تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

شي جينپيڭ 4 - كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتىندا ارقاۋ ءسوز سويلەدى

جۇڭگونىڭ شىن مانىندەگى كوپ جاقتىلىقتى تاباندىلىقپەن قورعايتىندىعىن، دۇنيە جۇزىمەن بازار ورايىنان تاباندىلىقپەن بىرگە يگىلىكتەنەتىندىگىن، جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتەتىندىگىن، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ورتاق مۇددەسىن تاباندىلىقپەن قورعايتىندىعىن باسا دارىپتەدى

 

 11 - ايدىڭ 4 - كۇنى كەشتە مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەينە ەكران تاسىلىمەن 4 - كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى «ەسىك اشۋ كوكتەم سامالىمەن دۇنيە ءجۇزىن مەيىرگە بولەيىك» دەگەن تاقىرىپتا ارقاۋ ءسوز سويلەدى.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شۋەرىن تۇسىرگەن

  11 - ايدىڭ 4 - كۇنى كەشتە مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەينە ەكران تاسىلىمەن 4 - كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى «ەسىك اشۋ كوكتەم سامالىمەن دۇنيە ءجۇزىن مەيىرگە بولەيىك» دەگەن تاقىرىپتا ارقاۋ ءسوز سويلەدى.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شياڭ تۇسىرگەن

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 - ايدىڭ 4 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. 11 - ايدىڭ 4 - كۇنى كەشتە مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەينە ەكران تاسىلىمەن 4 - كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىناستى ءارى «ەسىك اشۋ كوكتەم سامالىمەن دۇنيە ءجۇزىن مەيىرگە بولەيىك» دەگەن تاقىرىپتا ارقاۋ ءسوز سويلەدى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: 4 - كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىنە قاتىناسقان سيلى قوناقتارمەن، جاڭا، كونە دوستارمەن ”بۇلتتىق كلەنتتە“ باس قوسقانىما توتەنشە قۋانىشتىمىن. جۇڭگو ەجەلدەن ايتقانىن، ءسوز جوق، ورىنداپ، ىسىنەن، ءسوز جوق، ناتيجە شىعارىپ كەلەدى. مەن 3 - كەزەكتى يمپورت كورمەسىندە جاريالاعان ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ شارالارى نەگىزىنەن تياناقتاندى. جۇڭگو جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىن جەڭە وتىرىپ، سىرتقى ساۋدانى جاڭالىق اشا دامىتۋدى ىلگەرىلەتتى، بىلتىر بۇكىل الەمدەگى بىردەن - ءبىر زات ساۋداسى وڭ ارتقان باستى ەكونوميكالىق تۇلعا بولىپ، بۇكىل الەمدىك كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋگە، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋىن ىلگەرىلەتۋگە ماڭىزدى ۇلەس قوستى. قازىر ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى كەراعارلىققا ۇشىرادى. اعىنعا قارسى جۇزگەندە، العا تارتپاساڭ كەرى شەگىنەسىڭ. ءبىز ەكونوميكانىڭ جاھاندانا دامۋ ۇلكەن اۋقىمىن يگەرىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلدىڭ ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋىن قولداپ، سىڭار جاقتىلىققا، قورعامپازدىققا قارسى تۇرىپ، ادامزاتتىڭ ءتىپتى دە تاماشا بولاشاققا بەتتەۋىن ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ەسىك اشۋ − زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ ايقىن بەلگىسى. بيىل جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا مۇشە بولعاندىعىنىڭ 20 جىلدىعى. 20 جىلدان بەرى جۇڭگو دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرگەن كەزدەگى ۋادەسىن جالپى بەتتىك ورىنداپ، ەسىك اشۋدى ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، جۇڭگو دامۋىنىڭ بۋىرقانعان تولقىنىن تۋدىردى ءارى دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ ايدىنىنا تىڭ تىنىس قوستى. بۇل 20 جىل − جۇڭگو رەفورمانى تەرەڭدەتكەن، جالپى بەتتىك ەسىك اشقان 20 جىل، جۇڭگو ورايدى يگەرىپ، سىن - سايىستى قارسى العان 20 جىل، جۇڭگو ىرىقتىلىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، دۇنيە جۇزىنە يگىلىك اكەلگەن 20 جىل. وسى 20 جىلدان بەرگى جۇڭگونىڭ دامۋى مەن العا باسۋى جۇڭگو حالقىنىڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا قاجىرلىلىقپەن ىستەۋىنىڭ، قايسارلىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋىنىڭ ارقاسىندا قولعا كەلدى، جۇڭگونىڭ حالىقارالىق سەلبەستىكتى ىرىقتىلىقپەن كۇشەيتىپ، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىكتەنۋدى امالياتتا ايگىلەۋىنىڭ دە ناتيجەسى. وسى تاريحي ۇردىسكە ات سالىسقان جانە كۋا بولعان، جۇڭگونىڭ ەسىك اشۋىنا، دامۋىنا قولداۋ كورسەتكەن ەل ءىشى - سىرتىنداعى بارلىق ءار سالا قايراتكەرلەرىنە شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن!

