□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى چىن چياڭۋي
8 - ايدىڭ 13 - كۇنى شينجياڭ جۇندۇڭ ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونىندا حۋاديان شينجياڭ جۇندۇڭ ۋسايۋان ەلەكتر تاراتۋ سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى شوعىرلى مەڭگەرۋ بولمەسىندەگى جۇمىس تەكشەسىندە ءتۇرلى ءوندىرىس ساندى مالىمەتتەرىن تەكسەرىپ، گەنەراتور اگراگاتتارىنىڭ قالىپتى اينالىمىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدە. قازىر جۇندۇڭداعى 14 ەلەكتر كاسپورنىنىڭ ىشىندە 11 ەلەكتر ستانسياسى ىسكە قوسىلىپ، 3 ەلەكتر ستانسيا سالىنۋ ۇستىندە، ەلەكتر كاسىپ سالاسىن شوعىرلاندىرۋ اسەرى اناعۇرلىم كورنەكتىلەنۋدە.
تاياۋ جىلدان بەرى، رايونىمىز مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا دامىتۋ ستراتەگياسىن تياناقتاندىرىپ، ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“ ورنىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، بايلىق قاينارىن كادەگە جاراتۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ەلەكتر قۋاتى ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، كومىر، ەلەكتر، مۇناي، تابيعي گاز، جەل، جارىق ەنەرگياسىن زاپاس ساقتاۋدى ءبىر تۇلعالاندىرۋدان ۇلگى كورسەتۋدى جەدەلدەتىپ، جاڭا ەنەرگيانى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، ەلەكتر قۋاتى كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى، تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدى جەبەدى.
ەنەرگيا بازاسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىردى
”2011 - جىلى كاسىپورنىمىز جۇندۇڭعا ىرگە تەۋىپ، باقشا رايونىنداعى تۇڭعىش ەلەكتر تاراتۋ كاسپورنىنا اينالدى. وسى بىرنەشە جىلدىق دامۋ ارقىلى ءبىز اسىلگى ءبىرىنشى مەرزىمدىك 2 ەلەكتر گەنەراتور اگراگاتى نەگىزىندە، 2019 - جىلى 2 - مەرزىمدىك 2 اگراگاتتى ىسكە قوسىپ، اگراگاتتار سيىمدىلىعىن 2 ميلليون 20 مىڭ كيلوۆاتقا جەتكىزدىك“، - دەدى حۋاديان شينجياڭ جۇندۇڭ ۋسايۋان ەلەكتر تاراتۋ سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، اتقارۋشى باسالقاسى گو شياۋيۋان.
جۇندۇڭ اشۋ رايونىنداعى قازىر بار 11 وت ەلەكتر تاراتۋ سەرىكتەستىگىنىڭ ءبىرى رەتىندە 7 - ايعا دەيىن وسى سەرىكتەستىكتىڭ بيىلعى ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى 6 ميلليارد 600 ميلليون كيلوۆات - ساعات بولدى.
تۇلعالىق ەكونوميكا جاعدايىنىڭ جاقسارۋىنا ىلەسە، باستاپقى جارتى جىلدا جۇندۇڭنىڭ ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى 57 ميلليارد 940 ميلليون كيلوۆات - ساعات بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％31.9 ارتىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ وت ەلەكتر تاراتۋ مولشەرىنىڭ ％31.6ىن يەلەپ، ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى تاريحتاعى ەڭ جوعارى ورەنى جاراتتى.
شينجياڭ جۇندۇڭ ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونى پارتيا قىزمەتى كوميتەتىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، باسقارۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى رىن جيانپين مىنانى ءبىلدىردى: وت ەلەكتر تاراتۋدىڭ جۇندۇڭ اشۋ رايونىنداعى ورنالاستىرىلۋىنىڭ جەدەلدەۋىنە ىلەسە، وسى رايونداعى ەلەكتر تاراتۋ كاسىپ سالاسى جوعارى قارقىندى دامۋ كەزەڭىنە ءوتىپ، ەكونوميكا جالپى مولشەرىندەگى ۇستاعان ۇلەسى كورنەكتى جوعارىلادى. الدىڭعى جارتى جىلدا ەلەكتر قۋاتى، جىلۋ كۇشى ءوندىرىسى جانە قامداۋ كاسىبى ونەركاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％47.8 ارتىپ، ەكونوميكا جالپى مولشەرى كولەمنەن جوعارعى ونەركاسىپتىڭ ارتقان قۇنىنىڭ ％25.5ىن ۇستادى. ەلەكتر قۋاتى كاسىپ سالاسى جۇندۇڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى قارقىنمەن دامۋىن جەبەيتىن ماڭىزدى تىرەكتى كاسىپ سالاسىنا اينالدى.
