سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى:
امەريكا ”ەڭ الدىمەن ۇلگى بولىپ“، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىن امەريكاعا بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە ۇسىنىس ەتۋى ءتيىس
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 25 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اسكەري دايىندىقتى تىزگىندەۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى فۋ سۇڭ 8 - ايدىڭ 25 - كۇنى اقپارات قۇرالدارىنا قۇلاق قاعىس ەتۋ ماجىلىسىندە بىلاي دەدى: جۇڭگو جاق امەريكانى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋستىڭ تەگىن انىقتاۋ ماسەلەسىنەن پايدالانىپ ساياسي سايقالدىققا باسۋىن دوعارۋعا تاعى دا قۋزايدى. ەگەر امەريكا ”تاجىريبەحانادان تارالدى ءپاتۋاسىنا“ قاسارىسسا، وندا ”ەڭ الدىمەن ۇلگى بولىپ“، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىن دەتريك فورد بازاسىنا، سولتۇستىك كارولينا داشۋەسىنە بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە ۇسىنىس ەتۋى ءتيىس.
8 - ايدىڭ 24 - كۇنى جۇڭگونىڭ جەنەۆاداعى تۇراقتى ۋاكىلى چىن شۇي دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باس جوراسى تاندىسايعا حات جولدادى ءارى حاتپەن بىرگە «دەتريك فورد (امەريكا قۇرلىق ارمياسى جۇقپالى اۋرۋلار مەديتسينالىق زەرتتەۋ ورنى) جونىندەگى كۇدىكتى تۇيىندەر»، «سولتۇستىك كارولينا داشۋەسى باريك ۇجىمىنىڭ ايدارشا ۆيرۋس زەرتتەۋىن ورىستەتۋ احۋالى جونىندە» سىندى حۇجاتقا جاتپايتىن 2 ماتەريال جىبەردى.
”دەتريك فوردقا حالىقارالىق قوعام مەن امەريكا جۇرتشىلىعى باياعىدا - اق قاتتى نازار اۋدارعان“. فۋ سۇڭ بىلاي دەدى: جۇڭگو جاقتىڭ حۇجاتقا جاتپايتىن ماتەريالى دەتريك فورد بازاسىنا، اسىرەسە، امەريكا قۇرلىق ارمياسى جۇقپالى اۋرۋلار مەديتسينالىق زەرتتەۋ ورنىنىڭ كۇدىكتى تۇيىندەرىنە جان - جاقتى تالداۋ جاسادى.
فۋ سۇڭ مىسال كەلتىرىپ بىلاي دەدى: وسى قۇرىلىم مەن سولتۇستىك كارولينا داشۋەسىنىڭ باريك ۇجىمى سەلبەسىپ جاريالاعان ديسسەرتاتسيا سوناۋ 2003 - جىلدىڭ وزىندە ولاردىڭ سالماقتى، شۇعىل تىنىس جولى كۇردەلى اۋرۋىنا (SARS) قاتىستى ايدارشا ۆيرۋستى سينتەزدەيتىن جانە وزگەرتەتىن ايرىقشا كەمەلدى قۋاتقا يە بولعاندىعىن كورسەتتى؛ وسى قۇرىلىمدا تالاي رەت بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك شىرعالاڭى تۋىلدى، اسىرەسە، 2019 - جىلى 7 - ايدا امەريكا اۋرۋدىڭ الدىن الۋ جانە تىزگىندەۋ ورتالىعى ونىڭ تاجىريبەحاناسىن بۇيرىقپەن جاپتىردى ءارى بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك تارتىبىنە جۇيەلى تۇردە قايشىلىق جاساۋدى قامتىعان ءبىر قىدىرۋ قاعيداعا قايشى ىستەرىن جاريالادى؛ وسى تاجىريبەحانا جابىلعاننان كەيىن، دەتريك فورد بازاسىنىڭ ماڭىندا زور كولەمدى تىنىس جولى اۋرۋى تارالدى، مۇنىڭ ىشىندەگى كوپتەگەن اۋرۋ بەلگىلەرى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋىمەن ۇقساس بولعان، ال شىنايى اۋرۋ سەبەپتەرى، ناقتى ناۋقاستار كۇنى بۇگىنگە دەيىن جاريالانباي وتىر؛ 2020 - جىلى 3 - ايدا جۇرتشىلىق اق سارايدىڭ تالاپ قويۋ سايتىندا تالاپ جاريالاپ، امەريكا ۇكىمەتىنەن دەتريك فورد بازاسىنىڭ ينفورماتسيالارىن، اسىرەسە، جوعارىداعى جاپتىرۋ وقيعاسىنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن قاتىسى بار - جوقتىعىن اشىق جاريالاۋدى تالاپ ەتتى. امەريكا ۇكىمەتى ەشقانداي جاۋاپ بەرمەي، وسى سايتتى تولىعىمەن جەلىدەن الىپ تاستادى.
”امەريكا دۇنيە جۇزىندەگى بيولوگيانى اسكەريلەندىرۋدى ەڭ كوپ ورىستەتەتىن ەل، حالىقارالىق قوعام امەريكانىڭ بيولوگيانى اسكەريلەندىرۋ قيمىلدارىنىڭ بارىنە قاتاڭ نازار اۋدارىپ وتىر، بۇل امەريكا شەكاراسى ىشىندەگى دەتريك فوردتى، سونداي - اق امەريكانىڭ شەكارا سىرتىنداعى 200دەن استام بيولوگيالىق تاجىريبەحاناسىن دا قامتيدى“، - دەدى ول.
