− 2021 - جىلعى ينتەرنەت جەلىسىندەگى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسىنىڭ اشىلۋى بايلانىسىمەن
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى ديڭ جيانگاڭ، پان يىڭ، امان، ديڭ لەي
تامىلجىعان كۇزگى شاق، مول ءونىم الاتىن كەز. تيانشاننىڭ باۋرايىندا ازيا - ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىنىڭ ۋاقىت - كەڭىستىگىنەن ەندەي وتكەن ءبىر رەتكى ساۋدا سالتاناتى ”بۇلت تەرمينالىنان“ لىپىلداپ كورىندى. جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونىنا ورنالاسقان شينجياڭ، سيفرلاندىرۋ ءتاسىلىن جاسامپازدىقپەن قولدانىپ، تۇڭعىش رەت ينتەرنەت جەلىسىندەگى جانە جەلىدەن تىس فورمانى ۇشتاستىرۋ تاسىلىمەن 2021 ينتەرنەت جەلىسىندەگى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسىن باستادى.
”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بويىنداعى ەلدەردەن، وڭىرلىك جان - جاقتى ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قاتىناس كەلىسىمىنە (RCEP) مۇشە ەلدەردەن، بۇكىل ەلدەگى ءارقايسى ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالالارعا، شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنا جانە شياڭگاڭ، اۋمىن، تايۋان وڭىرلەرىنە دەيىن وسى رەتكى شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى 1323 كورمەگە قاتىناسۋشىنىڭ، 1865 ساتىپ الۋشىنىڭ باسىن قوسقان سالتاناتتى جينالىستا كورمەگە قاتىناسۋشىلار ”بۇلتتىق كورمەلەۋ، بۇلتتىق ءماجىلىس، بۇلتتىق كەڭەس، بۇلتتىق كەلىسىمگە قول قويىسۋ“ سياقتى جەلىلىك فۋنكتسيالار ارقىلى ىندەت سىندى ەرەكشە جاعدايدا ءبىر - بىرىمەن ساۋداعا قارجى قوسۋ سەلبەستىگىن، قىزمەت وتەۋ ساۋداسى اۋىس - كۇيىسىن تەرەڭدەتىپ، سەلبەسىپ، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋدىڭ ناتيجەسىن كوردى.
بۇرىنعى ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ، تەڭ يگىلىكتەنۋ نەگىزگى تاقىرىبىن جالعاستىرىپ، تاۋار ساۋداسى كورمەسىنە جاڭا ءمان ۇستەدى
جۇڭگونىڭ شينجياڭى باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە ورنالاسقان، سوناۋ 2000 نەشە جىلدىڭ الدىندا - اق ازيا - ەۆروپا ۇلى قۇرلىعى ساۋدا بارىس - كەلىسىن تۇتاستىرعان ماڭىزدى جەر بولاتىن. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ باستاماسىنىڭ ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلۋىنە ىلەسە، شينجياڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى رەتىندە ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بويىنداعى ەلدەرمەن اۋىس - كۇيىسى، سەلبەستىگى كۇن سايىن جان - جاقتىلى تەرەڭدەپ كەلەدى. ”تاۋار ساۋداسى كورمەسىنىڭ سالتاناتتى جينالىسىندا بۇلتتا باس قوسىپ، جىبەك جولىنىڭ جاڭا تاراۋىن بىرگە جازدى“، وسى كەزەكتى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسى بۇرىنعى ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ، ورتاق يگىلىكتەنۋ نەگىزگى تاقىرىبىن جالعاستىردى، سونداي - اق جاڭا ءمان ۇستەدى.
− ىندەتكە بىرگە قارسى اتتانۋ جۇڭگو مەن جەلى بويىنداعى ەلدەردىڭ دوستىقپەن سەلبەسكەن، ءبىر - بىرىنە قارايلاسقان قىمباتتى دوستىعىن كورنەكتىلەندىرىپ، ءبىر - بىرىمەن سەلبەسۋ تىلەگىن ونان ارى ارتتىردى.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى توسىن تۋىلدى. 2020 - جىلى 2 - ايدا ورتا ازيا ەلدەرى العاشقى توپتا جۇڭگوعا ادامگەرشىلىك كومەك بەرگەن مەملەكەتتەر مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ تىزىمىنەن كورىندى. نەشە ايدان كەيىن ورتا ازيادا ىندەت تۋىلعاندا جۇڭگو دەر كەزىندە نەشە توپتا كومەكتەسۋ زاتتىق ماتەريالدارىن جەتكىزدى؛ شينجياڭ ورتا ازياعا، وڭتۇستىك ازياعا 3 توپتاعى ەمدەۋ ماماندارىن جىبەرىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ تاجىريبەلەرىن اۋىسىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتتەرىن سەلبەسىپ ورىستەتتى.