”13 - بەسجىلدىقتان“ بەرى جۇندۇڭ ەلەكتر قۋاتى اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى كولەمىن بىرتىندەپ ۇلعايتىپ، قازىرگە دەيىن اگراگاتتار سيىمدىلىعىن 20 ميلليون 650 مىڭ كيلوۆاتقا جەتكىزىپ، رايونىمىزداعى ماڭىزدى وت ەلەكتر تاراتۋ بازاسىنا اينالدى.
جۇندۇڭ سياقتى رايونىمىزداعى ماڭىزدى ەنەرگيا بازاسى سانالاتىن قۇمىل قالاسى تاياۋ جىلداردان بەرى ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“، ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ“ قۇرىلىسى ورايىن مىقتى يگەرىپ، 10 ميلليون كيلوۆاتتىق جەل ەلەكتر بازاسى مەن ميلليون كيلوۆاتتىق فوتوۆلتتىق بازاسىن جاپپاي قۇرىپ شىقتى.
”بىلتىر قۇمىل قالالىق ەلەكتر قۋاتى، جىلۋ كۇشى ءوندىرىسى جانە قامداۋ كاسىبىنىڭ ونەركاسىپتىڭ ارتقان قۇنىندا ۇستاعان سالسىتىرماسى ％52.34كە جەتتى. ەلەكتر قۋاتى كاسىپ سالاسى قالامىزدىڭ ونەركاسىپ ەكونوميكاسى دامۋىنداعى تىرەكتى كاسىپ سالاسىنا، سونداي - اق جەرگىلىكتى ەكونوميكانىڭ دامۋىن جەبەۋدەگى تىرەكتى كۇشكە اينالدى“، - دەدى قۇمىل قالالىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جاڭ حۇي.
اۆتونوميالى رايوندىق ساناق مەكەمەسىنىڭ ساندى مالىمەتىندە كورسەتىلۋىنشە، الدىڭعى جارتى جىلدا بۇكىل رايونىمىزدىڭ ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى 224 ميلليارد 930 ميلليون كيلوۆات - ساعاتقا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％18.2 ارتقان.
ءوندىرىس، تۇتىنۋ قۇرىلىمى ساپالىلاندى
قاعىلىق اۋدانى بيىل 50 مەگاۆاتتىق فوتوۆولتتىق نىسان قۇرىلىسىن سالىپ، بيىل جىل سوڭىنا دەيىن وندىرىسكە قوسۋدى مەجەلەپ وتىر. بۇل نىسان حۋاديان شينجياڭ ەلەكتر تاراتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ”جاسىل ەنەرگيا ارەكەتىن“ اتقارۋ ارقىلى جاسىل تومەن كومىرتەكتىگە تيبىن جاڭالاۋدى ىلگەرىلەتكەندىگىنىڭ ىقشام كورىنىسى.
قازىرگە دەيىن حۋاديان شينجياڭ ەلەكتر تاراتۋ سەرىكتەستىگى اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 17 ميلليون 690 مىڭ كيلوۆات بولىپ، جىلىنا تاراتاتىن ەلەكتر مولشەرى اۆتونوميالى رايوننىڭ ءبىر تۇتاس رەتتەپ ورتاق پايدالاناتىن اگراگاتتارىنىڭ ％32ىن يەلەدى، ول شينجياڭداعى ەڭ ۇلكەن ەلەكتر تاراتۋ، جىلۋمەن قامداۋ كاسىپورنى، سونداي - اق شينجياڭداعى بىردەن - ءبىر جەل، جارىق، سۋ، وت، كوپ ءتۇرلى ەنەرگيا قاينارى ءبىر تۇلعالانعان ەنەرگيا كاسىپورنى سانالادى.
”كاسىپورنىمىزدىڭ بيىلعى كىندىك ءسوزى − تيبىن جاڭالاۋ. ءبىر جاعىنان، قازىرگى بار كومىر - ەلەكتر كاسىپورىندارىنىڭ تازا دامۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، وت ەلەكترىندە وتە از ىعىستىرۋدى تولىق جۇزەگە اسىرىپ، تازا ەلەكتر تاراتۋ، جىلۋمەن قامداۋ؛ ەندى ءبىر جاعىنان، ’شينجياڭدا حۋاديان ستراتەگيالىق تازا ەنەرگيا بازاسىن قالىپتاستىرۋ‘ ورنىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، ’جاسىل ەنەرگيا ارەكەتىن‘ جاپپاي اتقارىپ، جاڭا ەنەرگيا نىساندارىن كۇش سالا دامىتىپ، ەنەرگيا قۇرىلىمىنىڭ تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدى جەدەلدەتۋ“، - دەدى حۋاديان شينجياڭ ەلەكتر تاراتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار باس ديرەكتورى چاڭ جياشيڭ.
