− 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسىنىڭ ءبىر جىلدىعى جونىندە جالپى شولۋ (2)
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شى شين
9 - ايدىڭ 23 - كۇنى جۇمىسشىلار شينجياڭ ميڭۋي ەلەكتروندىق عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قول تەلەفون ءوندىرىس سەحىندا تاپسىرىستى ورىنداۋمەن قاربالاس بولۋدا. سوڭعى جىلدارى اتالعان سەرىكتەستىك بازار سۇرانىسىمەن تىعىز بايلانىستىرىپ، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرۋدى جانە ونىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتتى، ونىمدەرى سوناۋ شالعاي ورتا ازيا، وڭتۇستىك ازيا بازارلارىنا دەيىن ساتىلدى. □ سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ساي زىڭلى تۇسىرگەن
جازدا ءسانىن، كۇزدە ءدانىن كورسەتكەن تاعى ءبىر جىل.
شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋعا قاراي باسقان قادامى باستان - اياق بەرىك، تەبىندى بولدى.
3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ: دامۋ − شينجياڭنىڭ باياندى تىنىشتىعىنىڭ ماڭىزدى نەگىزى، - دەپ اتاپ كورسەتتى. ءبىر جىلدان بەرى تۇتاس رايون جوعارىدان تومەنگە دەيىن قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى نەگىزگى تاقىرىپ ەتۋگە تاباندى بولىپ، جاڭا دامۋ كەزەڭىن تياناق ەتىپ، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن دايەكتىلەندىرىپ، جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ساپاسى مەن ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى.
دامۋدىڭ ونىمدىلىگى ءتىپتى دە جەتكىلىكتى بولدى
9 - ايدىڭ 16 - كۇنى باۋگاڭ توبى شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر شەكتى سەرىكتەستىگى زاۆود قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الدى. سىرتتا ءورىستى كەڭەيتۋ، ىشتە بوگەتتەردى تالقانداۋ ارقىلى بۇگىنگى كۇندەگى باگاڭ ءۇرىمجى باس شتابى، شينجياڭ تيانشان بولات - تەمىر بايىنعولين وبلىسى شەكتى سەرىكتەستىگى، شينجياڭ ىلە بولات - تەمىر شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى ”ءبىر باس شتاپ، كوپ بازا“ سىندى جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، 10 ميلليون توننا دارەجەسىندەگى بولات زاۆودتارىنىڭ قاتارىنا ءساتتى ءوتتى.
بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا باگاڭنىڭ تازا پايداسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％1740.59 ارتىپ، تاريحتاعى ەڭ جاقسى تيجارات ناتيجەسىن جاراتتى.
”ءبىز باتىس سولتۇستىك كاسىپ سالاسى تۇعىر ورنىن تياناق ەتىپ، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن باتىلدىقپەن امالياتتا ايگىلەپ، جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، وڭىرلىك بولات - تەمىر ءوندىرىس قۋاتىن بىرىكتىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك بولات - تەمىر ەكولوگيا شەڭبەرىن قالىپتاستىرىپ، كاسىپورىننىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە ۇزدىكسىز تىڭ تابىسقا قول جەتكىزىپ، بازارداعى باسەكەلىك قۋاتىمىز بەن حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ قۋاتىمىز كورنەكتى جوعارىلادى“، - دەدى باگاڭ پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى ۋ بين.
باگاڭنىڭ دامۋى شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ جاندى بەينەسى.
الدىڭعى جارتى جىلدا جوعارى ساپالى دامۋدىڭ نەگىزگى شايقاس مايدانى − ونەركاسىپ سالاسىندا، شينجياڭنىڭ كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ ارتقان قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％11.4 ارتتى، 2 جىلدا ورتا ەسەپپەن ％8.7ارتىپ، بۇكىل مەملەكەتتىڭ 2 جىلداعى ورتاشا ارتۋ قارقىنىنان 1.7 پايىز جوعارى بولدى. ％70تەن استام ونەركاسىپ سالاسى ارتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنىڭ پايداسى كوپ مولشەردە جوعارىلادى.
