شۇي جىنچاۋ:
جاڭا ءداۋىردىڭ پورت جۇمىسشىسى ”مويىمايدى“
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ كاي
شۇي جىنچاۋدىڭ چيڭداۋ پورتىندا قىزمەت ىستەگەن كەزىندەگى ماتەريال سۋرەتى. □ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
”جاڭا داۋىردە ءاربىر پورت جۇمىسشىسىندا ’وزدىگىنەن ورگە ۇمتىلاتىن‘ رۋح بولعاندا عانا، داۋىرمەن بىرگە قادام باسۋعا، داۋىرمەن بىرگە العا ىلگەرىلەۋگە بولادى“، - دەدى شاندۇڭ پورتى چيڭداۋ پورتى اۆتوماتتاندىرۋ كەمەجايىندا 71 جاستاعى شۇي جىنچاۋ. جاقىن ماڭدا جۇمىس ىستەپ جاتقان ءىرى تيپتى اۆتوماتتى جۇك قورابى اسپالى كرانى ەل ءىشى - سىرتىنان كەلگەن جۇك قوراپتارىن ءدال، جوعارى ءونىمدى تاسىمالداۋدا.
شۇي جىنچاۋ 1968 - جىلى قىزمەتكە قاتىناسقان، 1994 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان. 1974 - جىلى 7 - ايدا چيڭداۋ پورتىنا كەلىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن، ول ىلگەرىندى - كەيىندى چيڭداۋ پورتى جۇك قورابى سەرىكتەستىگىنىڭ اسپالى كران شوفەرى، جىلجىمايتىن جابدىق اترەتىنىڭ باستىعى، اسپالى كران اترەتىنىڭ باستىعى، پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى بولعان، قازىر شاندۇڭ پورتى چيڭداۋ پورتى چيانۋان جۇك قورابى كەمەجايى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ ينجەنەريالىق تەحنيكا بولىمىندە جىلجىمايتىن جابدىق اعا ديرەكتورى مىندەتىن وتەۋدە.
”ءداۋىر مەنى ۇيرەنۋگە ماجبۇرلەدى، العا باسۋعا ماجبۇرلەدى؛ ءداۋىر مەنى تابىسقا جەتكىزدى، ءبىز پورت جۇمىسشىلارىن جەتىستىردى“، - دەدى 50 جىلدان استام قىزمەت بەلەسىنە قايىرىلا قاراعان شۇي جىنچاۋ قورىتىندىلاپ.
جان قيارلىقپەن شايقاسۋ جانە جاڭالىق اشۋ دەگەندى اۋزىنان تاستامادى، ”مويىماۋ“ − شۇي جىنچاۋدىڭ ”جەتىلۋ قۇپيا شيفرى“.
20 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارى ەلىمىزدىڭ ءارقايسى ءىرى پورتتارىندا جاھاندانعان تاسىمالدىڭ قىزۋ ورلەۋى كوتەرىلدى، الايدا ول كەزدە كوپتەگەن پورتتاعى جۇك قوراپتارىن تيەۋ - ءتۇسىرۋ ونىمدىلىگى تومەنىرەك بولاتىن. كەيبىر پورتتاردىڭ تيەۋ - ءتۇسىرۋى وتە باياۋ بولعاندىقتان، قاريدارلاردىڭ جازعىرۋىنا ۇشىرايتىن، اۋەلى، قاريدارلارىنان ايرىلىپ تا قالاتىن.
وسى سەبەپتى سول كەزدە پورتتىڭ ءبىرىنشى شەبىندە اسپالى كران اترەتىنىڭ باستىعى بولىپ ىستەيتىن شۇي جىنچاۋ تيەۋ - ءتۇسىرۋ جۇمىسىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋعا بەل بايلادى.
ءبىر رەتتە بولماسا ەكىنشى رەت، ەكىنشى رەتتە بولماسا ءۇشىنشى رەت... ءار كۇنى جۇمىسشىلاردى باستاپ شۇعىل كەڭەسۋ، تولعانۋ جيىنىن اشاتىن... كوپتەگەن جۇمىسشى العاشىندا ”جانعا جايلى جۇمىستى ىستەمەي، جۇمىس ۋاقىتى ونىمدىلىگىنە تالپىنعانى نەسى“ دەپ ءتۇسىنىپ جەتپەگەن، ءتىپتى، قابىلداي دا الماعان ەدى.
