تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

شي جينپيڭ امەريكانىڭ زۇڭتۇڭى بايدەنمەن بەينە ەكراندا ديدارلاستى

  

  11 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدە امەريكانىڭ زۇڭتۇڭى بايدەنمەن بەينە ەكراندا ديدارلاستى.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى حۋاڭ جيڭۋىن تۇسىرگەن

  11 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭدە امەريكانىڭ زۇڭتۇڭى بايدەنمەن بەينە ەكراندا ديدارلاستى.

□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى يۋە يۋەۋي تۇسىرگەن

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 - ايدىڭ 16 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى ياڭ يجۇن). مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 11 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن بۇرىن امەريكانىڭ زۇڭتۇڭى بايدەنمەن بەينە ەكراندا ديدارلاستى. ەكى جاق جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىنا ساياتىن ستراتەگيالىق، جالپى جاعدايلىق، ءتۇبىرلى ماسەلەلەر جانە ورتاق كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماڭىزدى ماسەلەلەر جونىندە تولىق، تەرەڭ كەڭەستى جانە پىكىر اۋىستىردى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر جۇڭگو مەن امەريكانىڭ دامۋى تۇگەلدەي شەشۋشى كەزەڭدە تۇر، ادامزاتتىڭ ”جەر شارى قىستاعى“ دا كوپتەگەن سىن - سايىستارعا ءدوپ كەلۋدە. جۇڭگو مەن امەريكا دۇنيە جۇزىندەگى الدىڭعى ەكى ۇلكەن ەكونوميكالىق تۇلعا جانە بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى حاۋىپسىزدىك القالار كەڭەسىنە تۇراقتى القا ەلى رەتىندە، كەڭەسۋدى جانە سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، ءارى ءارقايسىسى ءوز ەلىنىڭ ىشكى ىستەرىن ويداعىداي ىستەپ، ءارى ادا ەتۋگە ءتيىستى حالىقارالىق جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاپ، ادامزاتتىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋى سىندى ارداقتى ءىستى بىرگە ىلگەرىلەتۋى كەرەك. بۇل جۇڭگو - امەريكا ەكى ەلدىڭ جانە دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالقىنىڭ ورتاق تىلەگى، سونداي - اق جۇڭگو - امەريكا ەكى ەل باسشىلارىنىڭ ورتاق بورىشى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ءارقايسىسىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، بەيبىت، ورنىقتى حالىقارالىق ورتانى قورعاۋ، كليمات وزگەرىسىن، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىن قامتىعان الەمدىك سىن - سايىستارعا ءونىمدى توتەپ بەرۋ اقاۋسىز دا ورنىقتى جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنا مۇقتاج. جۇڭگو مەن امەريكا ءبىر - بىرىنە قۇرمەت ەتۋى، بەيبىت قاتار تۇرۋى، سەلبەستىك جاساپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋى ءتيىس. مەن زۇڭتۇڭ مىرزامەن بىرگە ورتاق تانىم قالىپتاستىرىپ، بەلسەندى