− شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋى تۋرالى ەستەلىك
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى چي جۇڭشي، گاۋ جيڭ، حۋ لۋ، يۇي ۋىنجيڭ
6 - ايدىڭ 5 - كۇنى دۇنيە جۇزىلىك قورشاعان ورتا كۇنى. بيىل ەلىمىز قورشاعان ورتا كۇنىنىڭ تاقىرىبىن ”ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋى“ دەپ بەلگىلەدى.
جاسىل دامۋ جولىمەن جۇرۋگە تاباندى بولىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەتتىڭ نەگىزىن بىرگە قالادى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە جۇڭگو حالقى تىلەك توعىستىرىپ، بىلەك بىرىكتىرىپ، جاسىل دامۋ جولىمەن بۇلجىماي ءجۇردى، ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ءومىر سۇرەتىن كورىكتى جۇڭگو جوبادان شىندىققا اينالىپ كەلەدى.
الىستى ويلاپ، بولاشاققا بويلادى
− ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىپ، ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋ جولىن تابۋعا ۇمتىلدى
جياڭسۋ ولكەسى نانتۇڭ قالاسى 10 مىڭ شاقىرىمدىق چاڭجياڭ وزەنىنىڭ جوڭكىلە اعىپ كەلىپ تەڭىزگە قۇيار اۋزى. قالا اۋماعىنىڭ وڭتۇستىك بولىگىندە حۋاڭنيشان تاۋى، ما - انشان تاۋى، لاڭشان تاۋى، جيانشان تاۋى، جۇنشان تاۋى قاتارلى 5 تاۋ وزەندى جاعالاي قاتار تۇزەپ، تاۋ مەن سۋ جالعاسىپ جاتادى.
”بۇرىن ءبىز وزەن جاعاسىندا تۇراتىنبىز، ءبىراق وزەن كورىنبەۋشى ەدى“، - دەيدى نانتۇڭ قالاسىنىڭ تۇرعىنى حۋاڭ جيايۇڭ، - ”دامىلسىز جۇمىس ءجۇرىپ جاتاتىن كەمەتۇراقتا شاڭ - توزاڭ قاپتاپ جاتاتىن، تەرەزە اشۋ، كورپەنى كۇنگە جايۋ مۇمكىن ەمەس بولاتىن“.
100 نەشە جىلدىڭ الدىندا كاسىپكەر جاڭ جيان تۋعان اۋىلى ۋشان ءوڭىرىنىڭ ”باۋ - باقشا جانە كورىنىس وڭىرىنە“ اينالۋىن تىلەگەن ەكەن. ءبىراق ۋشان مەن بينجياڭ وڭىرىندە ءبىر مەزەت قاتەرلى حيميالىق زاتتار كەمەتۇراعى، ۇساق - تۇيەك زاتتار كەمەتۇراعى، جۇك قوراپتى كەمەتۇراق سياقتىلار جۇلدىزشا جامىراپ، سامالاداي سامسىپ، سول جەرگە لاس سۋ، شاڭ - توزاڭ سياقتى ءبىرسىپىرا قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋ ماسەلەلەرىن اكەلىپ، بۇل جەردى ”جاعاسىندا تۇرساڭ دا وزەنى كورىنبەيتىن، جانىندا تۇرساڭ دا سۋى بىلىنبەيتىن“ جاعدايعا كىرىپتار ەتكەن - دى.
بۇل جاعداي تەك جالعىز نانتۇڭنىڭ عانا باسىندا بولدى دەيسىز بە؟ كەزىندە چۇڭچيڭ، سىچۋان وڭىرىنەن جياڭناننىڭ سۋلى القاپتارىنا دەيىن لاس سۋلار وزەندەرگە، دارياعا قۇيىلىپ، كەمەتۇراقتاردا قۇم - شاعىل ءۇيىلىپ، حيميا ونەركاسىپ كاسىپورىندارى وزەندى اينالا قورشاپ، چاڭجياڭ وزەنىنىڭ سۋ ساپاسى ۇزدىكسىز ناشارلاپ، ەكولوگيالىق فۋنكتسياسى بىرتىندەپ بۇزىلىپ، ەكولوگيالىق جۇيەنىڭ ساقتىق دابىلى دامىلسىز قاعىلىپ جاتاتىن. باس شۋجي شي جينپيڭ كەزىندە انا وزەندى اشىنىشپەن سۋرەتتەپ: ”اۋىرىپ قالدى، اۋرۋ القىمداپ الدى“، - دەگەن ەدى.
بۇل جاعداي تەك چاڭجياڭ وزەنىندە عانا بولدى دەيسىز بە؟ كەزىندە نەشە 10 جىلدىق جەدەل دامۋدان كەيىن، قوردالانىپ قالعان قورشاعان ورتا ماسەلەلەرى جوعارى كۇشەمەلىلىكپەن ءجيى تۋىلۋ كەزەڭىنە ءوتىپ، كۇز، قىس ماۋسىمدارىندا شاڭ - توزاڭدى اۋا رايى ءجيى تۋىلىپ، اۋا لاستانۋىنىڭ دابىلىن قاعىپ، وزەن مەن داريالاردا بالىق - شاياندار ازايىپ، سۋ ساپاسىنا قايتا - قايتا قاتەر تونگەن ەدى.
2016 - جىلى 1 - ايدىڭ 5 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ چۇڭچيڭدە چاڭجياڭ وزەنى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشىپ، ”زور قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ كەرەك، قاۋىرت اشۋعا بولمايدى“ دەپ كەسىپ ايتتى.
