□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى چىن چياڭۋي، لۋ فىڭباۋ
شيحۋ قالاسىنان اتتانعان انار بۇلت شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى حابارلاۋ توبى ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىن (G30) بويلاپ باتىستى بەتكە الىپ 3 ساعاتقا تاياۋ ۋاقىت ءجۇرىپ بۇراتالا شەكارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك رايونىنا (تومەندە قىسقارتىلىپ ”شەكارالىق سەلبەستىك رايونى“ دەلىنەدى) جەتتى.
6 - ايدىڭ 14 - كۇنى شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنىڭ ءبىر ولشەمدەنگەن زاۆود ۇيىندە بۇراتالا قالاسى رۇنجين ەلەكتروندى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى جاڭ يۋانرۇي جۇمىسشىلاردى باستاپ ءوندىرىس جەلىسىندە سىناق جاساۋمەن قاربالاس ەكەن. 2 كۇننەن كەيىن وسى سەرىكتەستىك رەسمي وندىرىسكە قوسىلىپ جۇمىس جۇرگىزەدى.
”بىلتىر 6 - ايدا ءبىز شىنجىننان وسى اراعا كەلىپ ىرگە تەپتىك، 1 - مەرزىمدىك نىسانعا 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىلدى، ءوندىرىس قۋاتى جىلىنا 3000 وپتيكالى اپپارات كوزى وندىرىلەدى دەپ جوبالاندى“، - دەدى جاڭ يۋانرۇي.
شىنجىننان بۇراتالاعا دەيىن 4000 كيلومەتردەن استام ارالىقتى باسىپ وتكەن اتاۋلى سەرىكتەستىكتىڭ وسى اراعا كەلىپ ىرگە تەبۋدى تاڭداۋىنداعى سەبەپ نەدە؟
”ءبىز ءبىر جاعىنان، وسى ارانىڭ وڭىرلىك ابزالدىلىعىن ۇناتتىق، شەكارالىق سەلبەستىك رايونى الاتاۋ ساعاسى شەكارا وتكەلىنەن قاشىقتىعى شامامەن 40 نەشە كيلومەتردەي، ەكسپورت كاسىبىن ورىستەتۋگە قولايلى؛ ەندى ءبىر جاعىنان، بۇل ارانىڭ جۇمىسكەر ىستەتۋ، ەلەكتردەن پايدالانۋ، جەر سياقتى ءوندىرىس فاكتورلارىنىڭ وزىندىك قۇنى باسەكەلىك قۋاتقا يە“، - دەدى جاڭ يۋانرۇي.
شەكارالىق سەلبەستىك رايونى − ەلىمىزدىڭ شەكارا بويىنداعى ەسىك اشقان قالالارىنىڭ شەكارالىق ساۋدانى دامىتاتىن جانە مانەرلەپ ەكسپورت ەتەتىن ءوڭىرى، شەكارا بويىنداعى يگەرۋ، ەسىك اشۋ دانەكەرى. بىلتىر جىل باسىنان بەرى مەملەكەتتىڭ قاتىستى مينيسترلىكتەرى، كوميتەتتەرى ىلگەرىندى - كەيىندى «شەكارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك رايونىن ”شاعىن ۇيىرمە“ فورماسىندا تىنباي اشۋ فورماسىندا ىزدەنىس جاساۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى حابارلاندىرۋدى» جانە «جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋدى ارقاۋ ەتە وتىرىپ شەكارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك رايونى، شەكارا اتتاعان ەكونوميكالىق سەلبەستىك رايونى قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ جونىندەگى حابارلاندىرۋدى» تاراتىپ، شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنا ساياساتتىق تيىمدىلىك اكەلدى.
بيىل 2 - ايدا شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن بۇراتالا قالاسى ۋتاي ونەركاسىپ باقشا رايونى، شىعىس ونەركاسىپ باقشا رايونى جانە التىن ءۇشبۇرىش ونەركاسىپ باقشا رايونى ءبىر رەتكى زور رەتتەۋدى قارسى الدى.
بۇراتالا قالاسى شەكارالىق سەلبەستىك رايونىن باسقارۋ كوميتەتى جۇلگەسىندە وسى بىرنەشە باقشا رايونىن بىرىكتىرىپ ءبىر تۇتاس باسقارۋ كوميتەتىن قۇرۋدى ۇيعارىپ، ورتاق باسقارۋ قوسىنىنىڭ ءبىر تۇتاس باسقارۋ، ءبىر تۇتاس جوبالاۋ، ءبىر تۇتاس ساۋداگەر شاقىرۋ اينالىم فورماسىن جۇزەگە اسىردى.
