تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

”قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ماڭگى جاقىن جان اشىرى بولامىن“

لي يۋانمين:

”قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ماڭگى جاقىن جان اشىرى بولامىن“

انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جازيرا نەسىپبەك

  قىستاقتان ءبىر باعىمشىلىق اۋماعىن قۇرۋ − قۇلجا اۋدانى حۇدياريۇز قالاشىعى گەمە قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي يۋانميننىڭ بيىلعى جاڭا جوسپارى ەدى.

  ”قىستاقتا ءىرى باعىمشىلىق وتباسىنان 70 − 80ى بار، ارناۋلى ءبىر جەردى جوبالاپ، ولاردى شوعىرلى دامىتۋ كەرەك. قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قالتاسى قامپايسا، قىستاقتىڭ ورتاسى دا كوركەيەدى“، - دەدى 8 - ايدىڭ 27 - كۇنى تۇستەن بۇرىن لي يۋانمين جايدارى بەينەمەن.

  بيىل 57 جاستاعى لي يۋانمين ءبىر جاسىندا ۇيىندەگىلەرمەن بىرگە شاندۇڭنان گەمە قىستاعىنا كەلىپ، اۋىل ادامدارى اراسىندا ەسەيىپ - ەرجەتتى. قىستاقتاعى بايۋدىڭ باستاماشىسى بولۋدان قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولعانعا دەيىن، لي يۋانمين بەينە توراڭعى سەكىلدى گەمە قىستاعىنا تەرەڭ تامىر تارتىپ، قىستاق تۇرعىندارىن بىرگە كۇرەس جۇرگىزۋگە باستاپ، كوپشىلىكتىڭ تۇرمىسىن كۇننەن - كۇنگە جاقسارتتى.

  لي يۋانمين كىشكەنتايىنان باۋىرمال، اشىق - جارقىن بولدى، وسىنىڭ ارقاسىندا ول ءار ۇلتتان كوپتەگەن دوس تاپتى، تاعى بىرنەشە از ۇلت ءتىلىن ۇيرەنىپ الدى، اسىرەسە، ۇيعۇر تىلىندە توتەنشە جاتىق سويلەيدى. 6 جاسقا شىققان جىلى كورشىسى لي يۋانمينگە ”كوركەم“ دەگەن ماعىنا بەرەتىن ”جاميلا“ دەپ ات قويدى. ”ءبىز سىرت جەردەن كوشىپ كەلگەنىمىزبەن، قىستاق تۇرعىندارى بىزگە ەرەكشە جاقسى مامىلەدە بولىپ كەلدى. مەن كوپشىلىكتىڭ ءوزىمدى ’جاميلا‘ دەپ شاقىرعانىن ەرەكشە جاقسى كورەمىن، قۇلاعىما وتە جاعىمدى ەستىلەدى“، - دەدى لي يۋانمين.

  2010 - جىلى حۇدياريۇز قالاشىق پارتكوم وتكەندە قىستاقتا 7 جىل بويى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولعان لي يۋانميندى ىزدەپ بارىپ، ونىڭ قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى بولىپ، قىستاق تۇرعىندارىن بايۋعا باستاۋ اۋىر مىندەتىن ارقالاۋىن ءۇمىت ەتەدى.

  ”سول كەزدە قىستاق ’قۇر قاڭقاعا‘ اينالعان بولاتىن، اۋدانداعى شوعىرلى وڭايتىن ءتۇيىندى قىستاق بولىپ قالعان ەدى“، - دەدى لي يۋانمين.

  مۇنىمەن سالىستىرما قالىپتاستىرعانى، سول كەزدە لي يۋانمين قىستاقتاعى بايۋ شەبەرىنە اينالىپ، ۇيىندە 30 نەشە سيىر باعىپ وتىرعان، ونىڭ ۇستىنە ەرەكشە ەگىمشىلىكتى دامىتىپ، جىلدىق كىرىسى 200 مىڭ يۋانعا تايايتىن ەدى.

  ”قىستاق كەدەي، مەشەۋ بولسا، جالعىز مەنىڭ بايۋىم بايۋ ەمەس، كوپشىلىك تۇگەل بايىسا عانا بايۋ ەسەپتەلەدى“، - لي يۋانمين: ”مەن قىستاقتى ويداعىداي گۇلدەندىرىپ، كوپشىلىككە ناقتى پايدا جەتكىزۋدى ەرەكشە ارماندايمىن“، - دەدى.