ۋاقىت جىلجىپ، جاڭ جياننىڭ ارمانى شىندىققا اينالدى. تاياۋ جىلداردان بەرى نانتۇڭ وڭىرىندە 200دەن استام بىتىراندى، لاستاۋشى كاسىپورىندار جابىلىپ، 160تان استام شاعىن جۇك كەمەلەر اداقتالىپ، سول كەزدە بۇكىل ەل بويىنشا ەڭ ۇلكەن يمپورتتىق كۇكىرتتى جيناۋ - جونەلتۋ بازاسى جابىلىپ، جاعالاۋلار قالپىنا كەلتىرىلىپ، بوساتىلىپ، ورمان كولەمى تىڭنان كوبەيىپ، چاڭجياڭ وزەنى بويىنان بىرتىندەپ جاسىل ءدالىز اشىلدى.
”قازىر ءبىز كەشتە ۇنەمى وزەن بويىنداعى ساياباققا بارىپ سەيىلدەپ قايتامىز، وتە جانعا جايلى“، - دەيدى حۋاڭ جيايۇڭ كۇلىمسىرەپ.
2020 - جىلى 11 - ايدىڭ 12 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ۋشان ءوڭىرىنىڭ بينجياڭ اۋماعىنا كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ”بۇرىن لاس، بىلىققان، ناشار جەر قازىر جاسىل جەلەك جامىلعان ساياباققا اينالدى، بۇل ءبىز تەك بەكىمگە كەلسەك، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋدا زور قورعاۋدى بىرگە يگەرۋدى، قاۋىرت اشۋعا بولمايتىن تالاپتى، ءسوزسىز، ويداعىداي تياناقتاندىرا الاتىندىعىمىزدى تۇسىندىرەدى“، - دەدى باس شۋجي شي جينپيڭ.
سۋ ساپاسى جاقسارىپ، وزەن دەلفينى وزەندە اسىر سالىپ، انا وزەن چاڭجياڭدا قايتادان جالىندى ومىرشەڭدىك قاۋلاۋدا.
ەكولوگيا وركەندەسە، وركەنيەت وركەندەيدى، ەكولوگيا كەرى كەتسە، وركەنيەت قۇلدىرايدى. ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭگى جالعاسا دامۋىنا ساياتىن ءتۇبىرلى ۇلى ءىس.
ءدال وسىنداي بيىك تۇرعىدا تۇرىپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋ جولىن تابۋعا ۇمتىلىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت جولىن ايقىن نۇسقاپ، كورىكتى جۇڭگونىڭ ۇلى جوباسىن كەسكىندەدى.
پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ماجىلىسىندە 5 ۇلكەن دامۋ ۇستانىمى ورتاعا قويىلىپ، جاسىل دامۋ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى ءتيىستى ماقساتقا اينالدى؛ پارتيا 19 - قۇرىلتايىندا ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىلىسى رەفورماسىن جەدەلدەتىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋ ايقىن ورتاعا قويىلدى؛ پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ماجىلىسىندە ”جاسىل دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋىن جەبەۋ“ تاعى دا باسا دارىپتەلدى... ءبىر قىدىرۋ كەلەلى ورنالاستىرۋلار شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدەگى بەرىك بەكىمىن انىق اڭعارتتى.
گۋاڭشيدىڭ گۇيلينىندە ليجياڭ وزەنىنىڭ ياڭشو بولىگىندە قىزمەت تەكسەرگەن سوڭ، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: تاۋ، سۋ ەكولوگياسىنىڭ اۋەلگى كۇيى مەن بۇتىندىگىن ساقتاۋدى ماڭىزدى قىزمەت ەتىپ، ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋدى جانە قورشاعان ورتانىڭ لاستانۋىن جونگە سالۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، شەكتەن تىس اشۋدى، بەتالدى قازۋدى تيىپ، الاپتىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ ۇزدىكسىز جاقسارۋىن، ەكولوگيالىق جۇيەسىنىڭ ۇزدىكسىز ساپالىلانۋىن، تۇتاس تۇلعالىق يقۋاتىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
جىجياڭ ولكەسى حۋجوۋ قالاسى انجي اۋدانى تيانحۋاڭپيڭ قالاشىعى يۇيسۇن قىستاعىندا قىزمەت تەكسەرگەن، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەن كەزدە، باس شۋجي شي جينپيڭ ولاردىڭ جاسىل ەكونوميكانى دامىتۋداعى، قىستاق تۇرعىندارىن كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋعا باستاۋداعى ادىستەرىن تۇراقتاندىردى. ”اماليات ەكونوميكانى دامىتۋدا ەكولوگيانى ءبۇلدىرۋدى بوداۋ ەتۋگە بولمايتىندىعىن، ەكولوگيانىڭ ءوزى ەكونوميكا، ەكولوگيانى قورعاۋدىڭ ءوزى وندىرگىش كۇشتى دامىتۋ ەكەندىگىن دالەلدەدى“، - دەدى باس شۋجي شي جينپيڭ.
يۇننانداعى ديانچى كولىنىڭ جاعاسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ديانچىنى قورعاۋ، جونگە سالۋ جانە سۋ ساپاسىن جاقسارتۋ جاعدايىن ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى. باس شۋجي بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە الدىمەن لاستاپ، ونان كەيىن جونگە سالاتىن كونە سۇردەكپەن ەندىگارى جۇرۋگە، استە، بولمايدى. تەك ەكولوگيانى الدىمەن ويلاسۋعا، جاسىل دامۋعا تاباندى بولىپ، سوڭىنا دەيىن قۇلشىنىپ، ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوساتىن بولساق، ءسوز جوق، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ باعالى بايلىققا اينالادى...
