شينجياڭنىڭ قوعامدىق ىستەرى ارشىنداي العا باسقاندىعىنىڭ ناق بەينەسى
− «شينجياڭنىڭ جان سانى دامۋى» اق تىستى كىتابى رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى اراسىندا كۇشتى ۇندەستىك تۋدىردى
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
مەملەكەتتىك كەڭەس اقپارات كەڭسەسىنىڭ جۋىقتا جاريالاعان «شينجياڭنىڭ جان سانى دامۋى» اق تىستى كىتابى رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى اراسىندا كۇشتى ۇندەستىك تۋدىردى. كوپشىلىك جابال مىنالاردى ءبىلدىردى: اق تىستى كىتاپ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا شينجياڭنىڭ گۇلدەنگەن، دامىعان شۇعىلالى بارىسىن تولىق كورسەتتى. اق تىستى كىتاپ ەگجەي - تەگجەيلى ساندى مالىمەت، داۋ جۇرمەيتىن شىندىق ارقىلى شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ، جۇمىستاندىرۋ سياقتى قوعامدىق ىستەرى جاعىندا قول جەتكىزگەن ارشىندى العا باسۋىن تولىق ايگىلەدى.
شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ ىستەرى ورنىقتى قاداممەن دامىدى
اق تىستى كىتاپتا كورسەتىلۋىنشە، 1949 - جىلى شينجياڭدا تەك ءبىر داشۋە، 9 ورتا مەكتەپ، 1355 باستاۋىش مەكتەپ قانا بار بولاتىن. 70 نەشە جىلدىق دامۋ ارقىلى شينجياڭدا مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەدەن جوعارى وقۋ - اعارتۋعا دەيىنگى كەمەلدى وقۋ - اعارتۋ جۇيەسى قالىپتاستى. 2020 - جىلعا دەيىن قىستاقتاردىڭ بارىندە بالاباقشا قۇرىلدى، باستاۋىش مەكتەپ 3641گە، ادەتتەگى ورتا مەكتەپ 1211گە، ورتا دارەجەلى كاسىپتىك مەكتەپ (تەحنيك - جۇمىسشىلار مەكتەبىن قوسپاعاندا) 147گە، ادەتتەگى جوعارى مەكتەپ 56عا، ەرەسەكتەر جوعارى مەكتەبى 6عا جەتتى.
حوتان قالالىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى مامەتجان ءماتنياز بىلاي دەدى: ”قازىر حوتاننىڭ وقۋ - اعارتۋ ىستەرى قارىشتاپ دامىدى. مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىنداعى بالالاردىڭ وقۋعا ءتۇسۋ سالىستىرماسى ％99تەن استى. بيىل جوعارى مەكتەپ ەمتيحانىندا قابىلداۋعا ءنومىرى تولۋ سالىستىرماسى ％95كە جەتىپ، بىلتىرعىمەن سالىستىرعاندا 11 پايىزعا جۋىق جوعارىلاپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى ورەنى جاراتتى. ءبىز وقۋ - اعارتۋدى ۇزدىكسىز الدىمەن دامىتاتىن ماڭىزدى ورىنعا قويىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن جەدەلدەتۋگە، وتاننىڭ تۇتاستىعىن قورعاۋعا، ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەۋگە ۇلەس قوسامىز“.
”مەنىڭ زاڭ عىلىمى دوكتورى، جوعارى دارەجەلى ەكونوميست بولىپ جەتىلۋىم پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ تاماشا ساياساتىنىڭ ارقاسى، شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنە باسا ءمان بەرگەندىگىنىڭ ارقاسى“. شينجياڭ ايگىلى ماركا شارۋاشىلىعىن زەرتتەۋ ورنى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، باستىعى ابىليكىم حۇسايىن: ”مەن جانە ۇجىمىمىز شينجياڭ ايگىلى ماركاسىن جالپىلاستىرۋ بارىسىندا، ءارقايسى سالالاردا كوپتەگەن جوعارى وقۋ ماعلۇماتىنا يە، جوعارى ساپالى از ۇلت دارىندىلارىنىڭ بارعان سايىن مولىنان شىققاندىعىن بايقادىق، ولار شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعى ءۇشىن وزدەرىنىڭ اقىل - پاراساتىن ارنادى“، - دەدى.
