− 2021 - جىلعى ”ەڭ ارداقتى قوسىننان قايتقان اسكەريلەرگە“ نازار (2)
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى گاۋ لەي، ۋاڭ زىميڭ، جاڭ ميمي
ولار كەزىندە ”ءزايتۇن جاسىل“، ”اق تولقىن“، ”اسپان كوك“ كيىمدىلەر بولعان. اسكەري كيىمدى شەشىپ، جاڭا قىزمەت ورنىنان شىققاننان كەيىن دە ولار اۋەلگى ماقساتتارى مەن شىن ىقىلاستارى ارقىلى اسكەريلەرگە ءتان داڭقتى سومداۋدى تاڭدادى.
جاقىندا ورتالىق كوميتەت ۇگىت ءبولىمى، قوسىننان قايتقان اسكەريلەر ىستەرى مينيسترلىگى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ساياسي قىزمەت ءبولىمى 2021 - جىلعى ”ەڭ ارداقتى قوسىننان قايتقان اسكەريلەردىڭ“ ۇزدىك، ىزگى ىستەرىن ۇيرەنۋ، ۇگىتتەۋ قيمىلىن ورىستەتتى، 2 وزات كوللەكتيۆ پەن 17 وزات جەكە وسى زور داڭققا يە بولدى.
ساقا جاۋىنگەرلەرگە قۇرمەت بىلدىرەمىز، ولار قاي - قاشان دا ”ەڭ سۇيىكتى ادامدار“!
ارميا جۇرەگىن، ارميا رۋحىن ماڭگى ساقتادى
90 جاستاعى تۋ بو - يدىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت لەكسيا قيمىلىنداعى ”پارتيا ءبىزدىڭ ماپەلەپ ەسەيتكەن انامىز...“ دەگەن ءسوزى اسا ارىندى شىقتى. ونىڭ جۇزىنەن سوعىستىڭ تابى قازىرگە دەيىن انىق كورىنەدى − امەريكا جيھانگەرلىگىنە قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەكتەسۋ سوعىسىندا، ول امەريكا ارمياسىنىڭ قاتتى كۇيدەگى بەنزين بومباسىنان اۋىر دارەجەدە كۇيىپ جارالانعان بولاتىن.
تۋ بو - ي سىچۋان ولكەسى توڭكەرىستە جارالانعان اسكەريلەر تىنىعۋ ورنى ساقا جاۋىنگەرلەر ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەسى. 70 جىلعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەسى جيىنى 10 مىڭ رەتكە جۋىق كونسەرت قويدى جانە ۇگىت لەكسيا جاساپ، كورەرمەن - تىڭدارماندارى 3 ميلليون ادامنان استى.
سالاۋاتى مەيلى قالاي وزگەرسە دە، ولاردىڭ جۇرەكتەرى ادالدىقتان اينىمادى.
بىرەۋلەرى 50 جىلدى ءبىر كۇنگىدەي وتكىزىپ لەي فىڭنىڭ حيكايالارىنان ۇگىت لەكسيا جاسادى؛ بىرەۋلەرى باعىمشىلىق ارقىلى 3000نان استام كەدەي وتباسىن كەدەيلىكتەن ارىلۋعا جەتەكتەدى؛ بىرەۋلەرى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاندا، جىڭجوۋداعى سۋ اپاتىندا قاسقايا قارسى ءجۇرىپ جورىققا شىقتى... حىنان دىڭجوۋداعى شتاتتان تىس لەي فىڭ ۇجىمى ”ۇشقىن يىڭىنىڭ“ مۇشەلەرى ءار سالا، ءار كاسىپتەن كەلگەن، ”اسكەري كيىم كيگەندە لەي فىڭ ۇجىمىنىڭ جاۋىنگەرىمىز، اسكەري كيىمدى شەشكەندە لەي فىڭ رۋحىنىڭ جالعاستىرۋشىلارىمىز“ دەگەن بىردەي سەرتتىڭ جەتەگىندە ولار باس قوسىپ، ءبىر - بىرىنە سەرىك بولعان.
قوسىننان قايتقان اسكەريلەردەن قۇرالعان بۇل ۇجىمدا، 160 نەشە ادام قىستاق كادرى بولعان، 118 ادام دىڭجوۋ قالالىق ”تاڭداۋلى كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى“ بولىپ باعالانعان. ولار ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى لەي فىڭ رۋحىن جاڭا داۋىردە نۇر شۇعىلا شاشتىردى.