شينجياڭنىڭ ونەركاسىپ ەكونوميكاسى ۇزدىكسىز ارتۋمەن بىرگە، اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىس جاعدايى تاماشا بولىپ، جازعى استىق ءونىم مولشەرى تاريحتاعى ەڭ جوعارعى ورەنى جاراتتى؛ قىزمەت وتەۋ كاسىبى ۇزدىكسىز قالپىنا كەلىپ، كاسىپورىن پايداسى ۇزدىكسىز ارتتى؛ تۇتىنۋ بازارى ۇزدىكسىز جاقسارىپ، جاڭاشا تۇتىنۋ تەز قارقىنمەن ارتتى؛ قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ كىرىسى ءبىرشاما تەز ارتىپ، جۇمىستانۋ جاعدايى جالپى جاقتان ورنىقتى بولدى...
”الدىڭعى جارتى جىلدا شينجياڭنىڭ GDPى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％9.9 ارتىپ، تۇتاس رايوننىڭ ەكونوميكا اينالىمىندا ’جوعارى دەڭگەيمەن ورنىقتى ءجۇرۋ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ، ىلگەرىلەۋ بارىسىندا ساپاسى جوعارىلاۋ، تۇتاس تۇلعادا جاقسارۋعا بەت الۋ‘ جاعدايى جارىققا شىعىپ،’14 - بەسجىلدىقتا‘ جاقسى باستاما اشۋعا، جاقسى قادام تاستاۋعا تاماشا نەگىز قالادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ساناق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى سۇڭ شيۋحۇڭ.
3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان بەرى باس شۋجي نۇسقاعان بەتالىستى بويلاپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە - ءدال دايەكتىلەندىرىپ، ءبىر باس نىسانانى مىقتاپ ورناتىپ، ورنىقتىلىق جانە دامۋ سىندى ەكى شەشۋشى ءتۇيىندى يگەرىپ، كۇردەلى قىزمەتتەردى ويداعىداي ىستەۋ ىسكەرلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، حاۋىپ - قاتەردى، سىن - سايىستاردى مەڭگەرۋ قابىلەتىن ءوسىرىپ، ورنىقتىلىق ارقىلى پايدانى جارىققا شىعارىپ، دامۋ ارقىلى حالىق تىلەگىن توعىستىرىپ، شينجياڭ بۇكىل ەلمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامعا قادام تاستادى.
دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشى ءتىپتى دە كۇشەيدى
7 - ايدىڭ 5 - كۇنى ەل ىشىندەگى ەڭ ۇلكەن ولشەمدەگى ديامەترى 1400 ميلليمەترلىك 2 تىزبەكتى جوعارى قۋاتتى، جوعارى ءتوزىمدى الۋمين قورىتپاسىنىڭ دوڭگەلەك قۇيما تاياقشاسى شينجياڭ جۇڭحى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى جاڭا ماتەريالدار كاسىپ باقشاسىندا ءبىر رەتتە ءساتتى سىناق رەتىندە جاسالدى.
”جاڭالىق اشۋدىڭ تىرەكتىك قۋاتى كۇشتى بولعاندا عانا، جوعارى ساپالى دامۋ ءتىپتى دە مول قامتاماسىزدىققا، ءتىپتى دە كوركەم بولاشاققا يە بولادى“، - دەدى شينجياڭ جۇڭحى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى چىن چاڭكى، - سەرىكتەستىك نازاردى مەملەكەتتىڭ كەلەلى عىلمي زەرتتەۋ جوباسى بەتالىسىنا شوعىرلاندىرىپ، بازار سۇرانىسىن جەتەكشى ەتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، تازا الۋمين جاساۋ تەحنيكاسىنىڭ كاسىپ تىزبەگى باسىمدىعىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا قىزمەت وتەيدى.
جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە، ءسوز جوق، جاڭالىق اشۋ دەيتىن ”التىن كىلتتى“ مىقتاپ يگەرۋ كەرەك.
ءبىر جىلدان بەرى شينجياڭ جوعارى ساپالى دامۋ ارقىلى جالپى جاعدايدى جالپىلاي مەڭگەرىپ، جاڭالىق اشۋدى ءبىرىنشى قوزعاۋشى كۇش ەتۋگە تاباندى بولىپ، دامۋعا جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، عىلىم - تەحنيكا جەتىستىگىن كوشىرۋدى، كادەگە جاراتۋدى جەدەلدەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋىن ىلگەرىلەتىپ، ونەركاسىپتىڭ نەگىزىن كۇشەيتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋدى جانە تيبىن جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، 1 -، 2 -، 3 - كاسىپتىڭ توعىسا دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەرەكشە، باسىم كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرىپ، زورايتىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى قۋاتىن، جاڭا ابزالدىلعىن جارىققا شىعاردى.