جىل باسىنان بەرى، وسى سەرىكتەستىك جاڭا ەنەرگيانى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسىن بەلسەنە قۇرىپ، جاڭا ەنەرگيانى كولەمدەندىرە، بازالاندىرا، شوعىرلاندىرا اشۋعا عىلمي ورنالاستىرۋ جاساپ، ”ەلەكتر قاينارىن، ەلەكتر تورىن، كوتەرىمدىلىگىن، ەنەرگيانى توپتاۋدى ءبىر تۇلعالاندىرۋ“ مەن كوپ ءتۇرلى ەنەرگيا ءبىرىن - ءبىرى تولىقتاپ دامۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى ”فوتوۆولت + ەنەرگيا توپتاۋ“ تازا ەنەرگيا بازاسى سىندى ءتۇيىندى نىسان قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدى جەدەلدەتتى.
حۋاديان سەكىلدى مەملەكەتتىك ەنەرگيا توبى شينجياڭ ەنەرگيا شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى دە جاڭا ەنەرگيانى سەرىكتەستىكتىڭ بولاشاق دامۋ باعىتى ەتتى.
وسى سەرىكتەستىكتىڭ جوبالاۋ - دامۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ليۋ پىڭ مىنانى ءبىلدىردى: كاسىپورىن تازا ەنەرگيانى دامىتۋ ستراتەگياسىنا تاباندى بولىپ، جارىق ەنەرگيا بايلىعىنا يە بولۋدى نەگىزگى ۇمتىلىس باعىتى ەتىپ، سۋ ەلەكتر بايلىق قاينارى مەن فوتوۆولت بايلىق قاينارىن سايكەستى پايدالانۋدى جولعا قويىپ، فوتوۆولت كاسىپ سالاسىن كومىر كاسىپ سالاسىنا كىرىستىرۋدى، سۋ ەلەكترى كاسىپ سالاسىمەن بىرىكتىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، كوپ ءتۇرلى ەنەرگيا ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن امبەباپ ەنەرگيا قاينارى تۇلعاسىن بىرگە قۇرىپ، تازا ەنەرگياعا تيبىن جاڭالاپ، دامۋدى جۇزەگە اسىرۋ نەگىزىن بەكەمدەدى.
بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا مەملەكەتتىك ەنەرگيا توبى شينجياڭ سەرىكتەستىگى مايتاس 3 - مەرزىمدىك 49 مىڭ 500 كيلوۆاتتىق، 3 ەكىنشى مەرزىمدىك 49 مىڭ 500 كيلوۆاتتىق 2 جەل ەلەكتر نىسانىن، سونداي - اق اراسان 50 مىڭ كيلوۆاتتىق فوتوۆلتتىق ەلەكتر تاراتۋ نىسانى جانە گانچۋانباۋ ونەركاسىپ باقشاسى رايونى ارتقان شاماداعى ەلەكتر ۇلەستىرۋ تورى نىسانى قۇرىلىسىن باستاپ سالىپ، 4 نىساندى جىلدىڭ سوڭىندا بۇكىلدەي ىسكە قوسۋدى مەجەلەپ وتىر.
ەلەكتر تورى ورنالاستىرۋىن جەدەلدەتتى
قۇمىل مەن جۇندۇڭ رايونىمىزداعى شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ ارناسىنىڭ ەكى باستالۋ ءتۇيىنى رەتىندە، ەلەكتر قۋاتىن سىرتقا جەتكىزۋ يقۋاتىن قامتاماسىز ەتۋدى ۇستىنە الدى.
بۇكىل شينجياڭدا قازىر سالىنىپ بىتكەن جۇندۇڭ - ۋاننان 1100± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسى (سانجى - گۋچۋان تۇراقتى توك)، قۇمىلدىڭ وڭتۇستىگى - جىڭجوۋ 800± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسى (قۇمىل - جىڭجوۋ تۇراقتى توك) جانە ەكى تارماق 750 كيلوۆولتتىق اينىمالى ەلەكتر جەتكىزۋ لەنياسى بىرلەسىپ شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدەگى 4 ۇلكەن ارنانى قالىپتاستىردى. مۇندا ”ءبىر تۇراقتى، ەكى اينىمالى“ 3 تارماق شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ ارناسى قۇمىل قالاسىنا ورنالاسقان. كەزەكتە، قۇمىل، جىڭجوۋ تۇراقتى توك سايكەستى ەلەكتر قاينارى اگراگاتتارى سالىنىپ ءبىتىپ، 15 ميلليون 700 مىڭ كيلوۆات ەلەكتر تاراتىپ، سىرتقا شىعارىلعان جاڭا ەنەرگيا اگراگاتتارىندا ۇستاعان سالىستىرماسى ％58كە جەتتى. بۇل قالانىڭ سىرتقا جەتكىزگەن ەلەكتر مولشەرى 2015 - جىلعى 28 ميلليارد 915 ميلليون كيلوۆات - ساعاتتان 2020 - جىلعى 56 ميلليارد 827 ميلليون كيلوۆات - ساعاتقا ارتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％90.6 ارتقان.