وسى جىلداردا باس شۋجي شي جينپيڭ جەرگىلىكتى وڭىرلەرگە قىزمەت تەكسەرۋگە بارعاندا، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى ماڭىزدى ورنالاستىرۋ سانالىپ كەلدى. وتانىمىزدىڭ تاۋ - سۋلارى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭگى جالعاسا دامۋىنا كوڭىل بولگەن سۇيىسپەنشىلىگىنە كۋا بولدى.
”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“؛
”ەكولوگيالىق ورتانى كوزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋ، ەكولوگيالىق ورتاعا ومىرگە مامىلە جاساعانداي مامىلە جاساۋ كەرەك“؛
”ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ دەگەنىمىز وندىرگىش كۇشتى قورعاۋ، ەكولوگيالىق ورتانى جاقسارتۋ دەگەنىمىز وندىرگىش كۇشتى دامىتۋ“؛
”ادام جاسىل تاۋدى ايالاسا، جاسىل تاۋ دا ادامنىڭ ۇددەسىنەن شىعادى“؛
”تاۋ، سۋ، ورمان، ەگىنجاي، كول، جايلىم، قۇمدى ءشولدى جۇيەلى جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ كەرەك“؛
...
اسقاق تا ايبىندى سوزدەر شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىنىڭ شۇعىلاسىن شاشىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرىلىسىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەي ىلگەرىلەۋىنە جەتەكشىلىك ەتتى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى ەلىمىز تاۋ، سۋ، ورمان، ەگىنجاي، كول، جايلىم، قۇمدى ءشولدى ءبىر تۇلعادا جونگە سالىپ، ءبىرسىپىرا ءتۇبىرلى، جاسامپاز، ۇزاق بولاشاقتىق سيپات الاتىن قىزمەتتەر ورىستەتىپ، بەكىمنىڭ ۇلكەندىگى، سەرپىننىڭ ۇلكەندىگى، ناتيجەنىڭ ۇلكەندىگى بۇرىن بولماعان دەڭگەيگە جەتىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىندا تانىمنان امالياتقا دەيىن تاريحي، بۇرىلىستىق، جالپى جاعدايلىق وزگەرىس تۋىلدى.
بيىل 5 - ايدىڭ 26 - كۇنى ەكولوگيالىق ورتا مينيسترلىگى «2020 - جىلعى جۇڭگونىڭ ەكولوگيالىق ورتا جاعدايى تۋرالى مازمۇندامانى» رەسمي جاريالادى. بۇل جاسىل لەپكە تولى بايانداما بولدى، 2020 - جىلعى جانە ”13 - بەسجىلدىقتاعى“ ەكولوگيالىق ورتانىڭ ءتۇيىندى نىسانا - مىندەتتەرى تۇگەلدەي تولىق تابىسپەن اسىرا ورىندالىپ، بۇكىل مەملەكەتتىڭ ەكولوگيالىق ورتا ساپاسى ايتارلىقتاي جاقسارعان.
اشىق كۇندەر اناعۇرلىم كوپ بولدى، بۇكىل ەلدەگى ايماق دارەجەلى جانە ودان جوعارى دارەجەلى قالالاردىڭ اۋا ساپاسى جاقسى كۇندەرىنىڭ سالىستىرماسى ％87كە كوتەرىلگەن؛ وزەن سۋلارى اناعۇرلىم تۇنىق بولىپ، جەر بەتى سۋ ساپاسى جاقسى بولۋ قيما بەت سالىستىرماسى ％83.4كە كوتەرىلگەن؛ مەكەن اناعۇرلىم كورىكتى بولىپ، ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى جاراتىلىستىق قورىقتاردىڭ جالپى سانى 11 مىڭ 800گە جەتكەن...
جاسىل جاۋاپنامانىڭ استارىندا، جۇڭگو سىندى وركەندەپ كەلە جاتقان ەڭ ۇلكەن ەلدىڭ جاسىل دامۋ جولىنا اياق باسقان نىق قادامى، ءبىر ميلليارد 400 ميلليون جۇڭگولىقتىڭ ناقتى ارەكەتتەرىمەن جاسىل باعىتقا قاراي تيبىن وزگەرتۋدى ىلگەرىلەتكەن قاجىماس قۇلشىنىسى جاتىر.
شاڭ - توزاڭمەن ايقاسقان شايقاس مايدانىندا ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرىندەگى 25 ميلليوننان استام وتباسى تازا ەنەرگيامەن جىلىنۋعا وزگەرتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، بۇكىل ەل بويىنشا 24 ميلليوننان استام سارى بەلگىلى اۆتوموبيل، كونە، ەسكىرگەن اۆتوموبيل قاتاردان شىعارىلىپ، 229 بولات - تەمىر كاسىپورنىنىڭ 620 ميلليون توننالىق شيكى بولات ءوندىرىس قۋاتىنا اسا تومەن دەڭگەيدە لاس زات شىعارۋ بويىنشا وزگەرتۋ جۇمىسى اتقارىلىپ، بىتىراڭقى، بەيبەرەكەت، لاستاۋشى كاسىپورىنداردى جانە شوعىرلاردى جاپپاي رەتتەپ، جونگە سالىپ، كوپتەگەن جەرلەردەگى بولات - تەمىر، كومىر سياقتى مەشەۋ وندىرىستىك قۋاتتار قاتاردان شىعارىلدى...
