جياڭ جۋجۇن:
باس يمەگەن جەلەكتى باتىر
جياڭ جۋجۇننىڭ سۋرەتى. □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ دي
سىچۋان ولكەسى زىگۇڭ قالاسى دا - ان رايونىندا «قىزىل جارتاس» رومانىنداعى جياڭجيەنىڭ اتىنداعى جەر اتتارىن كوپتەپ كەزدەستىرۋگە بولادى: جاڭجيە باستاۋىش مەكتەبى، جياڭجيە ورتا مەكتەبى، جياڭجيە قىستاعى، جياڭجيە الاڭى.
بۇل ارا جياڭجيەنىڭ پروتوتيبى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ تاڭداۋلى مۇشەسى، ايگىلى توڭكەرىستىك قۇربان جياڭ جۋجۇننىڭ مەكەنى. ”بيىل جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعى، جياڭجيەنىڭ ەجەلگى تۇراعىن ەكسكۋرسيالاي كەلگەندەر ايرىقشا كوپ، ءار كۇنى دەرلىكتەي نەشە 100 ادام بار، ەڭ كوپ بولعاندا ءبىر كۇندە 1000نان ارتىق ادام كەلەدى“، - دەدى زىگۇڭ قالاسى دا - ان رايونى جياڭجيە قىستاعى پارتكومىنىڭ شۋجيى جاڭ پيڭ.
جياڭ جۋجۇن 1920 - جىلى داشانپۋ قالاشىعىنىڭ جياڭجياۋان دەگەن جەرىندە ديقان وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. تىرشىلىك ءۇشىن بالا كەزىندە جياڭ جۋجۇن شەشەسىمەن بىرگە چۇڭچيڭدەگى تۋىسىن پانالاپ بارعان، ارتىنان جەرگىلىكتى ورىنداعى ءبىر بايپاق فابريكاسىندا 3 جىلعا جۋىق بالا جۇمىسشى بولعان. باستاۋىشقا تۇسكەن سوڭ، جياڭ جۋجۇن قاجىرلىلىقپەن قۇلشىنا ۇيرەنىپ، ناتيجەسى وزگەلەردەن كورنەكتى بولىپ، 3 جارىم جىلدا باستاۋىشتىڭ بارلىق ساباعىن وقىپ بولادى.
كەيىن جياڭ جۋجۇن ىلگەرىندى - كەيىندى چۇڭچيڭ نان - ان ورتا مەكتەبىنە، جۇڭگو جالپىلىق مەكتەبىنە قاراستى ورتا مەكتەبىنە، جۇڭحۋا كاسىپتىك مەكتەبىنە جانە سىچۋان داشۋەسىنە وقۋعا تۇسەدى. 1939 - جىلى ءالى ورتا مەكتەپ قۇشاعىنداعى جياڭ جۋجۇن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. 1940 - جىلى كۇزدە جۇڭحۋا كاسىپتىك مەكتەبىنە وقۋعا تۇسەدى ءارى مەكتەپتىڭ استىرتىن پارتيا ۇيىمىنىڭ جاۋاپتىسى مىندەتىن ۇستىنە الىپ، جاس وقۋشىلار قىزمەتىمەن اينالىسادى.
1943 - جىلى پارتيا ۇيىمى ونى سول كەزدەگى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۇڭچيڭ قالالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلارىنىڭ ءبىرى پىڭ يۇڭۋدىڭ كومەكشىسى بولىپ، حابارلاسۋ، بايلانىس جاساۋ قىزمەتىن ىستەۋگە ورنالاستىرادى. سونىمەن قاتار، ول ەكەۋى ەرلى - زايىپتىلار بولىپ جاسانىپ، ”وتباسىن“ قۇرىپ، چۇڭچيڭ قالالىق پارتكومنىڭ استىرتىن ورگانى جانە استىرتىن پارتيا ۇيىمىنىڭ ستيل دۇرىستاۋ ۇيرەنۋىنىڭ جەتەكشىلىك ورتالىعى بولادى. 1945 - جىلى جياڭ جۋجۇن پىڭ يۇڭۋمەن رەسمي تۇرمىس قۇرادى، كەيىن چۇڭچيڭدە قالىپ پىڭ يۇڭۋدىڭ قىزمەتىنە كومەكتەسىپ، پارتيا ىشىندەگى ىستەردى ءبىر جاقتى ەتۋگە جانە ىشكى - سىرتقى بايلانىس جۇمىستارىنا جاۋاپتى بولادى، جولداستار جاقىن تارتىپ ونى ”جياڭجيە“ دەپ اتايدى.
