مىڭ تاي:
ەڭبەك ەرى رۋحى ماڭگى شۇعىلا شاشادى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى ۋاڭ بيڭكۇن، لي يۇيجيا
مىڭ تاي جۇمىستا (ماتەريال سۋرەت). □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
باسىنا كەپكى، ۇستىنە جۇڭشان كيىمىن كيگەن، توزىڭقى جۇزىنەن تابيعي كۇلكى ەسەدى − انگاڭ مۇراجايىنىڭ قاھارمان ۇلگىلەر كورمە اۋماعىنداعى وسىنداي ءبىر كونە سۋرەت جاڭا جۇڭگونىڭ ءبىرىنشى بۋىن ەڭبەك ەرى مىڭ تايدىڭ وبرازىن ميلليارد جۇڭگولىقتاردىڭ كوكەيىنە ۇيالاتتى.
جۋىقتا مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگىنىڭ ”جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ ساحنالىق كوركەمونەر سارا تۋىندىلارىن جارىققا شىعارۋ ينجەنەرياسىنداعى“ ءتۇيىندى تۇردە سۇيەمەلدەنەتىن تۋىندى، انشان قالالىق كوركەمونەر تەاترىنىڭ ءىرى كولەمدى ءتول تۋىندى تەاترى «مىڭتاي» تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋدان ءساتتى ءوتىپ، ”ساقا قاھارمان“ مىڭ تايدىڭ وبرازىن تاعى دا ستەرەولدى تۇردە بۇقارانىڭ كوز الدىنا اكەلدى.
مىڭ تاي، 1898 - جىلى دۇنيەگە كەلگەن، حىبەيدىڭ فىڭرۇن اۋدانىنان. 1926 - جىلى انشانعا كەلىپ، سول جىلى جاپوندىقتار جۇرگىزىپ وتىرعان انشان بولات بۇيىمدارىن جاساۋ ورنىنىڭ بولات قورىتۋ زاۆودىنا كىرىپ، سىم جانە قۇبىر جاتقىزاتىن شاكىرت جۇمىسشى بولعان. 1949 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. سىم جانە قۇبىر جاتقىزۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى، تەحنيك، تەمىر قورىتۋ زاۆودىنىڭ ورىنباسار باستىعى، انگاڭ جۇمىسشى ۇيىمىنىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى سياقتى مىندەتتەردى وتەگەن.
شىعىس سولتۇستىك ازات بولعان العاشقى كەزدە پارتيا ورتالىق كوميتەتى انگاڭنىڭ ءوندىرىستى دەرەۋ قالپىنا كەلتىرۋىن تالاپ ەتەدى. سوعىستىڭ ويرانداۋى سالدارىنان قيراندىعا اينالۋعا شاق قالعان بولات زاۆودى الدىندا، ساقا جۇمىسشى مىڭ تاي ەرلىكپەن العا شىعىپ، جۇمىستاستارىن باستاپ جابدىق بەرىپ، قار - مۇز اراسىنا تاستالعان كونە بولشەكتەردى جيناپ، جاپونيا قۋىرشاقتارى كەزىنەن قالعان بىرنەشە جاراقسىز تەمىر ءۇيىندىسىن اقتارىپ، زاتتىق ماتەريالدار اسا تاپشى جاعدايدا، سول كەزدەگى اتى ايگىلى ”مىڭتاي قويماسىن“ قۇرىپ، مەملەكەتتىڭ ءبىر فىن اقشاسىن جۇمساماي - اق، انگاڭ دومنا پەشىنىڭ ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋىن جۇزەگە اسىرىپ، جاڭا جۇڭگونىڭ بولات - تەمىر ونەركاسىبىنىڭ سۇلباسىن سومدادى.
