لي شياڭچۇن:
”جاڭا داۋىردەگى قاھارمان جاۋىنگەر“ ءومىرىنىڭ ماداق جىرى
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى يۇي شياۋچۋان، ليۋ ينو
لي شياڭچۇننىڭ سۋرەتى (ماتەريال سۋرەت). □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
نارت قىزىل پارتيا تۋى الدىندا، جيڭجوۋ ۇلكەن توسپاسىندا 7 تاۋلىك شايقاس جۇرگىزگەن لي شياڭچۇن وڭ جۇدىرىعىن باياۋ كوتەرىپ، بۋىرقانعان تاسقىن سۋدا تۇرىپ ايبىندى تۇردە سەرت بەردى: ”مەن ءوز ەركىممەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولامىن...“.
1998 - جىلى 8 - ايدىڭ 22 - كۇنى اسكەرلىك ستاجى 20 اي، پارتيالىق ستاجى 8 كۇن بولعان ازاتتىق ارميانىڭ وسى جاۋىنگەرى تاسقىن اپاتىنا قارسى اتتانىپ، قاتەردەن اراشالاۋ شايقاسىندا تالىپ جىعىلىپ، ماڭگىلىككە كوز جۇمدى.
حايكوۋ قالاسى شيۋيىڭ رايونى دۇڭشان قالاشىعىنداعى لي شياڭچۇن قۇرباندى ەسكە الۋ الاڭىنداعى مۇسىنگە ادامدار ءجيى كەلىپ ىززەت - قۇرمەت كورسەتەدى. تاياۋ ماڭداعى تار كوشەنىڭ ىشكى جاعى لي شياڭچۇن تۋعان جانە ەسەيىپ - ەرجەتكەن جەر.
1996 - جىلدىڭ سوڭىندا اسكەر بولۋدى ارمانداعان 18 جاستاعى لي شياڭچۇن اكە - شەشەسىنە اسكەرگە بارسام دەگەن تالابىن تاعى ايتادى. سول كەزدە رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ ساياساتى مەن حاينان ەكونوميكالىق ەرەكشە رايونىنىڭ وڭىرلىك باسىمدىعىنىڭ ارقاسىندا لي شياڭچۇننىڭ وتباسى اشقان كيىم - كەشەك فابريكاسى مەن 2 كيىم - كەشەك توپ تاراتۋ دۇكەنىنىڭ ساۋداسى كۇسەت بولاتىن. لي شياڭچۇن وتباسىنىڭ بىرنەشە اۆتوكولىگىن باسقارۋعا كومەكتەسىپ، جاس كەزىندە - اق ءبىرتالاي اقشا تاپتى. اكەسى لي دىچيڭ بالاسىنىڭ كوڭىلىن ءتۇسىنىپ، اسكەر قابىلداۋعا تىزىمدەلۋگە شابىتتاندىرادى.
سول جىلى 12 - ايدا لي شياڭچۇن بۇرىنعى گۋاڭجوۋ اسكەري رايونى بەلگىلى جيتۋانجۇنىنىڭ ”تاشاندى قورعاۋ قاھارمان تۋانى“ 9 - ليانىنا كەلىپ، قاھارمان اسكەري قوسىنىنىڭ جاڭا اسكەرى بولادى.
”جەرگىلىكتى ورىنداعى جاستان تولىمدى اسكەر، ونان ۇزدىك اسكەر بولعان، ەرەكشە رايوننان كەلگەن، باردام وتباسىنان شىققان لي شياڭچۇنگە قاسىنداعى جاۋىنگەر سەرىكتەرى شىت جاڭا كوزبەن قارادى“، - دەدى ”لي شياڭچۇن ليانىنىڭ“ قازىرگى جەتەكشىسى ۋاڭ شىپىڭ.
1997 - جىلى لي شياڭچۇن ىلگەرىندى - كەيىندى بولىپ تۋان، يىڭ، ليان جاعىنان 3 رەت ماراپاتتالىپ، جىل سوڭىندا ”ۇزدىك اسكەر“ بولىپ باعالانادى. 1998 - جىلى 4 - ايدا وپتيكالىق كابەل جاتقىزۋ قۇرىلىسىن ورىنداۋ مىندەتىندە بەينەسى كورنەكتى بولعاندىقتان، لي شياڭچۇنگە داڭقپەن 3 - دارەجەلى ەڭبەك جازىلادى.