ارەكەت ەتىپ، جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ بەلسەندى تۇردە العا قاراي دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋدى قالايمىن. بۇل ەكى ەل حالقىن باقىتقا كەنەلتۋدىڭ قاجەتى، سونداي - اق حالىقارالىق قوعامنىڭ تىلەگى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: وتكەن 50 جىلدا حالىقارالىق قارىم - قاتىناستاعى ءبىر ەڭ ماڭىزدى ءىس جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ قالپىنا كەلۋى مەن دامۋى بولىپ، ەكى ەلدى جانە دۇنيە ءجۇزىن باقىتقا كەنەلتتى. الداعى 50 جىلدا حالىقارالىق قارىم - قاتىناستاعى ەڭ ماڭىزدى ءىس جۇڭگو مەن امەريكانىڭ، ءسوز جوق، دۇرىس بولعان قاتار تۇرۋ جولىن تابۋى بولماق. تاريح ءادىل، ءبىر ساياساتكەردىڭ ىستەگەن ءىسى مەيلى دۇرىس نە بۇرىس بولسىن، مەيلى ۇلەسى مەن كىناسى بولسىن، ءبارى دە تاريحقا جازىلادى. زۇڭتۇڭ مىرزانىڭ ساياسي باسشىلىق قابىلەتىن ساۋلەلەندىرىپ، امەريكانىڭ جۇڭگوعا قاراتقان ساياساتىنىڭ ۇستامدى، ناقتى بولۋ جولىنا ورالۋىن ىلگەرىلەتۋىن ءۇمىت ەتەمىن.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسى دامۋىنىڭ تاجىريبەلەرى مەن ساباقتارىن قورىتىندىلاساق، جاڭا داۋىردە جۇڭگو مەن امەريكانىڭ وتاسۋىندا مىناداي 3 پرينسيپكە تاباندى بولۋ كەرەك: ءبىرىنشى، ءبىر - بىرىنە قۇرمەت ەتۋ. ءبىر - ءبىرىنىڭ قوعامدىق ءتۇزىمى مەن دامۋ جولىنا قۇرمەت ەتىپ، قارسى جاقتىڭ وزەكتى مۇددەسى مەن ەلەۋلى، ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان ىستەرىنە قۇرمەت ەتىپ، ءارقايسىسىنىڭ ءوزىنىڭ دامۋ ۇقىق - مۇددەسىنە قۇرمەت ەتىپ، تەڭ مامىلە جاساسىپ، الاۋىزدىقتى تىزگىندەپ، پارىقتاردى ساقتاپ، ورتاقتىققا ۇمتىلۋ كەرەك. ەكىنشى، بەيبىت قاتار تۇرۋ. قاقتىعىسپاۋ، قارسىلاسپاۋ − ەكى جاق، ءسوز جوق، اينىماۋعا ءتيىستى تومەنگى شەك، امەريكا جاق جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ”قاتار ءومىر ءسۇرۋىن“ العا قويدى، بۇعان بەيبىت قاتار تۇرۋ دەگەن ءسوزدى قوسۋعا بولادى. ءۇشىنشى، سەلبەستىك جاساپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ. جۇڭگو مەن امەريكانىڭ مۇددەسى تەرەڭدەي توعىسپ جاتىر، سەلبەسۋ ەكى جاققا دا پايدالى، مۇيىزدەسۋ ەكى جاققا دا زياندى. جەر شارىنىڭ ۇلكەندىگى جەتكىلىكتى، جۇڭگونى دا، امەريكانى دا جانە ولاردىڭ بىرگە دامۋىن ءوز قۇشاعىنا سيعىزا الادى. ءوزارا پايدا جەتكىزۋگە، ءوزارا تيىمدىلىك جاساۋعا تاباندى بولىپ، تەكە تىرەستىكتەن اۋلاق بولۋ، سەن جەڭىلەسىڭ، مەن جەڭەمىن دەگەندەرمەن اينالىسپاۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن امەريكا 4 جاقتاعى ەڭ الدىمەن ىستەلەتىن ىستەردى كۇش سالا ىلگەرىلەتۋى كەرەك: ءبىرىنشى، ءىرى ەلدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەپ، حالىقارالىق قوعامدى ەلەۋلى سىن - سايىستارعا سەلبەسىپ توتەپ بەرۋگە باستاۋى كەرەك. بۇل جاعىندا جۇڭگو مەن امەريكانىڭ سەلبەستىگىنىڭ كەمەلدى