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”سىرتىن كورىپ ءىشىن ءبىل، وتكەنىن كورىپ كەلەشەگىن ءبىل“. ءبىر مەملەكەت، ءبىر ۇلت گۇلدەنۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، تاريحتىڭ العا باسۋ لوگيكاسىمەن العا باسۋى، ءداۋىردىڭ دامۋ اعىمىمەن دامۋى كەرەك. جۇڭگونىڭ جوعارى دەڭگەيلى ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ بەكىمى وزگەرمەيدى، دۇنيە جۇزىمەن دامۋ ورايىنان بىرگە يگىلىكتەنۋ بەكىمى وزگەرمەيدى، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ اناعۇرلىم اشىق، سيىسىمدى، جالپىعا ءتيىمدى، تەپە - تەڭ، تەڭ يگىلىكتەنۋ بەتالىسىنا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بەكىمى وزگەرمەيدى.

  ءبىرىنشى، جۇڭگو شىن مانىندەگى كوپ جاقتىلىقتى تاباندىلىقپەن قورعايدى. دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىن وزەك ەتكەن كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسى حالىقارالىق ساۋدانىڭ ىرگە تاسى. جۇڭگو دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى رەفورماسىنىڭ دۇرىس بەتالىستى بەتكە الىپ دامۋىن قولدايدى، كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىنىڭ سيىسىمدى دامۋىن قولدايدى، وركەندەۋ ۇستىندەگى مۇشەلەردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قولدايدى. جۇڭگو سيفرلى ەكونوميكا، ساۋدا جانە قورشاعان ورتا، كاسىپ سالاسى جاردەماقىسى، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار سياقتى كەڭەستىك تاقىرىپتار جونىندەگى كەلىسسوزدەرگە بەلسەندى، اشىق پوزيتسيامەن قاتىناسادى، كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىنىڭ حالىقارالىق ەرەجەنى جاساۋداعى نەگىزگى ارنالىق ورنىن قورعايدى، الەمدىك كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن قورعايدى.

  ەكىنشى، جۇڭگو دۇنيە جۇزىمەن بازار ورايىنان تاباندىلىقپەن بىرگە يگىلىكتەنەدى. جۇڭگو يمپورتتى كەڭەيتۋگە اناعۇرلىم باسا ءمان بەرىپ، ساۋدانىڭ تەپە - تەڭ دامۋىن جەبەپ، يمپورت ساۋداسى ارقىلى جاڭالىق اشۋدى جەبەۋ ۇلگى كورسەتۋ رايوندارىن كوبەيتىپ قۇرىپ، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا بولشەك ساتۋ يمپورت تاۋارلار تىزىمدىگىن ساپالىلاندىرىپ، شەكارا تۇرعىندارىنىڭ ءوزارا بازار ساۋداسى ارقىلى يمپورت تاۋارلارىن اكەلىپ مانەرلەۋدى ىلگەرىلەتەدى، توڭىرەكتەگى ەلدەردەن يمپورت ەتۋدى مولايتادى. جۇڭگو ىشكى - سىرتقى ساۋدانى ءبىر تۇلعالاندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، حالىقارالىق تۇتىنۋداعى ورتالىق قالا قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، ”جىبەك جولى ەلەكتروندىق ساۋداسىن“ دامىتىپ، وسى زامانعى زات اينالىمى جۇيەسىن ورناتىپ، شەكارا اتتاعان زات اينالىم قۋاتىن جوعارىلاتادى.

