بۋرىلتوعاي اۋدانى جەتارال قالاشىعى قارابيە قىستاعىنىڭ ماڭىنداعى ”سۋ ءۇستى سايتان كەرىش“ كورىنىس ءوڭىرى (6 - ايدىڭ 4 - كۇنى تۇسىرىلگەن). تاۋ جاستانىپ، سۋ توسەنگەن بۇل ارادا سۋ الابى كورىنىس ءوڭىرى بولۋمەن بىرگە، يارداڭ جەر ءتۇزىلىسى دە بار بولىپ، ”سۋ ءۇستى سايتان كەرىش“ دەگەن داڭقتى اتاق العان. □ سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ساي زىڭلى تۇسىرگەن
6 - ايدىڭ 5 - كۇنى ”جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولدى بويلاپ شينجياڭعا نازار سالۋ“ 4 - كەزەڭنىڭ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتى جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبى كۇيتۇن - التاي جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن بويلاپ بۋرىلتوعاي اۋدانىنا كەلدى، ۇلىڭگىر كولىنىڭ شىعىس جيەگىندەگى سۋ ءۇستى سايتان كەرىشىنە كەلگەنىمىزدە، كۇيتۇن - التاي جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن بويلاي جول بويى اپپارات كوزىنە ءتۇسىرىپ كەلە جاتقان ۋحاندىق اۋەسكەر فوتوشى ۋاڭ لينعا جولىعىپ قالدىق.
بۇل 74 جاستاعى ۋاڭ ليننىڭ 7 - رەت شينجياڭعا كەلۋى ەكەن، ول 10 كۇنگە تاياۋ ۋاقىتپەن كۇيتۇننەن كۇيتۇن - التاي جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنا شىعىپ، جول بويى سۋرەت ءتۇسىرىپتى. ونىڭ فوتو اپپاراتىنىڭ كوزىنە ايبىندى كۇيتۇن ۇلكەن قىساڭى، كوركەم ورقى دۇنيە جۇزىلىك سايتان كەرىشى، بۋرىلتوعاي اۋدانىنداعى مىڭ شاقىرىمدىق كوش جولىنداعى ءتورت تۇلىك مالدىڭ كوشى جانە بۇيرا تولقىندى ۇلىڭگىر كولى ءتۇسىپتى. ”تۇڭعىش رەت بۋرىلتوعايدا ايالداعانىمدا، ادامداردىڭ نە ءۇشىن بۋرىلتوعايدى كوركىمەن كوز تارتقان تاماشا القاپ دەپ اتايتىنىن اقىرى ءتۇسىندىم“، - دەدى ول.
ۋاڭ لين وسى رەت 6 - ايدىڭ 5 - كۇنى بۋرىلتوعاي اۋدانىنداعى مالشىلارىڭ كوشىن سۋرەتكە ءتۇسىرۋ ءۇشىن كەلگەن. ءار جىلى 5 - ايدىڭ سوڭىنان 6 - ايدىڭ باسىنا دەيىن بۋرىلتوعايداعى مالشىلار ءتورت تۇلىك مالدارىن ايداپ، كوكتەۋ - كۇزەۋلىكتەن جايلاۋعا كوشەدى. ”جىرا قىساڭى − سارىبۇلاق − قىزىلتاۋ اۋزى كوش جولى التاي ايماعىندا قازىرگە دەيىن ارالىعى ەڭ ۇزاق، كوش كولەمى ەڭ ۇلكەن، كوش مادەنيەتىنىڭ ساقتالۋى ەڭ تولىق كوش جولى سانالادى. وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە باعىتتالعان كوش جولىنىڭ ۇزىندىعى 480 كيلومەترگە تاياۋ بولىپ، ’مىڭ شاقىرىمدىق كوش جولى‘ دەگەن اتى بار. وسى بىرنەشە جىلعى قۇلشىنىستىڭ ارقاسىندا، كوشتىڭ اتاعىن ەستىگەن قىرۋار ساياحاتشى جىل سايىن كەلىپ كوشتى تاماشالاپ، كوشى - قون مادەنيەتىن سەزىنەدى“، - دەدى بۋرىلتوعاي اۋداندىق مادەنيەت، دەنە تاربيە، راديو - تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسىنىڭ باستىعى نايان.
