انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ يۇنمەي 7 - ايدىڭ 17 - كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. 7 - ايدىڭ 16 - كۇنى ”شينجياڭ جاقسى جەر“ اتتى كاناداعا ارنالعان بەينە ەكران اۋىس - كۇيىس ءماجىلىسى ۇرىمجىدە جانە وتتاۆادا وتكىزىلدى، ەكى جەردەگى قوعامنىڭ ءار سالاسىنداعى قايراتكەرلەر بەينە ەكران ارقىلى اۋىس - كۇيىس جاساپ ىقپالداستى.
وسى رەتكى اۋىس - كۇيىس ءماجىلىسىن شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى مەن جۇڭگونىڭ كاناداداعى باس ەلشىلىگى بىرگە وتكىزدى. اۆتونوميالى رايوننىڭ باسشىلارىنان ەركىن تۇنياز، لي شۋەجۇن، جۇڭگونىڭ كاناداداعى باس ەلشىسى سۇڭ پەي - ۋ جەكە - جەكە ۇرىمجىدە جانە وتتاۆادا اۋىس - كۇيىس ماجىلىسىنە قاتىناستى.
اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى ەركىن تۇنياز اۋىس - كۇيىس ماجىلىسىندە كەزەكتەگى شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعىنا، دامۋىنا قاتىستى احۋالداردى تانىستىردى ءارى امەريكاداعى، باتىستاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ شينجياڭ جونىندەگى جالعان سوزدەرىنە باتىل تويتارىس بەردى. ول بىلاي دەدى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شينجياڭ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن كۇرەس نىساناسى ەتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ مەن حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدى جەبەۋدە بۇرىن بولماعان تابىستارعا قول جەتكىزدى. الايدا، تاياۋداعى ءبىر مەزگىلدە امەريكاداعى، باتىستاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەر شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى تاماشا تۇرمىس كەشىرگەن شىندىقپەن ساناسپاي، ەشقانداي نەگىزسىز، ەشقانداي قيسىنسىز، ەشقانداي دالەلسىز تۇردە شينجياڭنىڭ ”اتىنا داق سالدى“، شينجياڭدى ”تۇرپايىلاندىرىپ كورسەتتى“، ءبىز مۇنى قاتاڭ جازعىرامىز جانە وعان باتىل قارسى تۇرامىز! كەزەكتە حالىقارادا اناعۇرلىم كوپ اڭعارلى ادامدار امەريكاداعى، باتىستاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەر قيىستىرعان شينجياڭعا ساياتىن ساندىراقتاردى بارعان سايىن انىق كورىپ، تۇس - تۇستان ادىلدىگىن ايتتى. مۇنان امەريكاداعى، باتىستاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ شينجياڭدى قيسىنسىز جازعىرۋىنىڭ جۇرت نالەتىنە قالاتىندىعىن، تۇبىندە تاريحتىڭ ماسقارالىق دىڭگەگىنە شەگەلەنەتىندىگىن اڭعارامىز. كوپشىلىكتىڭ شينجياڭعا كەلىپ ارالاۋىن، كورۋىن، امەريكاداعى، باتىستاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەر ويدان شىعارعان شينجياڭنان مۇلدەم باسقاشا ەكەندىگىنە كۋا بولۋىن قىزۋ قارسى الامىز.
سۇڭ پەي - ۋ بىلاي دەدى: شينجياڭ حاۋىپسىز دە ورنىقتى، قوعامى جاراسىمدى دا دامىعان جاقسى جەر. وتكەن 4 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى شينجياڭدا ءبىر دە زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلوسى قايتا تۋىلمادى. شينجياڭ تاريحتاعى ەڭ جاقسى گۇلدەنىپ دامۋ مەزگىلىندە تۇر، شينجياڭنىڭ ادامىق ۇقىق جاعدايى دا تاريحتاعى ەڭ جاقسى مەزگىلدە تۇر. الايدا، ءبىر مەزگىلدەن بەرى كانادانى قامتىعان باتىس ەلدەرىندەگى ءىشىنارا ساياسي الاياقتار، وقىمىستىلار، اقپارات قۇرالدارى شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەنى ۇزدىكسىز دابىرا ەتىپ، جات نيەتپەن وسەك - اياڭ تاراتىپ، كوپتەگەن ”جۇڭگوعا قارسى ماسقارالىق ويىنىن“ قويدى. كانادانىڭ ءار سالاسى شينجياڭعا نازار اۋدارادى، اناداي نەمەسە مىناداي كۇدىك - كۇماندارى دا بولدى. شينجياڭنىڭ شىنايى احۋالى قانداي؟ شينجياڭنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايى ءسىرا قانداي؟ وسى رەتكى اۋىس - كۇيىس ءماجىلىسىنىڭ دانەكەر بولىپ، كوپشىلىكتى شىندىقتىڭ جاي - جاپسارىن بىلۋگە، ”شينجياڭ جاقسى جەر“ ەكەندىگىن سەزىنۋگە جەتەكتەيتىندىگىنە سەنەمىز.