”سەنىڭ كىم ەكەنىڭدى بىلمەسەم دە، كىم ءۇشىن ىستەگەنىڭدى بىلەمىن...“، «كىم ءۇشىن» ءانى 20 نەشە جىلدان بەرى وتاننىڭ بايتاق دالاسىنا تاراپ، جۇرت 1998 - جىلعى ەرەكشە تاسقىن اپاتىنا قارسى اتتانىپ، قاتەردەن اراشالاۋ بارىسىندا جان قيارلىقپەن كۇرەس جاساعان قاھارمانداردى ءارقاشان ساعىنىشپەن ەسكە الدى.
سول جىلى لي شياڭچۇن تۇرعان اسكەري قوسىن تاسقىن اپاتىنا قارسى اتتانىپ، قاتەردەن اراشالاۋ بۇيرىعىن قابىلدايدى. ”مەن، ءسوز جوق، اسكەري قوسىنعا قايتىپ، الدىڭعى شەپكە بارۋىم كەرەك!“، ۇيىنە دەمالىسقا كەلگەن لي شياڭچۇن وتباسىنداعىلارعا وسىلاي دەيدى. وسى قوشتاسۋدىڭ ماڭگىلىك قوشتاسۋ بولعانىن كىم بىلگەن.
اپات تۋىلعان رايونعا جەتكەن سوڭ، لي شياڭچۇن پارتياعا كىرۋ ءوتىنىشىن تاپسىرىپ، پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ەكپىندىلەر قوسىنىنا قاتىناسۋدى تالاپ ەتەدى. 14 كۇنگە جالعاسقان تاسقىن اپاتىنا قارسى اتتانۋ شايقاسىندا ول سۋعا ءتۇسىپ تەسىلگەن ورىندى تەكسەرەدى، سول اياعى ءتىلىنىپ جارالانىپ، قان توقتامايدى، دەسەدە اۋىرعانىنا شىداپ الدىڭعى شەپتەن شەگىنبەيدى؛ ول ءۇرتىس 14 ساعات ەرلىكپەن شايقاس جاساپ، قىزۋى ورلەپ تۇسپەي، ءال - قۋاتى كەتىپ ەسىنەن تانىپ جىعىلادى، دەنە تەمپەراتۋراسى ℃40قا كوتەرىلەدى؛ ول ۋكۋل ينەسىن سۋىرىپ تاستاپ، توسپاعا قاراي جۇگىرىپ، نەشە ونداعان قۇم داعاردى تاسىعاننان كەيىن توسپادا تاعى ەسىنەن تانىپ قالادى...
1998 - جىلى 8 - ايدىڭ 21 - كۇنى تۇستەن بۇرىن شۇعىل جينالۋ ىسقىرىعىن ەستىگەن لي شياڭچۇن اۋرۋ توسەگىنەن ءتۇسىپ، تاسقىنعا قارسى اتتانۋ قوسىنىنا تاعى دا قوسىلادى. ساعات 10 اينالاسىندا ول 3 - رەت ەسىنەن تانىپ قۇلاپ تۇسەدى، قىستاق تۇرعىندارى ونى سالقىن ورىنعا سۇيەپ اپارادى. لي شياڭچۇن ەسىن جيعاننان كەيىن تاباندىلىقپەن ۇزدىكسىز شايقاس جۇرگىزەدى، الايدا ول شەكتەن تىس السىرەپ، شارشاعاندىقتان، 4 - رەت ەسىنەن تانىپ توسپادا قۇلاپ تۇسەدى دە، ەسىن قايتا جيا المادى...
”مەن توسپاعا بارامىن!“، بۇل پارتيالىق ستاجى نەبارى 8 كۇن بولعان كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى لي شياڭچۇننىڭ ەڭ سوڭعى ايتقان ءبىر اۋىز ءسوزى.
حايناننان اسىعىس جەتكەن ەرلى - زايىپتى لي دىچيڭ، ۋاڭ يۇيچيۇڭ ۇلىنىڭ سۇيەك كۇلىن قۇشاقتاپ، بالاسى پارتياعا كىرۋگە سەرت بەرگەن توسپا بولىگىنە شىقتى.
