قاشقار ايماعى:
تاريحتى ۇيرەنۋ ارقىلى ۇمتىلا ىستەپ، ناقتى ءىس ءبىتىردى، كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتار شىت جاڭا بەينەگە ەندى
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ قاشقار تىلشىلەر پۋنكتىنەن ۋاڭ ۋىنبو، پان يانيۇن
”بۇرىن سۋ پايدالانۋدىڭ قاۋىرت مەزگىلىندە سۋ قىسىمى تومەن بولىپ، سۋدان پايدالانۋ تىم قيىنعا تۇسەتىن؛ اسىرەسە، جىلۋمەن قامداۋ مەزگىلىندە ءۇي مۇزداي سۋىق بولاتىن... قازىر مۇلدەم باسقاشا، سۋمەن، جىلۋمەن قامداۋ قۇبىرى ىركىلىسسىزدەندىرىلىپ، شاعىن اۋماق رەتتى دە تازا بولدى، كوڭىل كۇي دە جايلى“، - دەدى 10 - ايدىڭ 27 - كۇنى قاشقار قالالىق حايۋاناتتار دەنساۋلىعىن باقىلاۋ ورنى تۇرعىندار اۋلاسىنىڭ تۇرعىنى راۋشانگۇل مامۇت شىت جاڭا بەينەگە ەنگەن شاعىن اۋماققا قاراپ تۇرىپ.
پارتيا تاريحىن ۇيرەنۋ تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، قاشقار ايماعى كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاڭالاۋ ينجەنەرياسىن كەلەلى حالىق تۇرمىسى نىسانى ەتىپ، قاشقار قالالىق حايۋاناتتار دەنساۋلىعىن باقىلاۋ ورنىنىڭ تۇرعىندار اۋلاسى سياقتى ەسكىرىپ توزعان جاعدايعا ءدوپ كەلگەن كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردىڭ كونە بەت بەينەسىن جاڭالادى.
قاشقار ايماعى كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاڭالاۋ ينجەنەرياسىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا تۇرعىندار ۋاكىلدەرىن، الەۋمەتتىك اۋماق جانە قوجالىق باسقارۋ جاۋاپتىلارىن قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتىپ، كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاڭالاۋ ۋاقىت ءتارتىبىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ورنالاستىردى.
پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋ مەحانيزمىن ورناتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا ۇيىمىنىڭ رولىن ساۋلەلەندىرىپ، تۇرعىندار كوميتەتى، ءۇي يەلەرى القاسى قاتارلىلاردى جاڭالاۋ ينجەنەرياسىن بىرگە ىلگەرىلەتۋگە ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ سايكەستىردى. سونىمەن بىرگە، بىتىرۋگە قۋزاۋ، قۋزاۋ - جەتەكشىلىك ەتۋ، تەكسەرۋ، بەينە ەكراندا ورنالاستىرۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاڭالاۋ نىساندارىنىڭ اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، سايكەستى قۇرىلعىلاردى كەمەلدەندىرىپ، تۇرمىس ورتاسىن جاقسارتتى.
”بۇرىن شاعىن اۋماقتىڭ ەلەكتر سىمدارى بەتالدى تارتىلىپ، اسا زور حاۋىپسىزدىك كومەسكى قاتەرى ساقتالعان بولاتىن. قازىر اۋىستىرىلعاننان كەيىنگى ەلەكتر سىمى تىكەلەي جەر استىنا كومىلىپ، حاۋىپسىزدىك دارەجەسى بارىنشا جوعارىلادى“، - دەپ پوسكام اۋدانى پوسكام قالاشىعى باقچي الەۋمەتتىك اۋماعى جۇڭياڭ گۇڭيۋان شاعىن اۋماعىنىڭ تۇرعىندارى بۇل وزگەرىستى اۋىز جاپپاي القادى.