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى شۇي گۇيشياڭ ءماجىلىس ورتاعا قويعان شينجياڭداعى لاڭكەستىكتىڭ ءتۇپ قاينارى ماسەلەسىنە جاۋاپ قايتارىپ، بىلاي دەدى: ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شينجياڭ ۇلتتىق بولشەكتەۋشى كۇشتەردىڭ، ءدىني ۇشقارى كۇشتەردىڭ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك كۇشتەردىڭ قات - قابات تەرەڭ ىقپالىنا ۇشىرادى، لاڭكەستىك شابۋىلداۋ وقيعالارى ءجيى تۋىلىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ ءومىرىنىڭ، مال - مۇلكىنىڭ حاۋىپسىزدىگىنە اسا زور زيان سالدى. شينجياڭداعى لاڭكەستىك، ۇشقارىلىق ارەكەتتەرىنىڭ تۋىلۋىندا كۇردەلى حالىقارالىق، ەل ءىشى استارى بار، شەكارا سىرتىندا تۇقىمى، شەكارا ىشىندە توپىراعى، ينتەرنەتتە بازارى بار. 20 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنان بەرى حالىقارالىق جاعدايدىڭ وزگەرىسى مەن لاڭكەستىكتىڭ، ۇشقارىلىقتىڭ بۇكىل الەمدە ءورشۋىنىڭ ىقپالىنا ۇشىراعاندىقتان، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى ”شىعىس تۇركستان“ كۇشتەرى استاسۋدى كۇشەيتىپ، ۇلت، ءدىن تونىن جامىلىپ، ءدىني اپتىقپالىققا جەلىكتىرىپ، ءدىني ۇشقارى يدەيانى قۇتىرىنا تاراتىپ، ”جيھات جولىندا شەيت بولعاندار جانناتقا كىرەدى“ سياقتى ساندىراقتار مەن تەرىس ۋاعىزداردى قۇتىرىنا ءناسيحاتتاپ، كەيبىرەۋلەردى بۇكىلدەي ونىڭ رۋحاني تىزگىندەۋىنە الىنعان ۇشقارىلارعا جانە لاڭكەستەرگە اينالدىردى ءارى ءبىر قىدىرۋ زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ارەكەتتەرىن ۇيىمداستىردى، جوسپارلادى، جۇرگىزدى. شينجياڭدا تۋىلعان كوپتەگەن زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولارىنىڭ (وقيعالارى) باسىم كوبىندە ”شىعىس تۇركستان ءىسلام قوزعالىسىنىڭ“، ”دۇنيە جۇزىلىك ۇيعۇرلار قۇرىلتايىنىڭ“ كولەڭكەسى بار، ولار شينجياڭداعى لاڭكەستىك جانە ۇشقارىلىق ارەكەتتەردىڭ پەردە ارتىنداعى قارا قولدارى.
اۋىس - كۇيىس ماجىلىسىندە «شينجياڭ جاقسى جەر» ۇگىت فيلمى قويىلدى. ءارقايسى ەلدەردىڭ كاناداداعى ەلشىلەرىنىڭ ۋاكىلدەرى، كانادانىڭ ساياسي سالاسى، ساۋدا سالاسى، ءىلىم سالاسى، مادەنيەت سالاسى، عىلىم - تەحنيكا سالاسى، اقپارات قۇرالدارى جانە حۋارىن ۇيىمدارى سياقتىلاردان 70تەن استام ادام اۋىس - كۇيىس ماجىلىسىنە قاتىناستى.
شينجياڭنان كەلگەن ءدىني قايراتكەرلەر، نەگىزگى ساتى بۇقاراسى ناقتى مىسالدار ارقىلى شينجياڭنىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگى، ەڭبەك ارقىلى جۇمىستاندىرۋ، وقۋ - اعارتۋ جانە مادەنيەت سياقتى سالالارىنىڭ قازىرگى دامۋ جاعدايىن تانىستىرىپ، ءىشىنارا باتىس اقپارات قۇرالدارىنىڭ شينجياڭعا قاتىستى وسەك - اياڭدارىنا تويتارىس بەردى.
