شەتەلدىك بولعانىمەن جۇرەگى جۇڭگو دەپ سوقتى
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى پان جيە
ەپستەيننىڭ سۋرەتى. □ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
”مەن جۇڭگونى سۇيەمىن، جۇڭگو حالقىن سۇيەمىن، جۇڭگو مەنىڭ مەكەنىم، ءدال وسىنداي ماحاببات مەنىڭ قىزمەتىمدى جانە تۇرمىسىمدى جۇڭگونىڭ تاعدىرىمەن بايلانىستىردى“. بەيجيڭ باباۋشان توڭكەرىستىك قابىرستانىندا كىتاپ بەتى فورماسىنداعى تاس ەسكەرتكىشتە وسىنداي ءبىر جول جازۋ جازىلعان.
بۇل ءسوزدى ايتۋشى يسراەل ەپستەين، جۇڭگو ازاماتى بولعان شەتەلدىك.
1915 - جىلى 4 - ايدا ەپستەين ۆارشاۆاداعى ءبىر ەۆرەي وتباسىندا ءومىر ەسىگىن اشقان. 2 جاسىندا ول اتا - اناسىنا ەرىپ جۇڭگوعا كەلگەن، الدىمەن حاربيندە، كەيىن تيانجيندە قونىستانعان.
1937 - جىلى لۋگوۋچياۋ ۋاقيعاسى تۋىلعاننان كەيىن، ەپستەين جۇڭگوداعى مايدان ءتىلشىسى ءومىرىن باستايدى. تيانجين، نانجيڭ، ۋحان، گۋاڭجوۋ، شياڭگاڭ − جۇڭگو حالقىنىڭ شاپقىنشىلىققا قارسى تۇرۋىنىڭ الدىڭعى شەبىندە ول ينتەرناتسيوناليزم جاۋىنگەرى بولىپ جەتىلىپ شىقتى. ول باستان - اياق جۇڭگو حالقىمەن بىرگە تۇرىپ، دۇنيە جۇزىنە جاپون فاشيستەرىنىڭ جۇڭگودا وتكىزگەن سوعىس زورلىق - زومبىلىق ارەكەتتەرىن اشكەرەلەپ، جۇڭگو ارمياسى مەن حالقىنىڭ قاندى شايقاس جۇرگىزىپ، وتاندى جويىلۋدان قۇتقارىپ قالعان ۇلى ەرلىگىن جىرلادى.
1944 - جىلى ەپستەين امەريكا حالىقارالىق بىرىككەن حابار اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى رەتىندە، تىلشىلەر ۇيىرمەسىمەن بىرگە يان - انعا كەلەدى. ونىڭ ماۋ زىدۇڭ، جوۋ ىنلاي، جۋ دى قاتارلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلارىنا تىلشىلىك جاساپ جازعان 20 نەشە ادەبي حابارى «نيۋ - يورك ۋاقىت گازەتىندە» جاريالانادى، سونداي - اق «جۇڭگوداعى اياقتالماعان توڭكەرىس» اتتى كىتاپقا ەنگىزىلەدى. بۇل كىتاپ 1947 - جىلى امەريكادا باسىلىپ، كوپ تىلگە اۋدارىلىپ، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە جۇڭگونىڭ جاپونيا شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسىن تانىستىرىپ، حالىقارادا زور ىقپال تۋدىردى.
يان - اندا ول ونداعى جۇڭگولىق كاسىپتەستەرىنە ىرىقتىلىقپەن كومەكتەستى. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ اعىلشىن تىلىندەگى تۇڭعىش تەلەگرامماسى ونىڭ قولىمەن جازىلعان سوڭ بارىپ تاراتىلعان بولاتىن. سودان باستاپ دۇنيە ءجۇزى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ءۇنىن ەستىدى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلىپ كوپ وتپەي، ورتالىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى سۇڭ چيڭليڭنىڭ ۇسىنىسىمەن ەپستەين جۇڭگوعا قايتىپ، جاڭا جۇڭگونىڭ سىرتقى ۇگىت جۋرنالى «جۇڭگو قۇرىلىسىن» (كەيىن اتى «بۇگىنگى جۇڭگو» بولىپ وزگەردى) شىعارۋ قىزمەتىنە قاتىناسادى.
ەپستەين 1957 - جىلى جۇڭگو ازاماتتىعىن الادى، 1964 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. ونىمەن نەشە 10 جىل بىرگە قىزمەت ىستەگەن، «بۇگىنگى جۇڭگو» جۋرنالى مەكەمەسىنىڭ بۇرىنعى ءبىرىنشى ورىنباسار باس رەداكتورى جاڭ يان بىلاي دەپ قورىتىندىلاعان بولاتىن: ەپستەيننىڭ جۇڭگونىڭ سىرتقى ۇگىتى ءۇشىن قوسقان ۇلەسى ءبىر ماقالانى جاقسى رەداكسيالاۋدا نەمەسە ءبىر جۋرنالدى جاقسى شىعارۋىندا عانا ەمەس، قايتا ستراتەگيا جانە تاكتيكا دەڭگەيىنەن جاڭا جۇڭگونىڭ سىرتقى ۇگىت ىستەرى ءۇشىن سىندارلى اقىل - كەڭەس بەرۋىندە جاتىر.
”تاريحتىڭ ماعان بەلگىلەپ بەرگەن ۋاقىت - كەڭىستىگىندە جۇڭگو حالقىنىڭ توڭكەرىس ىستەرىن ءوز باسىمنان كەشىرگەننەن جانە وعان قويان - قولتىق ارالاسقانىمنان ارتىق اناعۇرلىم جاقسى ءارى اناعۇرلىم ماعىنالى ءارقانداي ءىس جوق دەپ قارايمىن“، - دەپ جازادى ەپستەين ءومىربايانى ەستەلىگىندە.
2005 - جىلى 5 - ايدا ەپستەين بەيجيڭدە ناۋقاستان قايتىس بولدى. جۇبايى حۋاڭ حۋانبي كۇنى بۇگىنگە دەيىن ەپستەيننىڭ سول جىلدارى جازعان جۇڭگو ازاماتتىعىنا ءوتۋ ءوتىنىشى مەن پارتياعا كىرۋ ءوتىنىشىن ساقتاپ كەلەدى، سارعايعان قاعاز بەتتەرىندەگى اعىلشىنشا ءاربىر جەكە ءسوزدىڭ استارىندا وتتاي لاۋلاعان جۇڭگو جۇرەگى جاتقان ەدى.
”ول جان - تانىمەن جۇڭگوعا بەرىلدى، جۇڭگوعا بولەكشە سۇيىسپەنشىلىگى بار، ءارقانداي ۋاقىتتا، ءارقانداي جەردە بولسىن، ءارقانداي ادامنىڭ جۇڭگونىڭ اتاق - ابىرويىنا زيان سالۋىنا جول بەرمەدى“، - دەدى حۋاڭ حۋانبي، ەپستەين ءومىر بويى جۇڭگونى جازدى، ول بەينە جۇڭگو ءۇشىن ومىرگە كەلگەندەي، جۇڭگونى شەكسىز ءسۇيدى، تارىداي داق تۇسپەگەن تۇنىق سەزىممەن ءسۇيدى.
”جۇڭگولىقتار جايشىلىقتا وتانشىلدىقتان ينتەرناتسيوناليزمگە بەت الدى، ال مەن ينتەرناتسيوناليزمنەن وتانشىلدىققا بەت الدىم“. ەپستەيننىڭ وسى ءبىر اۋىز ءسوزى ونىڭ بۇكىل ءومىرىنىڭ قورىتىندىسى ەدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