ساياحات كاسىبى ەڭ ايقىن دالەل. ساياحات ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىنىڭ زور كۇشپەن اتقارىلۋىنا ىلەسە، ساياحات كاسىبى بىرتىندەپ شينجياڭنىڭ ستراتەگيالىق تىرەكتى كاسىپ سالاسىنا جانە جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشىنا اينالدى. ”ساياحات + مادەنيەت“، ”ساياحات + قاتىناس“... ءاربىر توعىسۋدىڭ ءبارى جاڭا كاسىپ كۇيىن تۋىنداتىپ، وزگە كاسىپ سالاسىنا جاڭا قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ قانا قالماستان، ءوزىنىڭ دامۋىنا ءتىپتى دە كەڭ جوعارىلاۋ ءورىسىن اشتى.
مەشەۋ كاسىپ سالاسى سيپاتى بولمايدى، تەك مەشەۋ تەحنيكا، تەحنولوگيا، جابدىق، ءونىم، ۇلگى جانە تانىم بولادى. نان كاسىپ سالاسىنىڭ تۇلەپ، ساپاسىن جوعارىلاتۋى ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىنىڭ تيپ جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرىپ، قايتادان جاڭا باسىمدىققا يە بولۋىن جاندى ۇلگىمەن قامدادى.
كاسىپ سالاسى ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋعا قۋات ۇستەۋدەن تارىم ويپاتىن وراعان ەرەكشە جەمىس ورمانى بازاسى كاسىپ تىزبەگىنىڭ ۇزارۋىنا، ونان مال شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ ارەكەتىنە دەيىن؛ جۇمساق بولشەك جانە ينفورماتسيا كاسىبىنىڭ بۇلتتا زەردەلى قوسىلۋىنان ءىرى تۇرپاتتى جاساۋ كاسىبىنىڭ تەحنيكالىق زەرتتەۋ - اشۋىنا جانە ”تيانشان يۇنگۋدى“ پايدالانىپ قىزمەت وتەۋگە دەيىن... قازىرگى كەزدەگى شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىن ارالاساڭىز، بارلىق الاپتان جاڭا دامۋ كۇشىنىڭ تەز قارقىنمەن كوتەرىلگەنىن كورەسىز.
”ءتۇيىندى يگەرىپ، ولقىلىقتى تولىقتاپ، ءالسىز تۇستى كۇشەيتىپ، نازاردى ءداستۇرلى باسىمدىققا يە كاسىپ سالاسىن وزگەرتۋ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ مەن ستراتەگيالىق سيپاتتى جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسىنىڭ جاڭالىق اشا دامۋىنا شوعىرلاندىرىپ، جاڭا، كونە قوزعاۋشى قۋاتتى الماستىرۋدى جەدەلدەتىپ، شينجياڭ كاسىپ سالاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋعا قاراي تيپ جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكانىڭ ساپا ونىمدىلىگى مەن وزەكتى باسەكەلىك كۇشىن جوعارىلاتتى“، - دەدى شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى ەكونوميكا زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى سۇڭ جيانحۋا.
دامۋدىڭ نەگىزى ءتىپتى دە ورنىقتى بولدى
6 - ايدىڭ 30 - كۇنى G7 بەيجيڭ - شينجياڭ جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ تۇتاس لەنياسى تۇتاستىرىلىپ، ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنان كەيىنگى شينجياڭعا بارلىق جاعدايدا بىردەي كىرىپ - شىعۋعا بولاتىن 2 - تاس جول ءىرى ارناسىنا اينالدى. مەملەكەتتىك ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ قۇرلىق جولى ارناسى، جىبەك جولىنىڭ سولتۇستىك جول ارناسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى رەتىندە، بەيجيڭ - شينجياڭ جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنىڭ سالىنۋىنىڭ زور ءمانى − جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋ.
ءبىر جىلدان بەرى شينجياڭ ەلەۋلى نىساندار ارقىلى ءونىمدى قارجى قوسۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، نازاردى ”ەكى جاڭا، ءبىر كەلەلى“ قۇرىلىس سالاسىنا شوعىرلاندىرىپ، جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ قۇرىلىسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا نەگىزدىك قۇرىلعى نىساندارىنىڭ ورنالاسۋىن جەدەلدەتىپ، سۋ يگىلىگى، قاتىناس سياقتى كەلەلى نىسان قۇرىلىستارىن كۇشەيتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ نەگىزىن بەكەمدەدى.