تۇنىق سۋدى قورعاۋ ءۇشىن، باعىمشىلىق وتباسىلار تور شارباقتارىن جيناپ، وزەندەر مەن كولدەردى تابيعاتقا قايتاردى، قالالارداعى لاس سۋ قۇبىر جەلىلەرى جەدەل ىلگەرىلەپ، لاس سۋدى ءبىر جاقتى ەتۋ قابىلەتى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، چاڭجياڭ وزەنى بويىنداعى حيميا ونەركاسىپ كاسىپورىندارى ”جابىلدى، وزگەرتىلدى، كوشىرىلدى، باسقا سالاعا ويىستىرىلدى“...
ءتۇزىم كۇشى ارقىلى جاسىل دامۋ جولى قورعالدى. تاياۋ جىلداردان بەرى قورشاعان ورتانى قورعاۋ زاڭى، قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالىعى زاڭى، اتموسفەرانىڭ لاستانۋىنىڭ الدىن الۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭى، سۋدىڭ لاستانۋىنىڭ الدىن الۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭى، توپىراقتىڭ لاستانۋىنىڭ الدىن الۋ جانە ونى جونگە سالۋ زاڭى سياقتى زاڭدار اناعۇرلىم كەمەلدەندى، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنا ساياتىن رەفورما جوبالارى ىركەس - تىركەس جاريالاندى، اسىرەسە، ورتالىقتىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدى باقىلاۋ سىندى ”وتكىر قىلىش“ وتانىمىزدىڭ تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋىن قورعاپ تۇر.
”جۇڭگو مەملەكەتتىڭ ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ۇلەس قوسۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، اناعۇرلىم پارمەندى ساياسات جانە شارا قولدانىپ، كومىرتەگى قوس توتىعىن ىعىستىرۋدى 2030 - جىلدان بۇرىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋعا كۇش سالىپ، 2060 - جىلدان بۇرىن كومىرتەگىن بەيتاراپتاندىرۋعا قول جەتكىزۋگە قۇلشىنادى“.
2020 - جىلى 9 - ايدىڭ 22 - كۇنى ءتوراعا شي جينپيڭ 75 - كەزەكتى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى جينالىسىنىڭ جاي تالقىسىندا ايبىندى ۋادە بەرىپ، دۇنيە جۇزىنە جۇڭگونىڭ جاسىل دامۋ جولىمەن بۇلجىماي جۇرەتىندىگى جونىندە كۇشتى سيگنال تاراتتى.
تاباندىلىقپەن جالعاستىردى
− كورىكتى جۇڭگو قۇرىلىسىندا نىق قادام تاستالدى
فۋجيان ولكەسى سانميڭ قالاسى جياڭلى اۋدانى گاۋتاڭ قالاشىعىنىڭ چاڭكوۋ قىستاعى. جازعى كۇننىڭ شۇعىلاسىندا جينشي وزەنى قىستاق شەتىنەن اقىرىن اعىپ ءوتىپ جاتىر، جاعاسى نەشە مىڭ مۋلىق تابيعي كەڭ جاپىراقتى ورمان. قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جاڭ لينشۇن قىستاقتاعى ۇلكەن ءبىر تەرەكتىڭ تۇبىندە تۇرىپ تىلشىگە: ”قىستاعىمىز اعاش كەسپەيدى، كومىرتەگى بەلەتىن ساتۋدان 140 مىڭنان استام پايدا تاپتىق“، - دەدى.
بالا كەزىندە ۇلكەندەرگە ەرىپ تاۋعا شىعىپ اعاش كەسەتىنى ونىڭ ءالى ەسىندە. جىلدار بويى اعاش كەسە بەرگەن سوڭ، تاۋدا ماتەريالعا جارارلىق اعاش قالماعان كەز دە بولعان ەدى. 2003 - جىلدان باستاپ سانميڭ قالاسى ورمان شارۋاشىلىعى مەنشىك ۇقىعى ءتۇزىمى رەفورماسى جونىندە ىزدەنىس جاساپ، ”تاۋدى وتباسىلارىنا ءبولىپ بەرۋ، ورماندى ادام باسىنا ءبولىپ بەرۋ“ رەفورماسىن سىناق رەتىندە جۇرگىزىپ، ”تاۋدىڭ ۇقىعىن تۇراقتاندىرۋدى، اعاش سانىن تۇراقتاندىرۋدى، جۇرت كوڭىلىن الاڭسىز ەتۋدى“ جۇزەگە اسىردى. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى سانميڭ قالاسى ەكولوگيالىق ونىمدەردىڭ قۇنىن جۇزەگە اسىرۋ مەحانيزمىن ورناتۋ جونىندە ىزدەنىس جاساي باستادى، اعاش ەگىپ ورمان قورعاۋ ۇستانىمى جۇرت جۇرەگىنە ونان ارى تەرەڭ ۇيالادى.
تاياۋدا عانا چاڭكوۋ قىستاعى مەن سانميڭ قالاسى شاشيان رايونى شياماۋ قالاشىعى يۇيباڭ قىستاعى سانميڭ ورمان شارۋاشىلىعى كومىرتەگى بەلەتىن تۇڭعىش تاراتۋ سالتىن وتكىزىپ، تۇڭعىش توپتا ورمان شارۋاشىلىعى كومىرتەگى بەلەتىنەن بەسەۋىن تاراتتى، جالپى كومىرتەگى جيناۋ مولشەرى 29 مىڭ 715 توننا بولدى. جاڭ لينشۇن العان كومىرتەگى بەلەتى چاڭكوۋ قىستاعىندا 3197 مۋ ەكولوگيالىق الەۋمەتتىك يگىلىك ورمانىنا سايادى.