شينجياڭدا جالپى حالىقتىڭ سالاماتتىق ورەسى زور دارەجەدە جوعارىلادى
”شينجياڭنىڭ جان سانىنىڭ دامۋى شينجياڭنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ىستەرى دامۋىندا قول جەتكەن وراسان زور تابىستارىن بەينەلەيدى. 70 نەشە جىلدان بەرى، شينجياڭنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ىستەرى ۇشقان قۇستاي دامىپ، قالا مەن اۋىلداعى ەمدەۋ قۇرىلعىلارىنىڭ شارت - جاعدايى كورنەكتى جاقسارىپ، ءار ۇلت بۇقاراسى جان - جاقتى، جالپى بارىستىق سالاماتتىق قىزمەت وتەۋىنەن يگىلىكتەنىپ، جان سانىنىڭ سالاماتتىق ساپاسى جاپپاي جوعارىلادى“. اۆتونوميالى رايوندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرۋشى ليۋ جيانگو بىلاي دەدى: اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت حالىقتىڭ سالاماتتىعىن قامتاماسىز ەتۋدى الدىمەن دامىتاتىن ستراتەگيالىق ورىنعا قويۋعا تاباندى بولدى، شينجياڭنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق جۇيەسى كۇن سايىن كەمەلدەنىپ، قالا، اۋىلداردى قامتىعان ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەت وتەۋ تورابى نەگىزىنەن قۇرىلىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى.
شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسىنە قاراستى جۇڭي شيپاحاناسى (اۆتونوميالى رايوندىق جۇڭي شيپاحاناسى) كادرلار 2 - ءبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى، شەريا اۋداندىق حالىق شيپاحاناسىنىڭ باستىعى ۋاڭ چاۋجۇي بىلاي دەدى: 3 - دارەجەلى شيپاحانالاردى باعىتتامالى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ مەحانيزمىن تياناق ەتىپ، شەريا اۋداندىق حالىق شيپاحاناسى 2 - دارەجەلى شيپاحانانىڭ قىزمەت وتەۋ قابىلەتىنە يە بولسا، قاراستىلىعىنداعى اۋىل - قالاشىق ەمحانالارى 1 - دارەجەلى شيپاحانالاردىڭ ەمدەۋ - قىزمەت وتەۋ قابىلەتىنە جەتىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى بۇقارانىڭ اۋرۋ كورسەتۋى قيىن بولۋ، كورىنەتىن شيپاحانا شالعاي بولۋ سىندى ماسەلەلەردى ءونىمدى شەشىپ، كىشى - گىرىم ناۋقاستاردى اۋىلدان شىعارماي ەمدەۋدى، اۋىر ناۋقاستاردى اۋداننان شىعارماي ەمدەۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىردى.
”پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ تاماشا ساياساتىنىڭ ارقاسىندا، مەن اۋرۋىمدى ەمدەتە الدىم، اۋرۋىمنان ساۋىقتىم“. حوتان اۋدانى جاڭا اۋات اۋىلى پارشا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءماتتوحتى اسەن بيىل جىل باسىندا ءوزىنىڭ حوتان ايماقتىق حالىق شيپاحاناسىنا جاتىپ ەمدەلگەندە، نەگىزدىك ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنان سىرت، اۋىر ناۋقاس قامسىزداندىرۋى مەن تولىقتاما ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسقاندىقتان، 20 مىڭ يۋاندىق ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك قاراجاتىن ەسەپتەن كوتەرتكەننەن كەيىن تەك 1000 نەشە يۋان عانا تولەگەندىگىن ايتتى.
