تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

شي جينپيڭ بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 13 - رەتكى ديدارلاسۋىنا قاتىناستى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەدى

  9 - ايدىڭ 9 - كۇنى كەشتە بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 13 - رەتكى ديدارلاسۋى بەينە ەكران تاسىلىمەن وتكىزىلدى. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدە ديدارلاسۋعا قاتىناستى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. □ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى حۋاڭ جيڭۋىن تۇسىرگەن

  9 - ايدىڭ 9 - كۇنى كەشتە بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 13 - رەتكى ديدارلاسۋى بەينە ەكران تاسىلىمەن وتكىزىلدى. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدە ديدارلاسۋعا قاتىناستى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. وڭتۇستىك افريكانىڭ زۇڭتۇڭى رامافوسا، برازيليانىڭ زۇڭتۇڭى بولسونارو، رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتين قاتىناستى، ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى مودي ديدارلاسۋدى باسقاردى. □ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى يۋە يۋەۋي تۇسىرگەن

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 9 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 13 - رەتكى ديدارلاسۋى 9 - ايدىڭ 9 - كۇنى كەشتە بەينە ەكران تاسىلىمەن وتكىزىلدى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، وڭتۇستىك افريكانىڭ زۇڭتۇڭى رامافوسا، برازيليانىڭ زۇڭتۇڭى بولسونارو، رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتين قاتىناستى، ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى مودي ديدارلاسۋدى باسقاردى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بيىل بريكس ەلدەرى سەلبەستىگىنىڭ 15 جىلدىعى. 15 جىلدان بەرى، 5 ەل اشىق، سيىسىمدى بولۋعا، تەپە - تەڭ مامىلە جاساۋعا تاباندى بولىپ، ستراتەگيالىق كەڭەسۋ مەن ساياسي ءوزارا سەنىمدىلىكتى كۇشەيتىپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ قوعامدىق ءتۇزىمى مەن دامۋ جولىنا قۇرمەت ەتىپ، مەملەكەت پەن مەملەكەتتىڭ قاتار تۇرۋىنىڭ دۇرىس جولى جونىندە ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاسادى؛ ناقتى ىستەر ىستەۋگە، جاڭالىق اشۋعا، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋگە تاباندى بولىپ، دامۋ ساياساتتارىن ۇشتاستىرىپ، ءبىرىن - ءبىرى تولىقتاۋ ابزالدىلىعىن ساۋلەلەندىرىپ، ءتۇرلى سالالارداعى ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، بىرگە دامۋ جولىندا قايراتتانا العا ىلگەرىلەدى؛ ءادىل، تۋراشىل بولۋعا، ءوزىنىڭ تابىسقا جەتۋى ءۇشىن وزگەنىڭ دە تابىسقا جەتۋىن ويلاۋعا تاباندى بولىپ، كوپ جاقتىلىقتى قولداپ، الەمدىك جونگە سالۋعا ات سالىسىپ، حالىقارالىق ساحنادا ەلەۋسىز قاراۋعا كەلمەيتىن ماڭىزدى كۇشكە اينالدى. بيىل جىل باسىنان بەرى 5 ەل جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىن جەڭىپ، بريكس سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتىپ، دامۋ ارىنىن ساقتاپ، كوپتەگەن سالالاردا تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتكىزدى. فاكتتەر مەيلى قانداي قيىندىققا جولىقساق تا، ويدى ءبىر اراعا شوعىرلاندىراتىن، كۇشتى ءبىر ورىنعا جۇمسايتىن بولساق قانا بريكس سەلبەستىگىنىڭ ورنىقتى، ناقتى، باياندى بولاتىندىعىن دالەلدەدى.

  شي جينپيڭ «بريكس سەلبەستىگىن قول ۇستاسا ورىستەتىپ، ورتاق سىن - سايىسقا توتەپ بەرەيىك» دەگەن تاقىرىپتا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: كەزەكتە جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ءالى دە بۇكىل الەمگە لاڭ سالۋدا، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋى قيىن دا بۇراڭ جولداردى باسۋدا، حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ وزگەرىسى تەرەڭ دە كۇردەلى بولىپ وتىر. سىن - سايىس الدىندا، بريكس ەلدەرى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى ايگىلەپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنا بەلسەندى ۇلەس قوسىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋى كەرەك.

  − ءبىز ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەۋدى ىلگەرىلەتىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ باس ماقساتى مەن پرينسيبىنە قاتاڭ بويسۇنىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيە مەن حالىقارالىق زاڭدى نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ءتارتىپتى قورعاۋىمىز كەرەك.

