پارتيانىڭ ءۇنىن ”ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترگە“ دەيىن جەتكىزدى

□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى

　　باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ، ۇگىتتەۋ، دايەكتىلەندىرۋ ءۇشىن، رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى ءتۇرلى ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەلەرىن نەگىزگى ساتىعا، بۇقارانىڭ اراسىنا بارىپ ۇگىت لەكسيا ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، پارتيانىڭ ءۇنىن ”ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترگە“ دەيىن جەتكىزىپ، قالىڭ پارتيا مۇشەلەرىن، كادرلاردى، بۇقارانى ۇيرەنۋ جەتىستىكتەرىن جاڭا ساپاردا ەكپىندەي ىلگەرىلەۋدىڭ، جاڭا داۋىردە ەڭبەك ءسىڭىرۋدىڭ ءىس جۇزىندىك ارەكەتىنە اينالدىرۋعا جەتەكتەدى.

　　نەگىزگى ساتىدا ۇگىت لەكسيا جالىندى ورىستەتىلدى

　　”جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ۇلى تابىسى ءبىزدىڭ تۇرمىسىمىزدى ءتىپتى دە باقىتتى ەتتى، مەن ءوزىمنىڭ جۇڭگولىق بولعانىمدى ماقتانىش ەتەمىن...“ 8 - ايدىڭ 11 - كۇنى قۇلجا قالاسى قازانشى ءمالى باسقارماسى مويىك الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ تۇرعىنى حۇرشيدام ايۋاحۇن ءۇيىنىڭ اۋلاسىندا، ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەسى ۋاڭ تيڭنىڭ ۇگىت لەكسياسى دۋ قول شاپالاق ۇنىنە يە بولدى.

　　بىرنەشە كۇننەن بەرى قۇلجا قالالىق پارتكوم ۇگىت ءبولىمى ۇيىمداستىرعان باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحى بويىنشا ارالاپ ۇگىت لەكسيا جاساۋ ۇيىرمەسى ورگاندارعا، الەۋمەتتىك اۋماقتارعا بارىپ، 40 نەشە رەت ۇگىت لەكسيا ورىستەتىپ، پارتيا مۇشەلەرىن، كادرلاردى، بۇقارانى ورتاق تانىم ۇيىستىرىپ، جاڭا ساپاردا ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە جەتەكتەدى.

　　قۇلجا قالالىق پارتكوم ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىمەن بىرگە ”جۇپ قۇراپ، ەكىنى جەبەۋ“ مەحانيزمىن ورناتتى، پارتيالى كادرلار تۇتاس قالاداعى 22 اۋىل - قالاشىققا (ءمالى)، 195 قىستاققا (الەۋمەتتىك اۋماق) ءبولىنىپ بارىپ، اتىز باستارىندا، شارۋا اۋلالارىندا ”وبيەكتىلەرگە باعىتتالعان، قابىلداۋشىلارعا جىكتەلگەن، ىقپالداستىققا يە“ ارناۋلى تاقىرىپتىق ۇگىت لەكسيا ورىستەتتى.

　　8 - ايدىڭ 10 - كۇنى قۇلجا قالاسى بايانداي قالاشىعى بايانداي قىستاعىندا تۇرسىناي نياز وتباسىنىڭ ءجۇزىم سورەسى استىندا، ءار ۇلت قىستاق تۇرعىندارىنا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ۇگىتتەۋ جونىندە ۇگىت لەكسيا جۇرگىزىلۋدە. ”وسىنداي ۇگىت لەكسيانى ءبىز ۇناتامىز“. قۇلجا قالالىق جاراتىلىستىق بايلىق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى يۇي جياڭنىڭ ۇگىت لەكسياسى اياقتالىسىمەن، قىستاق تۇرعىنى وسمانجان وشىر اۋىز جاپپاي القادى.

