لياۋ جۇنبو:
حالىقتىڭ ”وتىنشىسى“
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى پاڭ مىڭشيا
لياۋ جۇنبو (ورتادا) فۋجيان ولكەسى جىڭحى اۋدانى تيەشان قالاشىعى دۇڭجيان قىستاعىنداعى گۇل ەگۋشى ديقانداردان گۇلدىڭ ءوندىرىس جاعدايىن ۇعىسۋدا. □ شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان (سۋرەتتى شۇي تيڭشىڭ تۇسىرگەن)
جاز ورتاسى، مي قايناعان ىستىق، فۋجيان ولكەسىنىڭ نانپيڭ قالاسى جىڭحى اۋدانى تيەشان قالاشىعى دۇڭجيان قىستاعىنداعى التى بۇرىشتى سامالدىق قىستاق تۇرعىندارىنىڭ سايالايتىن جەرىنە اينالعان.
”سىبو سامالدىعى“ اتالعان بۇل سامالدىقتى نانپيڭ قالالىق پارتكومنىڭ بۇرىنعى تۇراقتى مۇشەسى، ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى بۇرىنعى ورىنباسار قالا باستىعى لياۋ جۇنبونىڭ قىزمەت ۇستىندە قازا بولعان حابارى قىستاققا جەتكەندە، قىستاق تۇرعىندارى ”سەن 200، مەن 300 يۋان شىعارايىق“ دەپ وزدىكتەرىنەن جىلۋ جيناپ سالعىزعان.
2017 - جىلى 3 - ايدىڭ 18 - كۇنى، سەنبى. ءبىر كۇن قاربالاس جۇمىستا بولعان لياۋ جۇنبو دەرەۋ ۇيىنە قايتىپ تاماقتان اسىعىس اۋىز تيگەن سوڭ، 100 نەشە كيلومەتردەن استام قاشىقتىقتاعى ۋ - ي جاڭا رايونىنا ۇلگىرىپ بارىپ، كەشكى ساعات 8دە بولاتىن سايكەستىرۋ جيىنىن باسقارىپ اشۋعا اسىقتى. جولدا ول، باقىتقا قارسى، كولىك اپاتىنا ۇشىراپ، نەبارى 48 جىلدىق عۇمىرىن اياقتاتتى.
ۋيچاتتاعى لاقاپ اتى ”وتىنشى“ بولعانىنداي، لياۋ جۇنبو اۋىر مىندەتكە جۇرەكتىلىكپەن يىق توسەپ، باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالادى، ول ۇنەمى ”قيىنشىلىق بولسا ماعان ايت، مەن سىناپ كورەيىن“ دەيتىن. 2011 - جىلى 6 - ايدا لياۋ جۇنبو سول كەزدە قات - قابات قيىنشىلىق قىسپاعىندا قالعان جىڭحى اۋدانىنا كەلىپ اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى بولادى. فۋجيان ولكەسىندەگى كەدەي اۋدان بولعان جىڭحى اۋدانىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋ دەڭگەيى ۇزاق ۋاقىتتان بەرى بۇكىل ولكەنىڭ ارتىندا قالعان بولاتىن. ”ولكەنىڭ ەڭ ارتىنداعى جەردىڭ شۋجيى“ لياۋ جۇنبو پارتيا ۇيىمىنىڭ ”مەنى قايدا قويسا دا سەنىم ارتىپ قويعانى، ماعان كوبىرەك جۇمىس جۇكتەگەنى مەنى ۇلكەن جۇمىسقا سالعانى“ دەپ ءبىلدى.
مىندەتكە تاعايىندالعان سوڭ لياۋ جۇنبو جىڭحىداعى اۋىل - قالاشىقتاردى تۇگەل ارالاپ 2 ايدان استام ۋاقىت تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزەدى، بۇنىمەن قويماي، بۇكىل اۋدانداعى ورىنباسار ءبولىم دارەجەلىدەن جوعارى كادرلاردى جيناپ الىپ 3 كۇن قىزۋ تالقى جۇرگىزەدى، ناتيجەسىندە دامۋدىڭ وي جەلىسى بىرتىندەپ ايقىندالادى − ونەركاسىپ، قالا، ساياحات، قايتا قايىرىلۋ سىندى ”4 ۇلكەن ەكونوميكادا“ سەرپىلىس جاساۋ كەرەك دەپ تۇيەدى.
