ماي شياندى:
”مەنىڭ تۋعان كۇنىم ’8 - ايدىڭ 6 - كۇنى‘“
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى حۋاڭ ميڭ، يۇي شياۋچۋان، ليۋ ينو
ماي شياندىنىڭ سۋرەتى. □ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جين لي - ۋاڭ تۇسىرگەن
گۋاڭدۇڭنىڭ شىعىسىنداعى راۋپيڭ اۋدانى جيڭجوۋ قالاشىعى جيڭبەي باستاۋىش مەكتەبىنىڭ قاقپاسىنداعى قاھارماننىڭ ىزگى ىستەرى كورمە سارايى وتانىمىزدىڭ جەر - جەرىندەگى ادامداردى وسىندا كەلىپ ەكسكۋرسيالاۋعا باۋرادى. كورمە سارايىنىڭ باس كەيىپكەرى جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرگى ەڭ ءىرى تەڭىزدەگى شايقاستا ەڭ جوعارى داڭققا بولەنگەن قاھارمان − ماي شياندى.
1965 - جىلى 8 - ايدىڭ 6 - كۇنى تاڭەرتەڭ، اتاقتى ”6 - تامىز“ تەڭىز شايقاسىندا ەلىمىز تەڭىز ارمياسىنىڭ 611 - ءنومىرلى قورعاۋشى كەمەسىنىڭ مەحانيك اسكەر ماي شياندى باسىنا بومبى جارقىشاعى تيگەندىكتەن ەسىنەن تانادى، جارالانعان ورىننان اققان مي - جۇلىن سۇيىقتىعى مەن قان ارالاسىپ ونىڭ كوزىن جاۋىپ كەتەدى. بىرتە - بىرتە ەسىن جيعاننان كەيىن، ماي شياندى اۋىرعانى جانىنا قاتتى باتىپ بارا جاتسا دا توزىمدىلىكپەن سوعىستى جالعاستىرادى، ابدەن توسەلگەن ”ءتۇن جولبارىسى“ تەحنيكاسىنا سۇيەنىپ، كەمە قوزعالتقىشىنىڭ توقتاپ قالۋ كىلتيپانىن وڭاپ، كەمەنى تەز ارادا سوعىسقا ارالاسۋ مۇمكىندىگىنە يە ەتەدى. جەڭىسپەن ورالعاننان كەيىن، ماي شياندىعا مەملەكەت قورعانىس مينيسترلىگى جاعىنان ”سوعىس قاھارمانى“ داڭقتى اتاعى بەرىلەدى، 611 - ءنومىرلى كەمەگە تەڭىز ارمياسى جاعىنان ”تەڭىزدەگى قاھارمان كەمە“ داڭقتى اتاعى بەرىلەدى.
”50 نەشە جىلدان بەرى لاۋماي باستان - اياق جاۋىنگەر سياقتى، قۇرىشتان قۇيىلعانداي بەرىك جىگەرى مەن اينىماس سەنىمىن ساقتاپ كەلەدى“، - دەيدى ماي شياندىمەن بىرگە سوعىسقا قاتىناسىپ ەڭبەك كورسەتكەن جاۋىنگەر ساپتاسى پىڭ دىساي.
باسىنا تيگەن جاراقاتتان ماي شياندى قاتتى ازاپ شەكتى، 4 رەت ۇلكەن وپەراتسيا جاسالعاننان كەيىن، كۇل - پارشاسى شىققان باس سۇيەگىنىڭ ورنىنا 2 ورگانيكالى اينەك جاپسىرىلىپ، بۇگىنگە دەيىن كەلەدى. سىرتقى جاراقات سيپاتتى تالما، وڭ قولى جانسىزدانۋ، جارتىلاي سالدانۋ، جول ءجۇرۋى شەكتەمەگە ۇشىراۋ، ەسكە ءتۇسىرۋ قابىلەتىنەن ايرىلۋ، ءتىلى كۇرمەلۋ... دەگەن سياقتى اسا اۋىر كەيىنگى زارداپ تا باستان - اياق وعان سەرىك بولىپ كەلەدى.
”لاۋمايمەن تانىسقاننان قازىرگە دەيىن ول ءار كۇنى 6 − 7 ءتۇرلى ءدارى تۇتىنادى، ەڭ كوپ بولعان كەزدەرى ون نەشە ءتۇرلى ءدارى تۇتىناتىن“، - دەيدى ماي شياندىمەن جارتى عاسىر بويى قول ۇستاسىپ كەلە جاتقان قوساعى لي يۇيجى.
”مەنىڭ تۋعان كۇنىم ’8 - ايدىڭ 6 - كۇنى!‘“، - دەدى ماي شياندى تىلشىگە اپ - انىق سويلەپ.
”ءسوز سويلەسە ءتىلى كۇرمەلەتىن بولعانىمەن، كوپتەگەن ەستەمەلەرىن ۇمىتقانىمەن، ءبىراق لاۋماي ءوزىنىڭ 2 - رەتكى ءومىرىن پارتيا مەن حالىق بەرگەندىگىن باستان - اياق ۇمىتقان ەمەس. ەگەر ءار دارەجەلى ورىننىڭ كۇش سالا قۇتقارۋى بولماسا، ونىڭ بۇگىنى دە بولماس ەدى!“ لي يۇيجى بىلاي دەدى: وتانعا قارىمجى قايتارۋ، حالىققا قارىمجى قايتارۋ، قوعامعا قارىمجى قايتارۋ لاۋمايدىڭ ەڭ ۇلكەن ارمانى بولاتىن.
