تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

”شينجياڭنىڭ كوركەمدىگىن جانۇيامداعىلارمەن جانە دوستارىممەن بولىسكىم كەلەدى“

— شىنجىن قالاسىنداعى شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ شەتەلدىك ۋاكىلدەرىنىڭ شينجياڭدا ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولۋىنان ەستەلىك

انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يايۇن

  9 - ايدىڭ 13 - كۇنىنەن 17 - كۇنىنە دەيىن امەريكا، جاپونيا، انگليا، كولۋمبيا، پاكيستان قاتارلى 6 مەملەكەتتەن كەلگەن، شىنجىن قالاسىنداعى شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىنداردىڭ شەتەلدىك 8 ۋاكىلى شينجياڭدا ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولدى. 5 كۇندە ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەر ءۇرىمجى قالاسىندا شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارىن، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسى نەگىزگى تاقىرىبىنداعى كورمەنى ەكسكۋرسيالاسا، قاشقاردا بالاباقشالارعا، ەمحانالارعا باردى، كاسىپ سالاسى باقشا رايوندارىن، قىستاق اشقان زاۆودتاردى كورىپ، كونە قالا كورىنىس رايونى، ايتكار مەشىتى سياقتىلاردى ارالاپ، قىدىرا ءجۇرىپ كورىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن، حالىق تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋىن جانە تاريحي مادەنيەتتىڭ جالعاسۋىن، قورعالۋىن شىنايى سەزىندى.

”مەيلى قايدا بارساق تا، ادامداردىڭ جۇزىنەن كۇلكى ءۇيىرىلىپ تۇراتىندىعىن كوردىك“

  9 - ايدىڭ 13 - كۇنى تۇستەن كەيىن ەندى عانا ءۇرىمجى قالاسىنا جەتكەن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى ءسال - ءپال تىنىعىپ، رەتتەلىپ العان سوڭ، شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارىن ەكسكۋرسيالاۋعا اتتاندى. قارا ءنوپىر قالىڭ جۇرت، اسىپ - توگىلىپ جاتقان تاۋارلار مەن جۇرتتىڭ جۇزىندەگى قۋانىش كۇلكىلەرى ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرىنە تەرەڭ اسەر قالدىردى.

  ”مەن 2015 - جىلى شينجياڭعا ءبىر رەت كەلگەنمىن، ونان بەرى 6 جىل ءوتىپتى، شينجياڭدا وراسان زور وزگەرىستەر تۋىلىپتى، اسىرەسە، ساناپ تاۋىسقىسىز جاڭا جولدار، جاڭا كوپىرلەر، ت.ب بار ەكەن“، - دەدى پاكيستاننان كەلگەن، حايفۋدى ونەركاسىپ قارجى قوسۋ (شىنجىن) توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى شيندۋ بۇل جەردەن مەيلى قايدا بارسا دا، ادامداردىڭ جۇزىنەن كۇلكى ءۇيىرىلىپ تۇراتىندىعىن كورگەندىگىن ايتتى، ول كەلەشەكتە ەمدەۋ جانە ءدارى - دارمەك، ازىق - تۇلىك جانە سۋسىن، اۆياتسيا، سونداي - اق مۇناي - گاز ەنەرگياسى سياقتى جاقتاردان اناعۇرلىم كوپ قارجى قوسۋ ورايىن قاراستىرۋدى ءۇمىت ەتەتىندىگىن ءبىلدىردى.

  9 - ايدىڭ 14 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگىلەر شينجياڭ حالىقارالىق كورمە ورتالىعىندا شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسى نەگىزگى تاقىرىبىنداعى كورمەسىن ەكسكۋرسيالاپ، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىن زاڭ بويىنشا ورىستەتۋ بارىسىندا جاساعان وراسان زور قۇلشىنىسىمەن، ورنىقتىلىقتى جانە ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ جاعىندا قول جەتكىزگەن كورىنەكتى ناتيجەسىمەن تانىستى.

  ”شينجياڭنىڭ جەرى كەڭ، بايلىعى مول ەكەندىگى بارشامىزعا بەلگىلى، شينجياڭعا كەلگەن سوڭ بۇل تۋرالى ءتىپتى دە تىكە اسەردە بولدىم. بۇل جەر وتە كوركەم، تاۋارلارى مول، ونىڭ ۇستىنە ايرىقشا بەيبىت، حاۋىپسىز، ەكونوميكالىق دامۋ جاعدايى دا ايتارلىقتاي جاقسى ەكەن“. پۋحۋا يۇڭداۋ سەرىكتەستىگىنىڭ جۇڭگو ءوڭىرى ەكونوميكاسى بويىنشا باسقارۋشى ساناتىنداعى سەرىكتەسۋشىسى جاڭ ليجۇننىڭ ايتۋىنشا، ولاردىڭ سەرىكتەستىكتەرى جۇڭگونىڭ ەل ىشىندە سيفرلاندىرۋ جانە جاسىل دامۋ سياقتى جاقتارداعى جاڭاشىل قىزمەت وتەۋلەرگە ايرىقشا نازار اۋدارىپ، جۇڭگونىڭ شينجياڭى تۋرالى تۇسىنىكتى تەرەڭدەتىپ، سەنىمدى ارتتىرىپ، وڭىرلەر ەكونوميكاسىن سايكەستىرە دامىتۋ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بىرگە قۇرۋ، قالالاردىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلارىن جوبالاۋ جانە شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ سياقتى جاقتاردا سەلبەستىك ورايلارىنىڭ بولۋىن ءۇمىت ەتەدى ەكەن.

