قول ۇستاسا وتىرىپ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى نىساناسىنا قاراي ۇزدىكسىز، ەرلىكپەن العا باسامىز
− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شينحاي توڭكەرىسىنىڭ 110 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ جينالىسىندا سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى رايونىمىز قوعامىنىڭ ءار سالاسىندا كۇشتى اڭىس قوزعادى
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
10 - ايدىڭ 9 - كۇنى تۇستەن بۇرىن شينحاي توڭكەرىسىنىڭ 110 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ جينالىسى بەيجيڭ حالىق سارايىندا سالتاناتپەن اشىلدى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى رايونىمىز قوعامىنىڭ ءار سالاسىنداعى قايراتكەرلەر اراسىندا كۇشتى اڭىس قوزعادى، كوپشىلىك جابال مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتىپتى دە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، سۇن جۇڭشان مىرزا قاتارلى شينحاي توڭكەرىسى ارداگەرلەرىنىڭ ۇلى رۋحىن ساۋلەلەندىرىپ، قول ۇستاسا وتىرىپ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى نىساناسىنا قاراي ۇزدىكسىز، ەرلىكپەن العا باسامىز.
”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ ويى ورەلى، يدەياسى تەرەڭ، شينحاي توڭكەرىسىنىڭ تاريحي ۇلەسى مەن كەلەلى مانىنە وسكەلەڭ باعا بەرىپ، شينحاي توڭكەرىسى تۋىلعان 110 جىلدان بەرگى تاريحي تولعانىستى تەرەڭ بايىمدادى، ادامدى ايرىقشا جىگەرلەندىرەدى“. شينجياڭ داشۋەسى تاريح شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى مىڭ نان بىلاي دەدى: ءبىز تاريحتى اينا ەتىپ، بولاشاق اشىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ جاڭا ساپارىندا ۇزدىكسىز تاريحي بورىشتى ارقالاپ، تاريحي ىرىقتىلىقتى مەڭگەرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى تاريحي ۇلى ءىستى ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك.
ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن ويداعىداي تياناقتاندىرۋ شارتى استىندا، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىستىق باس جۇمىسشى ۇيىمى كادرلار مەن قىزمەتكەرلەردى جينالىستىڭ تىكە تاراتىلىمىن كورۋگە ۇيىمداستىردى. ىلە وبلىستىق باس جۇمىسشى ۇيىمى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، ءتوراعاسى ما جىمەي اسەرلى تۇردە بىلاي دەدى: ”جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، جۇڭگو حالقىنىڭ ءوزىنىڭ ەرلىكپەن كۇرەس جۇرگىزۋىنە سۇيەنۋ كەرەك. ءبىز تەك تاباندىلىقپەن، شىنايى يگەرىپ، ناقتى ىستەسەك بولعانى، بولاشاعىمىز شەكسىز نۇرلى بولادى!“.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىن ەستىگەننەن كەيىن، باي اۋداندىق پارتكوم ۇگىت ءبولىمىنىڭ ورىنباسار باستىعى تۇرسىناي اركىن كوڭىلى كولدەي تولقىپ بىلاي دەدى: بۇگىنگى ارقىلى بۇرىنعىنى ەسكە تۇسىرسەك، سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ جۇڭحۋانى گۇلدەندىرۋ سىندى وزەكجاردى ءۇمىتى، شينحاي توڭكەرىسى ارداگەرلەرىنىڭ جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ دامۋىنا دەگەن ىزگى تىلەگى تاياۋ زاماننان بەرگى جۇڭگو حالقى كوكسەگەن ءارى سول ءۇشىن كۇرەس جۇرگىزگەن ۇلى ارمان شىندىققا اينالدى نەمەسە اينالۋ ۇستىندە. بۇدان بىلاي ءبىز ۇگىت - يدەيا قىزمەتىن ءتىپتى دە تىڭعىلىقتى ويداعىداي ىستەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن ءتىپتى دە تىعىز ىنتىماقتاسۋعا تاربيەلەپ، باستاپ، سۇن جۇڭشان مىرزا قاتارلى شينحاي توڭكەرىسى ارداگەرلەرىنىڭ ۇلى رۋحىن اسقاقتاتىپ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزەمىز.
اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەس قوعام، زاڭ - ءتۇزىم جانە شياڭگاڭدىق، اۋمىندىق، تايۋاندىق باۋىرلاستار، چياۋميندار، سىرتقى ىستەر كوميتەتى كەڭسەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جيا بين بىلاي دەدى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى بولماسا، جاڭا جۇڭگو بولماق ەمەس، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى دە بولماق ەمەس. جاڭا ساپاردا ءبىز پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ جانە ونى كۇشەيتىپ، وتانشىلدىق رۋحتى زور كۇشپەن اسقاقتاتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەكەمدەپ، ەڭ كەڭ كولەمدى وتانشىل بىرلىكساپتى ۇزدىكسىز بەكەمدەپ جانە دامىتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى ءۇشىن زەيىندى جيىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرۋىمىز كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: تاۋقىمەت تانىمىن كۇشەيتىپ، باستان − اياق امانشىلىقتا جامانشىلىقتىڭ بولارىن ويلاپ، توڭكەرىستىك رۋح پەن توڭكەرىستىك جىگەردى ساقتاپ، كوپتەگەن جاڭا تاريحي ەرەكشەلىكتەرگە يە ۇلى كۇرەستى ەرلىكپەن جۇرگىزۋىمىز كەرەك. ساۋان قالالىق حالىق پروكۋراتۋراسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى ياڭ شياۋجياڭ بىلاي دەدى: باتىلدىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋ، شەبەرلىكپەن كۇرەس جۇرگىزۋ − جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ ايقىن ساياسي قاسيەتى. ءبىز كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن كۇشەيتىپ، جۇرەكتىلىكپەن قيىندىقتارعا قارسى ۇمتىلىپ، باتىلدىقپەن شىنداپ كىرىسىپ قيىندىقتارمەن ايقاسىپ، ماڭگى بويكۇيەزدىككە سالىنبايتىن رۋحي بەينەمەن ەرلىكپەن العا باسامىز.
”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىن ەستىگەننەن كەيىن، ءبىز شينحاي توڭكەرىسى ارداگەرلەرىنىڭ جۇڭحۋانى گۇلدەندىرۋ جولىندا ۇلى مۇراتتان اينىماعان وسكەلەڭ رۋحىنا ەرەكشە ءتانتى بولدىق“. شينجياڭ قازىنا - ەكونوميكا داشۋەسىنىڭ 3 - جىلدىق وقۋشىسى ءپازىلات پارحات بىلاي دەدى: تالماي كۇرەس جۇرگىزۋ − اعا بۋىندارعا دەگەن ەڭ جاقسى ەسكە الۋ. جاس بۋىن وقۋشى رەتىندە، ءبىز ولاردىڭ تاڭداۋلى قاسيەتىنە مۇراگەرلىك ەتىپ جانە ونى اسقاقتاتىپ، ولاردىڭ ۇلى رۋحىن ۇزبەي جالعاستىرىپ، ءداۋىر جۇكتەگەن تاريحي بورىشىمىزدى باتىلدىقپەن ارقالاپ، وتانعا ەڭبەك ەتۋ ارمانىمىزدى شىن مانىندەگى ارەكەتكە اينالدىرىپ، ۇيرەنگەن ءبىلىمىمىز ارقىلى مەملەكەتكە ەسە قوسۋىمىز كەرەك.
انار بۇلت كليەنتى ارقىلى جينالىستىڭ تىكە تاراتىلىمىن كورگەننەن كەيىن اقسۋ قالاسى جاڭابازار ءمالىسى جاڭابازار الەۋمەتتىك اۋماعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ليۋ جۇڭبين تەرەڭ اسەر الدى. ”باس شۋجي شي جينپيڭ ’مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن جاڭا تىلەگىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋ كەرەك‘ دەپ باسا دارىپتەدى، بۇل ءبىزدىڭ بولاشاق قىزمەتىمىزگە ايقىن تالاپتار قويدى. ءبىز حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىن بەرىك ورناتىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن كۇشەيتىپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋىمىز كەرەك“، - دەدى ول.
باس شۋجي شي جينپيڭ ”تايۋان ماسەلەسى ۇلتتىڭ دارمەنسىزدىگىنەن، بەرەكەسىزدىگىنەن تۋىلعان، ول، ءسوز جوق، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىنە ىلەسە شەشىلەدى. مۇنى جۇڭحۋا ۇلتى تاريحي دامۋىنىڭ ۇلكەن اۋقىمى بەلگىلەگەن، ونان دا ماڭىزدىسى، ول بۇكىل جۇڭحۋا پەرزەنتتەرىنىڭ ورتاق ەركى“ دەپ باسا دارىپتەدى. بۇل اۆتونوميالى رايوندىق تايۋاندىق باۋىرلاستار دوستىق بىرلەستىك قوعامى القالار كەڭەسىنىڭ باستىعى حى يۇڭدى ەرەكشە جەلپىنتتى.
”ءبىز باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ءتۇسىنىپ، وتانعا سۇيىسپەنشىلىك پەن ۇلتقا سۇيىسپەنشىلىكتى قاشاندا كوكەيدە ساقتاپ، تايۋاندىق باۋىرلاستار دوستىق بىرلەستىك قوعامىنىڭ كوپىرلىك، دانەكەرلىك رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ءتىپتى دە كوپ تايۋاندىق باۋىرلاستاردى تاريحتىڭ دۇرىس جاعىندا تۇرۋعا ىقپال جاساپ جانە باستاپ، وتاننىڭ تولىق تۇتاستىعى، ۇلتتىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى داڭقتى ۇلى ءىستى بىرگە جاراتۋىمىز كەرەك“، - دەدى حى يۇڭ.
(ءتىلشى لي ياڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر جاۋ شييا، جاڭ يانفاڭ، ۋاڭ نا، ميھىرگۇل عوپۇر، جاڭ يۇنمەي)