ۋاڭ لين تۇسىرگەن سۋرەتتەردىڭ ىشىندە، شاڭ - توپىراق سىندىرعان ساعىمنىڭ اراسىندا مالشىلار قامشىسىن بۇلعاپ، بەينە ءبىر باتىرلارداي ايباتتانادى. ۇشقىش اپپاراتپەن تۇسىرىلگەن مىڭعىرعان قويدىڭ ءبىرىڭعاي جەبە ۇشى فورماسىنداعى سۋرەتى ۋاڭ ليندى بارىنشا قۋاندىردى. ”كوش بارىسىندا مەن ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى بىرگە ءومىر ءسۇرۋىنىڭ قۋاتتى كۇشىن سەزىنگەندەي بولدىم“، - دەدى ۋاڭ لين.
مۇنداي جاراسىمدىلىق جاسىل دامۋ تانىمىنىڭ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاۋىنان باستاۋ العان. جايلىم اۋماعى شەكتى، شابىندىق ءتۇسىم مولشەرى دە شەكتى جاعدايدا، ەگەر دە مالدى ارتىق جايعاندا جايلىمنىڭ تۇياق كەستى بولۋىنا، قۇمايتتانۋىنا اپارىپ سوعادى. بۋرىلتوعاي مالشىلارى وزدەرىنىڭ ءتورت تۇلىك مالىن ەكى بولىككە ءبولىپ، ءبىر ءبولىمىن كوشىپ بارىپ جايلاۋدا باعاتىن، ەندى ءبىر ءبولىمىن مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ تۇيىنىندەگى مال قورالارىندا باعاتىن بولدى. ”مالىم كوبەيدى، قالتام قامپيدى، جايلىم دا قورعالدى“، - دەدى بۋرىلتوعاي اۋدانى كوكاعاش اۋىلى مال شارۋاشىلىق كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قۋانبەك كاكىمان.
ۇلىڭگىر كولىندەگى كول جولىن بويلاپ ءبىر اينالىپ شىققاندا، 100 مىڭ گەكتارعا تاياۋ كول بەتىنەن ۋاڭ لين بىردە - ءبىر بالىق اۋلاۋ تورىن، بىردە - ءبىر بالىق اۋلاۋ قايىعىن بايقاعانى جوق، سۇراستىرا كەلە 2004 - جىلدان بەرى ءار جىلى كوكتەم، جاز مەزگىلىندە ۇلىڭگىر كولىندە 4 اي بالىق اۋلاۋعا تيىم سالىنعاندىعىن ءبىلدى.
جۋىق جىلداردان بەرى، بۋرىلتوعاي اۋدانى ”وزەن (كول) باستىعى ءتۇزىمىن“ ىشكەرىلەي اتقارىپ، تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايلىم، قۇم ەكولوگياسىن قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەرياسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى، بالىق اۋلاۋعا تيىم سالۋدان سىرت، بالىقشىلىق ىستەرى تاراۋلارى ءار جىلى ۇلىڭگىر كولىنە نەشە ميلليون سۋىق سۋ بالىعى ۋىلدىرىعىن شاشىپ، جابايى بالىق تۇرلەرى شوعىرىنىڭ قالپىنا كەلۋىنە دەم بەرگەن. قازىر ۇلىڭگىر كولىندە اق تاڭداق شورتان، شىعىس تابان بالىعى سياقتى 23 ءتۇرلى سۋىق سۋ بالىعى بار.
6 - ايدىڭ 6 - كۇنى تۇستە ۇلىڭگىر كولىنەن بۋرىلتوعاي اۋدانى قالاشىعىنا قايتىپ كەلگەننەن كەيىن دوس - جاراندارىنىڭ تانىستىرۋىمەن ۋاڭ لين حايجياڭ يۇيجيا قوناق ۇيىنە ءتۇستى، ءبىر قۇم قازان بالىق - قوي ەتىن بۇيىرتىپ، تامسانا وتىرىپ قۇمارىنان شىعا جەپ، ءدامى ءتىل ۇيىرەدى ەكەن، - دەپ ماقتادى. ”مۇزداتىلعان ۇلىڭگىر كولىنىڭ جابايى سازان بالىعىن بۋرىلتوعاي تەگەنە قۇيرىقتى قويىنىڭ ەتىنە قوسىپ قۇم قازاندا ءبىر ساعات پىسىرعاندا، بالىق ەتى مەن قوي ەتىنىڭ حوش ءيىسى مۇرنىڭدى جارادى، سورپاسى قويۋ، ءدامى ءتىل ۇيىرەدى، مىنە بۇل بۋرىلتوعايدىڭ ەڭ ’ءدامدى‘ تۇسى“، - دەدى حايجياڭ يۇيجيانىڭ قوجايىنى جاڭ حايجياڭ.
