىنىڭ ازاتتىعى مەن تۇتاس جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ازاتتىعى جولىندا كۇرەسۋ ۇلى ىسىنە ارناۋعا پەيىلمىن“.
1939 - جىلى حۇيزۋ ءتالىم - تاربيەشىلەر باس اترەتى 8 - ارميا 3 - زۇڭدۇيىنىڭ حۇيزۋ تارماق اترەتى بولىپ وزگەرتىلىپ، ما بىنجاي سىليڭيۋان بولادى. ونىڭ باستاۋىندا وزگەرتىلىپ قۇرىلعاننان كەيىنگى حۇيزۋ تارماق اترەتىنىڭ جاۋىنگەرلىك قۋاتى ۇزدىكسىز ارتىپ، قوسىننىڭ ادام سانى 2000 نەشەگە جەتىپ، ورتا حىبەيدەگى دالالىق سوعىسقا ءبىرشاما ەرتە بەيىمدەلگەن جورىق جاساپ، شايقاس جۇرگىزۋگە شەبەر سايلاۋىت قوسىنعا اينالادى.
1940 - جىلدىڭ باسىنان 1941 - جىلى 7 - ايعا دەيىن ما بىنجاي باستاعان حۇيزۋ تارماق اترەتى وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە، باتىستان شىعىسقا قاراي جەدەل ىلگەرىلەپ، سوعىستا سان مارتە ەڭبەكتەر كورسەتىپ، ورتا حىبەي اسكەري رايونى جاعىنان ”المايتىن قامالى جوق، مۇقالماس، جەڭىلمەيتىن، كۇيرەمەس قۇرىش قوسىن“ دەگەن القاۋ الادى. 1942 - جىلى 8 - ايدا حۇيزۋ تارماق اترەتى بۇيرىق بويىنشا حىبەي - شاندۇڭ - حىنان جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ بازاسىنا بارادى، ما بىنجاي حىبەي - شاندۇڭ - حىنان اسكەري رايونى 3 - بولىمشە اسكەري رايونىنىڭ سىليڭيۋانى، قوسىمشا حۇيزۋ تارماق اترەتىنىڭ سىليڭيۋانى بولىپ تاعايىندالادى.
1937 - جىلدان 1944 - جىلعا دەيىن ما بىنجاي ءوز باسقارۋىنداعى حۇيزۋ - حانزۋ جاۋىنگەرلەرىنە قولباسشىلىق ەتىپ جاپون قۋىرشاق ارمياسىمەن سوعىسىپ، كوپىرلەردى جارىپ، تاس جولداردى تالقانداپ، تورۋىلداي شابۋىلداپ، ورتا حىبەي جازىعىندا، بوحاي جاعاسىندا اينالا ۇرىس سالىپ، حىبەي، شاندۇڭ، حىنانداعى كەڭ - بايتاق جاۋ ارتقى شەپ مايداندارىندا جورىق جاساپ، 870تەن استام رەت ۇلكەندى - كىشىلى سوعىس جۇرگىزىپ، جاپون قۋىرشاق ارمياسىنىڭ 36 مىڭنان استام ادامىن جويىپ، جاۋدىڭ ۇرەيىن ۇشىرادى، ماۋ زىدۇڭ جولداس ”جەڭىمپاز حۇيزۋ تارماق اترەتى“ دەپ القايدى.
ۇزاق ۋاقىت سوعىس جۇرگىزگەندىكتەن ما بىنجاي زورىعىپ اۋرۋعا شالدىعادى، 1944 - جىلى 1 - ايدا حۇيزۋ تارماق اترەتى بۇيرىق بويىنشا يان - انعا اتتانار الدىندا، اۋرۋ مەڭدەتكەن ول اسكەري قوسىنعا سوڭعى رەت جۇمىلدىرۋ بايانداماسىن جاساپ، جولداستارعا: ”پارتياعا ىلەسىپ، ماۋجۋشيگە ىلەسىپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوڭىنا دەيىن سوعىس جۇرگىزىڭدەر!“ دەپ تاپسىرادى. سول جىلى 2 - ايدىڭ 7 - كۇنى ما بىنجاي باقىتقا قارسى 42 جاسىندا قايتىس بولادى.