مىڭ تاي زاۆودتى ۇيىندەي كورىپ، بەرىلە زەرتتەپ، قاجىرلىلىقپەن ىستەدى. امەريكا جيھانگەرلەرىنە قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەك بەرۋ كەزىندە، انگاڭ جاۋ ۇشاقتارى مەن جاسىرىنعان جاۋ تىڭشىلارىنىڭ حاۋپىنە ۇشىرادى، مىڭ تاي ءۇي شارۋاسىن قايىرىپ قويىپ، كورپە - جاستىعىن دومنا پەشتىڭ قاسىنا اكەلىپ، دومنا پەشتىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋعا جان قيۋعا بەل بۋىپ، ”دومنا پەش قورعاۋشىسى“ اتاندى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان باستاپقى مەزگىلدە مىڭ تاي بۇكىل زاۆودتاعى ءارقايسى جاقتاعى قىزمەتكەرلەردى بىرلەسىپ قامال الۋعا ۇيىمداستىرىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى ون نەشە ءتۇرلى تەحنيكالىق قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، ءىرى تۇرپاتتى قالىپتاۋىش شاڭتاستى ءوزى ءساتتى جاساپ، ەلىمىزدىڭ مەتال قورىتۋ تاريحىنداعى اقتاڭداقتى تولتىردى.
1950 - جىلى، 1956 - جىلى، 1959 - جىلى مىڭ تاي تالاي رەت مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرى بولىپ باعالاندى، جۇڭگو جۇمىسشى ۇيىمىنىڭ 7 -، 8 - رەتكى مەملەكەتتىك قۇرىلتايلارىنىڭ اتقارۋشى مۇشەسى بولدى. 1 -، 2 -، 3 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى رەتىندە، مىڭ تاي تالاي رەت پارتيا مەن مەملەكەت باسشىلارىنىڭ قابىلداۋىندا بولدى.
پارتياعا ادال بولدى، حالىققا شىن نيەتتە بولدى. مىڭ تاي قاشاندا بولات - تەمىر زاۆودى مەن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردى كوكەيىندە ساقتادى. 3 جىل اۋىر جاراتىلىستىق اپاتقا ۇشىراعان كەزدەردە جۇمىسشىلاردىڭ دەنە قۋاتىن ساقتاپ، وندىرىسكە ىقپال جاساماۋى ءۇشىن، ول قىزدارى جابايى كوكونىسپەن باققان 2 شوشقانى زاۆودقا اكەلىپ، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ تاماعىن جاقسارتتى؛ ءبىر توپ جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردە توسەك جوق بولىپ، اۋرۋحانادا ەمدەلۋگە مۇمكىندىگى بولماي قالعاندا، ول جاراقسىز تەمىر قۇبىرلاردى ساتىپ اكەلىپ، جاس ەكپىندىلەردى ۇيىمداستىرىپ، تەمىر توسەك جاساپ، قىسىلتاياڭ جاعدايدى باسەيتۋمەن بىرگە، تاعى قاراجاتتى دا ۇنەمدەپ قالدى. ول انگاڭ بولات قورىتۋ زاۆودىنىڭ ورىنباسار باستىعى بولىپ تۇرعان 8 جىلدا جۇمىسشىلار جاعىنان ”ءوزى ەڭبەكتەن قول ۇزبەيتىن، بۇقارامەن ەتەنە كادر“ دەپ اتالدى.
1967 - جىلى 9 - ايدا زورىعىپ اۋىرعان مىڭ تاي بەيجيڭدە قايتىس بولدى. ايتسە دە مىڭ تاي رۋحى انگاڭ مەن انشان قالاسىندا تامىر تارتتى، «مىڭتاي گازەتى»، ”مىڭتاي مەدالى“، مىڭتاي ءمۇسىنى، مىڭتاي ساياباعى... جارتى عاسىردان استام ۋاقىت وتكەنىمەن، ”ساقا قاھارمان“ ادامدارعا ەڭبەكتىڭ قۇنى مەن كۇرەستىڭ ءمانىن ءۇنسىز ءتۇسىندىرىپ تۇر.