فۋ سۇڭ بىلاي دەدى: باسقا ەلدەردىڭ بيولوگيالىق تاجىريبەحاناسىن تەكسەرۋدى ايتىپ داۋرىعۋمەن بىرگە، امەريكا كوپ جاقتى بيولوگيالىق تەكسەرۋ مەحانيزمىن قۇرۋعا قارسى شىققان بىردەن - ءبىر ەل بولىپ تابىلادى. سوناۋ 2001 - جىلى حالىقارالىق قوعام «بيولوگيالىق قارۋعا تيىم سالۋ شارتى» تەكسەرۋ كەلىسىمى جونىندە نەگىزىنەن ءبىر اۋىزدىلىققا كەلگەندە، ءدال امەريكا ”بيولوگيا سالاسىن تەكسەرۋگە بولمايدى“ دەگەن سىلتاۋمەن تۇتقيىلدان ءوز بەتىمەن شەگىنىپ شىعىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ قۇلشىنىسىن سەلگە كەتىرگەن ەدى. 20 جىلدان بەرى حالىقارالىق قوعامنىڭ ءۇنىن ەلەڭعۇرلى كورمەي، تەكسەرۋ كەلىسىمى جونىندەگى كەلىسسوزدى قايتا باستاۋعا جالعىز ءوزى قارسى بولىپ كەلەدى.
”امەريكانىڭ جۇڭگونىڭ تاجىريبەحاناسىنا تەكسەرۋ ورىستەتۋگە وسىنشاما بەرىلۋى «بيولوگيالىق قارۋعا تيىم سالۋ شارتى» تەكسەرۋ كەلىسىمى بويىنشا كەلىسسوز جۇرگىزۋگە قارسى تۇرۋ تۇرعىسىن وزگەرتكەندىگىن اڭعارتا ما، جوق پا؟“ فۋ سۇڭ بىلاي دەدى: كەلەر اپتادا اشىلاتىن شارت جونىندەگى جەلىلەس ارناۋلى تاقىرىپتاعى ءماجىلىس سىنتاس بولادى، جۇڭگو جاق شارت بويىنشا تەكسەرۋ كەلىسىمى كەلىسسوزىن قايتادان باستاۋدى تاعى دا ۇندەيدى.
سولتۇستىك كارولينا داشۋەسى جونىندە، فۋ سۇڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: امەريكا ۋحان ۆيرۋس زەرتتەۋ ورنى ورىستەتكەن زەرتتەۋلەر جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋىن تۋدىردى دەپ جالا جاۋىپ كەلەدى، ءىس جۇزىندە امەريكانىڭ ءوزى بۇكىل الەمدەگى فۋنكتسيالىق يقۋاتىنا قول جەتكىزۋ سيپاتتى زەرتتەۋگە ەڭ مول قارجى قوسۋشى جانە جۇرگىزۋشى جاق بولىپ تابىلادى. اسىرەسە، سولتۇستىك كارولينا داشۋەسىنىڭ باريك ۇجىمى وسى تۇردەگى زەرتتەۋدەگى قۇزىرەتتى ورىن، باياعىدا - اق ايدارشا ۆيرۋستى سينتەزدەيتىن جانە وزگەرتەتىن ايرىقشا كەمەلدى قۋاتقا يە بولعان. باريك ۇجىمىن جانە ونىڭ تاجىريبەحاناسىن تەكسەرسەك بولعانى، ايدارشا ۆيرۋس جونىندە زەرتتەۋ جۇرگىزدى مە، جوق پا، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس تۋدىردى ما، جوق پا دەگەندەردى بۇكىلدەي ايقىنداۋعا بولادى.
ول مىنالاردى ءبىلدىردى: جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋستىڭ بۇكىل الەمدە تەگىن انىقتاۋ ماسەلەسىندە، جۇڭگو جاقتىڭ تۇرعىسى دايەكتى، ايقىن. تەگىن انىقتاۋ − قاتاڭ عىلمي ماسەلە، جۇڭگو جاق عىلمي تۇردە تەگىن انىقتاۋدى باستان - اياق قولدايدى ءارى وعان ۇزدىكسىز ات سالىسادى. جۇڭگو − دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى بىرلەسكەن زەرتتەۋ بايانداماسى حالىقارالىق قوعام مەن عىلىم سالاسى تەگىس مويىنداعان قورىتىندى مەن ۇسىنىسقا يە بولدى، ءسوزسىز، قۇرمەتتەلۋى، بۇدان كەيىنگى بۇكىل الەمدە تەگىن انىقتاۋ قىزمەتى تەك وسى نەگىزدە ورىستەتىلۋى ءتيىس.
”جۇڭگونى قارالاۋ امەريكانى اعارتا المايدى. ءبىز امەريكانى تەگىن انىقتاۋ ماسەلەسىنەن پايدالانىپ ساياسي سايقالدىققا باسۋىن دوعارۋعا تاعى دا قۋزايمىز. ەگەر امەريكا ’تاجىريبەحانادان تارالدى ءپاتۋاسىنا‘ قاسارىسسا، وندا ’ەڭ الدىمەن ۇلگى بولىپ‘، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىن دەتريك فورد بازاسىنا، سولتۇستىك كارولينا داشۋەسىنە بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە ۇسىنىس ەتۋى ءتيىس“، - دەدى فۋ سۇڭ.