”وسى بىرنەشە باقشا رايونىنىڭ بارلىعى بۇراتالا قالاسىندا. ىلگەرىدە ءاربىرىنىڭ ورىن تۇراقتاندىرۋى ءدال بولماۋ، جۇيەسىز دامۋ سياقتى ماسەلەلەر ورىن تەپكەن بولاتىن. ءبىز شەكارالىق سەلبەستىك رايونىن باستاماشى ەتىپ، ءبىر رايون، ءۇش باقشانى بىرىكتىرۋدى ۇيعارىپ، باقشا رايونىنىڭ ەكونوميكالىق يقۋاتىن كۇشەيتىپ، كاسىپ سالاسىندا ورىن اۋىستىرىپ دامۋدى اتقارىپ، ۇجىمداسا، بىرىككەن كۇش قالىپتاستىردىق“، - دەدى بۇراتالا قالاسىنىڭ ورىنباسار باستىعى، شەكارالىق سەلبەستىك رايونى پارتيا قىزمەت كوميتەتىنىڭ شۋجيى حۋاڭ ليانجۇن.
وسى دامۋ وي جەلىسىنە ساي، 3 باقشا رايونىنىڭ كاسىپ سالاسى جوباسىنا تۇگەلدەي قايتالاي رەتتەۋ جاسالدى. شەكارالىق سەلبەستىك رايونى نەگىزگى رايونى (التىن ءۇشبۇرىش ونەركاسىپ باقشا رايونى)، باستىسى، ەلەكتروندى زەردەلى جاساۋ، تاس ماتەريالدارى اينالمالى ەكونوميكا جانە التىن ساۋداسى كاسىپ سالاسىن نەگىز ەتتى؛ ۋتاي ونەركاسىپ باقشا رايونى جاڭاشا ماتەريال جانە جاڭا ەنەرگيا كاسىپ سالاسىن نەگىز ەتتى؛ شىعىس ونەركاسىپ باقشا رايونى، باستىسى، اۋىل شارۋشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن مانەرلەۋدى نەگىز ەتتى.
باقشا رايونىنىڭ دامىتاتىن كاسىپ سالاسىنىڭ ورنى ايقىندالدى، ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ قىزمەتىنىڭ وي جەلىسىندە دە تىڭ دامۋشىلىقتار بولدى.
بيىل 3 - ايدان باستاپ بۇراتالا قالالىق ساۋدا جانە ونەركاسىپ - ينفورماتسيالاندىرۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى ۋي سۇڭنىڭ − شەكارالىق سەلبەستىك رايونىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى دەگەن جاڭا سالاۋاتى بولدى، قالالىق ساۋدا - ونەركاسىپ مەكەمەسى باستىعىنىڭ شەكارالىق سەلبەستىك رايونىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى مىندەتىن قوسىمشا اتقارۋى بۇراتالا قالاسىندا تۇڭعىش رەت بولىپ تابىلادى.
ۋي سۇڭنىڭ قاراۋىنشا، وسى وزگەرىس كاسىپورىنداردىڭ ساۋداگەر شاقىرۋدان ىرگە تەبۋگە دەيىن جىمداستىرا ۇشتاستىرۋىنا جاۋاپتى ادام بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ”بۇرىندارى ءبىز تەك ساۋداگەر شاقىرۋدى عانا باسقاراتىنبىز، قازىر كاسىپورىنداردىڭ كەڭەس وتكىزۋدەن ىرگە تەبۋىنە، وندىرىسكە قوسىلۋىنا دەيىن بارلىعىن شەكارالىق سەلبەستىك رايونى قاراستىلىعىنداعى ساۋداگەر شاقىرۋعا قىزمەت وتەۋ ءبولىمى جالپى بارىسقا جاۋاپتى بولادى“، - دەدى ۋي سۇڭ.
بيىل 5 - ايدا بىرىكتىرىلگەننەن كەيىنگى شەكارالىق سەلبەستىك رايونى العاش رەت چاڭجياڭ اتىراۋى وڭىرىنە بارىپ ساۋداگەر شاقىردى. كاسىپورىنشىلاردىڭ ىستىق ىنتاسىن كورگەن ۋي سۇڭنىڭ كوڭىلى جاي تاپتى.
