شۇي حايفىڭ:
ءبىر وقپەن جەڭىستى بەلگىلەدى
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى لين دىرىن، جاۋ جيانتۇڭ
1984 - جىلى لوس - انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىندا شۇي حايفىڭ ەرلەردىڭ ناگاندى ءوزى تاڭداپ اتۋ جارىسى تۇرىندە اعا جۇلدەگەرلىككە يە بولعاننان كەيىن سيلىق الۋدا. □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
ناگان كەزەۋ، نىساناعا الۋ، شۇرىپپەنى باسۋ...
1984 - جىلى جاز، لوس - انجەلەس، جۇڭگونىڭ نىسانا اتۋ سپورتشىسى شۇي حايفىڭ وليمپيادا سپورت جارىسى الاڭىندا ءبىر وقپەن التىن مەدالدى قانجىعاسىنا بايلادى، سونان باستاپ جۇڭگونىڭ دەنە تاربيە تاريحى ءبىر ماڭىزدى بەلەسكە كوتەرىلدى. 100 جىلعا جۋىق بارىستى باسىپ وتكەن وسى زامانعى وليمپيادا سپورت جارىسى اقىرى جۇڭگولىقتاردىڭ اعا جۇلدەگەرلىك سيلىق ساحناسىنا كوتەرىلگەن ءساتىن قارسى الدى.
سول كەزدە حالىقارالىق وليمپيادا كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولعان سامارانچ سيلىق تاراتقاندا شۇي حايفىڭعا بىلاي دەدى: ”بۇگىن جۇڭگونىڭ دەنە تاربيە تاريحىنداعى ءبىر ۇلى كۇن، مەن ءوز قولىممەن وسى التىن مەدالدى جۇڭگولىق سپورتشىعا بەرگەنىمدى داڭق سەزىنەمىن“.
ۋاقىت ايالسىز وتكەنىمەن، وسى ءبىر قىمباتتى تاريحتى سان ۇرپاق سپورتشىلار اۋىزدارىنان تاستاماي قايتا - قايتا ماداقتادى.
بۇل كۇندەرى زەينەتكە شىققان شۇي حايفىڭ 40 جىلعا تاياۋ ۋاقىتتىڭ الدىنداعى سول رەتكى وليمپيادا سپورت جارىسىن كۇنى كەشەگىدەي ەسىنە ساقتاۋدا. ول سول كەزدە وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ اعا جۇلدەگەرى بولۋ باسقا دۇنيە جۇزىلىك جارىستاردىڭ اعا جۇلدەگەرى بولۋمەن ونشا پارقى جوق دەپ قارايتىن. بۇل ونىڭ 3 - رەت شەتەلگە شىعىپ جارىسقا قاتىسۋى ەدى، الدىڭعى 2 رەتكى ازيا جۇلدە جارىسى مەن وليمپيادا سپورت جارىسى سىناق جارىسىندا ول تۇگەلدەي اعا جۇلدەگەر بولدى. ”مەملەكەت تۋى دا كوتەرىلدى، مەملەكەت ءانى دە ورىندالدى، سوندىقتان مۇنداي سەزىم دە ءبىرشاما تانىس“.
شۇي حايفىڭنىڭ ەسكە الۋىنشا، ءوزى سول كەزدە ”جاڭا تۋعان بۇزاۋداي“ بولىپ، ”جولبارىستىڭ كەرەمەتىن كورمەگەن“، سول رەتكى جارىستا ول ەڭ سوڭعى بولىپ جارىستى اياقتاتقان سپورتشى بولدى، تورەشى وعان سيلىق الۋدى ەسكەرتكەندە بارىپ، ءوزىنىڭ اعا جۇلدەگەر بولعاندىعىن ءبىر - اق بىلگەن.
”نىسانا اتۋدىڭ ەڭ العاشقى كۇنگە ورنالاستىرىلعاندىعىنان، ونىڭ ۇستىنە تۇستەن بۇرىن وتكىزىلەتىندىگىنەن، مۇنىڭ ءبىزدىڭ سپورت تۇرىمىزدەگى تۇڭعىش التىن مەدال ەكەندىگىنەن حابارىم بولعانىمەن، الايدا مەن ونىڭ بۇكىل ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش وليمپيادا سپورت جارىسى التىن مەدالى ەكەندىگىنەن بەيحابار ەكەنمىن“، - دەدى ول.