　　بۇل كورىنىس قۇلجا قالاسى باستاعان ”پارتيا ياچەيكا شۋجيلەرىنىڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ’1 - شىلدەدەگى‘ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن زور كولەمدە ۇيرەنۋدى، زور كولەمدە ۇگىت لەكسيا جاساۋدى باستاماشىلدىقپەن ورىستەتۋ“ قيمىلىنىڭ شاعىن كورىنىسى، بۇل قالا ءار دارەجەلى پارتيا ۇيىمدارى شۋجيلەرىن باستاماشىلدىقپەن ۇيرەنۋگە، باستاماشىلدىقپەن ۇگىتتەۋگە جەتەكتەپ، ىقپالداستىقپەن اۋىس - كۇيىس جاسايتىن، بىرگە ۇيرەنىپ، ورتاق پايدالاناتىن تاماشا جاعدايدى شىن مانىندە قالىپتاستىردى.

　　ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس ۇگىت لەكسيانى ويداعىداي ورىستەتۋمەن بىرگە، قۇلجا قالاسى جاڭا اقپارات قۇرالدارى تۇعىرلارىنىڭ رولىن ساۋلەلەندىرۋگە ءمان بەرىپ، ”قۇلجا جاقسى جەر“ كلەنتى، ”قۇلجا قالاسى ليڭجۇيلي“، حۋاچىڭ زۋگۇڭ سياقتى تۇعىرلاردا ۇيرەنۋ ايدارلارىن اشىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋدىڭ، دايەكتىلەندىرۋدىڭ قىزۋ ورلەۋىن كوتەردى.

　　اتىز باستارىندا پارتيانىڭ مەيىرىن تىلگە تيەك ەتتى

　　بىرنەشە كۇننەن بەرى حوشۇت اۋدانى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋدى، ۇگىتتەۋدى كوپ ساتىدا، جاپپاي قامتىپ ورىستەتىپ، ”مەن بۇقارا ءۇشىن ناقتى ءىس ىستەيمىن“ امالياتتىق قيمىلىمەن ۇشتاستىرىپ، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىنىڭ جەتىستىكتەرىن اتىز باستارىنا، قالىڭ وتباسىنا جەتكىزىپ، قالىڭ كادر - بۇقاراسىنىڭ پارتيانىڭ مەيىرىنە العىس ايتۋ، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ، پارتياعا ىلەسۋ سەنىمى مەن بەكىمىن ونان ارى ۇيىستىردى.

　　8 - ايدىڭ 9 - كۇنى حوشۇت اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسىنىڭ ”ۇيرەنۋ جەتكىزۋ + ۇگىت لەكسيا“ گرۋپپاسى اتىز باستارىنا بارىپ، ”مەن بۇقارا ءۇشىن ناقتى ءىس ىستەيمىن“ امالياتتىق قيمىلىن ورىستەتىپ، ءبىر جاعىنان، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ەگىس داقىلدارىن جيناۋىنا كومەكتەسىپ، ەندى ءبىر جاعىنان، ەڭبەك اراسىنداعى تىنىعۋ ۋاقىتىنان پايدالانىپ، بۇقاراعا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحى جونىندە ۇگىت لەكسيا جاسادى.

　　”الدىداعى مول ءونىم كورىنىسىنە قاراي وتىرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن زەيىن قويا تىڭداپ، كوڭىلىم ەرەكشە تولقىدى“، - دەدى حوشۇت اۋدانى سۋحاتى اۋىلى سۋحاتى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى كۇڭ فانجيڭ.

　　جاقىنعى ءبىر مەزگىلدە، حوشۇت اۋدانى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ، ۇگىتتەۋ، دايەكتىلەندىرۋ ءۇشىن، ۇگىت لەكسيا فورماسىندا ۇزدىكسىز جاڭالىق اشىپ، ”ۇگىت لەكسيانى وتباسىلارىنا جەتكىزۋ“، ”ۇگىت لەكسيانى اتىز باستارىنا جەتكىزۋ“، ”ساقا كادرلارعا ۇيرەنۋ جەتكىزۋ“ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى پارتيا تاريحى بىلىمدەرى، قىزىل حيكايالار، قاھارمانداردىڭ ىزگى ىستەرى سياقتىلاردى اتىز باستارىنا جەتكىزىپ، اۋىل - قالاشىق، قىستاق، گرۋپپالارعا جەتكىزىپ، اۋىلداستار ۇناتاتىن تاسىلدەر ارقىلى پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسىنىڭ تەرەڭدەۋىن، ناقتىلانۋىن، كوڭىلگە ۇيالاۋىن ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ جاڭا داۋىردە ەكپىندەي ىلگەرىلەۋىنىڭ تەلەگەي كۇشىن ىشكەرىلەي قاۋلاتتى.