جۇڭياڭ گۇڭيۋان شاعىن اۋماعى سياقتى كوپتەگەن كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردىڭ سالىنعان كەزى ءبىرشاما ەرتە بولىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ كونەرۋى اۋىر بولعاندىقتان، جول بەتى ويلى - شۇڭقىر بولىپ، ءبۇلىنىپ، جارىقتاندىرۋ قۇرىلعىلارى توزىپ، اۆتوكولىك توقتاتۋ ورنى كەمشىل بولدى؛ جىلۋمەن قامداۋ، سۋمەن قامداۋ، سۋ ىعىستىرۋ قۇبىرلارى كونەرىپ، بىتەلىپ، حابارلاسۋ سىمدارى بەتالدى جالعانىپ، بۇقارانىڭ تۇرمىس ساپاسىنا ىقپال جاساپ قانا قالماستان، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا دا تۇساۋ بولدى.
بۇل كۇندەرى تۇتاس جۇڭياڭ گۇڭيۋان شاعىن اۋماعىنا كوز جىبەرسەك، ءۇيدىڭ سىرتقى تامى اقتالىپ، شىت جاڭا تۇسكە ەنىپ، جەر بەتى تازا، رەتتى بولىپ، اۆتوموبيل ورنى انىق بەلگىلەنىپ، ىشىنەن سىرتىنا دەيىن ءبىر رەتكى ۇلكەن جاڭالاۋدان ءوتتى.
قازىرگە دەيىن قاشقار ايماعىنىڭ 2021 - جىلى قالا - قالاشىقتارداعى كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاڭالاۋى 201 شاعىن اۋماقتى، 616 عيماراتتى، 14 مىڭ 549 وتباسىن، ءبىر ميلليون 150 مىڭ 400 شارشى مەتر اۋماقتى شارپىدى، مۇندا 14 مىڭ 549 وتباسىنىڭ ۇيىندە جۇمىس باستالىپ، جۇمىس باستاۋ مولشەرى ％100كە جەتىپ، 7606 ءۇي جاڭالانىپ بولدى. قاشقار ايماعى كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاڭالاۋ ينجەنەرياسىندا، كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىنا نەگىزدەلىپ ”ناقتى جاعدايعا قاراي“ جاڭالاۋ جوسپارىن جاساپ، كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردىڭ سۋ، ەلەكتر، گاز، جىلۋ سياقتىلارىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، جاڭالاۋدى جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىلگەرىلەتىپ، كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردى جاسىلداندىرۋ بەلدەۋىن جوندەپ، الەۋمەتتىك جاسىل القاپ، سەيىل - سەرۋەن الاڭى سياقتى الەۋمەتتىك كەڭىستىكتەردى كوبەيتىپ، ءورت ءسوندىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ جولدارىن ىركىلىسسىزدەندىرىپ، اۆتوكولىك توقتاتۋ ورنى، قوقىر - قوقسىقتى تۇرگە ايىرۋ ءتۇيىنى، بوگەتسىز ارنا، زاريادتاۋ باعاناسى، دەنە شىنىقتىرۋ اسپاپتارى، سەيىل - سەرۋەن الاڭى سياقتى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ قۇرىلعىلارىن ۇيلەسىمدى كوبەيتتى، مۇنداي ”ولشەمدى دايىنداۋ“ بۇقاراعا ءتىپتى دە كوپ باقىت سەزىمىن سيلادى.
2021 - جىلى قاشقار ايماعى كونە، ەسكى شاعىن اۋماقتاردا 82 كيلومەتر كەلەتىن سۋمەن قامداۋ، ىعىستىرۋ قۇبىر تورابىن، 43.36 كيلومەتر ەلەكتر سىمىن، 36.68 كيلومەتر جىلۋمەن قامداۋ قۇبىر جەلىسىن جاڭالادى، جاڭالانعان ەنەرگيا ۇنەمدەيتىن قۇرىلىستاردىڭ اۋماعى 376 مىڭ شارشى مەتر بولدى، 51 شاعىن اۋماقتاعى 4270 وتباسىنىڭ ەلەكتر سىمىن جاڭالادى، تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى تۇرگە ايىرۋ شاعىن اۋماعىنان 22سىن تىڭنان قوستى، مادەنيەت، سەيىل - سەرۋەن الاڭىنان 4030 شارشى مەتر، دەنە تاربيە، دەنە شىنىقتىرۋ الاڭىنان 1260 شارشى مەتر، بالالار قيمىل ورنىنان 2130 شارشى مەتر سالدى، 4414 اۆتوكولىك توقتاتۋ ورنىن جاڭادان قوستى.