جارىستان كەيىن ول بۇل التىن مەدالدىڭ تىم جاي ەمەستىگىن بىرتىندەپ سەزىنە باستادى. لوس - انجەلەستەگى حۋاچياۋلاردىڭ قايتا - قايتا قۇتتىقتاۋى، ەلگە ورالعاننان كەيىنگى قىزۋ قارسى الۋعا بولەنۋ، ءبار - ءبارى ونى تاڭ قالدىردى. ول اقپارات قۇرالىندا ىستەيتىن دوسىنان ءوزىنىڭ اعا جۇلدەگەرلىكتى العاندىعىن حابارلاعان گازەتتىڭ تۇك قالماي ساتىلىپ كەتكەندىگىن ەستىپ اڭتارىلىپ تۇرىپ قالدى.
بۇل وليمپيادا سپورت جارىسى التىن مەدالى وڭاي - وسپاق قولعا كەلگەن جوق. سول جىلدارى ەل ىشىندەگى جاتتىعۋ شارت - جاعدايى جاپالى ەدى، شۇي حايفىڭنىڭ كاسىپتىك نىسانا اتۋ جاتتىعۋىن قابىلداعاندىعىنا ۇزاق ۋاقىت بولا قويماعان. سول ءبىر جىلدار تۋرالى ول بىلايشا باياندادى: ”سول كەزدە جۇڭگو ءالى دە رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ العاشقى مەزگىلىندە تۇرعان، ءبىرشاما كەدەي بولاتىن، مەن انحۇيدان كەلگەنمىن، ول جاق تىپتەن كەدەي بولاتىن، سول كەزدە بۇكىل ولكەلىك قۇرامادا يمپورت ەتىلگەن ەكى - اق ناگان بار ەدى، كىم جارىسقا قاتىناسسا، سونىڭ عانا ىستەتۋىنە بولاتىن، وق تا سولاي، يمپورت ەتىلگەن وق ءبىرشاما تاپشى، ءاربىر ادامنىڭ نورماسى بار بولاتىن“.
ولكەلىك قۇرامانىڭ جاتتىعۋ الاڭىندا قىستى كۇنى پار بولمايدى، نىسانا اتۋ تۇرىندە، ءسوز جوق، قولدى ۇزاق ۋاقىت بويى سىرتقا سوزىپ ۇستاپ تۇرۋىڭ شارت، وسى سەبەپتى شۇي حايفىڭنىڭ قولى ءۇسىپ كەتەدى. كەيىن ول مەملەكەتتىك قۇراماعا تاڭدالىپ، استىق بەلەتىن، تاماق قاراجاتىن جانە ءوزى ىستەتەتىن ناگانىن الىپ بەيجيڭگە كەلەدى. بەيجيڭ دە سۋىق بولعانىمەن، جاتتىعۋ شارت - جاعدايى ءبىراز كورىمدەۋ بولاتىن دا، قىستى كۇنى جاتتىعۋ الاڭىنا ۇلكەن ءبىر پەش جاعىلىپ الاڭنىڭ تەمپەراتۋراسىنا كەپىلدىك ەتىلەتىن، ول دا سونان باستاپ ۇسىكتەن تۇسكەن جارانىڭ ازابىنان قۇتىلعان بولاتىن.
تۇڭعىش رەت وليمپيادا سپورت جارىسىنا قاتىناسقان شۇي حايفىڭ جاتتىعۋ جاساۋ مەن جارىس ارەدىگىندە بازار ارالاعاندى ۇناتاتىن، ”سول كەزدە جانقالتامدا 30 دوللار عانا بار ەدى، كوپ دۇنيە ساتىپ الا المايسىڭ، دامىعان ەلدىڭ بازارىنىڭ جاندانعاندىعىن، ەرەن بازارىندا زاتتىڭ ءتۇرى مول، جولدا اۆتوكولىك كوپ ەكەندىگىن كوردىم“، - دەيدى شۇي حايفىڭ ەسكە الىپ.
وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ جۇلدىزى بولعاننان كەيىن، شۇي حايفىڭ ءتىپتى دە زور قىسىمدى باستان وتكەردى. ونىڭ التىن مەدال العاننان كەيىن دە تاماشا كۇيىن ساقتاي الۋ - الماۋى ادامدار نازارىنداعى ءتۇيىندى ىسكە اينالدى.
لوس - انجەلەس وليمپيادا سپورت جارىسىنان قايتىپ كەلگەننەن كەيىنگى مەملەكەتتىك جۇلدە جارىسى − ونىڭ نىسانا اتۋ ومىرىندەگى ەڭ اۋىر قىسىمعا ۇشىراعان ءبىر رەتكى جارىسى بولدى. ول امەريكادان قايتىپ كەلگەن سوڭ كوپ وتپەي قايتادان جاتتىعۋعا كىرىسىپ، تاباندىلىقپەن نەشە اي جاتتىعادى، ەڭ سوڭىندا وليمپياداعى ناتيجەسىنەن 2 شەڭبەر ارتىق اتۋداي ناتيجە جاراتادى. سودان باستاپ شۇي حايفىڭ نىسانا اتۋ سالاسىندا ناقتاپ تابان تىرەيدى.
وليمپيادا سپورت جارىسىنان كەيىن شۇي حايفىڭ تاعى 10 جىل سپورتشى بولدى. قۇرامادان شەگىنگەن سوڭ، ول باپكەر رەتىندە دە كورنەكتى ناتيجەگە قول جەتكىزدى: 1996 - جىلعى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ اعا جۇلدەگەرى لي دۇيحۇڭ مەن 2000 - جىلعى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ اعا جۇلدەگەرى تاۋ لۋنا بارلىعى ونىڭ شاكىرتتەرى، 2004 - جىلعى افينا وليمپيادا سپورت جارىسىندا ول نىسانا اتۋ قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى رەتىندە، قۇرامانى باستاپ بارىپ 4 التىن مەدال الىپ قايتتى.
ءبىر سپورتشى رەتىندە، شۇي حايفىڭ ءوزىن تالەيلى سانايدى. ”سپورتشى بولعان نەدەگەن جاقسى، مەملەكەت سەن ءۇشىن وسىنشاما جاقسى تۇعىر ازىرلەپ بەردى، سەن تەك ءوزىڭنىڭ قالىپتى ورەڭدى ايگىلەسەڭ عانا بولعانى، ونان كەيىن مەملەكەت تاعى ساعان داڭق جانە سيلىق بەرەدى، سوندىقتان مەن ىلعي وزىمە، ءسوز جوق، قۇلشىنۋىم كەرەكتىگىن ايتامىن“، - دەدى ول.
شۇي حايفىڭ بىلاي دەدى: جاڭا ۇرپاق سپورتشىلاردىڭ وتانشىلدىق رۋحتى جالعاستىرۋى بارىنشا قاجەت. ”وتانعا داڭق اپەرۋ رۋحى باسەكەلى دەنە تاربيەدە وتە قاجەتتى، ويتكەنى باسەكەلى دەنە تاربيە ەڭ تومەنگى شەككە سايىس جاريالاۋدى قاجەت ەتەدى، ءمۇبادا، بەلگىلى ءبىر رۋحي تىرەك بولماعاندا، تابان تىرەپ تۇرا المايسىڭ. قازىر جاتتىعۋ شارت - جاعدايى مەن عىلمي جاتتىعۋ ورەسى بۇرىنعىدان الدەقايدا جاقسى، سوندىقتان قازىرگى سپورتشىلاردا بۇرىنعى سپورتشىلاردىڭ بويىنداعى سول ءبىر رۋح بولسا، تەز ارادا تاماشا ناتيجەگە قول جەتكىزە الادى“.
زەينەتكە شىققاننان كەيىنگى شۇي حايفىڭ ءباز - باياعىسىنداي قاربالاس، ول ءوز حيكاياسىن ءتىپتى دە كوپ ادامعا اڭگىمەلەپ، دەنە تاربيە رۋحىن جالعاستىرا تۇسەتىندىگىن ايتتى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 6 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