4 جىلدا لياۋ جۇنبو جىڭحىنى باستاپ قاۋىرت دامۋ جولىنا ءتۇستى: 2012 - جىلى اۋدان وڭىرىندە ەكونوميكالىق دامۋ كورسەتكىشى 35 ورىن جوعارىلاسا؛ 2013 - ، 2014 - جىلدارى بۇكىل ولكە بويىنشا ”اۋدان ءوڭىرى ەكونوميكاسىن دامىتۋداعى 10 تاڭداۋلى اۋدان“ بولىپ جالعاستى باعالاندى؛ 2014 - جىلى قازىنالىق كىرىس 2011 - جىلداعى 160 ميلليون يۋاننان 490 ميلليون يۋانعا كوبەيدى.
جىڭحى اۋدانىنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ جەتىستىكتەرى ايتارلىقتاي كورنەكتى بولۋمەن بىرگە، 30 مىڭنان استام كەدەي جان سانىنىڭ كەدەيلىك قالپاعى الىپ تاستالدى.
دۇڭجيان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ليۋ لياڭحان انە سولاردىڭ ءبىرى. ”2013 - جىلى لياۋ شۋجي قىستاعىمىزعا كەلىپ، ءۇي - ءۇيدى ارالاپ شىقتى. ول ءتىپتى بىزگە شاي قۇيىپ قىزمەت ەتتى، تيتتەي دە تاكاپپارلىعى جوق ادام ەكەن“، - دەيدى ليۋ لياڭحان. لياۋ جۇنبو بۇقارانىڭ تۇرمىسىنا كوڭىل ءبولىپ، بار ىنتى - شىنتىسىن حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋگە ارنادى.
ليۋ لياڭحان بىلاي دەيدى: لياۋ جۇنبو قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قونىس ورتاسىنىڭ ناشار ەكەندىگىن كورىپ، قىستاقتاعىلارعا تام قابىرعالارىن اكتەۋدى، سونداي - اق ساسىق ءيىسى مۇرىندى جاراتىن دارەتحانالاردى وزگەرتۋدى تاپسىردى. قىستاقتا قاريالاردىڭ كوپ ەكەندىگىن كورىپ، ول تاعى ەسكى عيباداتحانانى قارتتاردىڭ قيمىل ورتالىعىنا وزگەرتۋگە جەتەكشىلىك ەتتى.
دامۋ ءۇشىن جانتالاسا ءۇن قاتىپ، حالىق تۇرمىسى ءۇشىن قان جىلىك بولدى، بۇقارانىڭ تۇرمىسى مەن كىرىس دەڭگەيىنىڭ جوعارىلاۋى لياۋ جۇنبونىڭ كوڭىلىنە بايلانعان ۇلكەن تۇيىنشەك ەدى. ول دۇڭجيان قىستاعى ءۇشىن اقىل كورسەتىپ، ءادىس - امال قاراستىرىپ، گۇل - ءشوپ بازارىن دامىتۋىنا كومەكتەسىپ، دۇڭجيان قىستاعىنداعى 50 نەشە ادامدى جۇمىستانۋعا جەتەكتەپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق جىلدىق تابىسى 10 مىڭ يۋاننان استى.
لياۋ جۇنبو سولتۇستىك فۋجياننىڭ مەشەۋ، كەدەي جاعدايىن ىشكەرىلەي وزگەرتۋ ءۇشىن، تاعى دا ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ قاجەت ەكەنىن ءبىلدى. ۋ - ي جاڭا رايونىنىڭ 4 - دارەجەلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋشىسى جاڭ يىڭ بىلاي دەدى: ”لياۋ جۇنبو سىرتتاعىساۋداگەرلەرگە قاراتا ’ۇيلەنۋ تالابىن قوياتىنداي شىن نيەتكە جانە باتىلدىققا‘ يە ەدى. سىرتقا شىعىپ ساۋداگەر شاقىرعان كەزدە ول قىسىلىپ - قىمتىرىلىپ مەتروعا ءمىنىپ، جەدەل تاعام جەپ، 5 چەرتوجدى كوتەرىپ ولاردىڭ ەسىگىن قاعىپ تانىستىرۋ جاسادى، ونىڭ قىزمەت ءادىسى ماعان تەرەڭ ىقپال ەتتى“.
بەلگىلى ماشينا - ەلەكتر كاسىپورىندى نىساندى جىڭحىعا تياناقتاندىرۋعا كوندىرۋ ءۇشىن، لياۋ جۇنبو فۋ - انعا 6 مارتە باردى. اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ ءىس باقىلاۋشىسى جو زىڭشىڭ بىلاي دەدى: ”ونىڭ جىڭحىنى دامىتۋعا جانىن سالعان نيەتىن سەزىندىم“. جىڭحى اۋداندىق ساياسي كەڭەستىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى ۋي چاڭجين وزىنە ەرەكشە اسەر قالدىرعان ءبىر جايتتى ايتىپ بىلاي دەدى: ”لياۋ شۋجي، ءتىپتى، ءوزىنىڭ قول تەلەفون ءنومىرىن جارناما تاقتاسىنا جازىپ، بارلىق جاعدايدا دا 24 ساعات جۇمىس ىستەپ، قارجى قوسۋ ورايلارىنان جىڭحىنىڭ ايرىلىپ قالماۋىنا قولايلىلىق جاسادى“.