وسى كەزەكتى تاۋار ساۋداسى كورمەسى اشىلۋ قارساڭىندا قىرعىزستاننىڭ جۇڭگوداعى باس ەلشىسى قانايىم باقتىگۇلوۆا بەينە ەكراندا ارناۋ ءسوز سويلەپ، شينجياڭنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋ بارىسىندا زور كومەك كورسەتكەندىگىنە العىس ايتتى ءارى مىنالاردى ءبىلدىردى: قىرعىزستان جۇڭگومەن ءارقايسى سالالاردا سەلبەسىپ، اۋىس - كۇيىس جاساۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، گۇلدەنۋدىڭ، دامۋدىڭ تاماشا ورايىن مىقتى يگەرىپ، ساۋداعا قارجى قوسۋدىڭ قولايلى ورتاسى مەن ساۋدانى دامىتۋدىڭ وڭتايلى ورتاسىن بىرگە ازىرلەپ، اناعۇرلىم كەڭ ساۋدا دانەكەرىن قالىپتاستىرىپ، كەن اشۋ - وڭدەۋ، ەنەرگيا، اۋىل شارۋاشىلىعى، وڭدەۋ كاسىبى، ساياحات، قاتىناس، حابارلاسۋ سياقتى سالالاردا اناعۇرلىم ناقتى سەلبەستىك ورىستەتىپ، ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ، ءبىر - بىرىنە پايدا جەتكىزىپ، ورتاق يگىلىكتەنۋدى قالايدى.
− ىندەتتىڭ ىقپالىن جويىپ، وڭىرلىك ەكونوميكالىق سەلبەستىكتىڭ جاڭا دانەكەرىن اشتى.
جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىنىڭ تەتەلەس كورمەسى رەتىندە، وسى رەتكىسى 2015 - جىلدان، 2017 - جىلدان كەيىن وتكىزىلگەن 3 - رەتكى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسى، وزىق تەحنيكالىق ءتاسىلدىڭ كومەگىمەن تۇڭعىش رەت ”بۇلتتىق تۇعىرعا شىعارىلىپ“، جۇڭگولىق − شەتەلدىك ساۋداگەرلەردىڭ كورمەگە اناعۇرلىم قولايلى، جوعارى ءونىمدى، ورنىقتى، حاۋىپسىز تۇردە قاتىناسۋىنا مۇمكىندىك جاسادى، ونان دا ماڭىزدىسى، ىندەت جاعدايىندا جۇڭگو مەن جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى بويىنداعى ەلدەردىڭ كاسىپ سالالارىنىڭ تۇتاسۋىنا، بازارىنىڭ ۇلاسۋىنا ساۋدا ورايىن ازىرلەدى.
ءۇرىمجى قالالىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، ۋاقىتشا قالا باستىعى، 2021 − جىلعى ينتەرنەت جەلىسىندەگى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسى ۇيىمداستىرۋ كوميسسياسىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ءمامتىمىن قادىر بىلاي دەپ تانىستىردى: ينتەرنەت جەلىسىندەگى تۇعىر جينالىسى 2021 - جىلى 8 - ايدىڭ 25 - كۇنىنەن 2022 - جىلى 8 - ايدىڭ 24 - كۇنىنە دەيىن كورمەگە قاتىناسقان كاسىپورىندار ءۇشىن ءبىر جىلعا جالعاساتىن ينتەرنەت جەلىسىندە كورمەلەۋ، كورسەتۋ قىزمەت وتەۋىن ازىرلەيدى ءارى ارناۋلى تاقىرىپتاعى كورمە فورماسى ارقىلى كورمەگە قاتىناسقان كاسىپورىندارعا ۇزاق ۋاقىت سيفرلانعان قىزمەت وتەۋ ازىرلەپ، تۇعىردى ”ماڭگى جابىلمايتىن ينتەرنەت جەلىسىندەگى كورمە تۇعىرى“ ەتىپ قۇرادى.
