□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى ۋي يۇڭگۇي، دۋ جيانحۇي
6- ايدىڭ 25 - كۇنى تيانشان بوعدا كولى كورىنىس ءوڭىرى «پارتياعا ارناپ تاۋ ءانىن شىرقايمىن» كۋايشان قيمىلىن وتكىزدى، جەر - جەردەن كەلگەن ساياحاتشىلار مەن كورىنىس ءوڭىرىنىڭ قىزمەتكەرلەرى بىرگە پارتياعا دەگەن العىس سەزىمدەرىن ءان اۋەندەرىمەن بەينەلەدى. □ سۋرەتتى جىن مەي تۇسىرگەن
”پارتياعا ارناپ تاۋ ءانىن شىرقايمىن، مەن پارتيانى اناما بالايمىن ...“. 6 - ايدىڭ 22 - كۇنى تۇستەن كەيىن كورلا قالاسى اققۋ وزەنى كورىنىس اۋماعىندا ءان اۋەنى شارىقتاپ، بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ «پارتياعا ارناپ تاۋ ءانىن شىرقايمىن» كۋايشان قيمىلى وسى ارادا وتكىزىلدى، ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن پارتيا قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىق مەرەي تويىنا ءان ارنادى.
”تانىس اۋەندى ەستىپ، قاتتى تەبىرەندىم“. كورىنىس ءوڭىرى ساياحات قايىعىنىڭ جۇرگىزۋشىسى ءالي مامەت ءاسىلى كورلا قالاسى تەكەشى اۋىلى ورتا چاچى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، كەزىندە بۇگىنگى اققۋ وزەنى المۇرتكول كەمەجايى تۇرعان جەردە تۇراتىن. سول كەزدە ولاردىڭ ۇيىندە ادام كوپ، جەر از، تۇرمىستارى قيىنشىلىقتا ەدى.
2011 - جىلى كورلا قالاسى قالا ىشىندەگى قىستاقتاردى جاڭالادى، ءالي مامەت شارۋادان قالا تۇرعىنىنا اينالدى. ءبىر ءۇيلى جان عيماراتقا كوشىپ كىردى، ۇكىمەت ولاردىڭ ۇيىنە بەرگەن كوشە دۇكەنىن جالعا بەرگەن سوڭ، كىرىستەرى قامتاماسىز ەتىلدى. ”قازىر مەنىڭ كورىنىس وڭىرىندە تۇراقتى قىزمەتىم بار، وتباسىمىزعا تاعى اۆتوكولىك ساتىپ الدىق، كۇندەرىمىز اسا باقىتتى ءوتىپ جاتىر“، - دەدى ءالي، - ”پارتيانىڭ ابزال ساياساتى بولماعاندا، ءبىزدىڭ بۇگىنگىدەي تاماشا تۇرمىسىمىز دا بولماس ەدى“.
ءبىر ءاندى بىرگە شىرقايمىز، ماڭگى پارتياعا ىلەسەمىز. بىرنەشە كۇننەن بەرى قايدۋ وزەنىنىڭ جاعالاۋىندا، باعراش كولىنىڭ داحىكوۋ كورىنىس وڭىرىندە ”پارتياعا ارناپ تاۋ ءانىن شىرقايمىن“ كۋايشان قيمىلى كوپتەگەن جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى جانە سىرت جەردەن كەلگەن ساياحاتشىلاردى باۋرادى.
”تاماشا تۇرمىسىمدى انگە قوسامىن“. باعراش اۋدانى بۇمبۇت قالاشىعى نايىنتولعاي قىستاعىنىڭ بايۋ باستاماشىسى وچەنىڭ ايتۋىنشا، وسى جىلداردا پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنىڭ جەتەكتەۋىندە، قالا مەن اۋىلدىڭ بارلىق جەرى كوركەم كورىنىسكە اينالىپ، كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارى ساياحاتقا سۇيەنىپ كىرىستەرىن ارتتىرعان، ”مالشىلار شاتتىعى ساياجايىنىڭ كولەمىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، اناعۇرلىم كوپ اۋىلداستاردى بىرگە بايۋعا باستايمىن“، - دەدى ول.