بولۋى ەكىتالاي، الايدا جۇڭگو مەن امەريكانىڭ سەلبەستىگى بولماسا مۇلدە بولمايدى. جۇڭگو جاق العا قويعان الەمدىك باستاما امەريكاعا اشىق، امەريكا جاقتىڭ دا وسىلاي ىستەۋىن ءۇمىت ەتەمىز. ەكىنشى، تەڭدىك، ءوزارا تيىمدىلىك جەتكىزۋ رۋحىنا ساي، ءار جىكتەگى، ءار سالاداعى بارىس - كەلىستى ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنا اناعۇرلىم كوپ وڭ ەنەرگيا ۇستەۋ كەرەك. مەن ءتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى زۇڭتۇڭ مىرزامەن بايلانىستى ساقتاپ، جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنا ايقىن بەتالىس كورسەتىپ، قوزعاۋشى كۇش قوسۋدى قالايمىن. جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ەكونوميكا، ەنەرگيا، ەكى ارميا، زاڭ اتقارۋ، وقۋ - اعارتۋ، عىلىم - تەحنيكا، ينتەرنەت جەلىسى، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، جەرگىلىكتى ورىندار سياقتى كوپتەگەن سالالاردا كەڭ كولەمدى ورتاق مۇددەسى بار، بار - جوعىن ءوزارا اۋىستىرىپ، ارتىقشىلىقتارىن قابىلداپ، ولقىلىقتارىن تولىقتاپ، جۇڭگو - امەريكا سەلبەستىگىنىڭ ”بالكۇلشەسىن“ ۇلكەيتۋى كەرەك. جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ەكى ەلدىڭ ديپلوماتيالىق حاۋىپسىزدىك، ەكونوميكا، ساۋدا، قازىنا، فينانس، كليمات وزگەرىسى ۇجىمى سياقتى تىلدەسۋ ارناسى مەن مەحانيزم تۇعىرىنان پايدالانىپ، ناقتى ىستەر سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتىپ، ناقتى ماسەلەلەردى شەشۋىنە بولادى. ءۇشىنشى، سىندارلى تاسىلدەر ارقىلى الاۋىزدىقتار مەن سەزىمتال ماسەلەلەردى تىزگىندەپ، جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ ارنادان اۋىتقىپ، تىزگىندەۋسىز كەتۋىنەن ساقتانۋ كەرەك. جۇڭگو مەن امەريكادا الاۋىزدىق بولۋى تابيعي، تەتىگى سىندارلى تۇردە تىزگىندەپ، ۇلعايۋىنان، شيەلەنىسۋىنەن ساقتانۋ بولىپ تابىلادى. جۇڭگو جاق، ارينە، ءوزىنىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن قورعايدى، امەريكا جاقتىڭ وسىعان قاتىستى ماسەلەلەردى، ءسوزسىز، بايىپتىلىقپەن ويداعىداي شەشۋىن ءۇمىت ەتەمىز. ءتورتىنشى، كەلەلى حالىقارالىق جانە وڭىرلىك قولامتالى ماسەلەلەردەگى ىستەستىك پەن سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، دۇنيە ءجۇزى ءۇشىن اناعۇرلىم كوپ الەۋمەتتىك ءونىم ازىرلەۋى كەرەك. دۇنيە ءالى تىنىش ەمەس، جۇڭگو مەن امەريكا حالىقارالىق قوعاممەن بىرگە دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن بىرگە قورعاپ، الەمدىك دامۋدى جەبەپ، ءادىل، ۇيلەسىمدى حالىقارالىق ءتارتىپتى قورعاۋى كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن امەريكا ەكى ەل شالقار تەڭىزدەگى ەكى الىپ كەمە، ءبىز رولدى ورنىقتى مەڭگەرىپ، جۇڭگو مەن امەريكا سىندى ەكى الىپ كەمەنى داۋىلدى تولقىندارعا قارسى بىرگە العا ىلگەرىلەتىپ، باعداردان اداستىرماۋىمىز، باياۋلاتپاۋىمىز، ونان دا ماڭىزدىسى، سوقتىعىستىرماۋىمىز كەرەك.

