− ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ نازارىنداعى وسى ءبىر جىل (2)
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
9 - ايداعى شينجياڭنان تۇس - تۇستان باقىت لەبى ەستى.
بۇل پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شىن ىقىلاستى قامقورلىعىنان، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىنىڭ شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا تياناقتانىپ، تامىر تارتۋىنان كەلگەن باقىت.
3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن تەرەڭدەي بايىمداپ جانە ءتۇسىندىرىپ، شينجياڭ دامۋىنىڭ جوباسىن كەسكىندەپ، تيانشان پەرزەنتتەرىن جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرۋعا قۇلشىنۋعا شابىتتاندىردى، ىنتالاندىردى.
ءبىر جىلدان بەرى رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن، اسىرەسە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن جەتەكشى ەتىپ، باتىلدىقپەن قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن، بورىشىن ارقالاپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن دايەكتىلەندىرۋدى ساياسي مىندەت ەتىپ، تولىق، دالمە - ءدال تياناقتاندىرۋ جاعىندا كۇش سالىپ، شينجياڭ قىزمەتىن باستان − اياق دۇرىس ساياسي بەتالىستى ساقتاۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
ءبىر نيەتپەن ىنتىماقتاسىپ، جاراسىمدى مەكەندى بىرگە قۇردى
ءۇيىندى زاتتاردى شىعارىپ، قوقىر - قوقسىقتاردى تازالادى... جۋىقتا جىڭ اۋدانى جىڭ قالاشىعى فۋشيڭ الەۋمەتتىك اۋماعى قاراستى اۋماقتاعى ەرىكتىلەردى شاعىن اۋماقتا قورشاعان ورتانى تازارتۋ قيمىلىن ورىستەتۋگە ۇيىمداستىردى، بۇنداي قيمىلدار قاراستى اۋماقتا ۇنەمى وتكىزىلىپ تۇرادى. ”كوپشىلىك ءبىر جاعادان باس شىعارىپ، تۇرعىندار ءبىزدىڭ قىزمەتىمىزگە ەرەكشە سايكەستى“، - دەيدى الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى زۇڭ يانلي: ”بۇلاردىڭ بارلىعى ءبىزدىڭ بىرگە قۇراتىن، بىرگە جونگە سالاتىن، بىرگە يگىلىكتەنەتىن قوعامدىق جونگە سالۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋىمىزدىڭ ارقاسى“.
قوعامدىق جونگە سالۋ − مەملەكەتتى جونگە سالۋدىڭ ماڭىزدى جاعى، تاماشا قوعامدىق جونگە سالۋ قوعامنىڭ جاراسىمدىلىعى مەن ورنىقتىلىعىن ساقتاۋدىڭ، حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىس قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋدىڭ ماڭىزدى قامتاماسىزدىعى. ”ءبىر جىلدان بەرى ءبىزدىڭ الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا ياچەيكامىز ’ەگجەي - تەگجەيلى باسقارۋ، زەردەلى جونگە سالۋ، حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋ‘ سىندى قىزمەت وي جەلىسى بويىنشا تۇرعىندارعا اناعۇرلىم ساپالى، قولايلى قىزمەت وتەدى“، - دەيدى زۇڭ يانلي، - بۇدان كەيىن الەۋمەتتىك اۋماق ”مەن بۇقارا ءۇشىن ناقتى ءىس ىستەيمىن“ امالياتتىق قيمىلىن تىڭعىلىقتى، ويداعىداي ورىستەتىپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن جانە رازىلىعىن ۇزدىكسىز كۇشەيتەدى.
”جازعىتۇرىم ول بىزبەن بىرگە كوكونىس ەگىپ، ءجۇزىم سورەسىن جاساسىپ، اۋلانى جيىستىرسا؛ جازدا بىزبەن بىرگە اتىزعا بارىپ ارام ءشوپ وتاپ، ەگىن جيدى؛ كۇزدە بىزبەن بىرگە جۇگەرى جۇلىپ، جاڭعاق ءۇزدى“. نيە اۋدانى روقيا اۋىلى لاۋگۋاڭ قىستاعىندا 15 جاستاعى ايميرا روزى جۇپ قۇراعان تۋىسى جياڭ شياۋحۇڭدى ەتباۋىر جاقىنىنداي كورەدى، ”ءبىز ءومىر بويى شەشە - قىز، ءومىر بويى ەتەنە جاقىن تۋىس بولىپ وتۋگە كەلىستىك، مەن دە سول كىسىدەي ۇزدىك ادام بولۋعا قۇلشىنامىن“.
ءبىر جىلدان بەرى ”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“ جانە ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن ورىستەتۋ ارقىلى رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، كوپشىلىك كەڭىنەن ارالاسىپ، جان - جاقتى ىشتەسىپ، ىشكەرىلەي توعىسىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالاتتى.
ەرەن ىسكەرلىك ىنتا كورسەتىپ، ءبىر نيەتپەن كۇش بىرىكتىرىپ دامىدى
دامۋ − شينجياڭنىڭ باياندى تىنىشتىعىنىڭ ماڭىزدى نەگىزى. ءبىر جىلدان بەرى شينجياڭ مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىك قارجى قوسۋ، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىننىڭ بورىشى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن اتقارىپ، ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن تۇيىندەردىڭ جانە وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ باسقا دا شەت - شالعاي وڭىرلەرىنىڭ ءوز ءىس جۇزىندىگىنە ۇيلەسەتىن ەرەكشە كاسىپ سالالارىن قالىپتاستىرۋىنا كومەكتەستى، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستاعى ارتىق ەڭبەككۇشتەردى باسقا سالاعا ويىسىپ جۇمىستانۋعا، تۇراقتى جۇمىس ورىندارىندا جۇمىستانۋعا باۋرادى.
