□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ياۋ گاڭ
10 - ايدىڭ 28 - كۇنى شىڭگىل اۋدانى سارتوعاي اۋىلى سارقارىن قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جەكەن ساتەك وتباسىنىڭ دارەتحاناسى جاڭالاندى. اق شاڭقان ەدەن كەرپىشى تاپ - تازا ەتىپ ءسۇرتىلىپتى، جەر تۇعىرىنا جۇرەلەمە دارەت شەلەگى ورناتىلىپتى، جانى سۇلۋلىققا قۇمار ءۇي يەسى ايەل دارەت شەلەگىنىڭ سۋ ساندىعىنا شۇپەرەك جاۋىپ قويىپتى.
”راسىندا تازا ەكەن“. جاڭادان سالىنىپ بولعان دارەتحاناسىنا قاراپ، جەكەن قاتتى تەبىرەندى: ”ۇيىمىزدەگى بۇرىنعى قۇرعاق دارەتحاناعا كۇن ىستىق كەزدە شىبىن - شىركەي تولىپ، لاس تا ساسىق بولاتىن، ءبىر اۋىز سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ قيىن ەدى!“.
شاعىن دارەتحانانىڭ ءوزى ۇلكەن حالىق تۇرمىسى. دارەتحانا ماسەلەسى اۋىل - قىستاق ورتاسىن جونگە سالۋدىڭ قيىن ءتۇيىنى ءارى جونگە سالۋدىڭ شىعار ءتۇيىنى. التاي ايماقتىق ءادىليا مەكەمەسىنىڭ سارقارىن قىستاعىندا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتى التاي ايماعىنىڭ ”قۇرىلعىلاردى جاقسارتۋ، قىزمەت وتەۋدى جاقسارتۋ، دارەتحانانى جاقسارتۋ، جول - قاتىناستى جاقسارتۋ“ تالابى بويىنشا، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ پىكىرىنە تولىق قۇرمەت ەتىپ، بۇكىل قىستاقتا وتباسىلارىنىڭ تازا دارەتحانا پايدالانۋ دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى، جاڭالاۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتتى.
”كوپشىلىك بۇرىنعى تۇرمىس تاسىلىنە كوندىگىپ قالعاندىقتان، العاش دارەتحانانى وزگەرتكەن كەزدە ەشكىم دە مۇنى تۇسىنە قويمادى“، − دەدى قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى شيە مين: وسى قىستاقتا 234 وتباسىندا 858 ادام بار، دارەتحانانى وزگەرتۋ ءۇشىن بارلىق قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قۇپتاۋىنا قول جەتكىزۋگە كوپ كۇش كەتتى.
قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ”وزگەرتۋدى قالاماۋىنان“ ”وزگەرتۋدى تالاپ ەتۋىنە“ دەيىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرى مەن قىستاق كادرلارى وتباسىلارىن ءبىر - بىردەن ارالاپ، ساياسات پەن تيىمدىلىكتى قىستاق تۇرعىندارىنا ەگجەي - تەگجەيلى ءتۇسىندىردى، ”ءبىز دارەتحانانى وزگەرتكەن كەزدە قىستاق جۇمىس جۇرگىزۋ اترەتىنە جانە ماتەريالعا بايلانىس جاساۋىمىزعا كومەكتەستى، ونىڭ سىرتىندا تاعى قوسىمشا قاراجات بار. جاڭا دارەتحانانى پايدالانعان سوڭ، تازا بولادى ءارى پايداسى دا كوپ“.
قىزمەت اترەتى مەن قىستاق كادرلارىنىڭ جەتەكشىلىگىندە ءوز ەرىكتەرىمەن دارەتحانانى وزگەرتۋ قاتارىنا قوسىلعان قىستاق تۇرعىندارى بارعان سايىن مولايدى. ”ءۇيىمنىڭ دارەتحاناسىنا شىنى كەرپىش جاپسىرىپ جاتىر، ەرتەرەك وزگەرتىپ بولىپ، ەرتەرەك پايدالانسام دەپ وتىرمىن“، − دەدى قىستاق تۇرعىنى مۇرات نۇرقۇمار كۇلىپ. كورشىسىنىڭ دارەتحاناسىن بارىپ كورگەن ول: راسىندا تازا، ەشقانداي ساسىق ءيىس جوق، − دەدى.
قازىر سارقارىن قىستاعىن ارالاساڭىز، جولدارى رەتتى، تازا، اۋاسى تۇنىق، بارلىق جەردەن تىرشىلىك تىنىسى مەن ومىرشەڭدىك كۇش مەن مۇندالايدى. ”وسى بىرنەشە جىلدا قىستاق ورتا تازالىعىن رەتتەۋدى، وڭالتۋدى مىقتى ۇستاپ، قىستاق كورىكتەنە ءتۇستى. دارەتحانادا وزگەشە بولىپ جاڭارىپ، تۇرمىسىمىز اناعۇرلىم جاقساردى“، − دەدى مۇرات قۋانىشتى تۇردە.
قازىر وسى قىستاقتاعى 90 وتباسىنىڭ دارەتحاناسى وزگەرتىلىپ بولدى، وزگە قىستاق تۇرعىندارى دا جەدەل وزگەرتۋدە.
دارەتحانانى وزگەرتىپ بولعان سوڭ، دايراق لاستاۋىن ءبىر جاقتى ەتۋ جاڭا قيىن ماسەلەگە اينالدى، قالاي شەشۋ كەرەك؟ سارقارىن قىستاعى زالالسىزداندىرىلعان تازا دارەتحانا قۇرىلىس ولشەمى بويىنشا، دارەتحانا وزگەرتۋدى ءۇيدى وزگەرتۋ، اسحانانى وزگەرتۋ، قورانى وزگەرتۋمەن بىرلەستىرىپ، دايراق لاستاۋىن جونگە سالۋمەن سايكەستىرىپ، سۋ ۇنەمدەيتىن شايۋ قۇرىلعىسىنان پايدالانىپ، دارەتحانا دايراعىن بايلىققا اينالدىرىپ پايدالانۋدى نەمەسە لاس سۋ قۇبىرىنا ەنگىزۋ ارقىلى ءبىر جاقتى ەتىپ، ولشەمگە جەتكىزىپ شىعارۋدى ىلگەرىلەتىپ، دايراقتى زالالسىزداندىرىپ ءبىر جاقتى ەتۋدى جۇزەگە اسىردى.
”اۋىل - قىستاق دارەتحاناسىن وزگەرتۋ اۋىل - قىستاق ورتاسىن جاقسارتتى ءارى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ سالاماتتىعىن قامتاماسىز ەتتى. كەلەسى قادامدا ءبىز اۋىل - قىستاق ’دارەتحانا توڭكەرىسىن‘ ۇزدىكسىز جەدەل ىلگەرىلەتىپ، شارۋا وتباسىلارىنىڭ دارەتحاناسىن وزگەرتىپ ولشەمگە جەتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، اۋىل - قىستاق قونىستانۋ ورتاسىن رەتتەۋ، وڭالتۋ جەتىستىگىن ونان ارى بەكەمدەيمىز“، − دەدى شيە مين.
