تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

دۇنيە جۇزىلىك ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋ كەرەك

− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ورتالىقتىڭ دارىندىلار قىزمەتى ماجىلىسىندەگى ماڭىزدى ءسوزىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندە

□ حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى

  دارىندىلار − ءبىرىنشى بايلىق، جاڭالىق اشۋ − ءبىرىنشى قوزعاۋشى كۇش. ورتالىقتىڭ دارىندىلار قىزمەتى ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ ”مەملەكەتتىڭ دامۋى دارىندىلارعا سۇيەنەدى، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى دارىندىلارعا سۇيەنەدى“ دەپ تەرەڭنەن اتاپ كورسەتتى، ”دۇنيە جۇزىلىك ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋ كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى ءارى ايقىن نىسانانى العا قويدى، ماڭىزدى ورنالاستىرۋ جاسادى.

  بۇگىنگى دۇنيە ءجۇزى 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىستى باستان كەشىرىپ، جاڭا ءبىر كەزەك عىلىم - تەحنيكا توڭكەرىسى مەن كاسىپ سالاسى وزگەرىسى قاۋىرت دامۋدا. عىلىم - تەحنيكا مەملەكەتتىڭ بولاشاعى مەن تاعدىرىنا ەشقاشان ءدال بۇگىنگىدەي تەرەڭ ىقپال جاساپ كورگەن جوق، حالىقتىڭ تۇرمىسى مەن ىرىس - قۇتىنا ەشقاشان ءدال بۇگىنگىدەي تەرەڭ ىقپال جاساپ كورگەن جوق. جۇڭگو الەم كولەمىندە دارىندىلاردى باۋراۋى، دارىندىلاردى الىپ قالۋى، دارىندىلاردان ويداعىداي پايدالانۋى كەرەك. دۇنيە جۇزىلىك ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋ دەگەنىمىز ءدال دارىندىلاردى جاپپاي توپتاپ، جاڭالىق اشا دامۋدىڭ دارىندىلار نەگىزىن كۇش سالا بەكەمدەپ، دارىندىلار بايلىعىنىڭ باسەكەلىك باسىمدىعىن جەدەل ورناتۋ بولىپ تابىلادى، بۇل عىلىم - تەحنيكادا قۇدىرەتتى ەلدى جەدەل قۇرۋىمىز، جوعارى ورەدە عىلىم - تەحنيكادا دەربەس بولۋ، ءوزىن - ءوزى الۋەتتەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋىمىز ءۇشىن تەلەگەي كۇش توپتايدى.

  دۇنيە جۇزىلىك ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، ستراتەگيالىق ىرىقتىلىقتى مەڭگەرىپ، جوعارى دەڭگەيلى جوبا مەن ستراتەگيالىق جوسپاردى ويداعىداي جاساۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ 2025 - جىل، 2030 - جىل، 2035 - جىل سىندى ءۇش ماڭىزدى ۋاقىت ءتۇيىنىن كوزدە ۇستاپ، ايقىن قۇرىلىس نىساناسىن العا قويدى: 2025 - جىلعا جەتكەندە، تۇتاس قوعامنىڭ زەرتتەۋ - اشۋ قاراجاتى ۇسىنىلىمىن زور مولشەردە ارتتىرىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشاتىن نەگىزگى كۇش قوسىنى قۇرىلىسىندا ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىپ، ەڭ ۇزدىك عالىمداردى توپتاۋ دەڭگەيىن كورنەكتى جوعارىلاتىپ، دارىندىلاردى دەربەس باۋلۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكا سالاسىندا قىرۋار ستراتەگيالىق عىلىم - تەحنيكا دارىندىلارىنا، بىرەگەي عىلىم - تەحنيكالىق كوشباسشى دارىندىلارعا جانە جاڭالىق اشۋ ۇجىمىنا يە بولۋ؛ 2030 - جىلعا بارعاندا، جوعارى ساپالى دامۋعا ۇيلەسەتىن دارىندىلار ءتۇزىمى جۇيەسىن نەگىزىنەن قالىپتاستىرىپ، جاسامپاز دارىندىلاردى دەربەس باۋلۋ قابىلەتىن كورنەكتى جوعارىلاتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ۇزدىك دارىندىلاردى باۋراۋ قۋاتىن كورنەكتى كۇشەيتىپ، نەگىزگى عىلىم - تەحنيكا سالاسىندا ءبىر توپ باستاماشىلار بولۋ، جاڭادان گۇلدەنگەن الدىڭعى لەكتەگى ايقاسپالى سالالاردا ءبىر توپ ءورىس اشۋشىلار بولۋ؛ 2035 - جىلعا بارعاندا، ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن سالالارداعى دارىندىلار باسەكەسىنىڭ سالىستىرمالى باسىمدىعىن قالىپتاستىرىپ، مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق عىلىم - تەحنيكا كۇشى مەن جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلار قوسىنىندا دۇنيە ءجۇزىنىڭ الدىڭعى لەگىندە تۇرۋ. وسى ءۇش ماڭىزدى ۋاقىت تۇيىنىندەگى نىسانا دۇنيە جۇزىلىك ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋ ءۇشىن ”ۋاقىت كەستەسىن“، ”جول كارتاسىن“ تۇراقتاندىردى، پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ماجىلىسىندە العا قويىلعان 2035 - جىلى ەلىمىزدى جاسامپاز ەلدەردىڭ الدىڭعى لەگىنە وتكىزۋ، دارىندىلاردا قۇدىرەتتى ەل قۇرۋ سىندى ستراتەگيالىق نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ جونىنەن كەلەلى مانگە يە.