1947 - جىلى جياڭ جۋجۇن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۇڭچيڭ قالالىق كوميتەتىنىڭ جىبەرۋىمەن، جوعارى، ورتا مەكتەپتەردەگى وقۋشىلاردى گومينداڭ كەرتارتپاشىلارىمەن ەرلىكپەن كۇرەسۋگە ۇيىمداستىرۋعا جاۋاپتى بولادى. كۇيەۋى پىڭ يۇڭۋدىڭ تىكە باسشىلىعىندا، جياڭ جۋجۇن تاعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۇڭچيڭ قالالىق كوميتەتىنىڭ استىرتىن باسىلىمى −«ۇدەرە تارتۋ گازەتىنىڭ» بايلانىس جاساۋ جانە ۇيىمداستىرۋ، تاراتۋ قىزمەتىن ۇستىنە الادى. سول جىلى، چۋاندۇڭداعى پارتيا ۇيىمى قىزمەت ءتۇيىنىن اۋىل - قىستاقتاعى قارۋلى كۇرەسكە اۋدارادى. پىڭ يۇڭۋ جوعارىنىڭ نۇسقاۋىمەن چۋاندۇڭعا بارىپ قارۋلى كۇرەسكە باسشىلىق ەتىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۋاندۇڭ ۋاقىتشا كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، قوسىمشا شياچۋاندۇڭ جەرگىلىكتى قىزمەت كوميتەتىنىڭ ورىنباسار شۋجيى بولادى. جياڭ جۋجۇن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۋاندۇڭ ۋاقىتشا كوميتەتى، سونداي - اق شياچۋاندۇڭ جەرگىلىكتى كوميتەتىنىڭ بايلانىسشىسى سالاۋاتىمەن كۇيەۋىمەن بىرگە كۇرەستىڭ ەڭ الدىڭعى شەبىنە اتتانادى.
1948 - جىلى پىڭ يۇڭۋ قارۋلى كوتەرىلىس ۇيىمداستىرعان كەزدە باقىتقا قارسى قۇربان بولادى. جياڭ جۋجۇن قايعى - قاسىرەتكە ءتوزىپ، كۇيەۋىنىڭ قىزمەتىن باتىلدىقپەن جالعاستىرادى.
1948 - جىلى 6 - ايدىڭ 14 - كۇنى ساتقىنداردىڭ وپاسىزدىق جاساۋىمەن، جياڭ جۋجۇن باقىتقا قارسى ۋانشيان اۋدانىندا تۇتقىندالىپ، چۇڭچيڭداعى جازىدۇڭ تۇرمەسىنە قامالادى. گومينداڭ اسكەري تەكسەرۋ - ساناق مەكەمەسىنىڭ تىڭشىلارى جازىعا تاڭۋ، اسپاققا اسۋ، ءتىستى بولات قامشى، سۇيمەن، ەلەكترمەن قيناۋ... اۋەلى، ون ساۋساعىنا بامبۇك شەگە قاعۋ سياقتى الۋان ءتۇرلى قيناۋ جازاسىن قولدانىپ، وسى ءبىر جاس ايەل كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسىنەن ءسوز الىپ، استىرتىن پارتيا ۇيىمىن تالقانداماقشى بولادى. جاۋدىڭ جان تۇرشىگەرلىك ۇرىپ - سوعۋى الدىندا، جياڭ جۋجۇن باستان - اياق مويىماس قايسارلىق كورسەتەدى، ”سەندەر مەنىڭ قولىمدى سىندىرارسىڭدار، باسىمدى الارسىڭدار، ءبىراق، ۇيىمدى الا المايسىڭدار“. ”جان تۇرشىگەرلىك ۇرىپ - سوعۋ −بولماشى سىناق عانا، بامبۇك جەبە بامبۇكتەن جاسالعان، كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ەرىك - جىگەرى قۇرىشتان سوعىلعان!“.
1949 - جىلى 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى چۇڭچيڭ ازات بولۋ قارساڭىندا جياڭ جۋجۇن گومينداڭنىڭ اسكەري تەكسەرۋ - ساناق مەكەمەسىنىڭ تىڭشىلارى جاعىنان جازىدۇڭ تۇرمەسىندە قاستاندىققا ۇشىرايدى، سول كەزدە نەبارى 29 جاستا ەدى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان كەيىن، جياڭ جۋجۇننىڭ ىزگى ىستەرى حاۋىپ - قاتەردەن امان قۇتىلعان تۇرمەلەستەرى جاعىنان رومان بولىپ جازىلدى ءارى ىركەس - تىركەس ساحناعا شىعارىلدى، ەكرانعا كوتەرىلدى.
2007 - جىلى زىگۇڭ قالاسى داشانپۋ قالاشىعىنىڭ جياڭجياۋان دەگەن جەرىندەگى جياڭجيەنىڭ بايىرعى تۇراعى سىرتقا رەسمي اشىلدى. قازىر بۇل ارا سىچۋان ولكەسىنىڭ وتانشىلدىق تاربيە بازاسى بولىپ، ءار جىلى زور توپتاعى پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار، بۇقارا وسى اراعا كەلىپ ونى ساعىنا ەسكە الادى.
2009 - جىلى 9 - ايدا جياڭ جۋجۇن ”جاڭا جۇڭگونىڭ قۇرىلۋىنا كورنەكتى ۇلەس قوسقان 100 قاھارمان ۇلگىلى تۇلعا“ بولىپ سايلانادى.
”قىستاعىمىزداعى بۇقارا سىرتقا بارعاندا ماقتانىشپەن وزدەرىن جياڭجيە قىستاعىنىڭ ادامىمىز دەپ ايتادى“، - دەدى جاڭ پيڭ، - ”جياڭجيە جاڭا جۇڭگونىڭ قۇرىلۋىنا ۇلەس قوسقان ايەل ارداگەر!“.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 23 - كۇنى چىڭدۋدان بەرگەن حابارى)