ايتىلمىس ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ قالاعانىنشا ويدان قۇراستىرىلعان وسەك - اياڭ
”شەكارا سىرتىنداعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەر ’زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ‘ دەگەن وسەك - اياڭدى قالاعانىنشا ويدان قۇراستىردى. شىندىعىندا، شينجياڭ حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا باستان - اياق تاباندى بولىپ، ەڭبەكپەن جۇمىستاندىرۋ جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ قىزمەتىنە ايرىقشا ءمان بەرىپ، بەلسەندى جۇمىستاندىرۋ ساياساتىن زور كۇشپەن اتقارىپ، ەڭبەكشىلەردىڭ تىلەگىنە تولىق قۇرمەت ەتىپ، ازاماتتاردىڭ ەڭبەك ۇقىعىن زاڭ بويىنشا قامتاماسىز ەتىپ، حالىقارالىق ەڭبەككەر جانە ادامدىق ۇقىق ولشەمىن بەلسەنە امالياتتا ايگىلەپ، ەڭبەكتى قامتاماسىزداندىرۋ زاڭدارىن، زاڭ ەرەجەلەرىن تياناقتاندىرىپ، ەڭبەكشىلەردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قورعاپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ بارلىعىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگى ارقىلى باقىتتى تۇرمىس جاراتۋىنا، وزىندىك دامۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا مۇمكىندىك جاساۋعا قۇلشىندى“. اۆتونوميالى رايوندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەڭگەرمەسى جۇمىستاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى ما جاۋفىڭ بىلاي دەدى: شەكارا سىرتىنداعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ سياقتى ساندىراقتارىن ورشەلەنە دابىرالاۋىنىڭ تيتتەي دە نەگىزى جوق، شينجياڭنىڭ وسىزاماندانۋعا بەتالعان اياق الىسىن ءارقانداي ادام، ءارقانداي كۇش، استە، بوگەي المايدى!
”پارتيانىڭ جۇمىستاندىرۋ تاماشا ساياساتى مەنى باقىتتى تۇرمىسقا كەنەلتتى“. ۇلۇقشات اۋدانى ءبورىتوقاي اۋىلى اقشي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى پاشاگۇل كەرىم 15 جىلدىڭ الدىندا ءوزىنىڭ گۋاڭدۇڭ ولكەسىنە بارىپ جۇمىس ىستەگەندىگىنەن وتباسىنىڭ تەز ارادا كەدەيلىكتەن ارىلعاندىعىن ايتتى.
ونسۋ اۋدانى جام قالاشىعى لاڭگار قىستاعىندا، 320 نەشە قىستاق تۇرعىنى ۇيلەرىنىڭ ماڭايىندا جۇمىستانۋدى جۇزەگە اسىردى. روزى عيني مەن ايەلى حايىرگۇل سىدىق ەكەۋى دە اقسۋ توقىماشىلىق ونەركاسىپ اۋماعىنداعى ءبىر كاسىپورىندا قىزمەت ىستەيدى، ەكەۋىنىڭ تابىسىن قوسقاندا ايىنا 6000 − 7000 يۋان. روزى وسى بىرنەشە جىلدا قىستاقتا ءوزى سەكىلدى جاستاردىڭ تەحنيكالىق قابىلەتكە باۋلۋعا تەگىن قاتىناسقاننان كەيىن، جۇمىستانۋ ارناسى كوبەيىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋ اياسى كەڭەيگەندىگىن ايتىپ: ”ءۇيىمىزدىڭ ماڭايىندا قىزمەت ىستەپ، قىزمەتتى دە، وتباسى قامىن دا اقساتپايمىز. قازىر تۇراتىن ءۇيىمىز كەڭەيىپ، كىرىسىمىز جوعارىلادى، ءبىز پارتيانىڭ تاماشا ساياساتىنا شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىز“، - دەدى.
(ءتىلشى يۇي شي، قاتىناسقان تىلشىلەر حان چين - يان، رىن حۋا، سۋ لۋپيڭ، سۇڭ ۋيگو، جاڭ جىلي، ەرىكتى ءتىلشى گۇلايات ابدۇرەشيت)