مەيلى اسكەرلەر تۇراعىندا بولسىن، الدە بارعان جەرلەرىندە بولسىن، حىبەي ولكەسى حۋافىڭ يۇيدا توبى پارتكومىنىڭ شۋجيى جاۋ فىڭچۋان جونىنەن العاندا، ”ساقا جاۋىنگەرلەر ماڭگى پارتياعا ىلەسەدى“ دەگەن سەنىم ونىڭ قانىنا ابدەن سىڭگەن. ول كاسىپورىندا نازاريا ۇيرەنۋ وزەكتى گرۋپپاسىنىڭ مەرزىمدى ۇيرەنۋ ءتۇزىمىن ورناتىپ، اقاۋسىزداندىرىپ، اي سايىن پارتكوم ءماجىلىسىن، پارتيا ىستەرى جانە بۇقارالىق قىزمەت داعدىلى ءماجىلىسىن ۇيىمداستىرىپ اشىپ، جوعارى دارەجەلى پارتيا ۇيىمىنىڭ نۇسقاۋلارىنىڭ، رۋحىنىڭ دەر كەزىندە جەتكىزىلۋىنە جانە تياناقتاندىرىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
جياڭسۋ ولكەسى حۋاي - ان قالاسى حۇڭزى رايونىنداعى قوسىننان قايتقان اسكەري دۋ جىڭمان جاۋىنگەر سەرىكتەرىنىڭ تۇرمىسىنا قاي - قاشان دا كوڭىل ءبولىپ كەلدى. شارۋاشىلىق قۇرۋى ءساتتى بولعاننان كەيىن، ول قوسىننان قايتقان اسكەريلەردى الدىمەن قىزمەتكە قابىلدادى، سەرىكتەستىگىندەگى 300 نەشە قىزمەت ورنىنىڭ ۇشتەن ءبىرىن قوسىننان قايتقان اسكەريلەر يەلەدى. ول جۇمىستانۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ كۋرستارىن بەلسەندىلىكپەن ورىستەتىپ، ولاردىڭ قايتالاي جۇمىستانۋىنا دەم بەردى.
اسكەري كيىمدى شەشكەندەرىمەن، اسكەري رۋحتى ساقتاپ قالدى. وسى ”ەڭ ارداقتى قوسىننان قايتقان اسكەريلەر“ تۇرلىشە ساحنالاردا ءىس جۇزىندىك ارەكەتتەرى ارقىلى پارتيا تۋىنا نۇر شۇعىلا ۇستەپ، اسكەري تۋعا كەلبەت قوستى.
حالىق ءۇشىن ىستەۋ اۋەلگى ماقساتىن بەرىك ۇستاندى
قيىنشىلىقتا قالعاندارعا كومەكتەسۋ زاتتىق ماتەريالى تولتىرا تيەلگەن جۇك اۆتوموبيلىن جۇرگىزىپ، شاڭحاي - كۇنميڭ جوعارى قارقىندى تاس جولىندا زىمىرادى. كوركەم يۇننانعا باراتىن بۇل جولدا شاڭحاي جاڭ جىيۇڭ الەۋمەتتىك يگىلىك قىزمەت وتەۋ سەرىكتەستىگىنىڭ ءىس القا باستىعى جاڭ جىيۇڭ 19 جىل ءجۇردى.
بۇل 19 جىلدىق قاربالاستىقتى ول تەك قانا قيىنشىلىقتا قالعاندارعا كومەكتەسۋ ىسىنە ارنادى. بالالاردىڭ وقيتىن كىتابى بولماي قالسا، بۇل ءىستى ول ىڭعايلادى؛ مەكتەپتىڭ قۇرىلعىسى ناشار بولسا، بۇل ءىستى ول ىڭعايلادى؛ جەرگىلىكتى ورىننىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى بازار قاجەت ەتسە، بۇل ءىستى دە ول ىڭعايلادى...