سانميڭ قالالىق ورمان شارۋاشىلىعى مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى چىن مەيگاۋدىڭ تانىستىرۋىنشا، كومىرتەگى بەلەتى ورماننىڭ ءوسىپ - جەتىلۋ مولشەرىنىڭ ارتۋ مولشەرىن ەسەپتەۋ نەگىزى ەتىپ دولايلاستىرۋدان كەلگەن كومىرتەگىنىڭ ازايتىلىپ شىعارىلۋ مولشەرى بولىپ تابىلدى، ”بەلەت“ فورماسىندا ورمان مەنشىك ۇقىعى مەنشىكتەنۋشىگە تابىس ەتىلىپ، سول ارقىلى ”اۋا“ ساتۋعا كەلەتىن، جيناپ ساقتاۋعا كەلەتىن، اقشا قارىز الۋعا بولاتىن ”ناعىز التىن - كۇمىسكە“ اينالدى.
”ورماندى جاقسى باپتاسا بولعانى، ورماندى مەنشىكتەنۋشى سارقىلماس كىرىس قاينارىنا يە بولادى“، - دەدى چىن مەيگاۋ.
اعاش كەسىپ كۇنەلتۋدەن ورماندى قورعاپ كىرىستى ارتتىرۋعا دەيىن، چاڭكوۋ قىستاعىنىڭ دامۋى اينا رەتىندە، شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە جۇڭگودا تۋىلعان جويقىن وزگەرىستەردى بەينەلەدى. بۇل دامۋ كوزقاراسىنداعى كەلەلى وزگەرىس بولىپ، ءبىزدىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرۋ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋ ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىزگە جەتەكشىلىك ەتۋدە.
كەزىندە كومىرىمەن گۇلدەنگەن حىبەيدىڭ سىشيان اۋدانى مەملەكەتتىڭ ءوندىرىس قۋاتىن ازايتۋ، ەكولوگيالىق قىزىل سىزىقتى بەلگىلەۋ سياقتى ساياساتتىق ورنالاستىرۋلارىنا ءۇن قوسىپ، كوپتەگەن كومىر كەندەرىن جاۋىپ، توقتاتىپ، ەرەكشە ەكولوگيالىق بايلىققا ارقا سۇيەي وتىرىپ، ”كورىكتى ەكونوميكانى“ كۇش سالا دامىتىپ، ەكولوگيا الدىمەن ويلاستىرىلاتىن، جاسىل داميتىن جاڭا جولمەن جۇرۋگە بەل بۋدى.
ەكولوگيانىڭ كورىكتىلىگى دامۋداعى وزگەرىستەردى تۋدىرادى. 2020 - جىلى سىشيان اۋدانى تۇتاس جىلدا قابىلداعان ساياحاتشى 7 ميلليون ادام - رەتتەن اسىپ، ％18 ارتقان، ساياحات شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى كىرىسى ％19.4 ارتقان.
ەكونوميكالىق ەرەكشە رايون شىنجىن ماۋجوۋ وزەنى، شىنجىن وزەنى قاتارلىلاردى ۋاكىل ەتكەن اۋىر لاستانعان وزەندەردى جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتتى، سونداي - اق وسىنى جەتەكشى ەتە وتىرىپ ماڭىنداعى قورشاعان ورتانىڭ تۇلعالىق دەڭگەيىنىڭ جوعارىلاۋىنا تۇرتكى بولىپ، بۇكىل قالا وڭىرىندە لاس، ساسىق سۋلاردىڭ بولماۋىن جۇزەگە اسىردى.
70 نەشە جاستاعى تۇرعىن حۋاڭ ياۋتاڭ بىلاي دەپ ەسكە الدى: بۇرىن ماۋجوۋ وزەنىنىڭ سۋى ”سيادان دا قارا، مۇنايدان دا قويۋ“ ەدى. 2016 - جىلدان باستاپ شىنجىن ەرەكشە ىجداعاتتىلىقپەن جاڭبىر مەن لاس سۋدى ءبولۋدى، تۋ باسىنان جونگە سالۋدى ىلگەرىلەتتى، تۇرعىندار ”ماۋجوۋ وزەنىنىڭ سۋىنىڭ تازارىپ، اندا - ساندا اققۇتان دا پايدا بولعانىن“ بايقادى. قازىر جەرگىلىكتى ورىن بىتىراندى، بىلىققان، لاس جاعدايعا قوش ايتىپ، جوعارى، كوركەم، وزىق دەڭگەيمەن قاۋىشتى، كوپتەگەن ورتانى قورعاۋ عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋ كاسىپ باقشاسى قۇرىلدى.
تاۋ، سۋ، ورمان، ەگىنجاي، كول، جايلىم، قۇمدى ءشول − تىرشىلىك ورتاق تۇلعاسى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلۋىنە ىلەسە، ەكولوگيالىق ورتاعا ساياتىن ولقىلىقتار تولىقتانىپ، جاسىل دامۋعا كەدەرگىلىك جاسايتىن تۇزىلىستىك جانە تۇزىمدىك بوگەتتەر جويىلىپ، ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋىنىڭ كورىكتى كارتيناسى كەستەلەنۋدە.