  − ءبىز بۇكىل الەمنىڭ ىنتىماقتاسا ىندەتكە قارسى اتتانۋىن ىلگەرىلەتىپ، قول ۇستاسا ىندەتكە توتەپ بەرىپ، عىلمي تۇردە تەگىن انىقتاۋعا تاباندى بولىپ، ساياسيلاندىرۋعا، جامان اتقا قالدىرۋعا قارسى تۇرىپ، بىرلەسىپ ساقتانۋدى، بىرلەسىپ تىزگىندەۋدى كۇشەيتىپ، ۆاكسينانى الەمدىك الەۋمەتتىك ءونىم رەتىندە زەرتتەپ اشۋدى، ءوندىرۋدى، ءادىل ءبولۋدى جەبەۋىمىز كەرەك.

  − ءبىز ەسىك اشۋدى، جاڭالىق جاساۋدى، ارتۋدى ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى جاندانۋىنا كۇش ۇستەپ، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىن ىرگە تاس ەتكەن كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن قورعاپ، عىلىم - تەحنيكالىق دامۋدىڭ ەڭ جاڭا جەتىستىگىنەن بارلىق ەلدى كەنەلدىرىپ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ اناعۇرلىم اشىق، سيىسىمدى، جالپىعا ءتيىمدى، تەپە - تەڭ، بىرگە يگىلىكتەنۋ بەتالىسىنا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك.

   − ءبىز بىرگە دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، 2030 - جىلعا دەيىنگى باياندى دامۋ كەڭەستىك ءتارتىبىن جالپى بەتتىك تياناقتاندىرۋىمىز كەرەك. پارىقتى تۇردە ورتاق جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ پرينسيبىنە ساي، كليمات وزگەرىسىنە بەلسەنە توتەپ بەرىپ، جاسىل، كومىر قىشقىل گاز تومەن بولۋعا بۇرىلىس جاساۋدى جەبەپ، تازا، كورىكتى دۇنيە ءجۇزىن بىرگە قۇرۋىمىز كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: كەزەكتەگى جاعدايدا ءبىز سەنىمدى بەكەمدەپ، ىنتىماقتى كۇشەيتىپ، بريكس ناقتى ىستەر سەلبەستىگىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى ساپالى بەتالىسقا قاراي ىلگەرىلەۋىن جەبەۋىمىز كەرەك. شي جينپيڭ 5 دارىپتەمەنى ورتاعا قويدى.

  ءبىرىنشى، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭۋگە تاباندى بولىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ سەلبەستىگىن كۇشەيتۋ. ارقالاۋعا ءتيىستى ساياسي جاۋاپكەرشىلىكتى العا قويىپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋ قۇلشىنىسىن قولداپ، ىندەت ينفورماتسياسىن ورتاقتاسىپ، ىندەتكە قارسى اتتانۋ تاجىريبەلەرىن اۋىستىرۋ كەرەك. ۆاكسينانى بىرلەسىپ زەرتتەپ اشۋ، سەلبەسىپ ءوندىرۋ، ولشەمدى ءوزارا مويىنداۋ سياقتى سالالاردا ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن ورىستەتىپ، بريكس ەلدەرىنىڭ ۆاكسينا زەرتتەۋ - اشۋ ورتالىعىنىڭ ينتەرنەت جەلىسىندە تەز ارادا ىسكە قوسىلۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ءداستۇرلى شيپاگەرلىك، دارىگەرلىك سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ىندەتكە قارسى اتتانۋعا اناعۇرلىم كوپ ءتاسىل ازىرلەۋ كەرەك.

  ەكىنشى، ءادىل، قول جەتىمدى بولۋعا تاباندى بولىپ، ۆاكسينا جونىندەگى حالىقارالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتۋ. جۇڭگو جاق قاجەت ەتكەن ەلدەردى ۆاكسينامەن قامداپ جانە سايكەستى تەحنيكالىق قولداۋ كورسەتىپ، ۆاكسينانى ءادىل ءبولۋدى جەبەۋگە، الەمدىك ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىن كۇشەيتۋگە بەلسەنە ۇلەس قوسادى. قازىرگە دەيىن جۇڭگو جاق 100 نەشە ەل مەن حالىقارالىق ۇيىمدى ءبىر ميللياردتان استام ۆاكسينامەن جانە اۋەلگى سۇيىقتىقپەن قامدادى، الداعى جەردە تۇتاس جىلدا سىرتقى جاقتى 2 ميلليارد ۆاكسينامەن قامداۋعا قۇلشىنادى. مەن ”جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ۆاكسيناسىن اتقارۋ جوسپارىنا“ 100 ميلليون دوللار جىلۋ بەرۋ نەگىزىندە وسى جىل ىشىندە جۇڭگونىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەرگە تاعى 100 ميلليون ۆاكسينانى تەگىن تارتۋ ەتەتىندىگىن جاريالايمىن.