”سەرىكتەستىگىمىز قازىر ’جاڭا تيپتى ۇكىمەتتىك قارجى قوسۋ، قارجى قۇراۋ تۇعىرىن‘ نەگىزگى تۇلعا، ەنەرگيا، وسى زامانعى قىزمەت وتەۋ كاسىپتەرىن ەكى قانات ەتكەن ’ءبىر تۇلعا، ەكى قاناتتىق‘ تۇراقتى، ساپالى كاسىپ سالاسىنىڭ قۇرىلىمدىق ورنالاسىمىن قالىپتاستىردى“، - دەيدى سەرىكتەستىك پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى جاڭ ليدى، − ءبىز قاشاندا حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولا وتىرىپ ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىننىڭ ساياسي جاۋاپكەرشىلىگى مەن قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىگىن شىنايى، ويداعىداي اتقارامىز.
بىرنەشە كۇننەن بەرى قاراقاش اۋدانى قاراساي قالاشىعى ارال قىستاعىندا باعىمشى وتباسى روزى مامۇتتىڭ سيىر قوراسىنا تاعى ءبىر بۇزاۋ قوسىلدى، بۇل بيىل ونىڭ وتباسى باعىمشىلىق كىرىسىنىڭ تاعى دا 10 مىڭ يۋانداي كوبەيەتىندىگىن مەڭزەيدى. ”باعىمشىلىق كاسىبىن دامىتۋ بارىسىندا مەن قورا قۇرىلىسى، اسىل تۇقىم جەتىلدىرۋ، ىندەتتىڭ الدىن الۋ جانە ونى ەمدەۋ، ساتىلىم جولىن كەڭەيتۋ سياقتى ماسەلەلەرگە تاپ بولدىم، بۇلاردىڭ بارلىعىن ۇكىمەت مەن ءۇشىن ويلاپ ءارى شەشىپ بەردى، مەن جاقسى ىستەسەم بولعانى، كىرىسىم قالايدا ارتادى“. روزى مامۇت قازىر جۇمىسقا ەرەكشە ىنتالى، بولاشاق دامۋعا نىق سەنىمدى.
قيىنشىلىقتارىن شەشىپ، باياندى باقىتقا تىرەك بولدى
قارتايعاندا كۇتىمدەلەتىن ورنى بولۋ، اۋىرعاندا ەمدەلە الۋ − قارتتار باقىتىنىڭ ىرگە تاسى. اۆتونوميالى رايوندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى قارتتار سالاماتتىعى باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى حۋ شياۋچين بىلاي دەدى: ”ءبىر جىلدان بەرى ءبىز ءبىر جاعىنان، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى مىقتى ۇستاپ، ەندى ءبىر جاعىنان، قارتتار سالاماتتىعى بويىنشا قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن مىقتى يگەردىك. قارتتارعا قايىرىمدى ەمدەۋ قۇرىلىمدارى قۇرىلىسى، قارتتار مەديتسيناسى دارىندىلارىن جانە ەمدەۋ مەن كۇتىمدەۋدى بىرلەستىرۋشى دارىندىلاردى جەتىلدىرۋ سياقتىلار ارقىلى قارتتاردىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن جانە حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتىق“.
بيىل ءپايزاۋات اۋدانى جاڭاءمالى اۋىلى اياققى لاڭگار قىستاعىندا 2100 مۋ شينمەي مول جەمىس بەرۋ مەزگىلىنە ءوتتى. اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەس ورگانىنان وسى قىستاقتا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجي لي فاحى ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىن جانە قىستاق ”ەكى كوميتەتىن“ باستاپ، قىستاقتان شينمەيدى شوعىرلى ساتىپ الۋ ءتۇيىنىن قۇرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ساتىلىم ارناسىن كەڭەيتۋىنە كومەكتەسىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق كىرىسىنىڭ 5000 يۋاننىڭ ۇستىندە ارتۋىن جۇزەگە اسىردى.
”3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىنەن بەرى ءبىز شينمەي كاسىپ سالاسىن ارقاۋ ەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ءونىمدى ۇشتاستىرۋدى ىلگەرىلەتۋ سياقتى جاقتاردا ءبىراز قىزمەتتەر ىستەدىك“. لي فاحى بىلاي دەدى: ءبىز پارتيا مۇشەلەرى اۆانگارد قوسىنىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، قيىن ماسەلەلەر بولسا پارتيا مۇشەلەرى شەشىپ، كاسىپ سالاسىن وركەندەتۋگە پارتيا مۇشەلەرى الدىمەن كىرىستى. پارتيا مۇشەلەرىنىڭ باستاماشى بولۋىندا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءىس تىندىرۋ ىنتاسى اناعۇرلىم نىعايدى، كەلەر جىلعى كىرىسىمىز تاعى دا ءبىر ساتى كوتەرىلەدى.
(ءتىلشى جاڭ يۇنمەي، قاتىناسقان تىلشىلەر سۇڭ يا - ۋىن، ءپاريزات ابدۇل، شى شين، سۋ لۋپيڭ، جاڭ يانفاڭ)