”مەن كەيىن شينجياڭعا تاعى دا كەلەمىن“

  9 - ايدىڭ 15 - كۇنى تۇستەن بۇرىن كونەءشار اۋدانىندا كۇن شۇلەن شۇعىلاسىن توگىپ تۇردى. وعۇساق قالاشىعى تومەنگى وعۇساق قىستاعىنداعى بالاباقشانىڭ دەنە تاربيە الاڭىندا بالالار فۋتبول تەۋىپ جۇگىرىپ كۇش جالعاۋ جارىسىن وتكىزسە؛ ساباقحانادا، تۇرلىشە جىلدىقتىڭ بالالارى جەكە - جەكە ءبي بيلەۋ، سۋرەت سالۋ، اڭگىمە ايتۋ، حاۋىپسىزدىك بىلىمدەرىن ۇيرەنۋ سياقتى ساباقتار وقىپ جاتتى. بالا قىزىعىنا تولى مەكتەپ رايىن، وزىق، رەتتى دە تازا وقۋ - وقىتۋ جانە تۇرمىس قۇرىلعىلارىن، بالا ءتىلدى، شادىمان ۇندەردى قيماعان ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەلەرى مەكتەپتەن كەتكىلەرى كەلمەي ءبىرتالاي ايالدادى.

  ەكى بالانىڭ اناسى بولعان، انگيادان كەلگەن كارولين: ”بالالاردىڭ بۇل جەردە شات - شادىمان ءوسىپ كەلە جاتقانىن كورىپ مەن ءدان ريزا بولدىم“، - دەدى. جۇڭگودا تۇرعانىنا 14 جىل بولسا دا، شينجياڭعا تۇڭعىش اياق باسقان ول اۋىل - قىستاقتاعى بالاباقشالاردىڭ شارت - جاعدايىنىڭ وسىنشاما جاقسى بولارىن، ءاربىر كلاستىڭ بارىنە ەكىدەن تاربيەشى تاعايىندالىپ، تۇرلىشە تىلدە وقۋ - وقىتۋ جۇرگىزەتىندىگىن ويلاماعان ەكەن، بۇلاردىڭ بارلىعى ونىڭ كوڭىلىن ايرىقشا تەبىرەنتتى. شىنجىننان شينجياڭعا ۇشىپ كەلەر جولدا ول جۇڭگونىڭ قانشالىق ۇلكەن ەكەندىگىن شىنايى سەزىنگەن، ”مەن كەيىن شينجياڭعا تاعى دا كەلەمىن، شينجياڭمەن اناعۇرلىم ىشكەرىلەي تانىسىپ، ونان ءتىپتى تەرەڭ اسەر الۋعا ىنتىعامىن“، - دەدى ول.

  كونەءشار اۋدانى وعۇساق قالاشىعى تومەنگى وعۇساق قىستاعىنداعى قىستاق اشقان زاۆودتا جۇمىسشىلار كونەءشار اۋدانى ورتا دارەجەلى كاسىپتىك - تەحنيكالىق مەكتەپ بۇيىرتقان قىستىق مەكتەپ كيىمدەرىن تىگىپ قاربالاستاپ جاتىپتى. جاپونيادان كەلگەن، شىنجىن قالاسى شىڭتاڭ ادۆوكاتتار ءىس باسقارماسىنىڭ جاپونيا ىستەرى جونىندەگى ادۆوكاتى دايۋە دىياڭنىڭ نازارىندا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ۇيلەرىنىڭ جانىنان اشىلعان بۇل قىستاق اشقان زاۆود ساپا مەڭگەرۋ ءىسىن جاقسى ىستەۋمەن بىرگە، جەرگىلىكتى ايەلدەردىڭ ۇيدەن الىسقا ۇزاماي - اق اقشا تابۋىنا، ۇيدەگى قارتتار مەن بالالارعا قارايلاسا ءجۇرىپ، ءوزىنىڭ دە بەلگىلى تابىسى بولۋىنا مۇمكىندىك جاساعان. ول وڭتۇستىك جۇڭگو وڭىرىندەگى وزىمەن سەلبەستىك جاساسقان 50 نەشە جاپونيا كاسىپورنىنىڭ كورىكتى شينجياڭعا ىرگە تەۋىپ، ءوندىرىس اشار ورايعا يە بولۋىن ءۇمىت ەتتى.