− جوعارى ساپالى ساۋدانى جەبەۋ قيمىلى مەن ارناۋلى تاقىرىپتاعى قيمىل جۇڭگولىق - شەتەلدىك ساۋداگەرلەرگە اناعۇرلىم كەڭ بازار مەن دامۋ ورايىن اشادى.
وسى كەزەكتى كورمەدە ”جۇڭگونىڭ شينجياڭى − RCEPگە مۇشە ەلدەر ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى بۇلتتىق ءتۇيىلىستىرۋ ءماجىلىسى“، ”نەگىزگى قوناق ەلدەردىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى بۇلتتىق كەڭەس ءماجىلىسى“، ”2021 - جىلعى جۇڭگونىڭ شينجياڭى مەن ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ جاڭا ەنەرگيا سەلبەستىگى بويىنشا ينتەرنەت جەلىسىندەگى حالىقارالىق تالقى مىنبەرى“ سياقتى كوپتەگەن جوعارى ساپالى ارناۋلى تاقىرىپتاعى حالىقارالىق قيمىلدار كورمەگە قاتىناسقان ءارقايسى جاقتار ءۇشىن ساۋدا ورايىن اشىپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە اناعۇرلىم كەڭ ءورىس اشادى.
ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ حالىقارالىق ساۋدا كەلىسسوز ۋاكىلى، قوسىمشا ورىنباسار مينيسترى يۇي جيانحۋا بىلاي دەدى: بيىل ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسى ينتەرنەت جەلىسىندەگى ءتاسىل ارقىلى وتكىزىلىپ، ازيا - ەۆروپا ەلدەرىنىڭ بەلسەنە ءۇن قوسۋىنا يە بولدى، 3000نان استام كورمەگە قاتىناسۋشى، ساتىپ الۋشى جابال قاتىناستى، بۇل سيفرلى فورمامەن كورمە وتكىزۋدىڭ شىت جاڭا سىناعى، سونداي - اق ىندەت جاعدايىندا ازيا − ەۆروپا ەلدەرىنىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن كۇشەيتۋ كۇشتى تىلەگىن تولىق بەينەلەدى. قازىرگى ۋاقىتتا جۇڭگو قوس اينالىمدى جاڭا دامۋ ارناسىن جەدەل قالىپتاستىرۋدا، ازيا - ەۆروپا ەلدەرى ءۇشىن اناعۇرلىم كەڭ بازار جانە دامۋ ورايىن ازىرلەيدى.
”شينجياڭ ماقتاسىنان“ ”شينجياڭ جاسادىعا“ دەيىن شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا بازارىندا كوپ نەگىزدەنۋ جارىققا شىقتى
تالاي جىل جەتىلدىرۋ ارقىلى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسى ازيا - ەۆروپا ەلدەرىنىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن جەبەۋدىڭ ماڭىزدى تۇعىرىنا اينالدى. قازىرگى ۋاقىتتا شينجياڭ ءوزىنىڭ وڭىرلىك ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسىمەن جانە مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىمەن ۇزدىكسىز توعىستىرىپ، ازيا - ەۆروپا ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىندە بارعان سايىن ماڭىزدى رول اتقارۋدا.
توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىپ سالاسى − شينجياڭ ءتۇيىندى دامىتقان تىرەكتىك كاسىپ سالالارىنىڭ ءبىرى، توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك تە شينجياڭنىڭ باستى ەكسپورت تاۋارى. وسى كەزەكتى كورمە قىرۋار تاڭداۋلى توقىماشىلىق كاسىپورىندارىن قاتىناسۋعا باۋرادى، شينجياڭ تيانشان توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگى وسىلاردىڭ ءبىرى. سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى ان سايلي مىنانى ءبىلدىردى: 40 جىلدىق كونە ماركالى ماقتا توقىماشىلىق كاسىپورنى رەتىندە، تيانشان توقىماشىلىعى كورمەگە بەلسەنە قاتىناسىپ، 2021 − جىلعى ينتەرنەت جەلىسىندەگى ازيا - ەۆروپا تاۋار ساۋداسى كورمەسىنە سۇيەنىپ، ەل ءىشى − سىرتىنا تانىمالىلىعىن ارتتىرىپ، شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك ماركالارىنىڭ دۇنيە جۇزىنە بەت الۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، اناعۇرلىم كوپ ادامعا شينجياڭنىڭ توقىماشىلىق، كيىم - كەشەك كاسىبىنىڭ ۇزدىكسىز العا باسىپ جاتقاندىعىن ءبىلدىرۋدى ءۇمىت ەتەدى.