  مىندەتكە تاعايىندالعاننان كەيىن، ول بۇقارانىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان ماسەلەلەردى شەشۋگە بار كۇشىن سالدى. ءبىر جولى كەزەكشىلىكتەگىلەردى تەكسەرگەن كەزدە، لي يۋانمين اترەت باستاپ جۇرگەن ءبىر قىستاق كادرى مەن بىرنەشە كەزەكشى قىزمەتكەردىڭ قارتا ويناپ وتىرعاندىعىن كورەدى. كوپ وتپەي، ول تاعى دا ءىشىنارا قىستاق كادرلارىنىڭ بۇقاراعا ءىس ءبىتىرىپ بەرۋ بارىسىندا اقى العاندىعىن بايقايدى. سونىمەن ول كادرلار قوسىنىن رەتكە سالۋ ارقىلى قىستاق كادرلارىنىڭ قىزمەت ستيلىندە بۇرىلىس جاساۋعا بەكيدى. لي يۋانمين قىستاقتا ”دارىندىلاردى قابىلداۋ تاقتاسىن“ شىعارىپ، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە ”زور قان الماستىرۋ“ جۇرگىزىپ، قىستاققا الىمدى، ساقاداي سايلانعان 7 قىستاق كادرىن تولىقتايدى. اناۋ الماستىرىلعان كادرلاردىڭ اراسىنداعى كەيبىرەۋى لي يۋانميننىڭ تۋىستارى بولاتىن.

  وسىدان كەيىن لي يۋانمين تاعى دا ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىز ەتۋ شارتىنا ۇيلەسپەيتىن قىستاق تۇرعىندارىنان 28ىن تىزىمنەن شىعارادى ءارى ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىز ەتۋ ولشەمى بويىنشا قايتادان 28 ادامدى تۇراقتاندىردى؛ قىستاقتاعى كوتەرمەگە بەرىلگەن 4 قۇمدان ارقىلى قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسىن 600 مىڭ يۋانعا جەتكىزدى... ارت - ارتىنان ىستەگەن ناقتى ىستەرىمەن، جاقسى ىستەرىمەن لي يۋانمين قىستاق تۇرعىندارىنىڭ رازىلىعى مەن سەنىمىنە يە بولدى.

  گەمە قىستاعى اۋىل شارۋاشىلىعىمەن شۇعىلداناتىن قىستاق، بۇكىل قىستاقتا 877 وتباسى، 3874 ادام بار، ادام باسىنا 1.8 مۋدان ەگىستىك جەر تۋرا كەلەتىن. ادامنىڭ كوپتىگى، جەردىڭ ازدىعى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىستى ارتتىرۋىنا تۇساۋ بولىپ كەلگەن. وسى سەبەپتى لي يۋانمين قىستاق تۇرعىندارىن كوكونىس ەگىپ، سيىر، قوي باعۋعا باستادى. كەزەكتە قىستاقتاعى قاربىز، سارىمساق، ماي شەكىلدەۋىك سياقتى ەكونوميكالىق داقىل ەگىلگەن جەر اۋماعى 1700 مۋدان اسىپ، باعىمشىلىق ءىرى وتباسىلارى 70 − 80گە جەتتى.

  گەمە قىستاعى قۇلجا اۋدان قالاشىعىنان 9 كيلومەتردەي جەردە، قۇلجا اۋدانىنداعى جەڭىل ونەركاسىپ جانە توقىماشىلىق كاسىپ سالاسى باقشاسىنان نەبارى 3 كيلومەتردەي جەردە. لي يۋانميننىڭ جەتەكشىلىگىندە ءبىر ءبولىم قىستاق تۇرعىندارى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ اقشا تاپتى. 2019 - جىلى لي يۋانمين قىستاق ”ەكى كوميتەتىن“ باستاپ، ساۋداگەر شاقىرىپ، قارجى ەنگىزۋ ارقىلى ءبىر كاسىپورىندى باۋراپ، قىستاقتان اۋىل شارۋاشىلىق جانە قوسىمشا كاسىپ ونىمدەرى بازارىن قۇرىپ، 10 دۇكەن، 180 جايما اشىپ، ءبىر ءبولىم قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ۇيلەرىنىڭ ماڭايىنان كاسىپتەنىپ، كىرىستى ارتتىرۋىنا مۇمكىندىك جاراتتى. 2020 - جىلى گەمە قىستاعىنىڭ جان باسىندىق كىرىسى 17 مىڭ 400 يۋانعا جەتتى.

  بۇگىنگى كۇندە گەمە قىستاعىندا قىستاق تۇرعىندارى ەسىك الدىلارىنا گۇل ەگىپ، اۋلاسىنا كوكونىس ءوسىرىپ، وتباسىنا قۇبىر سۋى، كەڭ جولاق جەتكىزىلىپ، لەنيا اۆتوكولىگى توتە اۋدان قالاشىعىنا قاتىناپ، اۋدانداعى ”ۇلتتار ىنتىماعىنداعى وزات قىستاققا“، ”قىستاق سالتى وركەنيەتىنەن ۇلگى كورسەتەتىن قىستاققا“ اينالدى.

  لي يۋانمين ىلگەرىندى - كەيىندى مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى جەكە، مەملەكەتتىك جەلەكتىلەردىڭ ۇلەس قوسۋ ۇلگىسى، مەملەكەتتىك ”8 - ناۋرىز“ قىزىلتۋشى ۇلگىسى، مەملەكەتتىك تاڭداۋلى كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى سياقتى داڭقتى اتاقتارعا يە بولدى. ”مەن گەمە قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ ماڭگى جاقىن جان اشىرى بولامىن، كوپشىلىكپەن بىرگە قىستاعىمىزدى ءتىپتى دە ويداعىداي گۇلدەندىرەمىن“، - دەدى لي يۋانمين.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.