انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جىڭ جو
ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىنىڭ جاسىل كاسىپ سالاسىنا قاراي تيبىن جاڭالاپ دارەجەسىن ءوسىرۋىن ىلگەرىلەتۋ − رايونىمىزداعى ءارقايسى ونەركاسىپ باقشا رايونىنىڭ جاسىل كاسىپ سالاسىنان ۇلگى كورسەتۋ بازاسىن جەدەل قۇرۋداعى ماڭىزدى ءبىر قادامى. قازىرگە دەيىن تۇتاس شينجياڭدا 8 جاسىل باقشا رايونى قۇرىلىپ، ەنەرگيا ۇنەمدەپ، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ باقشا رايونى ىشىندەگى كاسىپورىندار ءوندىرىسىنىڭ جالپى بارىسىنا ءسىڭىرىلدى. ”جاسىل ءتۇس“ رايونىمىزدىڭ ونەركاسىپ باقشا رايونى دامۋىنىڭ نەگىزگى رەڭىنە اينالدى.
8 - ايدىڭ 26 - كۇنى يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قاقپاسى الدىنداعى 6 شارشى مەترلىك ەلەكتروندى ەكراننان ءتۇرلى قورشاعان ورتانى قورعاۋ كورسەتكىشتەرى ناقتى ۋاقىتىندا كورسەتىلىپ جاتتى. زاۆود رايونىندا كولەمدى جاسىل وسىمدىك جامىلعىلارى زاۆود ۇيلەرىنىڭ توڭىرەگىن قورشاپ، اشىق اسپان استىندا جاراسىمدى ەكولوگيالىق كارتينا قالىپتاستىردى.
قورشاعان ورتانى قورعاۋدى الدىمەن ويلاستىرۋ، ءوندىرىستىڭ دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋ پرينسيبى بويىنشا، يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگى قارجى قوسىپ، ءبىرشاما كەمەلدى لاستانۋدى جونگە سالۋ جانە توتەنشە جاعدايعا توتەپ بەرۋ - ءبىر جاقتى ەتۋ قۇرىلعىلارىن سالىپ، جانار گازدى جيناپ الۋ، بۋدى سۋعا اينالدىرۋ سۇيىقتىعىن جيناپ الۋ سياقتى ءتۇيىندى قورشاعان ورتانى جونگە سالۋ نىسانىنان 20 نەشەسىن اتقاردى.
”وتكەن 5 جىلدا ءبىز سۋ ۇنەمدەۋ، ەلەكتر ۇنەمدەۋ سياقتى جاقتاردا جۇيەلى سيپاتتى جاڭالاۋ جۇرگىزىپ، ەنەرگيا ۇنەمدەپ، شىعىندى ازايتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ءار جىلى كاسىپورىنعا شامامەن 10 ميلليون يۋاننان استام قاراجات ۇنەمدەدىك“. يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ينجەنەرى چي جاۋكۇن بىلاي دەدى: ”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە سەرىكتەستىگىمىز مەملەكەتتىڭ ”قوس تىزگىندەۋ“ نىساناسىن ارقاۋ ەتىپ، اناعۇرلىم كوپ قارجى جۇمساپ، ءبىر توپ جاڭا جاڭالاۋ نىساندارىن ەنگىزىپ، كاسىپورىننىڭ جاسىل، باياندى دامۋىن جۇزەگە اسىرادى.
يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگى ورنالاسقان ءۇرىمجى گانچۋانباۋ ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونى (ونەركاسىپ رايونى) شينجياڭنىڭ جاڭاشا ونەركاسىپتەندىرۋىنىڭ نەگىزگى شەبى ءارى ءۇرىمجىنىڭ ستراتەگيالىق سيپاتتى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسى بازاسى جانە وزىق قۇرىلىمدى ماتەريالدار كاسپ سالاسى شوعىرلانىپ دامىعان وزەكتى كوتەرىمدىلىك رايونى. باقشا رايونى قۇرىلىس بارىسىندا ”ءۇش جوعارى“ كاسىپورىنداردىڭ باقشا رايونىنا كىرۋىن قاتاڭ شەكتەدى ءارى كاسىپورىننىڭ ءىس جۇزىندىگىنە نەگىزدەلىپ، ەنەرگيادان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، ەنەرگيا جۇمسالىمىنىڭ جالپى مولشەرىن تومەندەتتى.
الدىڭعى جارتى جىلدا ءۇرىمجى گانچۋانباۋ ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونىنىڭ (ونەركاسىپ رايونى) جالپىلىق ەنەرگيا تۇتىنۋ جالپى مولشەرى بىلتىرعى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن ％8.76 تومەندەدى؛ كولەمنەن جوعارى كاسىپورىنداردىڭ ونەركاسىپ ارتقان قۇنىنىڭ ەنەرگيا جۇمسالىمى بىلتىرعى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن ％26.47 تومەندەدى.