”سەنىڭ ورىنداي الماي قالعان قىزمەت مىندەتىڭدى اكەڭ ورىندايدى!“، جاسى 50دەن اسقان لي دىچيڭ ۇلىنىڭ اسكەري كيىمى مەن ۇلىنىڭ ەڭ سوڭعى 14 كۇندىك عۇمىرىنا سەرىك بولعان قۇتقارۋ كيىمىن كيىپ، توسپاعا شىعىپ كوماندير - جاۋىنگەرلەرمەن بىرگە قۇم دوربا ارقالاپ، توسپانى بەكەمدەيدى. قاسىرەتكە ارەڭ شىداعان ۋاڭ يۇيچيۇڭ 9 - لياننىڭ ۋاقىتشا قونالقىسىندا كوز جاسىن كولدەتىپ ءجۇرىپ كوماندير - جاۋىنگەرلەردىڭ كيىمىن جۋىپ، جامىلعىلارىن جاماپ، كوكونىس جۋىپ تاماق جاسايدى...
حاينانعا قايتاردىڭ الدىندا ەرلى - زايىپتى لي دىچيڭ، ۋاڭ يۇيچيۇڭ 2000 يۋان اقشا الىپ، ۇلى اتىنان پارتيا ۇيىمىنا پارتياعا مۇشە بولعاننان كەيىنگى تۇڭعىش رەتكى، سونداي - اق ەڭ سوڭعى رەتكى پارتيا جارناسىن تاپسىرادى ءارى ءار جاق جىلۋعا بەرگەن 20 مىڭ يۋان حال سۇراۋ قاراجاتىن اپات رايونىنداعى بۇقاراعا اتايدى.
لي شياڭچۇن قۇربان بولعاننان كەيىن، بۇرىنعى گۋاڭجوۋ اسكەري رايونى وعان ”تاسقىنعا قارسى اتتانعان قاھارمان“ داڭق اتاعىن بەردى ءارى ول كوزى تىرىسىندە تۇرعان بانگە ”لي شياڭچۇن ءبانى“ دەگەن ات بەردى، ول تۇرعان لياندى ”لي شياڭچۇن ليانى“ دەپ اتادى. 1999 - جىلى ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى لي شياڭچۇنگە ”جاڭا داۋىردەگى قاھارمان جاۋىنگەر“ داڭق اتاعىن بەردى. ونىڭ قاھارمان ۇلگى سۋرەتىن تۇتاس ارميا قوسىندارىنداعى لياننان جوعارى ورىندارعا ءىلدى.
”وتباسى اۋقاتتى بولسادا وتان ءۇمىتىن اقتاۋدى ەسىنەن شىعارمادى، حالىق ءۇشىن ىستەۋ مۇراتىنان جازبادى“. 20 نەشە جىلدان بەرى ”لي شياڭچۇن ليانىنداعى“ كوماندير - جاۋىنگەرلەر ”لي شياڭچۇن رۋحىن“ ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاپ، ىلگەرىندى - كەيىندى 5 رەت كوللەكتيۆ 2 - دارەجەلى ەڭبەك، 17 رەت كوللەكتيۆ 3 - دارەجەلى ەڭبەك ءسىڭىردى.
ليان - دۇيدىڭ 1 - قاباتتاعى پايدىڭ بولمەسىنىڭ ەسىگىنە ”لي شياڭچۇن ءبانى“ بەلگىسى ىلىنگەن. پايدىڭ بولمەسىنە كىرسەڭىز، قاھارماننىڭ كوزى تىرىسىندە جاتقان توسەگى تاپ - تۇيناقتاي ەتىپ جيناستىرىلىپ قويىلعان. باندەگى جاۋىنگەرلەر ءار كۇنى ۇيىقتاردىڭ الدىندا قاھارماننىڭ كورپەسىن جايىپ قويىپ، تاڭەرتەڭ قايتا جيناپ قويادى، بەينە، ول ءالى ارامىزدا بار سياقتى.
”قاھارمان جاۋىنگەر سەرىگىمىز قۇربان بولعانىمەن، ول ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزدە ماڭگى جاسايدى، ءبىزدىڭ جانىمىزدا ماڭگى جاسايدى“، - دەدى ”لي شياڭچۇن ءبانىنىڭ“ قازىرگى بانجاڭى جاڭ يۇيفي.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 11 - كۇنى ناننيڭنەن بەرگەن حابارى)