انگاڭ بولات قورىتۋ باس زاۆودىنىڭ بىرنەشە دومنا پەشى اراسىندا مىڭتاي ەسكەرتكىش سارايى ايرىقشا جىم - جىلاس تۇر. بولات قورىتۋ باس زاۆودى پارتكومى قىزمەت ءبولىمىنىڭ باستىعى ۋاڭ فىڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: زاۆود جاڭادان قابىلدانعان جۇمىسشىلاردى تاربيەلەگەندە، الدىمەن وسى جەرگە اكەلەدى؛ قالاداعى ورگان كادرلارى، ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارى دا ۇنەمى وسىندا كەلىپ، ەكسكۋرسيالاپ، ۇيرەنىپ قايتادى. سونىمەن بىرگە زاۆود ءار جىلى مىڭ تايدىڭ ىزگى ىستەرىنەن ۇيرەنۋ ءماجىلىسىن ۇيىمداستىرىپ، مىڭ تاي سياقتى العاباسار ۇلگىنى، ەڭ ارداقتى پارتيا مۇشەسىن باعالايدى، زاۆود گازەتى ارناۋلى ستون اشىپ، ”مىڭ تاي سياقتى جاقسى قىزمەتكەرلەردىڭ“ ىزگى ىستەرىن، حيكايالارىن باياندايدى.
”اعا بۋىندار ۇلگى ورناتتى، ءبىز دە ناشار بولماۋىمىز كەرەك “. انشان بولات - تەمىر باس زاۆودى ەلەكترلى جۇمىس اۋماعىنىڭ ەلەكتر ءتۇيىنى تەكسەرۋشىسى، بيىل 55 جاستاعى فۋ بايتيان 1984 - جىلى زاۆودقا كىرگەننەن بەرى مىڭتاي رۋحىنان اسەر الىپ كەلەدى. قىزمەت ورنىندا فۋ بايتيان ىرىقتىلىقپەن تەمىر شىعارۋ شەبەرلىگىندە جاڭالىق اشسا، كەشكى داشۋەدە ەلەكترلىك ساباقتارىن ۇيرەنۋگە 3 رەت تىزىمدەلدى، قازىر انگاڭ توبىنىڭ ءبىرىنشى دارەجەلى تەحنيگى. 2017 - جىلى فۋ بايتيان اتىنداعى جاسامپازدىق قىزمەت كەڭسەسى زامانعا ساي اشىلىپ، ءار جىلى ورتا جاس، جاس تەحنيكتەردەن 100دىڭ ۇستىندە ادامدى تەحنيكالىق جاقتان قامال الۋعا باۋراپ، كاسىپورىن ءۇشىن جىلىنا ورتا ەسەپپەن 5 ميلليون يۋاننان استام ونىمدىلىك جاراتتى.
2020 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن انگاڭ توبىندا جيىنى 6801 ادام - رەت ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى ەڭبەك ەرى داڭق اتاقتارىنا يە بولدى، مۇنىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرى 118 ادام - رەت. 2012 - جىلدان باستاپ جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر جاسامپازدىق قىزمەت كەڭسەسى سىندى نەگىزگى ساتى جاڭالىق مەحانيزمىنە ىزدەنىس جاسالعاننان بەرى، انگاڭ توبىندا قازىر زاۆود دارەجەلىدەن جوعارى جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر جاسامپازدىق قىزمەت كەڭسەسىنەن 303ى قۇرىلدى، مۇنىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ۇلگىلى ەڭبەك ەرى جاسامپازدىق قىزمەت كەڭسەسىنەن ەكەۋى، ولكە دارەجەلى جاسامپازدىق قىزمەت كەڭسەسىنەن 39ى بار، بولەك قۇرىلعان جاسامپازدىق شاعىن اترەتى سياقتى جاسامپازدىق ۇجىمدارىنان 700دەن استامى بار، 3600دەن استام وزەكتى مۇشەسى بار.
”ءبىر شام جانسا، ءبىر اۋماقتى نۇرلاندىرادى، ءبىز جۇمىستاستارىمىزدىڭ قاسىنداعى تيپتەردەن پايدالانىپ، جاس جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردى ءوزىنىڭ جۇمىس سالاسى مەن كاسىبىن ۇمىتپاي، قۇلشىنا ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ بارىسىندا اناعۇرلىم زور كەرەمەتتەردى اشۋعا جەتەكتەيمىز“، - دەدى ۋاڭ فىڭ.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 29 - كۇنى شىنياڭنان بەرگەن حابارى)
