تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   وقۋ-اعارتۋ

وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ”قۇمدى ءشول“ قىستاعىنان 11 دوكتور شىقتى

  انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى حى جياڭ، ۋي يۇڭگۇي 9 - ايدىڭ 1 - كۇنى اقسۋدان حابارلايدى. التىن كۇز 9 - ايدا جوعارى مەكتەپتەر وقۋ باستاۋ ماۋسىمىن قارسى الدى، تاكلاماكان قۇمدى ءشولىنىڭ سولتۇستىك جيەگىنە ورنالاسقان كەلپىن اۋدانى گەزلىك قالاشىعى قۇملۇق قىستاعىندا 5 وقۋشى داشۋەگە قابىلداندى. 1985 - جىلدان قازىرگە دەيىن وسى قىستاقتان 575 ستۋدەنت شىقتى، مۇنىڭ 11ى دوكتور.

  قازىر قۇملۇق قىستاعىندا 530 نەشە وتباسى، 2600دەن استام ادام بار. ”قۇملۇق“ ۇيعۇر تىلىندە ”قۇمدى ءشول“ دەگەن ماعىنادا، جاراتىلىستىق ورتاسى ناشار بولعاندىقتان، بۇل قىستاق 2018 - جىلعا جەتكەندە عانا كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاعان بولاتىن.

  ”باي بولماسا دا، قىستاق تۇرعىندارى وقۋ - اعارتۋعا ەرەكشە ءمان بەردى، نەگىزىنەن ءار وتباسىندا دەرلىكتەي داشۋە وقىعان وقۋشى بار“، - دەدى قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى احمەت نۇر تىزىمدىك بويىنشا تاياۋ جىلدان بەرى داشۋەگە وتكەن وقۋشىلار مەن ولاردىڭ ىشىندەگى دوكتورلاردى ءبىر - بىرلەپ تانىستىرىپ.

  قىستاققا بارىپ مىندەت وتەۋدەن بۇرىن احمەت كەلپىن اۋداندىق 1 - ورتا مەكتەپتىڭ وقىتۋشىسى بولاتىن. ونىڭ نازارىندا قۇملۇق قىستاعىنداعى بالالار ۇيرەنۋگە وتە ىنتالى ەكەن، ول قىستىق، جازدىق دەمالىستاردا قىستاققا بارىپ بالالارعا شوعىرلى پىسىقتاۋ جۇرگىزگەندە بىردە - ءبىر وقۋشى كەشىكپەپتى، ەرتە قايتپاپتى.

  ”قىستاقتاعىلار ۇنەمى ءبىلىمدى وزار، ءبىلمسىز توزار دەيدى“، - دەدى قىستاق تۇرعىنى تۇنيساحان يگام. ونىڭ بىرنەشە بالاسى تۇگەلدەي داشۋە وقىپتى، قىزى باقىتگۇل نيزاق 2018 - جىلى ۋحان داشۋەسىنە دوكتورلىق وقۋعا وتكەن ەكەن.

  ”وتباسىمىزدا نەبارى 3 مۋ عانا جەر بار. ءبىزدىڭ داشۋەدە وقۋىمىز اتا - انامىزدىڭ ەكونوميكالىق باسىمىن ارتتىردى. ءبىر ءتاۋىرى اۋدان، اۋىل جانە قىستاق كومەكتەسكەندىكتەن، وقۋىمىز ىقپالعا ۇشىرامادى“، - دەدى باقىتگۇل.

  بالالاردى وقۋدان قول ۇزدىرمەۋ قۇملۇق قىستاعى 36 جىل بويى تاباندى بولعان قاعيدا. قارت پارتيا ياچەيكا شۋجي نيزاق وسمان ەسكە الا: 1985 - جىلى قىستاقتاعى ءىشىنارا بالا كەدەيلىك سەبەبىنەن وقۋدان قول ۇزگەن، - دەدى. قىستاق پارتيا ياچەيكاسى جيىن اشىپ: ”وقي الماسا، پارتيا مۇشەلەرى جۇپ قۇراپ كومەكتەسۋ؛ داشۋەگە قابىلدانسا، قىستاق جول قاراجات بەرۋ؛ 20 مۋ كوللەكتيۆ جەر اجىراتىپ، ودان كىرگەن كىرىستى قىستاق باستاۋىش مەكتەبىنە بەرۋ... پارتيا مۇشەلەرى بولادى ەكەن، بىردە - ءبىر بالانى وقۋدان قول ۇزدىرمەۋ كەرەك“ دەگەن قاعيدا ورناتتى.