”ءبىز نەگىزىنەن ەلەكتروندى زەردەلى جاساۋ كاسىپ سالاسى تىزبەگىنە باعىتتاي وتىرىپ ساۋداگەر شاقىرامىز، كوپتەگەن كاسىپورىندار، اسىرەسە، ەكسپورتتىق مانەرلەۋ تيبىندەگى كاسىپورىندار شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنا قىزۋ ىنتا تانىتتى، تاياۋدا 2 كاسىپورىن سول جەرگە ناقتى تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە كەلمەكشى“، - دەدى ۋي سۇڭ.
كاسىپ سالاسى تىزبەگىن كەمەلدەندىرۋ ءۇشىن شەكارالىق سەلبەستىك رايونى ءبىر ميلليارد 200 ميلليون يۋان قارجى قوسىپ، 300 مىڭ شارشى مەترلىك ەلەكتروندى كاسىپ سالاسى باقشاسىنىڭ 2 - مەرزىمدىك قۇرىلىسىن سالدى؛ 200 مىڭ شارشى مەترلىك ەلەكتروندى كاسىپ سالاسى باقشاسىنىڭ 3 - مەرزىمدىك قۇرىلىسى سالىنۋ ۇستىندە، مەجەمەن بيىل 8 - ايدا وندىرىسكە قوسىلىپ پايدالانۋعا بەرىلمەكشى. ەلەكتروندى كاسىپ سالاسى باقشاسىنا 15 ەلەكتروندى جاساۋ كاسىپورىندارى ىرگە تەپتى، تاعى 10 كاسىپورىن ىرگە تەبۋگە ساقاداي سايلانۋدا.
قازىرگە دەيىن شەكارالىق سەلبەستىك رايونى كولەمدەنگەن 46 كاسىپورىندى قامتىعان 205 كاسىپورىندى ىرگە تەبۋگە باۋرادى، وندا جىلدىق ءونىم قۇنى 6 ميلليارد 300 ميلليون يۋانعا جەتەدى.
رەفورما باقشا رايونىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتتى
6 - ايدىڭ 14 - كۇنى، دۇيسەنبى، كۇن اشىق
بۇراتالا شەكارالىق ەكونوميكالىق سەلبەستىك رايونىندا (تومەندە قىسقارتىلىپ ”شەكارالىق سەلبەستىك رايونى“ دەلىنەدى) تىلشىلىك جاساعاندا رەفورمانىڭ كۇش - قۋاتىنا تاعى دا قايران قالدىق.
شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنىڭ رولىن ەڭ جوعارى شەكتە جارىققا شىعارۋ ءۇشىن، بۇراتالا شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنىڭ اينالىم مەحانيزمى رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، دامۋدا تەگىننەن كەلە جاتقان كەدەرگىلەردى تالقانداپ، باسقا دا كاسىپ سالاسى باقشا رايوندارىنىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشى مەن قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتتى.
شەكارالىق سەلبەستىك رايونىنىڭ رەفورما جاساۋ، دامۋ امالياتى بىزگە مىنانى ۇعىندىردى: باقشا رايونى رەفورما جاساۋدا باقشا رايونىنىڭ وڭىرلىك يقۋاتىن قايتا سومداپ، باقشا رايونىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋدىڭ نەگىزگى كاسىبىنە دەن قويۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، قىزمەت ءتۇيىنىن ساۋداگەر شاقىرۋ، قارجى ەنگىزۋ، ساۋداگەرلەرگە قىزمەت وتەۋ جاعىنا شوعىرلاندىرۋ ءتيىس. رەفورما ءتۇزىلىسى، مەحانيزمى ارقىلى باقشا رايونى قوسىنىنىڭ باتىلدىقپەن شايقاساتىن، باتىلدىقپەن سايىساتىن، باتىلدىقپەن اتوي سالاتىن ەرلىگىن قاۋلاتۋ كەرەك. وزىندىك دامۋ ساباعىنا جەتكىلىكتى دايىندالىپ، ورىندى ءدال تۇراقتاندىرىپ، باقشا رايونىنىڭ دامۋ كومەسكى قۋاتى مەن باسىمدىعىن تەرەڭدەي اشىپ، باقشا رايونىنىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن جالپى بەتتىك قاۋلاتۋ كەرەك.
(چىن چياڭۋي)