”شينجياڭ ۇزاق تاريحىنىڭ، مول ونىمدەرىنىڭ، مولشەرى زور، ساپاسى جاقسى شينجياڭ ماقتاسى سياقتى ماڭىزدى سالا فاكتورىنىڭ ارقاسىندا شەكسىز ساۋدا ورايى مەن نۇرلى دامۋ بولاشاعىنا يە بولىپ وتىر“، - دەدى جۇڭگو توقىماشىلىق ونىمدەرى يمپورت - ەكسپورت ساۋدا قوعامىنىڭ ورىنباسار باستىعى جاڭ شي - ان.
بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا ەكونوميكاسى ورنىقتى، اقاۋسىز جانداندى. ءۇرىمجى كەدەنىنىڭ ەڭ جاڭا ساناعىنا قاراعاندا، 1 − ايدان 7 - ايعا دەيىن شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى الدىڭعى جىلعى سايكەس مەزگىلدەگىمەن سالىستىرعاندا ％14 ارتىپ، ءۇرتىس 3 اي بويى ەكى ورىندى سان بويىنشا ارتۋدى ساقتاعان. مۇنىڭ ىشىندە ماشينا - ەلەكتر ونىمدەرى جانە ەڭبەك شوعىرلانعان ونىمدەردىڭ ەكسپورتى تۇگەلدەي زور كولەمدە ارتىپ، جەكە - جەكە ％28.5، ％52.6 بولعان.
سونىمەن بىرگە ءۇرىمجى كەدەنىنىڭ ساناعىنا قاراعاندا، بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا شينجياڭ مەن RCEPعا مۇشە ەلدەردىڭ ساۋدا سوماسى شامامەن 719 ميلليون دوللار بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％34 ارتقان.
كاسىپتىك ماماندار تالداۋ جاساپ، بىلاي دەپ قارادى: شينجياڭ قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان سياقتى ءداستۇرلى ساۋدا بازارلارىندا جىلدام ارتۋدى جۇزەگە اسىرۋمەن بىرگە، RCEP ءوڭىرى ەلدەرى، ەۆروپا وداعى سياقتى جاڭادان كوركەيگەن ساۋدا بازارلارىمەن سەلبەستىگى دە ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋدە. شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا بازارىندا كوپ نەگىزدەنۋ جارىققا شىعىپ، باستى ساۋدا تاسىلدەرى قارىشتاپ دامۋدا.
وسى كەزەكتى كورمە وتكىزگەن جۇڭگونىڭ شينجياڭى − RCEP مۇشە ەلدەرى ەكونوميكا - ساۋدا بۇلتتىق ءتۇيىلىستىرۋ ماجىلىسىندە (جاپونيا، كورەيا، اۆستراليا، جاڭا زەللانديا، سينگاپۋر ارناۋلى ءماجىلىسى) جۇڭگولىق - شەتەلدىك 500دەن استام ۇكىمەت ءمانساپتىلارىنىڭ، ساۋدا سەلبەستىگى قوعامدارىنىڭ، كاسىپورىنداردىڭ ۋاكىلدەرى ”بۇلتتىق ءتۇيىلىستىرۋ“ ءتاسىلى ارقىلى ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ، ورتاق يگىلىكتەنۋدى جۇزەگە اسىرۋدى كەڭەستى.