كاسىپورىندار تياناقتاپ، ىرگە تەپكەن سوڭ، لياۋ جۇنبو كاسىپورىننىڭ ويىنداعىنى ويلاپ، ءوزىن كاسىپورىننىڭ ورنىنا قويىپ جان - جاقتى قامقورلىق جاسادى. ”لياۋ شۋجي نىسان جۇمىسىنا ايرىقشا كوڭىل ءبولىپ، ءار كۇنى، كەمىندە، 2 رەت كەلىپ قايتاتىن“، - دەدى مينلۇي جەڭىل سالماقتى اۆتوموبيل جاساۋ سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى جوۋ چياڭ، - ”ءبىر جولى قۇرىلىس جۇمىس قۇرىلىمدىق بولات تۇلعالارىن ورناتۋعا كەلگەندە، ول ينجەنەريانىڭ قارقىن كەستەسىنەن دانەكەرلەۋ جۇمىسىنا ىسىلعان جۇمىسشىلاردىڭ سانى جەتكىلىكسىز ەكەنىن مەجەلەپ، دەر كەزىندە بۇكىل قالا كولەمىنەن ادام سەپتەپ شۇعىل كومەككە جىبەرىپ، ينجەنەريا قۇرىلىسىنىڭ ۋاعىندا اياقتاۋىنا كەپىلدىك ەتتى“.
”كۇتىپ وتىرا المايمىز عوي، كۇتىپ وتىرۋعا بولمايدى!“ لياۋ جۇنبو ”ءبىر كۇن 48 ساعات بولسا قانداي جاقسى ەدى“ دەگەندى اۋزىنان تاستامايتىن. كاسىبىن ءسۇيۋدىڭ ۋاقىتپەن جارىساتىن مۇنداي رۋحى ”جۇنبو جىلدامدىعىن“ اكەلدى: 3 كۇندە 4 قالاعا بارىپ، 6 توپ ساۋداگەرمەن كەزدەستى؛ مينلۇي جەڭىل سالماقتى اۆتوموبيل جاساۋ نىسانىنىڭ قۇرىلىسى باستالۋدان رەسمي وندىرىسكە قوسىلعانعا دەيىن 69 كۇن جۇمسالدى؛ وتىرعان ۇكىمەت كولىگى 4 جىلدا 360 مىڭ كيلومەتر جول باسىپ، ءار كۇنى ورتاشا ەسەپپەن 250 كيلومەتر جول ءجۇردى.
ومىردەن ءوتىپ 8 ايدان كەيىن، لياۋ جۇنبو 6 - كەزەكتى ”كاسىبىن ءسۇيىپ ۇلەس قوسۋدىڭ مەملەكەتتىك ءمورال ۇلگىسى“ بولىپ باعالاندى. ول ەكپىندى ءمولدىر تولقىنداي سولتۇستىك فۋجيان دالاسىنا ءنار سيلادى. ول ءبىر تال تۇقىم بولىپ قالىڭ كادر - بۇقارانىڭ جۇرەگىنە تامىر تارتتى. ”جۇنبو رۋحى“ توپ - توپ جاقسى كادرلاردى، جاقسى پارتيا مۇشەلەرىن ىنتالاندىرىپ، ءار سالا، ءار كاسىپتەن ۇلكەن ءبىر توپ العا باسار تيپتەر جارىققا شىقتى. 2017 - جىلى 10 - ايدان باستاپ، نانپيڭ قالاسى ”لياۋ جۇنبوداي“ جاقسى كادرلاردان، جاقسى پارتيا مۇشەلەرىنەن 4 توپتا 41 ادامدى ماراپاتتاپ - سيلادى.
نەشە 10 جىل قاجىرلىلىقپەن ىستەپ، تىنىم الماي حالىق ءۇشىن قۇلشىنا قىزمەت ەتكەن لياۋ جۇنبو ”وتىنشى“ بولۋعا پەيىل بولىپ، حالىققا جىلۋ شاشتى. ونىڭ رۋحى ماڭگى جاسايدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 14 - كۇنى فۋجوۋدان بەرگەن حابارى)