”جاسىل باقشا رايونىن قۇرۋ ءۇشىن، ءبىز كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن ونان ارى ساپالىلاندىرىپ، ۇلكەن ورامدى كومىرتەگى تالشىعى، جوعارى دەڭگەيدەگى حوش ءيىستى نەيرون تالشىعى جاڭا ماتەريالى، ەلەكترگە زەردەلى اۋىساتىن جۇك كولىگى سياقتى جوعارى، جاڭا تەحنيكا كاسىپورىندارىن ىركەس - تىركەس ەنگىزدىك، سونىمەن بىرگە ۇستەمە ەلەكتر ۇلەستىرۋ تورى نىسانى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، جاڭا ەنەرگيادان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتىق“. ”باقشا رايونى تاعى كومىردى ازايتۋ مەن اۋىستىرۋ قىزمەتىن جەدەل اتقارىپ، باقشا رايونىنىڭ ەنەرگيا ۇنەمدەپ، لاس زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋ باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرادى“، - دەپ تانىستىردى ءۇرىمجى گانچۋانپۋ ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايوندىق (ونەركاسىپ رايونى) پارتيا قىزمەتى كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جاڭ بەي.
ءۇرىمجى ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونىنا (توۋتۇنحى رايونى) ورنالاسقان شينجياڭ زىلولان ازىق - تۇلىك شەكتى سەرىكتەستىگى 2020 - جىلى ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگى جاعىنان مەملەكەتتىڭ 5 - توپتاعى جاسىل قامداۋ تىزبەگىن باسقارۋ كاسىپورنى بولىپ تۇراقتاندىرىلدى. كەزەكتە سەرىكتەستىك قامداۋ كيلەنتى، زات اينالىمى كليەنتى، تۇتىنۋ كليەنتى، جيناپ الۋ كليەنتى سياقتى جاسىل قامداۋ تىزبەگىنىڭ جابىق اينالما تىزبەگىن جۇزەگە اسىردى.
ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا ءۇرىمجى ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونى (توۋتۇنحى رايونى) ”ەكونوميكالىق ەسەپتى“ ويداعىداي ىستەۋمەن بىرگە، ”ەكولوگيالىق ەسەپتى“ ويداعىداي ىستەۋگە دە اناعۇرلىم باسا ءمان بەردى. ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە تۇتاس رايوننىڭ جەر بايلىق ءوندىرۋ مولشەرى ءار شارشى كيلومەترىنە 2 ميلليارد 200 ميلليون يۋاننان ءار شارشى كيلومەترىنە 3 ميلليارد 750 ميلليون يۋانعا جەتتى؛ تۇتاس رايوننىڭ ەنەرگيا ءوندىرۋ مولشەرى 1.74تەن 3.15كە كوتەرىلدى؛ مەملەكەت دارەجەلى، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى جاسىل جاساۋدان ۇلگى كورسەتۋ ورنىنان 13ى تىڭنان قوسىلىپ، جاڭا ەنەرگيا مەن جاسىل كاسىپ سالاسى كۇن سايىن زورايدى. ”ءبىز ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجەسىن كوتەرىپ جاڭالاۋدى جەدەلدەتىپ، ءۇي توبەسىنە ورنالاستىرىلعان فوتوۆولتتى اشۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋگە بەلسەنە قول جەتكىزىپ، ’مولشەردى ارتتىرۋدى‘ قاتاڭ شەكتەپ، ’ەنەرگيا ۇنەمدەۋدى‘ ويداعىداي ورىنداپ، ءۇرتىس ’كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن‘ ازايتامىز“، - دەدى ءۇرىمجى ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايوندىق (توۋتۇنحى رايونى) پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، باسقارۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ديڭ جىجۇن.
”14 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە رايونىمىزداعى ءارقايسى ونەركاسىپ باقشا رايوندارى جاڭا دامۋ ۇستانىمىن دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن رەتتەۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ ارقىلى ەنەرگيا قۇرىلىمىن رەتتەۋدى ارتتىرىپ، تازا، جوعارى ءونىمدى، تومەن كومىرتەكتى، كوپ نەگىزدى ونەركاسىپتىك ەنەرگيا جۇمساۋ جۇيەسىن قۇلشىنا قۇرىپ، دامۋ تاسىلىنە شىن مانىندە بۇرىلىس جاساپ، ساپا، ونىمدىلىك، قوزعاۋشى كۇش وزگەرىسىن ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى جوسپارعا الدى.