سوڭعى جىلدارى شينجياڭ ءوزىنىڭ وڭىرلىك ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسىمەن جانە مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى ورنالاستىرۋىمەن توعىستىرىپ، ۇزدىكسىز سىرتقا ەسىك اشۋ دانەكەرىن بايىتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، اشىق ەكونوميكالىق تۇزىلىستە جاڭالىق اشتى. قازىر شينجياڭ 170تەن استام مەملەكەت جانە وڭىرمەن ەكونوميكا - ساۋدا بايلانىسىن ورناتىپ، 16 مەملەكەتتىڭ 25 حالىقارالىق قالاسىمەن تىكەلەي قاتىناس بايلانىسىن ورناتىپ، 101 مەملەكەت جانە وڭىردە شەكارا اتتاعان حالىق اقشاسىمەن ەسەپ جاساۋ كاسىبىن ورىستەتتى.
ءداستۇرلى ساۋدا سيفرلى ساۋداعا ويىستى، سىرتقا ەسىك اشۋ اناعۇرلىم جوعارى، اناعۇرلىم تەرەڭ، اناعۇرلىم ناقتى دەڭگەيگە قاراي بەت الدى
”جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋ“، ”باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋدى جەبەپ، جاڭا ارنا قالىپتاستىرۋ“، ”’ ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ جوعارى ساپادا بىرگە قۇرۋ“... ”14 - بەسجىلدىق“ باستالعان جىلى شينجياڭ سىرتقا ەسىك اشۋ كومەسكى كۇشىن ىشكەرىلەي اشۋدى بەلسەنە جوبالاپ، ءوزىنىڭ وڭىرلىك سيپاتتى ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ تۇلعالىق ورنالاستىرۋىمەن توعىستىرىپ، ەل ءىشى ۇلكەن اينالىمىن نەگىزگى تۇلعا ەتكەن، ەل ءىشى جانە حالىقارا سىندى قوس اينالىم ءبىر - ءبىرىن جەبەيتىن جاڭا دامۋ ارناسىن جەدەل قالىپتاستىردى.
شينجياڭ حۋاليڭ ونەركاسىپ - ساۋدا (توبى) شەكتى سەرىكتەستىگى توڭىرەكتەگى ەلدەگى بازار ءورىسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتتى. بىلتىر ىندەت كەزىندە وسى سەرىكتەستىك گرۋزيادان قۇرىلىس ماتەريالدارى ەرەن بازارىن اشىپ، سونىمەن قاتار قۇرىلىس ماتەريالدارى ەرەن بازارى سايتىن قۇرىپ، ينتەرنەت ارقىلى ساتىپ الۋ، تەلەفون ارقىلى ساۋدا جاساۋ ورتالىعى جانە B2B سياقتى ارنالار ارقىلى ”دۇكەن جابىلعانىمەن جۇمىستى جۇرگىزە بەرۋ“ سىندى ساۋدا - ساتتىق ءىسىن توقتاتپاۋ جاعدايىنا كەپىلدىك ەتتى. ”قىسقا مەرزىمنەن قاراعاندا، ىندەت حالىقارالىق ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن ءبىر مەزەت قيىنشىلىق پەن سىن - سايىسقا ۇشىراتتى، الايدا بولاشاقتان الىپ قاراساق، سەلبەسكەن سەرىكتەرىمىزدىڭ كوبىنىڭ ىندەتتەن كەيىن حالىقارالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتۋ تىلەكتەرى ءتىپتى دە كۇشەيە تۇسكەن“، - دەدى شينجياڭ حۋاليڭ ونەركاسىپ - ساۋدا (توبى) شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى مي ىنحۋا.
وسى كەزەكتى كورمەدە باسقارۋشى جاق دوۋيىن تۇعىرىندا كوكەي تەستى ماسەلەلەر تاقىرىبىندا قيمىل وتكىزىپ، جاڭا اقپارات قۇرالدارى ۇلگىسىنەن پايدالانىپ كورمەگە قاتىناسقان كاسىپورىندارعا ونىمدەرىن ايگىلەۋ ارناسىن ازىرلەپ، كاسىپورىنداردى ونىمدەرىن تىكە كورسەتىپ، تىكە تانىستىرىپ، ساۋدالاسۋ بارىسىن جەدەلدەتۋگە شابىتتاندىرىپ، ءداستۇرلى ساۋدانىڭ سيفرلى ساۋداعا قاراي ويىسۋىنا دەم بەردى.