  دۇنيە جۇزىلىك ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋدى قاجەت ەتەدى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”جان - جاقتى ويلاسا كەلگەندە بەيجيڭ، شاڭحاي، گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىندا جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلار بيىك بەلەسىن قۇرۋعا بولادى، ءىشىنارا جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلار شوعىرلانعان ورتالىق قالالار دا دارىندىلاردى باۋراۋ جانە شوعىرلاندىرۋ تۇعىرىن قۇرۋعا كۇش سالىپ، دارىندىلاردى دامىتۋ ءتۇزىلىس - مەحانيزمى كەشەندى رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋدى ورىستەتىپ، مەملەكەتتىڭ ساپالى بايلىعىن شوعىرلاندىرىپ، ءبىر توپ مەملەكەتتىك تاجىريبەحانا جانە جاڭاشا زەرتتەۋ - اشۋ قۇرىلىمىن قۇرۋعا ءتۇيىندى قولداۋ كورسەتىپ، حالىقارالىق ۇلكەن عىلمي جوسپاردى باستاپ، دارىندىلارعا حالىقارالىق بىرەگەي جاڭالىق اشۋ تۇعىرىن ازىرلەپ، ستراتەگيالىق تىرەكتى جانە تىزبەك ارنانى جەدەل قالىپتاستىرۋ كەرەك“. شىنار اعاشىن ەكسەڭ، التىن سامۇرىق قونادى. بارشا دارىندىلاردى توپتاپ، رولىن ساۋلەلەندىرۋگە تاباندى بولىپ، دارىندىلاردى دامىتۋ ءتۇزىلىس - مەحانيزمى رەفورماسىندا ناتيجە شىعارۋدى تەرەڭدەتىپ، اناعۇرلىم بەلسەندى، اناعۇرلىم اشىق، اناعۇرلىم ءونىمدى دارىندىلار ساياساتىن اتقارىپ، جاڭالىق اشۋعا، شارۋاشىلىق قۇرۋعا ءتيىمدى ساياساتتىق ورتا ازىرلەپ، دارىندىلار ەنگىزۋدىڭ، دارىندىلاردى ىستەتۋدىڭ ءونىمدى مەحانيزمىن ورناتىپ، قاتىستى قىزمەتتەردى تاباندىلىقپەن تىڭعىلىقتى ىستەسەك، ءبىز، ءسوز جوق، دۇنيە جۇزىندەگى تاڭداۋلى دارىندىلار شوعىرلانعان عىلمي زەرتتەۋ، جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن تۇلعالاپ، دۇنيە جۇزىندەگى دارىندىلار جۇڭگودا جينالعان تاماشا جاعدايدى قالىپتاستىرىپ، ءتۇرلى دارىندىلاردىڭ جاسامپازدىق ومىرشەڭدىك كۇشتى جابال تاسقىنداتۋىنا، اقىل - وي پاراساتىن تولىق جارىققا شىعارۋىنا مۇمكىندىك جاساي الامىز.

  بىلىكتى بىلىمدىلەردى كوپ جيناۋ ۇلى ءىستى تابىسقا جەتكىزەدى؛ جاڭالىق اشۋدىڭ بىردەن - ءبىر جولى ادامدى پايدالانا بىلۋدە. قازىر ەلىمىز ساياسيى ەڭ ورنىقتى، ەكونوميكاسى ەڭ گۇلدەنگەن، جاڭالىق اشۋى ەڭ تەبىندى مەزگىلدە تۇر، پارتيانىڭ پارمەندى باسشىلىعى مەن ەلىمىزدىڭ سوتسياليستىك ءتۇزىمىنىڭ ساياسي ابزالدىلىعى نەگىزدىك زەرتتەۋ جانە قولدانىلمالى نەگىزدىك زەرتتەۋدە ەلەۋلى ناتيجەلەردى جارىققا شىعارىپ، مەملەكەتتىڭ ەلەۋلى سۇرانىسىن بەتكە العان ستراتەگيالىق جوعارى تەحنيكانى زەرتتەۋدە ماڭىزدى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، قولدانىلمالى زەرتتەۋ كاسىپ سالاسىن ورتاشا، جوعارى دەڭگەيگە قاراي قادام تاستاۋعا جەتەلەپ، دۇنيە جۇزىندەگى ماڭىزدى دارىندىلار ورتالىعىن جانە جاڭالىق اشۋدىڭ بيىك بەلەسىن جەدەل قۇرۋعا ءتيىمدى شارت - جاعداي ازىرلەدى. قابىلەتتىلەردى جۇمىسقا قويۋ جولىن كەڭەيتىپ، بارشا دارىندىنى كەڭىنەن قابىلداپ، ءتۇرلى دارىندىلاردى ۇيلەسىمدى ورنالاستىرىپ، ءار سالاداعى ەرەن قابىلەتتىلەردىڭ ءوز ارتىقشىلىقتارىن بارىنشا ايگىلەۋىنە مۇمكىندىك جاساساق بولعانى، ”جۇڭگو“ اتتى الىپ كەمە، ءسوز جوق، عىلىم - تەحنيكادا قۇدىرەتتى ەل قۇرۋعا قاراي ۇزدىكسىز العا باسادى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنە قاراي ۇزدىكسىز العا باسادى، ادامزاتتىڭ اناعۇرلىم تاماشا بولاشاعىنا قاراي ۇزدىكسىز العا باسادى!

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 29 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.