شۇي جىنچاۋ ”مويىمادى“، ول باستان - اياق ”العان بەتىنەن قايتپايتىن تاباندىلىق“ كوڭىل كۇيىمەن جۇمىسشىلارمەن بىرگە كەمەجايدا قايتا - قايتا ”شىڭدالۋمەن“ بولدى.
كوپ وتپەي بان گرۋپپاسىنداعىلاردى باستاپ بىرتىندەپ ”ءبىر ىلمەكپەن ءدال ءىلۋ“، ”ءبىر ءىلىپ ءبىتىرۋ“، ”شۋىلسىز مەڭگەرۋ“ سياقتى ەرەكشە ونەرگە شىنىعىپ، ءتۇرلى اسپالى كراننىڭ تەحنيكالىق ساندى مالىمەتتەرى مەن ماشينانىڭ جۇمىس قاعيداسىن جەتىك يگەرگەن ول اتى زاتىنا ساي ”جۇمىسشىلار مامانى“ بولىپ تا شىعادى ءارى ءوز قولىمەن ”ۋاڭشياۋ فييان“، ”شيانشين چۋانجىن“ سياقتى ءبىر توپ قوعامدىق ىقپالعا يە قىزمەت ماركاسىن جاراتقاندىقتان، تيەۋ - ءتۇسىرۋ قىزمەت ونىمدىلىگى ％20 جوعارىلادى.
دەسەدە شۇي جىنچاۋ مۇنىمەن عانا توقتاپ قالمادى.
جاپونياعا بارىپ كورگەن ءبىر كەمەشى بىلاي دەيدى: جاپونيا كەمەجايىنىڭ تيەۋ - ءتۇسىرۋ قىزمەت ونىمدىلىگى وتە جوعارى، ايتسا ايتقانداي بۇكىل دۇنيە جۇزىنە ايگىلى جوعارى ءونىمدى پورت ەكەن، كوپتەگەن كەمەشى اۋىز جاپپاي ماقتايدى.
شۇي جىنچاۋدىڭ قىزمەتتەسى، اسپالى كران شوفەرى گو لەي تىلشىگە بىلاي دەدى: وسى شاعىن كەشىرمە شۇي جىنچاۋدىڭ ”مويىماۋ“ ارىنىن تاعى دا ارتتىرا ءتۇستى، بۇل جولى ول وتانعا داڭق اپەرمەك.
وسى كەزدە چيڭداۋ پورتىنىڭ جاڭا پورت رايونى سالىنىپ بولىپ ىسكە قوسىلعان، وسىزاماندانعان جابدىقتار دا بىرتىندەپ تولىق ورنالاستىرىلعان ەدى.
”قابىلەتىڭ قارىمدى بولعاندا عانا، جۇمىستى قاپىسىز ىستەيسىڭ“. شۇي جىنچاۋ جۇمىسشىلاردى باستاپ تاعى دا جان سالا ىستەپ، جاڭا جابدىقتارعا قانىق بولىپ، جاڭا تەحنيكالاردى زەرتتەپ، جاڭا ادىستەردى تالقىلادى. سونىمەن بىرگە مەكەمە دە شۇي جىنچاۋعا وتە ۇلكەن قولداۋ كورسەتتى، ادام كۇشى قاجەت بولسا ادام كۇشىمەن قامدادى، اقشا قاجەت بولسا اقشا بەردى، ساياسات قاجەت بولسا ساياساتپەن جەبەدى، شۇي جىنچاۋدىڭ جانە ونىڭ ۇجىمىنىڭ ءبىرتالاي قيىنشىلىقتاردى جەڭۋىنە كومەكتەستى.
2003 - جىلى اسپالى كران اترەتىنىڭ باستىعى رەتىندە شۇي جىنچاۋ ءبىرىنشى رەت ءوزىنىڭ جۇمىس جۇرگىزۋ اترەتىن باستاپ جۇك قورابىن تيەۋ - ءتۇسىرۋ دۇنيە جۇزىلىك رەكوردىن بۇزادى. وسىدان سوڭ ”جىنچاۋ ۇجىمى“ تاعى دا ىلگەرىندى - كەيىندى جۇك قورابىن تيەۋ - ءتۇسىرۋ رەكوردىن 9 رەت جاڭالايدى. وسىدان باستاپ ”جىنچاۋ ونىمدىلىگى“ دۇنيەگە ايگىلى بولدى.