قازىرگە دەيىن، جاڭ جىيۇڭ مەن ونىڭ الەۋمەتتىك يگىلىك قىزمەت وتەۋ كووپەراتيۆى 27 ەرىكتىلەر قىزمەت وتەۋ ۇجىمىن ۇيىمداستىرىپ قۇرىپ، يۇننان، گانسۋ، شينجياڭ، نيڭشيا، گۇيجوۋ، شيزاڭ سياقتى ولكە، رايونداردى ارالاپ، ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنان، داشۋە وقۋشىلارىنان، اسپيرانتتاردان 800 نەشە ادامعا ۇزاق ۋاقىت كومەكتەستى.
فۋجيان ولكەسى چۋانجوۋ قالاسى باۋجوۋ تاۋار توپ ساتۋ بازارىن اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى چىن سۇڭحى دا جاڭ جىيۇڭ سياقتى قايىر - ساحابات ىستەرىنە كۇش سالىپ كەلەدى. قوسىننان قايتقان 27 جىلدا مەيلى قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى بولسىن، الدە كاسىپورىن باسقارسىن، ول قاي - قاشان دا حالىق ءۇشىن قىزمەت وتەۋدىڭ اياقتالار تۇسى بولمايتىندىعىنا بەرىك سەندى.
جەكە ءوزى 5 ميلليون يۋان قارجى شىعارىپ، ”حۇي - ان اۋدانى سالماقتى اۋرۋى بارلاردى قۇتقارۋ جانە ولارعا كومەكتەسۋ، اق قان اۋرۋىنا شالدىققان بالالاردى قۇتقارۋ جانە ولارعا كومەكتەسۋ قايىرىمدىلىق قورىن“ قۇرۋعا ات سالىستى؛ 15 ميلليون يۋان قارجى شىعارىپ، ”حۇي - ان اۋدانى دۇڭچياۋ قالاشىعى يۇيتوۋشان قىستاعى قارتتار تۇراتىن باقىت اۋلاسىن“ سالدى... وسى جىلداردان بەرگى چىن سۇڭحىنىڭ وسىنداي ىزگى ىستەرى ايتىپ تاۋىسقىسىز.
”ءار اپتادا ءبىر ادامعا كومەكتەسىپ، ءبىر جىل تاباندىلىقپەن جالعاستىرساڭ 50 نەشە ادامعا كومەكتەسە الاسىڭ.“ چىن سۇڭحىنىڭ ءسوزى قاراپايىم بولعانىمەن، ول ىزگىلىككە تالپىنعان كۇش - قۋاتقا تولى.
2013 - جىلى قوسىننان قايتقان اسكەري، بەيجيڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى تۇڭجوۋ بولىمشە مەكەمەسىنىڭ حالىق ساقشىسى يۇي ۋىنجيڭ بولىمشە مەكەمە حالىق ساقشىلارىن نەگىزگى كۇش ەتكەن ”يۇنحى جيندۇن ەرىكتىلەر قىزمەت وتەۋ اترەتىن“ قۇرىپ، قامقورلىق جاساۋ قيمىلىن ورىستەتتى. وسىدان باستاپ، ول 100دەن استام جەتىلىم تۇيىقتالۋ اۋرۋىنا شالدىققان بالانىڭ ”يۇي شەشەسىنە“ اينالدى ءارى تۇڭجوۋ رايونىنداعى شايقاسقا قاتىناسقان 600 نەشە ساقا جاۋىنگەردىڭ ادال تىڭدارمانى بولدى.
”ءزايتۇن جاسىل رەڭدى كيىمدىدەن ساقشى كوك كيىمگە دەيىن، وزگەرگەنى تەك قانا قىزمەت كيىمىنىڭ رەڭى، حالىق ءۇشىن قىزمەت ەتۋ اۋەلگى ماقساتى ماڭگى وزگەرمەيدى“، - دەدى يۇي ۋىنجيڭ كەسەتە.
قاي - قاشان دا باتىلدىقپەن ىستەپ، قۇلشىنا ەڭبەك ەتتى
گانسۋ چيڭياڭدىق قوسىننان قايتقان اسكەري جاڭ باۋحۋا ۇكىمەت قىزمەتى بارىسىندا ەكى كوزىنەن مۇگەدەك بولىپ، كورۋ قۋاتى نەبارى 0.02 بولىپ قالدى. جەرگىلىكتى ورىنعا العاش ورالعاندا، مەكەمە باسشىسى ونىڭ قامىن ويلاپ، وعان جەڭىل جۇمىستاردى ورنالاستىردى. ال جاڭ باۋحۋا جۇمىستان شەگىنىپ شارۋاشىلىق قۇرۋدى تاڭدادى. ”مەن ءالى جاسپىن، اسكەر دە بولعانمىن، مەكەمەگە اۋىرتپالىق سالسام بولمايدى“.