ءۇش تەرىستىك ىقتاسىن ورمانى، تابيعي ورماندى قورعاۋ، ەگىستىككە اينالعان ورماندى قالپىنا كەلتىرۋ، جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ سياقتى ءبىر قىدىرۋ كەلەلى ەكولوگيالىق ينجەنەريالار ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلدى. ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە ەلىمىزدىڭ ورمانمەن كومكەرىلۋ مولشەرى جوعارىلاپ ％23.04كە جەتىپ، ورماننىڭ قور مولشەرى 17 ميلليارد 500 ميلليون تەكشەمەتردەن اسىپ، ءۇرتىس 30 جىل بويى ”قوس ارتۋدى“ ساقتاپ، ورمان بايلىعىنىڭ ارتۋى ەڭ كوپ مەملەكەتكە اينالدى.
مەملەكەتتىك باقشانى تۇلعا ەتكەن جاراتىلىستىق قورىق جۇيەسى جەدەل ورناتىلىپ، مەملەكەتتىك باقشا ءتۇزىلىسى سىناق ءتۇيىنى قىزمەتى باسقارۋ ءتۇزىلىسىن رەتتەۋ، ەكولوگيانى قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى كۇشەيتۋ جاقتارىندا كەزەڭدىك جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى.
وزەن باستىعى ءتۇزىمى، كول باستىعى ءتۇزىمى جاپپاي ورناتىلىپ، وزەندەردىڭ، كولدەردىڭ ارنايى قورعاۋشىسى بارلىققا كەلىپ، زور توپتاعى حالىقتىق وزەن باستىقتارى، كول باستىقتارى قىزمەت ورنىنا تاعايىندالدى.
بيىل 1 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «ورمان باستىعى ءتۇزىمىن جالپى بەتتىك اتقارۋ جونىندەگى پىكىردى» جاريالاپ، 2022 - جىلى 6 - ايدا ورمان باستىعى ءتۇزىمىن جالپى بەتتىك ورناتۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدى العا قويدى، بۇل ەلىمىزدەگى بارلىق ورمان مەن جايلىمنىڭ ارناۋلى قورعاۋشىعا يە بولاتىندىعىن بىلدىرەدى.
بارعان سايىن كوبەيگەن سيرەك كەزدەسەتىن، تۇقىمى قۇرىپ - جوعالۋعا تاياعان جابايى حايۋاناتتار، وسىمدىكتەر اناعۇرلىم جاقسى قورعاۋعا يە بولدى: اق تىرنا قۇتاننىڭ سانى العاش بايقالعاندا 7 ەدى، قازىر 5000نان استى؛ تيبەت بوكەنىنىڭ سانى نەشە 10 مىڭنان قازىرگى 300 مىڭ نەشەگە جەتتى؛ چاڭجياڭداعى باس ءتۇر سانالاتىن چاڭجياڭ دەلفينى ”مەكەنىنە قايتۋدا“...
باس شۋجيدىڭ كوڭىلىندە ەكى وزەننىڭ ورنى ەرەكشە جوعارى.
ءبىرى چاڭجياڭ − ”زور قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ كەرەك، قاۋىرت اشۋعا بولمايدى“، بۇل وزەن بويىنداعى ولكە - قالالاردىڭ جوعارى جىلدامدىقپەن زىمىراعان دامۋ تاسىلىنە ساقتىق دابىلىن قاقتى. وسىدان سوڭ باس شۋجي شي جينپيڭ كوپ رەت چاڭجياڭدا قىزمەت تەكسەرىپ، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىندە ەكولوگيانى الدىمەن ويلاستىرۋدى، جاسىل دامۋدىڭ جاڭا جولىمەن ءجۇرۋدى العا قويدى.
ەندى ءبىرى حۋاڭحى − 2019 - جىلى 8 - ايدان 2020 - جىلى 6 - ايعا دەيىن باس شۋجي شي جينپيڭ ىركەس - تىركەس 4 رەت حۋاڭحىدا قىزمەت تەكسەردى. 2019 - جىلى 9 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ حۋاڭحى وزەنى الابى ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپالى دامۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، حۋاڭحى وزەنى الابى ەكولوگياسىن قورعاۋدى جانە جوعارى ساپالى دامۋىن كەلەلى مەملەكەتتىك ستراتەگيا دەڭگەيىنە كوتەردى.
قازىر چاڭجياڭ وزەنى كىناراتتاردان بىرتىندەپ ايىعىپ، وزەن دەلفينى ءجيى كورىنىپ، بالىقتار سايران سالاتىن بولدى. حۋاڭحى بويىنداعى ولكەلەر دە اناعۇرلىم جوعارى ساپالى دامۋ جولىنا ارشىندى قادام تاستادى.
جالپى حالىقتىق اعاش ەگۋ دابىرالى ورىستەتىلدى، جابايى حايۋاناتتاردى قورعاۋشى ەرىكتىلەر اۋىلداردا، تاۋلاردا، ورمان - توعايلاردا بەلسەنە قيمىلداۋدا، تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتى تۇرگە ايىرۋ جاڭا سالتقا اينالدى... داريانىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىندە ادامدار ورتاق جاسىل مەكەندى ماڭداي تەرىمەن سۋارۋدا جانە جەتىلدىرۋدە.