وسىلاي بولا تۇرسا دا شۇي جىنچاۋ اۋەلگىدەي ”مويىمادى“. 2006 - جىلى رازىنكە دوڭگەلەكتى كراننىڭ ”مايىن ەلەكترگە وزگەرتۋ“ جيناقتاۋ تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋدى ۇيمداستىرىپ اتقارۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، وسى تەحنيكانىڭ حالىقاراداعى اقتاڭداعىن تولتىرىپ، جىلىنا 20 ميلليون يۋاننان استام قارجى ۇنەمدەپ، شۋىل مەن قالدىق گاز شىعارۋ مولشەرىن نولگە جۋىقتاتتى.
بۇل كۇندەرى شۇي جىنچاۋ اۋەلگىدەي ءداستۇرلى جۇك قورابى كەمەجايىن جاڭالاۋ ساپارىندا العا تارتىپ كەلەدى. ول باستاعان قامال الۋ ۇجىمى ەل ىشىندە تۇڭعىش رەت ەكى جاقتان كوتەرىپ جۇمىس ىستەيتىن كراندى الىس ارالىقتان جارتىلاي اۆتوماتتى مەڭگەرۋدى جۇزەگە اسىرىپ، شوفەردىڭ ءداستۇرلى جوعارى كەڭىستىكتەگى جۇرگىزۋ بولمەسىنەن شىعىپ، سول جەردىڭ وزىندەگى مەڭگەرۋ بولمەسىندە وتىرىپ الىس ارالىقتان مەڭگەرۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، ءداستۇرلى كەمەجايدى جارتىلاي اۆتوماتتاندىرۋعا، اۆتوماتتاندىرۋعا قاراي جاڭالاۋدا قولدانۋعا بولاتىن تابىستى تاجىريبە جولىمەن قامدادى.
مىعىم ساپا مەن ناتيجەگە سۇيەنگەن شۇي جىنچاۋ ىلگەرىندى - كەيىندى رەفورما اۆانگاردى، مەملەكەتتىك تاڭداۋلى كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى، مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرى، مەملەكەتتىك 1 - مامىر ەڭبەك وردەنى، 1 - كەزەكتى مەملەكەتتىك كاسىپتى قادىرلەۋ، ۇلەس قوسۋ ءمورال ۇلگىسى، ەڭ ارداقتى كۇرەسكەر سياقتى اتاقتاردى داڭقپەن ەنشىلەدى، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو كاسىپ سالاسى جۇمىسشىلارىنىڭ ۇلگىسى اتالدى.
كوپتەگەن داڭقتارعا يە بولعان شۇي جىنچاۋدا باستان - اياق ۇستالىق اۋەلگى ماقسات بار ەدى. جۋىق جىلداردان بەرى ءبىرىنشى شەپتەگى قىزمەت ورنىنان شەگىنگەنىمەن، شۇي جىنچاۋ جان قيارلىقپەن شايقاسۋ جولىمەن ءالى تارتىپ كەلەدى.
”مەنشە، تاعى ءبىراز جۇمىستار ىستەي الاتىن سياقتىمىن، سوندىقتان وسى بىرنەشە جىلدان بەرى مەن تەحنيك جۇمىسشىلارى قوسىنى قۇرىلىسى مەن شەبەرلىككە باۋلۋعا نازار اۋدارىپ كەلەمىن، ءبىر جىلدا نەشە ون رەت بايانداما جينالىسىنا قاتىناسامىن، بۇل نە ءۇشىن؟ بىلايشا ايتقاندا، مەن جەكە باسىمنىڭ جەتىلۋ بارىسىنداعى كەشىرمەلەرىم مەن تۇسىنگەنىمدى ورتاقتاسۋ ارقىلى جاستاردى ەڭبەكتى قۇرمەتتەپ، ەڭبەكتى قىزۋ ءسۇيىپ، ۇستا رۋحىن جالعاستىرىپ، اسقاقتاتىپ، جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن، قابىلەتتى تەحنيك جۇمىسشىسى بولۋعا شابىتتاندىرۋ بولىپ تابىلادى“، - دەدى شۇي جىنچاۋ.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 9 - كۇنى چيڭداۋدان بەرگەن حابارى)
