− اۆتونوميالى رايون جالپى حالىقتىڭ دەنە شىنىقتىرۋى مەن جالپى حالىقتىڭ سالاماتتىعىنىڭ تەرەڭدەي توعىسۋىن ىلگەرىلەتتى
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دۇڭ لياڭ
8 - ايدىڭ 6 - كۇنى تايجي جۇدىرىقشىلىعى اۋەسكەرلەرى قارامايلى قالاسى كاڭچىڭ حۋايۋان شياڭحىيۋان الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ الاڭىندا تايجي جۇدىرىقشىلىعىنا جاتتىعۋدا. □ سۋرەتتى تيان گوجيان تۇسىرگەن
8 - ايدىڭ 8 - كۇنى ەلىمىزدىڭ 13 - رەتكى ”جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋ كۇنى“، بيىلعى نەگىزگى تاقىرىپ ”جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋ وليمپيادامەن بىرگە“. وليمپيادانى 4 جىلدا ءبىر وتكىزىلەتىن دەنە تاربيە سالتاناتى دەسەك، جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋ ءار كۇنى كەم بولسا بولمايتىن ”تۇرمىستىڭ دامدەندىرگىشى“.
سوڭعى جىلدارى رايونىمىز دەنە تاربيە الاڭ، سارايلارى، ورىندارى قۇرىلعى قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز جەدەلدەتىپ، قالىڭ بۇقارانىڭ دەنە شىنىقتىرۋ الاڭ، ورنى جاعىنداعى قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىردى. قالا - قالاشىقتاردا اتتام سايىن دەنە تاربيە قۇرىلعىلارى بار، ءار ۇلت بۇقاراسى وندا بىرگە دەنە شىنىقتىرادى؛ اۋىل - قىستاقتاردا كوپشىلىك باسكەتبول الاڭىندا قارا تەرگە مالشىنادى... جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋ مەن جالپى حالىق سالاماتتىعىنىڭ تەرەڭدەي توعىسۋ قادامى كۇن سايىن تەزدەۋدە.
”15 مينۋتتىق دەنە شىنىقتىرۋ شەڭبەرىن“ تۇلعالادى
وسى جازدىق دەمالىستا، ءۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى كۇنلۇن شاعىن اۋماعىندا تۇراتىن چىڭ جىپىڭ ۇنەمى بالاسىن ەرتىپ قىزىلتاۋ سۋعا ءجۇزۋ سارايىنا بارىپ سۋعا ءجۇزدى. ”جۇڭگونىڭ سۋدا ءجۇزۋ ساڭلاقتارى توكيو وليمپياداسىندا التىن مەدالدى ارت - ارتىنان ەنشىلەدى، قىزىم جاڭ يۇيفيدى وتە جاقسى كورەدى. وليمپيادا ساڭلاقتارىنىڭ شابىتتاندىرۋىندا، قىزىمنىڭ سۋدا ءجۇزۋدى ۇيرەنۋ تەبىنى ەرەكشە كۇشەيدى“، - دەدى چىڭ جىپىڭ، ”شاعىن اۋماقتىڭ ماڭىندا باراتىن مالتاۋ ورىندارى وتە كوپ، حۇڭشان مالتاۋ سارايىنىڭ سالىستىرمالى تۇردە ايتقاندا شارت - جاعدايى جاقسى، باعاسى لايىقتى“.
چىڭ جىپىڭنىڭ ءۇيىنىڭ ماڭىندا دەنە شىنىقتىراتىن، ماشىقتاناتىن ورىندار وتە كوپ. ”شاعىن اۋماقتىڭ باتىس جاعىندا بالاباقشاسى بار، شىعىس جاعىندا نانحۋ الاڭى بار، اۆتوكولىكپەن اسپالى كوپىرگە شىعىپ 10 نەشە مينۋت جۇرگەندە كورمە ورتالىعى مەن اۆتونوميالى رايوندىق وليمپيادا سپورت ورتالىعىنا بارۋعا بولادى، شاعىن اۋماقتىڭ ماڭىندا تاعى كوپتەگەن دەنە شىنىقتىرۋ سارايلارى دا بار، شىنىعام دەگەن ادامعا وتە قولايلى“، - دەدى چىڭ جىپىڭ.
جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋ قۇرىلعىلارى ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، دەنە شىنىقتىرۋ الاڭ - ورىندارى بارلىق جەردەن كەزدەسەدى، قالادان اۋىل - قىستاققا دەيىن، ءاربىر ادام وزىنە لايىقتى دەنە شىنىقتىرۋ ساحناسىن تاۋىپ، ءوزىنىڭ دەنە ساپاسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتە الادى. اۆتونوميالى رايوندىق دەنە تاربيە مەكەمەسى بۇقارالىق سپورت باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى تيان شينمەي تانىستىرىپ بىلاي دەدى: قازىرگە دەيىن رايونىمىزدا 67 مىڭ 700 دەنە تاربيە الاڭ - ورنى سالىنىپ بولدى. مۇنىڭ ىشىندە بولمە ءىشى دەنە تاربيە سارايى 9500، دالاداعى دەنە تاربيە الاڭ - ورىندارى 58 مىڭ 200، جان باسىنا تۋرا كەلەتىن الاڭ - ورىن اۋدانى 2.03 شارشى مەترگە جەتتى. رايونىمىزدا دەنە شىنىقتىرۋ قۇرىلعىلارى سەپتەلگەن 119 دەنە تاربيە باقشاسى، 99 الەۋمەتتىك اۋماق دەنە شىنىقتىرۋ ورتالىعى، 66 الەۋمەتتىك اۋماق كوپ يقۋاتتى دەنە تاربيە سارايى سالىندى.
مەملەكەتتىك كەڭەس جۋىردا «جالپى حالىق دەنە شىنىقتىرۋ جوسپارىن (2021 − 2025 جىل)» باسىپ تاراتىپ، 2025 - جىلعا جەتكەندە، اۋدان (قالا، رايون)، اۋىل، قالاشىق (ءمالى)، اكىمشىلىك قىستاقتاردى (الەۋمەتتىك اۋماق) 3 دارەجەلى الەۋمەتتىك دەنە شىنىقتىرۋ قۇرىلعىلارىمەن جانە الەۋمەتتىك اۋماق 15 مينۋتتىق دەنە شىنىقتىرۋ شەڭبەرىمەن جاپپاي قامتۋدى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك دەپ ايقىن ورتاعا قويدى.
”قازىر رايونىمىز’15 مينۋتتىق دەنە شىنىقتىرۋ شەڭبەرى‘ قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ سالاماتتىق تابىس سەزىمىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋدا“، - دەدى تيان شينمەي.
قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىلەرى تيانشاننىڭ الابىندا تەبىندى قىزمەت ىستەدى
”مەن قازىر قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىسىمىن، قىستاققا قايتىپ بارعاننان كەيىن مىندەت جاۋاپكەرشىلىگىمدى ارقالاپ، ءوزىم ۇيرەنگەن عىلمي دەنە شىنىقتىرۋ بىلىمدەرىن جانە سالاماتتى تۇرمىس ءتاسىلىن اۋىلداستارمەن ءبولىسىپ، كوپشىلىكتى دەنە شىنىقتىرۋعا باستايمىن“، - دەدى 8 - ايدىڭ 7 - كۇنى گۇما اۋدانى موكويلا اۋىلى كونەبازار قىستاعىنىڭ تۇرعىنى مامەتابۇلا ابدۇقادىر تىلشىگە. بيىل 6 - ايدا مامەتابۇلا سياقتى حوتان ايماعىندا جيىنى 360 كۋرسانت ايماقتاعى العاشقى توپتاعى 3 - دارەجەلى قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىسى بولدى.
جاقىنداعى جىلداردان بەرى رايونىمىزداعى قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىلەرى قوسىنى تەز زورايدى. قازىرگە دەيىن ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىلەرى 53 مىڭ 100گە جەتىپ، ورتا ەسەپپەن ءار 1000 ادامعا 2.16 قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىسى تۋرا كەلدى. ولار جىل بويى اۋىل - قىستاقتاردا، الەۋمەتتىك اۋماقتاردا تەبىندى قىزمەت ىستەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنا عىلمي دەنە شىنىقتىرۋ جەتەكشىلىگىن ازىرلەپ، جالپى حالىق دەنە شىنىقتىرۋ ارەكەتىن جالپىلاستىرىپ، قالىڭ بۇقارانىڭ بارىنشا قارسى الۋىنا بولەندى. ولاردىڭ جەتەكتەۋىندە، جالپى حالىق دەنە شىنىقتىرۋ قيمىلى قاۋىرت ورىستەتىلىپ، مالتاۋ، جۇگىرۋ، تايجي، يوگا... ”كالوريا ورتەۋ“ كوپتەگەن ادامداردىڭ تۇرمىس تاسىلىندەگى جاڭا سالتقا اينالدى.
الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتتى دەنە تاربيە جەتەكشىلەرىنەن سىرت، رايونىمىزداعى ماماندىق تولىمدىلىققا يە كاسىپتىك قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىلەرىنىڭ سانى دا زور مولشەردە مولايدى. ”2012 - جىلدان باستاپ قازىرگە دەيىن، رايونىمىز ءتۇرلى كاسىپتىك قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىلەرىنەن ىلگەرىندى - كەيىندى 12 مىڭنان استام ادامدى باۋلىدى، 5000نان استام ادام مەملەكەت مويىندايتىن تولىمدىلىق الدى“، - دەدى شينجياڭ دەنە تاربيە باس قوعامىنىڭ باس حاتشىسى ياڭ دىجۇڭ.
دەنە شىنىقتىرۋ ارقىلى سالاماتتىقتى جەبەدى
وليمپيادانىڭ شابىتتاندىرۋىندا، دەنە شىنىقتىرۋ تانىمى، دەنە شىنىقتىرۋ ورلەۋى رايونىمىزداعى ءتىپتى دە كوپ ادامنىڭ كۇندەلىكتى داعدىسىنا اينالىپ، ءتىپتى دە كوپ ادامنىڭ بويىنا ءسىڭدى. قىزمەتتەن تۇسكەننەن كەيىن دەنە شىنىقتىرۋ ۇيىنە بارىپ تەر شىعارۋ، وقۋدان تاراعاندا الاڭعا بارىپ دوڭگەلەكتى كونكي تەبۋ، اپتا سوڭىندا دوستارىمەن، ۇيىندەگىلەرمەن بىرگە دەنە تاربيە سارايىنا بارىپ قاۋىرسىن دوپ ويناۋ... دەنە تاربيەنىڭ قۇنى دەنەنى قۋاتتاندىرۋ عانا ەمەس، وندا ادامدى ىنتالاندىراتىن، بەلسەندىلىكپەن العا باستىراتىن تۇرمىس كۇيى دە قامتىلعان.
اۆتونوميالى رايوندىق دەنە تاربيە مەكەمەسى ساناعىنىڭ ساندى مالىمەتىنە قاراعاندا، 2020 - جىلدىڭ اياعىنا دەيىن، رايونىمىزدا ءار اپتادا دەنە شىنىقتىرۋعا قاتىناساتىن ادام ％37تەن اسقان، ۇنەمى دەنە شىنىقتىرۋعا قاتىناساتىن ادام 8 ميلليوننان اسقان.
دەنە تاربيەمەن شۇعىلداناتىن جان سانىنىڭ ارتۋى قوعامدىق دەنە تاربيە ۇيىمدارى سانىنىڭ ارتۋىن دا جەبەدى. قازىرگە دەيىن رايونىمىزداعى قوعامدىق دەنە تاربيە ۇيىمدارى 680گە جەتتى.
اقسۋ ايماقتىق ۇستەل دوپ قوعامى 2013 - جىلى 7 - ايدا قۇرىلعاننان باستاپ قازىرگە دەيىن، مۇشەسى 30 نەشە ادامنان 200 نەشە ادامعا كوبەيدى، مۇشەلەردىڭ جاسى ەڭ ۇلكەنى 85تە، ەڭ كىشىسى نەبارى 7دە. قوعامدا 6 مامان باپكەر، 110 نەشە قوعامدىق دەنە تاربيە جەتەكشىسى بار.
”توكيو وليمپيادا سپورت جارىسىندا، جۇڭگو ساڭلاقتارىنىڭ تاماشا جارىس ناتيجەسى وليمپيادا رۋحىن ءتۇسىندىردى. مۇشەلەرىمىز وليمپياداعا كوڭىل ءبولۋ، وليمپيادانى قولداۋ، قىسقى وليمپيادانى قۋانا قارسى الۋ ىنتاسىن جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋعا ات سالىسۋدىڭ سانالى ارەكەتىنە اينالدىرىپ، توپتاسپاۋ، جينالماۋ نەگىزىندە، ينتەرنەت جەلىسىندە دەنە شىنىقتىرۋعا جانە ۇيدە دەنە شىنىقتىرۋعا بەلسەندىلىكپەن قاتىناستى!“، - دەدى اقسۋ ايماقتىق ۇستەل دوپ قوعامىنىڭ باس حاتشىسى ۋ ياپيڭ.