  قاشقار كونە قالاسىندا ەۆروپادان كەلگەن داننيەل ءوزى ۇناتاتىن ساياحات ەستەلىك بۇيىمىن ساتىپ الىپ قانا قويماي، ءدامى ءتىل ۇيىرەتىن تاعامدار مەن كەرەمەت كوفەدەن دە ءدام تاتتى. تاريحى ۇزاق قاشقار كونە قالاسى وسىزامانداندىرىلىپ وزگەرتۋ بارىسىندا ءوز ءداستۇرىنىڭ ەرەكشە مادەنيەتىن ساقتاپ قالعان، بۇل شىنىمەن دە ەرەكشە كەرەمەت، - دەدى ول.

”مەنىڭ ۇيدەگىلەر مەن دوستارىمدى شينجياڭعا كەلۋگە شاقىرعىم كەلەدى“

  كونەدەن جالعاسىپ، اتادان قالعان سامسا پىسىرۋ ونەرى، اكەلى - بالالى ەكى ۇرپاق شارۋاشىلىق جۇرگىزگەن تاعا سوعۋ دۇكەنى، جەتى اتادان جالعاسىپ كەلە جاتقان تەمىرشىلىك دۇكەنى... قاشقار كونە قالاسىنىڭ ءار بۇرىشىنان كونەنىڭ كوزى، ەسكىنىڭ سىنىعى مەن مۇندالايدى؛ فوتوسۋرەت جانە ساياحاتتىق ءتۇسىرىلىم، كونە قالا بۇرىشىنداعى كوفەحانا، ەرەكشەلىككە يە حالىقتىق تۇسەلحانالار... وسىلاردىڭ بارىنە وسى زامانعى جاڭاشا ەلەمەنتتەر سىڭىرىلگەن.

  ”وتكەن 3 كۇندە ءبىز شينجياڭنىڭ ءبىرتالاي جەرىنە باردىق، تالاي ادامدارمەن دە جولىقتىق، بۇل جەردىڭ ادامدارى ەرەكشە دوس پەيىل، ايرىقشا ىستىق ىقىلاستى، قوناقجاي ەكەن، بۇل جەردىڭ ءدامدى اس - سۋلارى ەرەكشە مول بولادى ەكەن، مەن بۇلاردى قاتتى ۇناتتىم“، - دەيدى اكەسىمەن بىرگە جۇرگەن، كولۋمبيادان كەلگەن، شىنجىن لاديڭيان ساپالىق تەكسەرۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس اتقارۋشى ءمانساپتىسى لۋيس. ونىڭ ايتۋىنشا، ولاردىڭ سەرىكتەستىكتەرى قازىر جۇڭگو شاڭحاي ۇكىمەتىمەن جانە شىنجىنداعى كاسىپورىندارمەن كەن ورىندارىن قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى كاسىپتىك بىلىمدەر جانە تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋلەر ۇسىنۋ سياقتى جاقتاردان سەلبەستىك جاساسقان، شينجياڭنىڭ بايلىعى مول، ونىڭ ۇستىنە تەڭىزدەن الىس بولعاندىقتان، ەنەرگيانى اشۋ جانە پايدالانۋ، تەڭىز - مۇحيت ونىمدەرىن جانە تەڭىز جاس تاعامدىقتارىن يمپورت ەتۋ جاعىندا اسا ۇلكەن سەلبەستىك مۇمكىندىگى بار ەكەن.

  كولۋمبيادان كەلگەن، شىنجىن لاديڭيان ساپالىق تەكسەرۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ زاڭدىق ۋاكىلى ۆيكتور تىلشىگە: بۇل اكەلى - بالالى ەكەۋىنىڭ شينجياڭعا تۇڭعىش كەلۋى ەكەندىگىن، جول بويى 1000نان استام سۋرەت جانە نەشە ساعاتتىق بەينەجازبا تۇسىرگەندىگىن ايتتى، ”مەن شينجياڭنىڭ كوركەمدىگىن جانۇيامداعىلارمەن جانە دوستارىممەن بولىسكىم، ولارعا بۇل جەردەگى ادامداردىڭ ەرەكشە دوس پەيىل ەكەندىگىن ايتقىم، بۇل جەردە وزگەشە جەمىس - جيدەكتەر مەن ءار ءتۇرلى ءدامدى تاعامداردىڭ بار ەكەندىگىن جەتكىزگىم كەلەدى، شينجياڭ وسىنشاما كەرەمەت جەر ەكەن، مەنىڭ ۇيدەگىلەردى جانە دوستارىمدى شينجياڭعا كەلۋگە شاقىرعىم كەلەدى“.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.