جاڭا كەزەڭدى كەسكىندەدى
− جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ جاڭا ساپارىن باستاۋعا بەرىك ەكولوگيالىق ورتا نەگىزىن ازىرلەدى
جەلگە قارسى ۇشىپ، قيقۋ سالعان سۋ قۇستارى، بىتىك وسكەن قامىس پەن قاۋعا... ىلگەرى ءبىر مەزگىل سۋالعان كۇلۇن كولى تاياۋ جىلداردان بەرى ءبىر قىدىرۋ قالپىنا كەلتىرۋ جانە جونگە سالۋ نىساندارىنىڭ اتقارىلۋىنا ىلەسە، سۋ ايدىنىنىڭ كولەمى جىل سايىن كەڭەيىپ، سازدىق ەكولوگياسى بىرتىندەپ قالپىنا كەلدى.
50 جاستان اسقان مالشى حوۋ يۇيگۋاڭ بالا كەزىنەن كۇلۇن كولىنىڭ ماڭىندا تۇرمىس كەشىرىپ كەلەدى. ول كول ايدىنىنىڭ تارايۋى مەن قالپىنا كەلۋىن ءوز كوزىمەن كورگەن كۋاگەر.
”بالا كەزىمدە سيىر، قويلارىمىز كولدەن سۋ ىشەتىن. كەيىن قورشاعان ورتا ناشارلاپ، كولدىڭ ماڭىندا ءشوپ قالمادى، قۇستار دا جوعالىپ كەتتى“. حوۋ يۇيگۋاڭ تىلشىگە بۇگىنگى تاڭدا ەكولوگيانىڭ جاقسارعانىن، قۇم كورىنبەيتىن بولعانىن، قۇس پەن بالىق تا قايتىپ كەلگەنىن ايتتى.
جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋى بار ورتادا قونىستانۋ ادامداردىڭ ورتاق تىلەگى.
قاجىماي - تالماي قۇلشىنۋدىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدىڭ ەكولوگيالىق ورتا ساپاسى ءۇرتىس جاقساردى. سونىمەن بىرگە، ەلىمىزدىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىندا سىن - سايىس اۋىر، قىسىم زور، قايشىلىق كورنەكتى ەكەندىگىن، كوپتەگەن قيىن وتكەلدەردەن وتۋگە، قيىن تۇيىندەردى شەشۋگە، ەسكىلىكتى سىرقات، ايىقپاس دەرتتەردى ەمدەۋگە تۋرا كەلەتىندىگىن، جاعدايدىڭ ءالى دە ەرەكشە قاتاڭ ەكەندىگىن، ءسوزسىز، سەرگەكتىكپەن كورە ءبىلۋ كەرەك.
” ەكولوگيالىق ورتانى قالپىنا كەلتىرۋ جانە جاقسارتۋ ۇزاق ۋاقىت قاجىرلى قۇلشىنىستى قاجەت ەتەتىن بارىس، وپ - وڭاي ورىنداي سالۋ مۇمكىن ەمەس، ءسوز جوق، قاجىماي - تالماي تاباندى بولىپ، قايراتتانا ىسكەرلىك كورسەتۋ كەرەك.“ باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ 29 - رەتكى توپتىق ۇيرەنۋىندە وسىنى باسا دارىپتەپ، اتاپ كورسەتتى.
جاڭا دامۋ كەزەڭىنە ءوتىپ، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا دامۋ ارناسىن جەدەل قالىپتاستىرۋ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ، جاسىل، تومەن كومىرتەكتى دامۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ جونىنەن جاڭا تالاپ قويدى.
− ”ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىندا جاڭا ىلگەرىلەۋشىلىكتى جۇزەگە اسىرۋدى“ ”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندەگى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نەگىزگى نىسانالارىنىڭ ءبىرى ەتۋ؛
− ”جاسىل ءوندىرىس، تۇرمىس ءتاسىلىن كەڭ كولەمدە قالىپتاستىرىپ، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋى ەڭ جوعارعى مانگە جەتكەننەن كەيىن ورنىقتى تۇردە تومەندەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى تۇبىرىنەن جاقسارتىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋ نىساناسىن نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرۋدى“ 2035 - جىلى سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرۋ ۇزاق بولاشاقتىق نىساناسىنىڭ ءبىرى ەتۋ؛
− ”14- بەسجىلدىق“ جوبا باعدارلاماسىندا ارناۋلى تاراۋ اشىلىپ، ”جاسىل دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋىن جەبەۋ“ جونىندە ناقتى ورنالاستىرۋ جاسالىپ، باياندى دامۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاپپاي جاسىل تيپكە قاراي ويىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋ ايقىن تالاپ ەتىلدى.
ايبىندى جوبا جاسالىپ بولدى، شۇعىلالى ناتيجە كۇرەسپەن جازىلادى.
جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ جاڭا ساپارىن باستاپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى تۇرمىس جاراتۋدا ەلىمىزدىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدا اناعۇرلىم جاپالى قۇلشىنىس جاساۋىنا تۋرا كەلەدى.
”14 - بەسجىلدىق“ كەزىندە ەلىمىزدىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى كومىر قىشقىل گازدارىنىڭ شىعارىلۋىن تومەندەتۋدى ءتۇيىندى ستراتەگيالىق بەتالىس ەتۋ، لاستاۋشى زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ مەن كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن تومەندەتۋدىڭ سايكەسە وتىرىپ ونىمدىلىكتى ارتتىرۋىن ىلگەرىلەتۋ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاپپاي جاسىل تيپكە قاراي ويىسۋىن جەبەۋ، ەكولوگيالىق ورتا ساپاسىنىڭ جاقسارۋىندا سان وزگەرىسىنەن ساپا وزگەرىسىنە ءوتۋ سىندى شەشۋشى كەزەڭگە ءوتتى.