  شي جينپيڭ جۇڭگونىڭ دامۋ جولى مەن ستراتەگيالىق ماقساتىن تانىستىردى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ءبىز تاياۋدا عانا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ التىنشى جالپى ءماجىلىسىن اشىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 100 جىلدىق كۇرەسىنىڭ كەلەلى تابىستارى مەن تاريحي تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلادىق. 100 جىلدان بەرى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشى جۇڭگو حالقىن باقىتقا كەنەلتۋ، جۇڭحۋا ۇلتىن گۇلدەندىرۋ بولدى. ءبىز بۇل جاعىندا وتە زور جەتىستىككە قول جەتكىزدىك، ايتسە دە ءالى دە جەتكىلىكسىز، تاعى دا ۇزدىكسىز قۇلشىنۋىمىزعا تۋرا كەلەدى. مەن مىندەتكە وتىرعان كەزدە حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسى ءبىزدىڭ كۇرەس نىسانامىز ەكەندىگىن اشىق ايتقان بولاتىنمىن. جۇڭگو حالقىنىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسى جۇڭگونىڭ دامۋىنىڭ ەڭ زور ىشكى قوزعاۋشى كۇشى، تالاسسىز تاريحي اۋقىم، وسى تاريحي اۋقىمدى كىم بوگەيمىن دەيدى ەكەن، جۇڭگو حالقى قوسىلمايدى، سونداي - اق مۇلدە بوگەۋگە كەلمەيدى. جۇڭگونىڭ باسشىسى رەتىندە، مەن ءبىر ميلليارد 400 ميلليون جۇڭگو حالقىنا قىزمەت ەتەمىن، ولارمەن بىرگە تاماشا تۇرمىس جاراتامىن، بۇل ءبىر ماڭىزدى سىن - سايىس، سونداي - اق ماڭىزدى جاۋاپكەرشىلىك. مەن ”وزىممەن ساناسپاي، حالىقتىڭ ءۇمىتىن اقتايمىن“ دەگەن پوزيتسيادامىن.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو حالقى ەجەلدەن بەيبىتشىلىكتى سۇيەدى، بەرەكە - بىرلىكتى قۋاتتايدى. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قانىندا باسقالارعا شاپقىنشىلىق جاسايتىن، ءامىر جۇرگىزىپ، زورەكەرلىك ىستەيتىن گەن جوق. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرى، ءبىز وزدىگىمىزدەن بىردە - ءبىر سوعىس نەمەسە قاقتىعىس تۋدىرعامىز جوق، وزگە ەلدىڭ ءبىر سۇيەم جەرىن دە باسىپ العامىز جوق. جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىنە ءوزىنىڭ جولىن ساۋدالاۋ ويى جوق، كەرىسىنشە، ءبىز ءار ەلدى ءوز ەلىنىڭ مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىن تابۋعا شابىتتاندىرىپ كەلەمىز.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: سىرتقا ەسىك اشۋ − جۇڭگونىڭ نەگىزگى مەملەكەت ساياساتى جانە ايقىن بەلگىسى. جۇڭگونىڭ جوعارى ورەدە ەسىك اشۋ بەكىمى وزگەرمەيدى، دۇنيە جۇزىمەن دامۋ ورايلارىن ورتاقتاسۋ بەكىمى وزگەرمەيدى، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ اناعۇرلىم اشىق، سيىسىمدى، جالپىعا ءتيىمدى، تەپە - تەڭ، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋ بەتالىسىنا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بەكىمى وزگەرمەيدى. ءبىز جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋدى العا قويدىق، بۇل ەل ءىشى بازارىن كەڭەيتىپ، تولىقتىرىپ، اناعۇرلىم زور اۋماقتا، اناعۇرلىم زور كولەمدە ەل ءىشى، حالىقارا سىندى قوس اينالىمدى قالىپتاستىرىپ، اناعۇرلىم بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن تۇلعالاۋ بولىپ تابىلادى. مۇنىڭ ءار ەلگە اناعۇرلىم زور بازار ازىرلەيتىندىگى، اناعۇرلىم كوپ وراي بەرەتىندىگى داۋسىز.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو بەيبىتشىلىك، دامۋ، ادىلدىك، تۋراشىلدىق، دەموكراتيا، ەركىندىك سىندى بۇكىل ادامزاتتىڭ ورتاق قۇندىلىعىن باستاماشىلدىقپەن دارىپتەيدى. يدەولوگيالىق سىزىق سىزۋمەن، شەپكە بولۋمەن، توپتىق قارسىلاسۋمەن اينالىسۋ دۇنيە ءجۇزىن زوبالاڭعا ۇشىراتپاي قويمايدى. قىرعي قاباقتىق سوعىس زاردابىنىڭ اشتى ساباعى ءالى ۇمىتىلا قويعان جوق. امەريكا جاقتىڭ ”جاڭا قىرعي قاباقتىق سوعىس“ جۇرگىزبەۋ پوزيتسياسىن ناقتاپ تياناقتاندىرۋىن ءۇمىت ەتەمىز.