　　ۇگىت لەكسيانىڭ جاڭا شەبىن تۇلعالادى

　　8 - ايدىڭ 9 - كۇنى كەش ساۋان قالاسى ليۋماۋۋان قالاشىعىنداعى ءدامدى تاعامدار كوشەسىندە، ”مانتيانشيڭ“ ەرىكتىلەر قىزمەت وتەۋ اترەتىنىڭ مۇشەلەرىنىڭ بەينەسى ەرەكشە كوز تارتادى.

　　بيىل ليۋماۋۋان قالاشىعى ”ينتەرنەتتە تانىمال كوشە“ تۇلعالاپ، توڭىرەكتەگى اۋىل - قالاشىق، تۋان - الاڭدارىنىڭ ءار ۇلت بۇقاراسىن كەلىپ ءدامدى تاعامنان اۋىز تيۋگە، زات سالىپ الۋعا، سايالاۋعا باۋرادى.

　　ليۋماۋۋان قالاشىعى ”ينتەرنەتتە تانىمال كوشەنىڭ“ ادام اياعى مول بولۋداي ارتىقشىلىعىنان پايدالانىپ ۇگىت لەكسيا تاسىلىندە جاڭالىق اشىپ، ”مانتيانشيڭ“ ەرىكتىلەر قىزمەت وتەۋ اترەتىن ۇيىمداستىرىپ، ”ۇگىت لەكسيا + ادەبيەت - كوركەمونەر“ ءتاسىلى ارقىلى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ۇگىتتەپ، بۇقارانىڭ تۇسىنىككە يە بولۋىنا، تابىسقا قول جەتكىزۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.

　　ليۋماۋۋان قالاشىعى حۋاڭچۇي جاڭا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ما شياڭجىڭ بىلاي دەدى: ”ۇگىت لەكسيانى تىڭداعاننان كەيىن، الداعى دامۋ سەنىمىم اناعۇرلىم نىعايا ءتۇستى“.

　　”ءبىز سانجۇيبان، ءبي جانە ەرىكتىلەردىڭ بەتپە - بەت ۇگىت لەكسيا جاساۋى سياقتى تاسىلدەرمەن ’ينتەرنەتتە تانىمال كوشەنى‘ ۇگىت لەكسيانىڭ جاڭا شەبىنە اينالدىردىق“، - دەدى ليۋماۋۋان قالاشىعىنىڭ باستىعى لياۋ حايلۇڭ.

　　باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”1 - شىلدەدەگى“ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ويداعىداي ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ، تياناقتاندىرۋ ءۇشىن، ساۋان قالاسى پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ ۇگىت لەكسيا تاسىلىندە، ادىسىندە ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساپ، پارتيا مۇشەلەرىنىڭ، كادرلاردىڭ، بۇقارانىڭ زەيىن قويا تىڭداۋىنا، تۇسىنۋىنە، تابىسقا قول جەتكىزۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.

　　(ءتىلشى شيا چيڭ، ىلە تىلشىلەر پۋنكتىنەن شى شۋەحۇڭ، بايىنعولين تىلشىلەر پۋنكتىنەن جاڭ حۇيجياڭ، تارباعاتاي تىلشىلەر پۋنكتىنەن زىڭ جاۋمەي، ەرىكتى تىلشىلەر ياڭ رۇيلين، گۋ چىنجۋان، گۇڭ چيكجاپ)