”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋدى، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ − اۋقىمدى ءارى تەرەڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق جۇيەلى وزگەرىس، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋدى، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋدى ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ تۇتاس تۇلعالىق ورنالاستىرۋىنا ەنگىزىپ، العان بەتىنەن قايتپايتىن ارىنمەن 2030 - جىلدان بۇرىن كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋ، 2060 - جىلدان بۇرىن كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ نىساناسىن ۋاعىندا جۇزەگە اسىرۋ كەرەك“. بيىل 3 - ايدىڭ 15 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ورتالىق قازىنا - ەكونوميكا كوميتەتىنىڭ 9 - رەتكى ءماجىلىسىن باسقارىپ اشقاندا وسىلاي دەپ باسا دارىپتەدى.
− دامۋ ءتاسىلىنىڭ جاسىل تيپكە قاراي ويىسۋىن جەدەلدەتىپ، ەكولوگيانى الدىمەن ويلاسۋعا، جاسىل دامۋعا تاباندى بولىپ، ەنەرگيا جۇمسالىمى جوعارى، لاس زاتتاردى شىعارۋ مولشەرى جوعارى نىسان قۇرىلىستارىن قاتاڭ مەڭگەرىپ، زات تاسىمالى قۇرىلىمىن رەتتەۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، قۇرىلىس سالاسىندا جاسىل، تومەن كومىرتەكتى دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيا ۇندەمدەيتىن، قورشاعان ورتانى قورعايتىن، ت. ب كاسىپ سالالارىن زورايتۋ.
− لاس زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ مەن كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن تومەندەتۋدى سايكەستى ىلگەرىلەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانىڭ ساپاسىن جاقسارتۋدى وزەك ەتىپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن ىشكەرىلەي ويداعىداي جۇرگىزۋ.
− كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، 2030 - جىلدان بۇرىن كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋ ارەكەت جوباسىن جاساۋدى ىلگەرىلەتۋ.
− جاسىل، تومەن كومىرتەكتى بولۋ ساياساتى مەن بازار جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، جاسىل دامۋدىڭ زاڭدىق جانە ساياساتتىق قامتاماسىزدىعىن كۇشەيتۋ.
− جاسىل، تومەن كومىرتەكتى تۇرمىس ءتاسىلىن كەڭ كولەمدە جەتىلدىرىپ، تۇتاس قوعامنىڭ جاسىل، تومەن كومىرتەكتى تانىمىن ءوسىرىپ، تۇرمىس تاسىلىندەگى جاسىل توڭكەرىس ارقىلى ءوندىرىس ءتاسىلى مەن قامداۋدىڭ جاسىل تيپكە قاراي ويىسۋىن ءماجبۇري ىلگەرىلەتۋ.
”ءبىز الداعى جەردە ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاپپاي جاسىل تيپكە قاراي ويىسۋىن جەتەكشى ەتىپ، لاس زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ مەن كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن تومەندەتۋدى باستى تۇتقا ەتىپ، بايلىقتى ۇنەمدەيتىن جانە قورشاعان ورتانى قورعايتىن كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن، ءوندىرىس ءتاسىلىن، تۇرمىس ءتاسىلىن، كەڭىستىك ارناسىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، ەكولوگيانى الدىمەن ويلاسۋ، جاسىل، تومەن كومىرتەكتى جوعارى ساپالى دامۋ جولىمەن بۇلجىماي جۇرەمىز“، - دەدى ەكولوگيالىق ورتا مينيسترلىگىنىڭ مينيسترى حۋاڭ رۇنچيۋ.
باستاما جىلى جاقسى قادام باسۋ، جاقسى باستاما اشۋ كورىكتى جۇڭگو قۇرىلىسى جونىنەن ايرىقشا ماڭىزدى.
بيىل 5 - ايدىڭ 21 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ورتالىق رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتىنىڭ 19 - رەتكى ءماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، «ەكولوگيانى قورعاۋ تولەم ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى پىكىردى» قاراپ ماقۇلدادى.
ماجىلىستە مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: جاسىل، تومەن كومىرتەكتى دامۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋدى، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جاپپاي جاسىل تيپكە قاراي ويىسۋىن جەبەۋدى ارقاۋ ەتىپ، تۇرگە ءبولىپ تولەم بەرۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، تولەم ساياساتىنىڭ سايكەستى بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋىن كۇشەيتىپ، ءارقايسى ارنالاردىڭ تولەم قارجىسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جالپىلىق تولەم بەرۋدى اتقارىپ، ەكولوگيالىق ورتانىڭ تۇتاس تۇلعالىق قورعالۋىن جەبەۋ كەرەك.
جاڭا مىندەت جاڭا بورىش جۇكتەدى، جاڭا ساپار جاڭا ىسكەرلىكتى ايگىلەدى.
شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن جالپى بەتتىك تياناقتاندىرىپ، تاباندىلىق كورسەتىپ، قيىندىققا قارسى اتتاناتىن بولساق، ءبىز، ءسوز جوق، ەكولوگيالىق ورتانى جوعارى دەڭگەيدە قورعاۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت شۋاعى ارقىلى العا باسۋ جولىن نۇرلاندىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭگى جالعاسا دامۋىن جۇزەگە اسىرۋدى ىلگەرىلەتە الامىز.
(قاتىناسقان ءتىلشى جاڭ يجى)
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 4 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
