تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جينالىسى سالتاناتپەن وتكىزىلدى

جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى تەلەگرامما جولداپ قۇتتىقتادى، شي جينپيڭ قۇتتىقتاۋ تاقتايشاسىنا ”كورىكتى دە باقىتتى شيزاڭ قۇرىپ، ۇلى گۇلدەنۋ ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرايىق“ دەپ ارناۋ ءسوز جازىپ بەردى

ۋاڭ ياڭ جينالىسقا قاتىناستى ءارى ءسوز سويلەدى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 19 - كۇنى لاسادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر لين حۇي، سۇن شاۋلۇڭ، باي شاۋبو). 70 جىلدا سان قيلى وراسان زور وزگەرىستەر بولدى، 90 مىڭ شاقىرىم اسپاندا سامۇرىق سامعادى. 8 - ايدىڭ 19 - كۇنى تۇستەن بۇرىن شيزاڭداعى ءار ۇلت، ءار سالا كادر، بۇقاراسىنان 20 مىڭنان استام ادام بۇدالا سارايى الاڭىندا شاتتانا باس قوسىپ، شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قىزۋ قۇتتىقتادى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ءتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ قۇتتىقتاۋ تاقتايشاسىنا ”كورىكتى دە باقىتتى شيزاڭ قۇرىپ، ۇلى گۇلدەنۋ ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرايىق“ دەپ ارناۋ ءسوز جازىپ بەردى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ ءتوراعاسى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى ۋاڭ ياڭ قۇتتىقتاۋ جينالىسىنا قاتىناستى ءارى ءسوز سويلەدى.

  بايىرعى قالا لاسادا الۋان ءتۇستى جالاۋلار جەلبىرەپ، الۋان گۇلدەر اشىلىپ، بارلىق جەر شات مەرەيلى مەرەكەلىك بەينەگە بولەندى. ايبىندى بۇدالا سارايىنىڭ تومەن جاعىنا زاڭزۋ ۇلگىسىندەگى جينالىس ءتوراعالار مىنبەسى ورناتىلدى. ءتوراعالار مىنبەسىنىڭ جوعارى جاعىندا ايبىندى مەملەكەت گەربى جانە ”شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جينالىسى“ دەپ جازىلعان كولدەنەڭ كەرمە تۋ كوزگە ايرىقشا ءتۇسىپ تۇر، ارتقى جاقتاعى تام قابىرعاسىنا قۇتتىقتاۋ جينالىسىنىڭ بەلگىسى مەن ”1951“، ”2021“ دەگەن سيفرلار ءىلىنىپ، 10 قىزىل تۋ ەكى جاققا بولىنە تىزىلگەن. ءتوراعالار مىنبەسىنىڭ قارسى الدىنداعى بۇدالا سارايى الاڭىندا، مەرەكەلىك اسەم كيىمدەرىن كيىنگەن ءار ۇلت بۇقاراسى شار تاراپتان ەرتەلەتىپ وسىندا جينالىپ، قولدارىنداعى مەملەكەت تۋىن، گۇل شوقتارىن بۇلعاپ، الاڭدى شات - شادىمان بەينەگە بولەدى.

  تۇستەن بۇرىن ساعات 10دا شيزاڭ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى چيجالا جينالىستىڭ باستالعاندىعىن جاريالادى. بۇكىل الاڭداعىلار ورىندارىنان تۇرىپ مەملەكەت ءانىن شىرقادى، نارت بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋ بۇدالا سارايى الاڭىندا باياۋ كوتەرىلدى.

  جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى شۋجيچۋىنىڭ شۋجيى، ورتالىق كوميتەت بىرلىكساپ ءبولىمىنىڭ باستىعى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى يوۋ چۋان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جونىندەگى تەلەگرامماسىن وقىدى.