  ءۇشىنشى، جۇڭگو جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدى تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتەدى. جۇڭگو شەتەل قارجىسىنىڭ كىرۋىنە رۇقسات ەتۋدەگى ۇنامسىز تىزىمدىكتى ىشكەرىلەي قىسقارتىپ، تەلەگراف، ەمدەۋ سياقتى قىزمەت وتەۋ سالالارىندا ەسىك اشۋدى تارتىپپەن كەڭەيتىپ، «شەتەل ساۋداگەرلەرىن قارجى قوسۋعا شابىتتاندىراتىن كاسىپ سالالارى مازمۇنىنا» وزگەرىس ەنگىزىپ كەڭەيتىپ، ەركىن ساۋدا سىناق رايوندارىنداعى شەكارا اتتاعان قىزمەت وتەۋ ساۋداسىنىڭ ۇنامسىز تىزىمدىگىن شىعارادى. جۇڭگو جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، سيفرلى ەكونوميكا سياقتى حالىقارالىق سەلبەستىككە ىشكەرىلەي ات سالىسىپ، «جان - جاقتى جانە العا باسقان تىنىق مۇحيت اتتاعان سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىنە»، «سيفرلى ەكونوميكا سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىنە» كىرۋدى بەلسەندىلىكپەن ىلگەرىلەتەدى.

  ءتورتىنشى، جۇڭگو دۇنيە ءجۇزىنىڭ ورتاق مۇددەسىن تاباندىلىقپەن قورعايدى. جۇڭگو بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى، 20 ەل توبى، ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى سياقتى مەحانيزمدەر سەلبەستىگىنە بەلسەندىلىكپەن ات سالىسادى، ساۋدا جانە قارجى قوسۋ، سيفرلى ەكونوميكا، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گاز سياقتى سالالارداعى كەڭەستىك تاقىرىپتار تالقىسىن كۇشەيتۋدى ىلگەرىلەتەدى، ۆاكسينا سياقتى شەشۋشى ەمدەۋ زاتتىق ماتەريالداردىڭ الەم كولەمىندەگى ءادىل ءبولىسىن جانە ساۋدانىڭ ىركىلىسسىزدىگىن قولدايدى، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپادا بىرگە قۇرۋدى ىلگەرىلەتەدى. جۇڭگو كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋگە، الەمنىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن جانە ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋعا بەلسەندىلىكپەن ات سالىسادى، تۇستىك ەلدەر سەلبەستىگى اياسىندا وركەندەپ كەلە جاتقان باسقا ەلدەرگە ۇزدىكسىز تۇردە ءتىپتى دە كوپ كومەك بەرەدى.

  شي جينپيڭ سوڭىندا بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جالعىزدىڭ كۇشى شەكتى بولادى، جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل بولادى“. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ تۇمانى ءالى سەيىلگەن جوق، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋىنىڭ الداعى جولى ءالى دە بۇرالاڭ، ءار ەل حالىقتارى قيىنشىلىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭۋدى، ۋاقىتتىق قيىندىقتى بىرگە ەڭسەرۋدى ءتىپتى دە قاجەت ەتۋدە. جۇڭگو ءار ەلمەن بىرگە اشىق دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىن بىرگە قۇرىپ، ەسىك اشۋ كوكتەم سامالىمەن دۇنيە ءجۇزىن مەيىرگە بولەۋدى قالايدى!

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.