ءبىر جولى كۇشتى تايفىڭ داۋىلى اسكەري ءبولىم تۇرعان جەردەن قۇرلىققا شىقتى، قۇتىرىنا سوققان داۋىلعا نوسەرلى جاڭبىر قوسارلانىپ بۇكىل قالانى سابالاپ تۇردى. ”ادامداردىڭ بارلىعى ۇيلەرىنە تىعىلدى، ال ەندى عانا سىرت جەردەن جيىنعا قاتىناسىپ قايتىپ كەلگەن لاۋماي ۇشتى - كۇيدى جوق بولىپ كەتتى“. لي يۇيجى ەسكە الىپ بىلاي دەدى: جەر - الەم قۇتىرىنعان بوران، سەلدەگەن جاڭبىر، دەنساۋلىعى جاقسى ەمەس ماي شياندى قايدا كەتە قالادى؟
داۋىلدى نوسەرگە قاراماي ءتورت توڭىرەكتەن تالاي ۋاقىت ىزدەگەن بۇكىل وتباسىنداعىلار ەڭ اقىرىندا سالىندىسى سۋعا كەتىپ قايتىپ كەلەدى. وسى كەزدە ونىڭ ۇلى ماي حايبين تەلەۆيزوردى اشىپ، تىكە تاراتىلىمنان اپات جاعدايىن بىلمەكشى بولادى، كەنەت ءتىلشىنىڭ اپپارات كوزىنەن اكەسى كورىنە كەتەدى − ۇستىنە تەك اسپالى مايكى كيىپ العان ماي شياندى تۇلا بويى بالشىق - بالشىق بولىپ تەڭىز جاعالاۋىنداعى توسپانىڭ ۇستىندە قاتەردەن قۇتقارىپ، اپاتتان اراشالاۋعا قاتىناسىپ ءجۇر ەكەن...
باسىن تاڭعىشپەن وراپ، ۇستىنە تەڭىزشىلەر مايكىسىن كيىپ الىپ، كەمە قوزعالتقىشتىڭ قاسىنان تاپجىلماي سوعىستى جالعاستىرعان... جەلىلەس سۋرەتتى كىتاپشا «قۇرىش جاۋىنگەر ماي شياندىداعى» ماي شياندىنىڭ وبرازى كوپتەگەن ادامداردىڭ ساناسىندا وشپەستەي ءىز قالدىردى. ”لاۋماي پەنسياعا شىققاننان كەيىن، ءوزىنىڭ سوزىمەن دە، ىسىمەن دە تاربيە جۇرگىزىپ، توڭكەرىستىك ءداستۇردى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستىرۋدى ارماندادى“. لي يۇيجى بىلاي دەدى: لاۋماي ارميا مەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ ءتۇرلى الەۋمەتتىك يگىلىك قيمىلدارىنا ۇنەمى قاتىناساتىن، اسكەري قوسىندار، مەكتەپتەر، ورگاندار، كاسىپورىندار سياقتىلارعا ىشكەرىلەي ەنىپ، توڭكەرىستىك ءداستۇر تاربيەسىن ورىستەتەتىن. ”ول قازىر تاعى قوسىمشا گۋاڭجوۋداعى، شانتوۋداعى بىرنەشە مەكتەپتىڭ مەكتەپتەن تىس تاربيەشىسى بولىپ ءجۇر“.
ءار جولى جيڭبەي باستاۋىش مەكتەبىن اۋىزعا السا بولعانى، ماي شياندىنىڭ جۇزىنە رياسىز كۇلكى ۇيىرىلەدى، ول ارادا ونىڭ وقۋ وقىعان كەزدەگى بالالىق ەستەمەلەرى جاتىر. 2013 - جىلى ماي شياندى ءبىر توپ كىتاپتاردى ساتىپ اكەلىپ، انا مەكتەبىنىڭ كىتاپحاناسىنا كىتاپ وقۋ ءۇيىن اشىپ بەردى ءارى جۇبايى ەكەۋى قوعامداعى مەيىر باعىشتايتىن قايراتكەرلەرمەن بايلانىس ورناتىپ جىلۋ جيناپ، وقۋ سيلىق اقشاسىن جولعا قويادى؛ وقۋشىلاردى سايكەستى ۇيىمداستىرىپ گۋاڭجوۋ داشۋەسىنە، شانتوۋ داشۋەسىنە، ”تەڭىزدەگى قاھارمان كەمەگە“ بارىپ ەكسكۋرسيالاۋعا، ۇيرەنۋگە اپارىپ، وتانشىلدىق تاربيەسىن ورىستەتەدى...
611 - ءنومىرلى كەمەدەن 2319 - ءنومىرلى كەمەگە دەيىن ”تەڭىزدەگى قاھارمان كەمە“ داڭقتى اتاۋى ءۇش ۇرپاق بويى جالعاستى، ماي شياندىنىڭ كوزى باستان - اياق وسى قاھارمان كەمەلەردەن جانە وسى سوعىس ءورتى ىشىندە بارلىققا كەلگەن قاھارمان قوسىننان تايعان ەمەس. ول ءار جىلى سول ”توركىنىنە“ قايتىپ بارىپ، قاھارمان كەمەدەگىلەردى وسكەلەڭ ومىرلىك مۇرات ورناتىپ، پارتيا مەن مەملەكەت ءۇشىن ۇلەس قوسۋعا شابىتتاندىرادى.
”مەن ساقا اسكەرمىن ءارى ءبىر كىشكەنتاي بۇراندا شەگەمىن“، - دەيدى ”1 - تامىز وردەنىنىڭ“ يەگەرى، ”حالىق قاھارمانى“ ماي شياندى شەكسىز ماقتانىشپەن.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 30 - كۇنى گۋاڭجوۋدان بەرگەن حابارى)