  ءۇشىنشى، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋگە تاباندى بولىپ، ەكونوميكالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتۋ. «بريكس ەلدەرىنىڭ ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك ستراتەگياسى 2025تى» ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ساۋدا جانە قارجى قوسۋ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ، جاسىل كومىر قىشقىل گاز تومەن بولۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتۋ كەرەك. جۇڭگو جاق بريكس ەلدەرىنىڭ كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ جوعارى دارەجەلىلەر ءماجىلىسىن، بريكس ەلدەرىنىڭ باياندى دامۋ ۇلكەن ساندى مالىمەت تالقى مىنبەرىن وتكىزۋدى دارىپتەيدى. جاڭا وركەندەتۋ بانكەسىنىڭ مۇشەلەردى كوبەيتۋدە ماندىك ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزۋىن قارسى الادى، بانكەنىڭ مۇشەلەردىڭ دامۋىن قولداۋ جانە الەمدىك ەكونوميكا، فينانس ىستەرى جاقتارىندا اناعۇرلىم زور رول اتقارۋىن كۇتەدى. بريكس ەلدەرىنىڭ جاڭا ونەركاسىپ توڭكەرىسى سەرىكتەر قارىم - قاتىناسى شيامىن جاڭالىق اشۋ بازاسى رەسمي ىسكە قوسىلدى، بريكس ەلدەرى ۇكىمەتتەرىنىڭ قاتىستى تاراۋلارى مەن ساۋدا - ونەركاسىپ سالاسىنىڭ بەلسەنە ات سالىسۋىن قارسى الامىز.

  ءتورتىنشى، ءادىل، تۋراشىل بولۋعا تاباندى بولىپ، ساياسي حاۋىپسىزدىك سەلبەستىگىن كۇشەيتۋ. بريكس ستراتەگيالىق سەرىكتەر قارىم - قاتىناسىن بەكەمدەپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسىنە ساياتىن ماسەلەلەردە ءوزارا قولداۋ كورسەتىپ، يەلىك ۇقىقتى، حاۋىپسىزدىكتى، دامۋ مۇددەسىن بىرگە قورعاۋ كەرەك. سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىنىڭ ديدارلاسۋى، حاۋىپسىزدىك ىستەرى جوعارى دارەجەلىلەر ۋاكىلدەرى ءماجىلىسى سياقتى مەحانيزمدەردەن ويداعىداي پايدالانىپ، كەلەلى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەر جونىندە تۇرعىنى، سايكەستىرۋدى كۇشەيتىپ، اناعۇرلىم كوپ بريكس ءۇنىن تاراتۋ كەرەك.