اۋىل - قىستاق حالىقتىق اشەكەي بۇيىمدار شارۋاشىلىعىن نەگىز ەتكەن شينجياڭ جۇڭشيۋ مادەنيەت، ساياحات شەكتى سەرىكتەستىگى تاياۋدا وسى كەزەكتى كورمەنىڭ دوۋيىن تۇعىرىندا جاريالاعان ”نە سياقتى تاماشا بۇيىمدار وسى كەزەكتى ساۋدا كورمەسىندە“ قيمىلىنا قاتىناستى. وسى سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى باسقا ولكەلەردەگى ساۋداگەرلەردىڭ ونىمگە بولعان سۇرانىسىن تەز ارادا تاپسىرىپ العاندىعىن، اسىرەسە، ءونىمدى تىكە كورسەتۋ ارقىلى ساتىلۋ مولشەرىنىڭ جايشىلىقتاعىدان ءبىر قاتتالعاندىعىن ايتتى.
جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ”قارقىنىن“ ايگىلەدى، قورعاس تەمىر جول شەكارا وتكەلى رەسمي سىرتقا اشىلدى، قۇلجا اۆياتسيالىق شەكارا وتكەلىن اشۋ بەكىتىلدى... پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شينجياڭ شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن جەدەل دامىتىپ، شەكارا وتكەلدەرىنىڭ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن كەمەلدەندىرىپ، شەكارا وتكەلى كاسىپتەرىنىڭ شوعىرلانۋ، دامۋ قۋاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋىن جەبەدى. سونىمەن قاتار، مەملەكەت ساياساتىنىڭ قولداۋىندا شينجياڭنىڭ وڭىرلىك سەلبەستىك ورنى تىڭ دەڭگەيگە كوتەرىلدى. 2020 - جىلى 12 - ايدىڭ 15 - كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەس حۇجات بەكىتىپ، شينجياڭ تارباعاتاي ءتۇيىندى اشىق ۇستاۋ، ەسىك اشۋ سىناق رايونىن قۇرۋدى ماقۇلدادى، بۇل شينجياڭنان تۇڭعىش وسى داڭققا يە بولعان سىناق رايون ءارى ەلىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىك وڭىردەن بەكىتىپ قۇرعان بىردەن - ءبىر شەكارالىق ءتۇيىندى اشىق ۇستاۋ، ەسىك اشۋ سىناق رايونى.
شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى ورتا ازيا زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى شى لان بىلاي دەدى: ىندەتتەن بەرى جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ اينالىمى ءتيىمسىز جاعدايدا ارتتى، بۇل جاڭا حالىقارالىق ەكونوميكا - ساۋدا ورتاسىندا نەگىزدىك قۇرىلعى مەن قاتىناس تورىنا سۇيەنىپ، وڭىرلىك حاۋىپسىزدىك پەن ەكونوميكا سەلبەستىكتى كۇشەيتۋدە بىردەي پايداعا كەنەلۋ شارت - جاعدايىنىڭ بۇرىنعىداي ەكەندىگىن، ونىڭ ۇستىنە ىندەتكە قارسى اتتانۋ قيمىلى مەن ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىندە بىردەي مول تابىسقا جەتۋگە كۇش قوسۋعا بولاتىندىعىن ايگىلەدى. شينجياڭنىڭ جۇڭگونىڭ ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋ جاڭا ۇستانىمىنا جەتەكشىلىك ەتۋىندە، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرىلىسىندا ورنىن باسۋعا بولمايتىن باسىمدىعى مەن رولى بار، شينجياڭنىڭ توڭىرەكتەگى رايوندارمەن سەلبەستىگى دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ نەگىزدى، ءوز كۇشىنە سۇيەنەتىن، باياندى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى.
”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە شينجياڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدى قوزعاۋشى كۇش ەتىپ، اناعۇرلىم كەڭ كولەمدى، اناعۇرلىم كەڭ ءورىستى، اناعۇرلىم تەرەڭ قاتپارلى جوعارى دەڭگەيلى ەسىك اشۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، ەلىمىزدىڭ ىشكى قۇرلىقتىق ەسىك اشۋ مەن شەكارالىق ەسىك اشۋىنىڭ بيىگىن قۇلشىنا تۇلعالايدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 25 − كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى)