باسقالاردان نەسيەگە العان 50 مىڭ يۋانعا سۇيەنىپ، جاڭ باۋحۋا حابارلاسۋ جابدىقتارى دۇكەنىن اشتى. قاجىرلىلىقپەن تالپىناتىن ول حابارلاسۋ جابدىقتارىنىڭ تۇسىندىرمەسىن كوزى انىق كورە الماعاندا باسقالارعا وقىتىپ تىڭداپ، ۇنەمى تاڭ اتقانعا دەيىن ساۋدا جۇرگىزىپ قاربالاستادى. ءوزى مۇگەدەك بولسا دا، بەرىك قاجىر - قايراتىنىڭ ارقاسىندا جاڭ باۋحۋا سەرىكتەستىگىن تۇراقتى مال - مۇلكىنىڭ قۇنى 5 ميلليون 200 مىڭ يۋانعا جەتەتىن زەردەلىلەنگەن ينفورماتسيا تەحنيكالىق كاسىپورنى ەتىپ دامىتتى.
جياڭشي ولكەسى گانجوۋ قالاسى حۋاجيان حالىقارالىق اياق كيىم بازارى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى جاڭ حۋارۇڭ اسكەري قوسىننىڭ الىپ دومنا پەشى مەنىڭ العان بەتتەن قايتپايتىن بەرىك ەرىك - جىگەرىمدى شىڭدادى دەپ قارايدى.
1984 - جىلى جاڭ حۋارۇڭ اۋىلىنا قايتىپ كەلىپ، ءوزىنىڭ ءبىر ەگىنشىلىك تۇراعىن سەحقا وزگەرتەدى. 30 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، 3 تىگىن ماشيناسىنان جۇمىسىن باستاعان ول كاسىپورىندى جىلىنا 20 ميلليون پار ايەلدەر اياق كيىمىن وندىرەتىن جاساۋ كاسىپورنى ەتىپ دامىتتى. جاقىنداعى جىلداردان بەرى جاڭ حۋارۇڭ مەملەكەتتىڭ ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ باستاماسىنا بەلسەنە ءۇن قوسىپ، ەفيوفيادان زاۆود اشتى.
شاندۇڭ ولكەسى ۋيحاي قالاسى ۋىندىڭ رايونى جاڭجياچان قالاشىعى شيياڭشىن قوعامىنىڭ باستىعى ۋاڭ ۋىنشۇي كىشكەنتاي شيياڭشىن تۇقىمىن قان - تەرىمەن باپتاپ ءوسىرۋ ارقىلى ءوزىنىڭ تاعدىرى مەن مەكەنىنىڭ مەشەۋ بەت بەينەسىن وزگەرتتى.
شيياڭشىن وسىرەتىن توپىراقتى جاقسارتۋ امالى سياقتى شەشۋشى تەحنيكالارعا ىزدەنىس جاساۋ جولىندا، ۋاڭ ۋىنشۇي تاۋداعى سۋىق كۇركەدە جاتىپ، سۋىق مومى جەپ، وزەن سۋىن ءىشىپ، اقىرىندا شيياڭشىن ءوسىرۋ امالىن ىزدەنە ءجۇرىپ تاۋىپ شىقتى. وسىدان كەيىن، ول ءوسىرۋ تەحنيكاسىن تەگىن جالپىلاستىرىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى 200 نەشە مىڭ ادام - رەت باۋلىپ، 100 مىڭنان استام ادامنىڭ جۇمىستانۋىنا كومەكتەستى.
قازىر 64 جاستاعى ۋاڭ ۋىنشۇي الىگە دەيىن قاربالاس جۇمىس ىستەپ كەلەدى. ”جىعىلىپ تۇسپەسەم بولعانى، توقتاۋسىز كۇرەس جۇرگىزە بەرەمىن!“ قاراپايىم ءسوز ءبىر ساقا جاۋىنگەردىڭ بورىش ارقالاۋىن تولىق ءتۇسىندىردى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 - ايدىڭ 14 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