ۋاقىت جىلجىپ زامان ءوتىپ، سوعىس ءورتى باسىلدى؛ وتباسى، وتان گۇلدەندى، نەگىز بەكەمدەلدى، مەملەكەت تىنىشتالدى. قاھارمانداردىڭ ىستىق قانى ولار وسى ماقساتتا كۇرەس جۇرگىزگەن جۇڭحۋا توپىراعىمەن بىتە قايناسىپ توعىستى. 1954 - جىلى ما بىنجايدىڭ سۇيەگى شاندۇڭنىڭ باتىسىنداعى شينشيان اۋدانىنداعى جاڭلۋجيدان حۋابەي اسكەري رايونىنىڭ قۇرباندار قابىرستاندىعىنا اكەلىپ جەرلەندى. 2009 - جىلى ما بىنجاي جاڭا جۇڭگونىڭ قۇرىلۋىنا كورنەكتى ۇلەس قوسقان 100 قاھارمان ۇلگىنىڭ ءبىرى بولىپ باعالاندى.
2001 - جىلى 8 - ايدا ما بىنجاي ەسكەرتكىش سارايى شيانشيان اۋدانى بىنجاي حۇيزۋ اۋىلىنىڭ بىنجاي شىعىس قىستاعىندا سالىندى، 2008 - جىلى 8 - ايدا كەڭەيتىپ سالىندى. ما بىنجايدىڭ قولىنا قىلىش ۇستاپ تۇلپار مىنگەن مىس ءمۇسىنى ەسكەرتكىش سارايى الاڭىنىڭ قاق ورتاسىندا ايبىنمەن قاسقايىپ تۇر. ەسكەرتكىش سارايىندا تاريحتىڭ ەستەلىگى بولعان كونە سۋرەتتەر، كونەنىڭ كوزىندەي ناقتى زاتتار ما بىنجاي مەن ونىڭ باسشىلىعىنداعى حۇيزۋ تارماق اترەتىنىڭ ەرلىكپەن جاۋدى جويعان ىزگى ىستەرىن قايتا كورسەتىپ تۇر. قازىرگە دەيىن ما بىنجاي ەسكەرتكىش سارايىنا كەلگەن ەكسكۋرسيالاۋشىلاردىڭ سانى ءبىر ميلليون ادامنان (رەت) اسىپ، ماڭىزدى وتانشىلدىق تاربيە بازاسىنا جانە پاكتىك تاربيەسىندە، ”ءسوز جوق، بارۋعا ءتيىستى جەرگە“ اينالدى.
”قىستاق دامىدى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسى جاقساردى، بۇلاردى قاھارماندارعا ايتامىز“. بىنجاي شىعىس قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ما شيانيۇڭ ما بىنجاي ەسكەرتكىش سارايىنا ۇنەمى بارىپ تۇرادى. بىنجاي شىعىس قىستاعى، بىنجاي باتىس قىستاعى مۇسىلمانشا ەت ازىق - تۇلىكتەرىن وڭدەۋدى ءداستۇرلى كاسىپ سالاسى ەتەدى، سوڭعى جىلدارى بىرتىندەپ دامىپ زورايىپ كەلەدى. قازىر ەكى قىستاقتا ەت ساقتاۋ وڭدەۋ توڭازىتقىش قويماسىنان 113ى، ماي زاۆودىنان 4ى بار، جىلىنا 300 مىڭ توننا سيىر، قوي ەتىن وڭدەۋ ءوندىرىس قۋاتىن قالىپتاستىرعان. كاسىپ سالاسىنىڭ دەڭگەيى جوعارىلاعان سوڭ قىستاقتا ولكە، قالا دارەجەلى جاڭا گۇلدەنگەن جەتەكشى كاسىپورىندار ىركەس - تىركەس قۇرىلىپ، حۋابەي وڭىرىندەگى ەڭ ۇلكەن مۇسىلمانشا ازىق - تۇلىك جيناۋ - تاراتۋ ورنىنىڭ قالىپتاسۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى.
قىزىل تاربيە، ەكسكۋرسيالاۋ، زەرتتەۋ، وقىتۋ، ونەركاسىپتىك ساياحات، زات ساتىپ الۋ، دەمالىس سياقتىلار ءبىر تۇلعالانعان ما بىنجايدىڭ اتا مەكەنى كۇن سايىن تۇرلەنۋدە.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 21 - كۇنى شىجياجۋاڭنان بەرگەن حابارى)