”’13 - بەسجىلدىق‘ كەزىندە شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ سايكەستى ەلەكتر قاينارلارىنىڭ ارت - ارتىنان سالىنۋىنا ىلەسە، جۇندۇڭنىڭ ەنەرگيا ۇستەمدىك اسەرى بىرتىندەپ كورنەكتىلەنىپ، قازىر سالىنىپ بىتكەن شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ اگراگاتتارىنىڭ سيىمدىلىعى 6 ميلليون 600 مىڭ كيلوۆات بولىپ، بۇكىل رايونىمىزداعى اگراگاتتار كولەمىنىڭ ％32ىن يەلەپ، جۇندۇڭداعى شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋ كاسىپورىندارىنىڭ ەلەكتر تاراتۋ مولشەرى جۇندۇڭ - ۋاننان 1100± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ جالپى مولشەرىنىڭ ％58.3ىن يەلەدى“، - دەدى رىن جيانپين.
ەلەكتر قۋاتىن ەل ىشىندەگى باسقا ولكە - قالالارعا حاۋىپسىز جەتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، ”13 - بەسجىلدىق“ كەزىندە، رايونىمىز 750 كيلوۆولتتىق نەگىزگى اينالما تورىن ۇزدىكسىز تولىقتىرىپ نىعايتتى. 750 كيلوۆولتتىق ءىرى ەلەكتر تورى وڭتۇستىكتە حوتان ايماعىنا، سولتۇستىكتە التاي ايماعىنا قاراي ۇزارتىلىپ، شينجياڭنىڭ ەلەكتر تورى بۇكىل ەلدەگى ەڭ ءىرى ولكە دارەجەلى ەلەكتر تورىنا اينالىپ، 750 كيلوۆولتتىق ەلەكتر تورىن بۇكىل شينجياڭدا تەگىس جالپىلاستىرۋدى جۇزەگە اسىرىپ، شينجياڭداعى ەلەكتر تورىنىڭ ەلەكترمەن قامداۋ سەنىمدىلىگى كورنەكتى جوعارىلاپ، ەلەكتر تورى بايلىق قاينارىن ورنالاستىرۋ قابىلەتى مەن ەلەكترمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتى اناعۇرلىم جوعارىلادى.
”جاڭا ەنەرگيانى كولەمدى اشۋ، پايدالانۋعا كۇش سالا قىزمەت ەتۋ ءۇشىن، ءبىز وڭتۇستىك شينجياڭداعى سىناق تۇيىندەرىندە جاڭا ەنەرگيا + ەنەرگيا توپتاۋ دامۋ ۇلگىسىن اتقاردىق. ەنەرگيا توپتاۋ نىسانى قۇرىلىسى كەلەسى قادامداعى شينجياڭنىڭ جاڭا ەنەرگياسىنىڭ زور كولەمدى دامۋىنىڭ ماڭىزدى شارتى سانالادى“، - دەدى مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى دامۋ - جوبالاۋ ءبولىمىنىڭ قاتىستى قىزمەتكەرى.
سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا، مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى جاڭا ەنەرگيا بۇلت تەكشەسى جيىنى 578 جاڭا ەنەرگيا قاينارى ستانسيا - پۋنكتىن قوسىپ، الدىڭعى جارتى جىلدا 37 ميلليارد 400 ميلليون كيلوۆات - ساعات جاڭا ەنەرگيا ەلەكتر قۋاتى مولشەرىن قابىلداۋعا قىزمەت وتەپ، پايدالانىلۋ مولشەرى ％93.7كە جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 3.7 پايىز جوعارىلاعان.
”ەلەكتر قۋاتى كاسىبى سالاسىنىڭ تۇتىنۋ كليەنتىنىڭ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن، ءبىز شينجياڭ ەنەرگيالارىنىڭ تيبىن جاڭالاپ، دامۋ جولدارىن ۇزدىكسىز قاراستىرىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسى ۇلگى كورسەتۋ رايونىن جوبالاۋ - زەرتتەۋدى ورىستەتىپ، جاڭا ەنەرگيا كومەسكى كۇشىن اشۋ جانە ورنالاستىرۋ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ەلەكتردى سىرتقا جەتكىزۋ ارناسى مەن نەگىزگى تور جۇلگەسىن قايتا قالىپتاستىرۋ سىندى ءتۇيىندى بەتالىستى ارقاۋ ەتە وتىرىپ ورنالاستىرۋ جاسايمىز“، - دەدى مەملەكەت ەلەكتر تورى شينجياڭ ەلەكتر قۋاتى شەكتى سەرىكتەستىگى دامۋ - جوبالاۋ ءبولىمىنىڭ قاتىستى قىزمەتكەرى.