كەلەلى نىسان نەگىزگى ولقىلىقتاردى تولىقتادى −
”شينجياڭ ىشىندە شەڭبەر قالىپتاستىرىپ، شينجياڭعا كىرىپ - شىعۋدى جەدەلدەتۋدى“ ارقاۋ ەتىپ، شينجياڭ تاس جول، تەمىر جول، اۆياتسيا، حابارلاسۋ، قۇبىر تورابى ”بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ“ ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋدى بار كۇشپەن ىگەرىلەتتى.
كەلەلى نىسان دامۋعا قۋات ۇستەدى −
8 - ايدىڭ 30 - كۇنى شينجياڭداعى تۇڭعىش ەتاننان ەتيلەن جاساۋ نىسانى كورلا قالاسىندا رەسمي وندىرىسكە قوسىلدى. جىلدىق ءونىم مولشەرى 600 مىڭ توننالىق ەتيلەن نىسانى ەكونوميكالىق دامۋى سالىستىرمالى كەنجە قالعان وڭتۇستىك شينجياڭدا ەتيلەندى جەتەكشى ەتكەن ونەركاسىپ كاسىپ شوعىرىن قالىپتاستىرىپ، تومەنگى بۋىنداعى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى مەن ادامداردىڭ جۇمىستانۋىنا باستاماشى بولىپ، بايلىقتى اشۋدىڭ جەرگىلىكتى ورىنعا تىكە پايدا جەتكىزۋىن جۇزەگە اسىردى.
كەلەلى نىسان اشىق ۇستاۋدىڭ بيىك بەلەسىن قالىپتاستىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە دەم بەردى −
بيىل 1 - ايدان 8 - ايعا دەيىن قورعاس، الاتاۋ ساعاسى شەكارا وتكەلىنەن شەكارادان شىققان كەزەكشى پويەز 8200 بولىپ، ％33.4 ارتتى، مۇنىڭ ىشىندە شينجياڭنان باستاپ قاتىناعان كەزەكشى پويەز 685 بولىپ، ％7.9 ارتتى.
ءبىر جول ارناسىن اشىپ، سان مىڭ شاقىرىم جەردى ىركىلىسسىزدەندىردى. جۇڭگو شينجياڭىنىڭ ەۆروپا - ازيا سەلبەستىگىنىڭ ”دوستىق شەڭبەرى“ ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، توڭىرەكتەگى مەملەكەتتەرمەن ەكونوميكا - ساۋدا، قارجى قوسۋ سەلبەستىگى تاعى دا جاڭا بەلەسكە كوتەرىلىپ، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ، مادەنيەت، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى سەلبەستىك ۇزدىكسىز تەرەڭدەدى.
اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ماۋ حۇي مىنالاردى ءبىلدىردى: ءبىر جىلدان بەرى شينجياڭ 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، ”ءبىر پورت، ەكى رايون، بەس ۇلكەن ورتالىق، شەكارا وتكەلى ەكونوميكالىق بەلدەۋى“ قىزمەت نەگىزگى جەلىسىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، باتىلدىقپەن ىزدەنىس جاساپ، ىرىقتىلىقپەن ىسكەرلىك كورسەتىپ، وزەكتى رايون قۇرىلىسىن جەبەۋدە ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدى شينجياڭ امالياتىمەن قامدادى.
سونىمەن بىرگە شينجياڭ رەفورما جاساۋ سەنىمىن بەكەمدەپ، رەفورما جاساۋ تاباندىلىعىن ساقتاپ، رەفورما جاساۋ باتىلدىعىن ارتتىرىپ، رەفورما جاساۋ بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىرىپ، رەفورما جاساۋدىڭ سەرپىلىس جانە جەتەكشىلىك رولىن شىن مانىندە ساۋلەلەندىرىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى رەفورما جاساۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى ويداعىداي ىلگەرىلەتۋگە، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىنىڭ تياناقتانىپ تامىر تارتۋىنا قىزمەت وتەۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
شينجياڭدا بازار تۇلعالارىنىڭ جالپى مولشەرى 2 ميلليوننان اسۋى ەڭ جاقسى دالەل. ”شينجياڭدا ورنىقتىلىقتىڭ پايداسى، ساياساتتىڭ پايداسى، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ پايداسى تولىق جارىققا شىعىپ، بازار تۇلعالارىنىڭ ىشكى ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىنە ۇزدىكسىز اينالۋدا“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى تىزىمگە تىركەۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى زو شينمين.