  شينجياڭ ينجەنەريا شۋەيۋانىنىڭ ماگيسترانت جەتەكشىسى، پروفەسسور تۇردى ومار كىشكەنتايىنان قۇملۇق قىستاعىندا ءوسىپتى. 1989 - جىلى شينجياڭ داشۋەسىنەن وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ فيزيكا، حيميا تەحنيكالىق زەرتتەۋ ورنىندا قىزمەت ىستەپ، كەيىن جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ ۇيعارۋىمەن رەسەيگە وقۋعا جىبەرىلىپ، ماسكەۋ داشۋەسىنىڭ ماتەماتيكا، فيزيكا دوكتورى عىلمي اتاعىنا يە بولعان.

  ”باستاۋىش مەكتەپتەن تارتىپ دوكتورلىق وقۋ تاۋىسقانعا دەيىن مەملەكەتتىڭ وقۋ - اعارتۋ بويىنشا حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىنان يگىلىكتەنىپ كەلدىم، وتباسىم پالەندەي اقشا جۇمساعان جوق. پارتيانىڭ قامقورلىعىن ەسىمنەن ماڭگى شىعارمايمىن“، - دەدى تۇردى.

  وقۋىن تامامداپ كەلگەننەن كەيىن تۇردى كوكونىستەردى جاس كۇيدە ساقتاۋ، جاڭاشا كۇن نۇرى ەنەرگياسى باتەرياسى تەحنيكاسى سياقتى زەرتتەۋلەرگە كۇش سالىپ، كەزىندە 1 - كەزەكتى شينجياڭ جاستار عىلىم - تەحنيكا سيلىعى، اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا العاباسارلىعى سيلىعى بويىنشا 1 - دارەجەلى سيلىق سياقتى ماراپاتتارعا يە بولعان. ول تاپقىرلاعان ءجۇزىمدى جاس كۇيىندە ساقتاۋ تەحنيكاسى جەمىسشىلەردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىندا وراسان زور رول اتقاردى.

  ”ءبىلىم تاعدىردى وزگەرتەدى، وقۋدى تامامداپ وتاننىڭ ءۇمىتىن اقتاۋ كەرەك“. شينجياڭ جۇڭتاي توبىنىڭ ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قيمىلى بويىنشا قۇملۇق قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەسى ايگۇل حەلىل وسى قىستاقتان شىققان ستۋدەنت. ول بىلتىر مەكەمە ورنىنىڭ قۇملۇق قىستاعىندا ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەتىن ورىستەتۋگە ادام جىبەرەتىندىگىن ەستىپ ىرىقتىلىقپەن تىزىمدەلگەن بولاتىن.

  ”قىستاق تۇرعىندارى وقۋ - اعارتۋعا ءمان بەرەدى، كوپشىلىكتىڭ رۋحاني بەت - بەينەسى جاقسى، تالپىنىستارى دا كۇشتى“، - دەدى ايگۇل، − ”بۇگىنگى كۇنى شينجياڭنىڭ اۋىل - قىستاقتارىنداعى ەڭ اسەم قۇرىلىس − مەكتەپ، بالالار تۇگەلدەي تاماشا تاربيە الا الادى. اۋىلداستاردىڭ بارلىعى پارتيانىڭ جاقسى ساياساتىنىڭ ۇمىتىنەن شىعىپ، بالالاردى وتان قاجەت ەتەتىن دارىندى ەتىپ جەتىلدىرۋ كەرەك“، - دەپ قارايدى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.