  ۋاڭ ياڭ شيزاڭ اۆتونوميالى رايونىنا، شيزاڭ اسكەري رايونىنا، قارۋلى ساقشى شيزاڭ باس اترەتىنە، شيزاڭ اۆتونوميالى رايونىنىڭ ساياسي - زاڭ جۇيەسىنە، جۇڭگو بۇددا ءدىنى قوعامى شيزاڭ بولىمشە قوعامىنا جەكە - جەكە باس شۋجي شي جينپيڭ ”كورىكتى دە باقىتتى شيزاڭ قۇرىپ، ۇلى گۇلدەنۋ ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرايىق“ دەپ ارناۋ ءسوز جازعان قۇتتىقتاۋ تاقتايشا مەن قۇتتىقتاۋ جالاۋشانى ۇسىندى.

  دۋ قول شاپالاق ءۇنى ىشىندە ۋاڭ ياڭ قىزۋ مەرەيلى ءسوز سويلەدى. ول بىلاي دەدى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىن بۇكىل ەل بولىپ شاتتانا قۇتتىقتاپ جاتقان ساتتە، ءبىز شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الدىق. الدىڭعى ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ءتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ شيزاڭعا كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعان 70 جىلدان بەرگى دامۋ جەتىستىكتەرىن تولىق تۇراقتاندىرىپ، ءار ۇلت كادر، بۇقاراسىنا ىقىلاستى قامقورلىق جانە تاماشا تىلەك جەتكىزدى. بۇگىن ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى پارتيا ورتالىق كوميتەتى مەن باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەلەلى تاپسىرماسىن الىپ، بۇكىل ەل حالقىنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىن، تەرەڭ دوستىعىن الىپ، شيزاڭداعى ءار ۇلت حالقىمەن بىرگە شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن سالتاناتپەن قۇتتىقتاپ وتىر. ۋاڭ ياڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى اتىنان شيزاڭ اۆتونوميالى رايونىن قىزۋ قۇتتىقتايتىندىعىن ءبىلدىردى؛ شيزاڭداعى ءار ۇلت كادر، بۇقاراسىنا ىقىلاستى سالەم جولدادى؛ ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شيزاڭنىڭ دامۋىنا، العا باسۋىنا كوڭىل ءبولىپ جانە قولداۋ كورسەتكەن ءار سالا قايراتكەرلەرىنە شىنايى العىس ايتتى.

  ۋاڭ ياڭ بىلاي دەدى: 1951 - جىلى شيزاڭنىڭ بەيبىت ازات بولۋى جۇڭگو حالقىنىڭ ازاتتىق ىستەرىنىڭ جانە وتاندى بىرلىككە كەلتىرۋ ءىسىنىڭ كەلەلى جەڭىسى، شيزاڭنىڭ داۋىرلىك مانگە يە تاريحي بۇرىلىسى. وسىدان باستاپ، شيزاڭ قارا تۇنەكتەن جارىققا، مەشەۋلىكتەن العا باسۋعا، كەدەيلىكتەن بايۋعا، دارا بيلەۋشىلىكتەن دەموكراتياعا، توماعا تۇيىقتىقتان اشىقتىققا بەت العان داڭعىل جولعا ءتۇستى، گۇلدەنىپ - كوركەيگەن سوتسياليستىك جاڭا شيزاڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ شىڭىندا قاسقايا ەڭسە كوتەردى.

  ۋاڭ ياڭ بىلاي دەدى: پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شيزاڭ دامۋى ەڭ جاقسى، وزگەرىسى ەڭ زور، بۇقاراسى كەنەلگەن ناقتى يگىلىگى ەڭ مول جاڭا داۋىرگە قادام تاستادى. ەكونوميكانىڭ جىلدىق ورتاشا ارتۋ قارقىنى بۇكىل ەل بويىنشا الدىڭعى ۇشتىكتەن ورىن الىپ، اۋىل - قىستاقتارداعى تۇرعىنداردىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسىنىڭ ارتۋ قارقىنى ءۇرتىس تالاي جىل بويى بۇكىل ەل بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى يەلەپ، قالا - قالاشىقتانۋ مولشەرى 13 پايىز جوعارىلادى. قاجىماي - تالماي قۇلشىنۋ ارقىلى 628 مىڭ كەدەي جان سانى تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلىپ، 266 مىڭ ادام بيىك تاۋلى شالعاي سۋىق جەرلەردەن اڭعارداعى قالا - قالاشىقتارعا كوشىپ كەلىپ تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىرىپ، شيزاڭ بۇكىل ەلمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامدى ۋاعىندا ورناتتى.