قۇمىل قالاسىنىڭ يجوۋ رايونىندا قۇمىل وزەنى مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنىڭ يۇييۋان باقشاسى جاسىل ورمانمەن كومكەرىلىپ، زوگۇڭ تالدارى كورىكتى بەينەمەن بيىككە بوي سوزىپ، تىڭ تىرشىلىك تىنىسى ەستى. 6 - ايدىڭ 16 - كۇنى قۇمىل قالاسىنىڭ ”پارتياعا ارناپ تاۋ ءانىن شىرقايمىن“ كۋايشان قيمىلى وسى ارادا وتكىزىلدى، قۇمىل قالاسىنداعى وزات ۇلگىلەردىڭ ۋاكىلدەرى، پارتيالى كادرلار، وقۋشىلار ۋاكىلدەرى قاتارلىلار ءبىر ءاندى بىرگە شىرقاپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 100 جىلدىق مەرەي تويىنا قويۋ سۇيىسپەنشىلىكپەن تىلەك ايتتى.
يۇييۋان باقشاسى − قۇمىل وزەنىنىڭ ەكولوگياسىن قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەرياسىنىڭ 1 - مەرزىمدىك ينجەنەرياسىندا جاڭادان سالىنعان كورىنىس ءتۇيىنى، ۇزىندىعى 26 كيلومەتر كەلەتىن، وزەن جاعالاۋىنداعى جاسىل جاياۋلار جولى ادامداردىڭ ساياحاتتاپ سەرۋەندەۋ، تىنىعىپ بوي جازۋ ءۇشىن باراتىن تاماشا جەرىنە اينالعان. ”قۇمىلدىڭ وسىنشاما كوركەم تۇسكە ەنۋىن پارتيانىڭ ابزال ساياساتىنان بولە قاراۋعا بولمايدى“. مەملەكەتتىك ءمورال ونەگەسى، يجوۋ رايونى ىرباۋ قالاشىعى ىرباۋ قىستاعىنىڭ قىستاق شيپاگەرى ليۋ يۇيليان كۋايشان قيمىلىنا قاتىناستى. يۇييۋان باقشاسىندا سەيىلدەپ جۇرگەن ول قاتتى اسەرلەنىپ بىلاي دەدى: ”مەن ىرباۋ قىستاعىندا جالاڭاياق شيپاگەر، قىستاق شيپاگەرى بولدىم، ونداعان جىلداردان بەرى قۇمىلدىڭ دامۋىنا، وزگەرىسىنە كۋا بولدىم. اۋىلىمىزدىڭ بارعان سايىن كورىكتەنە تۇسەتىندىگىنە، حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇرمىسىنىڭ بارعان سايىن باقىتتى بولاتىندىعىنا سەنەمىن“.
بارلىق جەردە كوركەم كورىنىس بار، ءان اۋەنى جۇرەك ءۇنىن جەتكىزەدى. قۇمىل قالاسىنىڭ «پارتياعا ارناپ تاۋ ءانىن شىرقايمىن» كۋايشان قيمىلى باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ سۇڭفىڭ كىتاپجايى، اراتۇرىك اۋدانىنىڭ شيۋشۋيۋانى، قىزىل ارميا باتىس باعىت ارمياسىنىڭ شينجياڭعا كىرۋ ەسكەرتكىش باقشاسى سياقتى جەرلەردە وتكىزىلدى.
”ۇلى پارتيا ءبىزدى العا ىلگەرىلەۋگە باستادى، مەن ءان اۋەنى ارقىلى پارتيانىڭ تۋعان كۇنىن قۇتتىقتايمىن. پارتيا ءار ۇلت بۇقاراسىن تاماشا تۇرمىسقا باستادى، مەن پارتيانىڭ باسشىلىعىندا، اناعۇرلىم كوپ مالشىلاردىڭ تۇلىكتەردى جاقسى باعىپ، بىرگە بايىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە جەتۋىنە كومەكتەسەمىن“، - دەدى مەملەكەتتىك ەڭبەك ەرى، اراتۇرىك اۋدانى نارىنكىر قازاق اۋىلى بايشيۇڭ قىستاعىنىڭ مالشىسى جەڭىس سۇلتان.