  بەسىنشى، ءوزارا ۇيرەنۋگە، ءوزارا ۇلگى الۋعا تاباندى بولىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى، سەلبەستىكتى كۇشەيتۋ. جۇڭگو جاق بريكس ەلدەرى كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋ وداعىن قۇرىپ، كاسىپتىك شەبەرلىك جارىسىن وتكىزۋدى دارىپتەيدى. جۇڭگو جاق تاعى بريكس ەلدەرىنىڭ ەل باسقارۋ جونىندە زەرتتەۋ - تالقى ءماجىلىسى مەن گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس تالقى مىنبەرىن وتكىزىپ، 5 ەلدىڭ اقپارات قۇرالدارىنىڭ ينتەرنەت جەلىسىندە باۋلۋ كۋرسىن اشادى. كەلەر جىلدىڭ باسىندا جۇڭگو بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىن، قىسقى مۇگەدەكتەر وليمپيادا سپورت جارىسىن وتكىزەدى، بريكس ەلدەرى سياقتى دۇنيە جۇزىندەگى ءارقايسى ەل سپورت ساڭلاقتارىنىڭ ءبىر تۇعىردا باسەكەلەسىپ، تاماشا ناتيجەگە قول جەتكىزۋىن كۇتەدى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: زەردەلىلەر زامانعا قاراي ءادىس - امال قولدانادى، بىلىكتىلەر جاعدايعا قاراي ءىس ىستەيدى. ءبىز بريكس سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ جولىندا ءداۋىردىڭ وزگەرىسىنە سايكەسىپ، داۋىرمەن بىرگە العا باسۋدى ورىنداۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ ورتاق قۇلشىنىس جاساۋىمىزدىڭ ارقاسىندا بريكس مەحانيزمىنىڭ، ءسوز جوق، جاڭا تىرشىلىك تىنىسى مەن ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتاتىندىعىنا سەنەمىن.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: كەلەر جىلى جۇڭگو بريكس ەلدەرىنە ءتوراعا ەل مىندەتىن ۇستىنە الىپ، بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 14 - رەتكى ديدارلاسۋىن باسقارىپ وتكىزەدى. جۇڭگو جاق بريكس سەرىكتەرىمەن بىرگە ءتۇرلى سالالارداعى سەلبەستىكتى جالپى بەتتىك تەرەڭدەتىپ، اناعۇرلىم تىعىز، اناعۇرلىم ناقتى سەرىكتەر قارىم - قاتىناس ورناتىپ، ورتاق سىن - سايىسقا توتەپ بەرىپ، كوركەم بولاشاق اشۋدى كۇتەدى. 5 ەلدىڭ باسشىلارى ”بريكستىڭ 15 جىلدىعى: بريكس سەلبەستىگىن ورىستەتىپ، ۇلاستىرۋدى، بەكەمدەۋ مەن ورتاق تانىمدى جەبەۋ“ نەگىزگى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتىپ، ىشكەرىلەي اۋىس - كۇيىس جاساپ، «بريكس ەلدەرى باسشىلارى 13 - رەتكى ديدارلاسۋىنىڭ جاڭادەلي جارناماسىن» ماقۇلدادى.5 ەلدىڭ باسشىلارى بريكس سەلبەستىگىنىڭ 15 جىلدان بەرى قول جەتكىزگەن تابىستارىن تولىق تۇراقتاندىرىپ بىلاي دەپ قارادى: بيىل جىل باسىنان بەرى بۇرىن بولماعان سىن - سايىس جانە كۇردەلى حالىقارالىق جاعداي الدىندا، 5 ەل جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قول ۇستاسا قارسى اتتانىپ، ءتۇرلى سالالارداعى سەلبەستىكتىڭ مول جەتىستىككە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭادان گۇلدەنگەن ەكونوميكالىق تۇلعا ەلدەردىڭ مارتەبەسىن ءوسىردى، ۇزدىكسىز بىرگە قۇلشىنىپ، بريكس ستراتەگيالىق سەرىكتەر قارىم - قاتىناسىن تەرەڭدەتىپ، بريكس سەلبەستىگىنىڭ اناعۇرلىم كوپ ناقتى جەتىستىككە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايمىز.

      5 ەلدىڭ باسشىلارى مىنالاردى ءبىلدىردى: بۇكىل الەمنىڭ ىنتىماقتاسا ىندەتكە قارسى اتتانۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ۆيرۋستىڭ تەگىن انىقتاۋدى ساياسيلاندىرۋعا قارسى تۇرامىز، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن ۆاكسينا سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ۆاكسينانىڭ ءادىل، قول جەتىمدى بولۋىن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ سەرپىلە جاندانۋىن جەبەپ، 2030 - جىلعا دەيىنگى باياندى دامۋ نىساناسىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋدى قالايمىز. ءار جاق كوپ جاقتىلىق پەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناس نەگىزگى ولشەمىن قولدايتىندىعىن، سىڭار جاقتىلىققا، زورەكەرلىككە قارسى تۇراتىندىقتارىن قايتالاي باسا دارىپتەپ، ءار ەلدىڭ تاۋەلسىزدىككە، يەلىك ۇقىققا جانە تەڭدىككە ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، كەلەلى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەر جونىندە كەڭەسۋدى، سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، كليمات وزگەرىسىنە تىزە قوسا توتەپ بەرىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدى قۋاتتادى. برازيليا، رەسەي، ءۇندىستان جانە وڭتۇستىك افريكا جۇڭگونىڭ بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىن، قىسقى مۇگەدەكتەر وليمپيادا سپورت جارىسىن وتكىزۋىن قولدادى، جۇڭگونىڭ 2022 - جىلى بريكسكە ءتوراعا ەل بولۋ قىزمەتىن ءارى بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 14 - رەتكى ديدارلاسۋىن وتكىزۋىن قولدادى.

  5 ەل باسشىلارى تاعى بريكس ەلدەرى قاتىستى مەحانيزمدەرى جاۋاپتىلارىنىڭ قىزمەت بايانداماسىن تىڭدادى.

  ديڭ شۋەشياڭ، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي، حى ليفىڭ قاتارلىلار ديدارلاسۋعا قاتىناستى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.