  ۋاڭ ياڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر دۇنيە ءجۇزى 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىستى باستان كەشىرۋدە، ەلىمىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلىندە تۇر، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ جاڭا ساپارى باستالدى، شيزاڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى دا جاڭا تاريحي باستامادا تۇر. ءبىز شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، ”ءتورت تانىمدى“ كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىمدى“ بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋدى“ ورىنداپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ورتالىقتىڭ 7 - رەتكى شيزاڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن جانە شيزاڭدا قىزمەت تەكسەرگەن كەزدە بەرگەن ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن تەرەڭدەي ۇيرەنىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شيزاڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، قارلى القاپتى ءۇستىرتتىڭ باياندى تىنىشتىعى مەن جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ جاڭا تاراۋىن قۇلشىنا جازۋىمىز كەرەك.

  ۋاڭ ياڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: باستان - اياق پارتيانىڭ باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىمەن مىزعىماستان ءجۇرۋ؛ شيزاڭنىڭ جاراسىمدى، ورنىقتى تاماشا جاعدايىن بەكەمدەپ، دامىتىپ، مەملەكەت حاۋىپسىزدىگىنە جانە شەكارا ءوڭىردىڭ بەكەمدىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ؛ جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى ىستەرىن ىلگەرىلەتۋ؛ حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ؛ تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق، قارلى دالا مۇزدى القاپ تا باعالى بايلىق ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت بيىگىن قۇرۋ كەرەك.

  ۋاڭ ياڭ سوڭىندا بىلاي دەدى: شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، ۇلى پارتيا قۇرۋ رۋحىن اسقاقتاتىپ، ”ىلگەرگى شيزاڭ رۋحىن“، ”ەكى جول رۋحىن“ جالعاستىرىپ، ىنتىماقتى، باي، وركەنيەتتى، جاراسىمدى، كورىكتى سوتسياليستىك وسىزاماندانعان جاڭا شيزاڭ قۇرۋ ءۇشىن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قاجىماي - تالماي كۇرەسەيىك.

  شيزاڭ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى ۋ يىڭجيە جينالىستا ءسوز سويلەدى. ول بىلاي دەدى: پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شيزاڭدى جونگە سالۋ، شيزاڭدى ورنىقتىرۋ، شيزاڭدى گۇلدەندىرۋ ىستەرى جان - جاقتىلى ىلگەرىلەۋشىلىككە، تاريحي تابىسقا قول جەتكىزدى. جاڭا داۋىردە، ءبىز ورتالىقتىڭ 7 - رەتكى شيزاڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شيزاڭ قىزمەتى جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋلارىن جانە جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شيزاڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، كورىكتى دە باقىتتى شيزاڭ قۇرۋ، ۇلى گۇلدەنۋ ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزۋگە بەل بۋدىق.

  شيزاڭ اسكەري رايونىنىڭ سىليڭيۋانى ۋاڭ كاي، بۇقارا ۋاكىلى دانزىڭ، شيزاڭعا كومەكتەسكەن كادرلاردىڭ ۋاكىلى لياڭ نانيۇيلار دا جينالىستا ءسوز سويلەدى.

  «وتاندى جىرلايمىز» ءانىنىڭ اسقاق اۋەنىمەن ىلەسە بەيبىتشىلىك كوگارشىنى قالىقتاي ۇشىپ، رەڭدى شارلار كوككە كوتەرىلگەندە، الاڭنان دۋ قول شاپالاق ءۇنى مەن شات مەرەيلى ۇندەر شىعىپ، قۇتتىقتاۋ جينالىسى تابىسپەن اياقتالدى.

  ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىقتارى بايما چىلين، جاڭ چيڭلي، مياۋ حۋا جانە ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ بارلىق مۇشەلەرى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى پابالا گىلەلاڭجيە، سونداي - اق شيزاڭ اۆتونوميالى رايوندىق پارتيا، ۇكىمەت، ارميا ورىندارىنىڭ جاۋاپتىلارى قاتارلىلار جينالىسقا قاتىناستى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.