  شي جينپيڭ جۇڭگو جاقتىڭ تايۋان ماسەلەسىندەگى پرينسيپتىك تۇرعىسىن باياندادى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: تايۋان بۇعازى جاڭا كەزەكتى شۇعىل جاعدايعا ءدوپ كەلدى، سەبەبى تايۋان بيلەۋشىلەرى قايتا - قايتا ”امەريكاعا سۇيەنىپ، دەربەستىكتى كوزدەۋگە“ ۇرىنسا، ال امەريكا جاقتاعى كەيبىرەۋلەر ”تايۋان ارقىلى جۇڭگونى شاۋجايلاۋمەن“ قاساقانا اينالىسىپ وتىر. مۇنداي جاعداي توتەنشە حاۋىپتى، وتپەن ويناعاندىق، ال وتپەن ويناعاندار ءوزى كۇيىپ ولەدى. ءبىر جۇڭگو پرينسيبى جانە جۇڭگو مەن امەريكانىڭ 3 بىرلەسكەن مازمۇنداماسى جۇڭگو - امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ ساياسي نەگىزى. ءار كەزەكتى امەريكا ۇكىمەتى بۇل جونىندە ايقىن ۋادە بەرگەن. تايۋان ماسەلەسىنىڭ ناعىز قازىرگى احۋالى مەن ءبىر جۇڭگونىڭ وزەكتى مازمۇنى: دۇنيە جۇزىندە ءبىر عانا جۇڭگو بار، تايۋان جۇڭگونىڭ ءبىر بولىگى، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتى جۇڭگوعا ۋاكىلدىك ەتەتىن بىردەن - ءبىر زاڭدى ۇكىمەت. جۇڭگونىڭ بۇكىلدەي بىرلىككە كەلۋىن جۇزەگە اسىرۋى بۇكىل جۇڭحۋا پەرزەنتتەرىنىڭ ورتاق تىلەگى. ءبىزدىڭ سابىرىمىز بار، ەڭ زور ادالدىق، ەڭ زور قۇلشىنىس ارقىلى بەيبىت بىرلىككە كەلۋ بولاشاعىنا ۇمتىلۋدى قالايمىز، ءبىراق ەگەر ”تايۋاندى دەربەستەندىرۋدى“ كوزدەيتىن بولشەكتەۋشى كۇشتەر ارانداتىپ ماجبۇرلەسە، ءتىپتى، قىزىل سىزىقتى بۇزىپ وتسە، ءبىزدىڭ باتىل شارا قولدانباسقا امالىمىز جوق.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: وركەنيەت − باي مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى، دەموكراتيا دا باي مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى. دەموكراتيا بۇكىل دۇنيە جۇزىندە تۇگەلدەي ءبىر ۇلگىدە، ءبىر ولشەمدە بولاتىن بۇيىرتىپ جاسالعان بۇيىم ەمەس. ءبىر ەلدىڭ دەموكراتيالى بولعان - بولماعاندىعىنا سول ەلدىڭ حالقى ءوزى كەسىم جاسايدى. ەگەر دەموكراتيانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ فورماسى ۇقساماعاندىعى سەبەبىنەن قاقپايلاسا، مۇنىڭ ءوزى دەموكراتياعا جاقپايتىن ارەكەت سانالادى. ءبىز ءوزارا قۇرمەت ەتۋ نەگىزىندە ادامدىق ۇقىق ماسەلەسى جونىندە تىلدەسۋ ورىستەتۋدى قالايمىز، الايدا ءبىز ادامدىق ۇقىق ماسەلەسىن جەلەۋ ەتىپ وزگە ەلدىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋدى قۇپتامايمىز.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن امەريكا بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيەنى، حالىقارالىق زاڭدى نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ءتارتىپتى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىن، باس ماقساتىن جانە پرينسيبىن نەگىز ەتكەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىن قورعاۋى ءتيىس. ەگەردە جۇڭگو مەن امەريكا سەلبەستىگى بولماسا، كوپ جاقتىلىق كەمەلدى بولمايدى.

  جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ەكونوميكا - ساۋدا قارىم - قاتىناسى جونىندە شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ەكونوميكا - ساۋدا قارىم - قاتىناسىنىڭ ءمانى ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ، ساۋدادا ساۋدا جونىندە كەڭەسۋ كەرەك، جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ەكونوميكا - ساۋدا ماسەلەسىن ساياسيلاندىرماۋ كەرەك. ەكى جاق سەلبەستىكتىڭ ”بالكۇلشەسىن“ زورايتۋ كەرەك. جۇڭگو جاق امەريكانىڭ ساۋدا - ونەركاسىپ سالاسىنداعى قايراتكەرلەردىڭ جۇڭگو جاقتان جۇڭگوعا كەلۋگە قولايلىلىق تۋدىرۋدى ءۇمىت ەتكەن تىلەك - تالابىنا باسا ءمان بەرىپ، دارەجەسى وسىرىلگەن نۇسقاداعى ”جىلدام ارنانى“ ىسكە قوسۋعا قوسىلدى، مۇنىڭ جۇڭگو مەن امەريكانىڭ ەكونوميكا - ساۋدا بارىس - كەلىسىن اناعۇرلىم جەبەيتىندىگىنە، ەكى ەلدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋىنا دەم بەرەتىندىگىنە سەنەمىن. امەريكا جاق مەملەكەت حاۋىپسىزدىگى ۇعىمىن الباتى پايدالانىپ جانە جالپىلاستىرىپ، جۇڭگو كاسىپورىندارىنا قىسىم جاساۋىن دوعارۋى كەرەك. جۇڭگو مەن امەريكا ماكرولىق ەكونوميكالىق ساياسات جاعىندا بايلانىس جاساۋدى ساقتاپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ جاندانۋىن قولداۋى جانە ەكونوميكا، فينانس حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋى ءتيىس. امەريكا جاق ەل ءىشى ماكرولىق ساياساتىنىڭ سىرتقا كەڭەيۋ اسەرىنە باسا ءمان بەرىپ، جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن ماكرولىق ەكونوميكا ساياساتىن قولدانۋى كەرەك.

  ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسى جونىندە شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن امەريكا حالىقارالىق قوعامنىڭ الەمدىك ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن بىرگە قورعاۋىن دارىپتەپ، تابيعي گاز جانە جاڭا ەنەرگيا سالاسىنداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، حالىقارالىق قوعاممەن بىرگە الەمدىك كاسىپ تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن قورعاۋى ءتيىس. كليمات وزگەرىسى ماسەلەسى جونىندە شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن امەريكا ىلگەرى كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋدەگى «پاريج كەلىسىمىن» قول ۇستاسا جەبەگەن، قازىر ەكى ەل جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى ەكونوميكاعا قاراي بۇرىلىس جاساۋدا، كليمات وزگەرىسى جۇڭگو مەن امەريكانىڭ جاڭا سەلبەستىگىنىڭ جارقىن تۇيىنىنە بۇكىلدەي اينالا الادى. مەن تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق دەگەندى العا قويدىم، ەكولوگيالىق ورتانى كوز قاراشىعىمىزداي قورعاۋىمىز، ەكولوگيالىق ورتاعا ومىرگە مامىلە جاساعانداي مامىلە جاساۋىمىز كەرەك. قازىر ەكولوگيالىق وركەنيەت ۇستانىمىن جۇڭگودا جالپى جۇرت تەگىس بىلەدى، قوعامدىق ورتاق تانىمعا اينالدى. جۇڭگو الەمدەگى ەڭ جوعارى كومىر قىشقىل گازىنىڭ ىعىستىرىلۋ كۇشەمەلىلىگىن تومەندەتۋدى تاريحتاعى ەڭ قىسقا ۋاقىت ىشىندە ورىندايدى، بۇل ەرەكشە جاپالى قۇلشىنىس جاساۋدى قاجەت ەتەدى. جۇڭگو ايتقانىن، ءسوز جوق، ورىنداۋعا، ىسىنەن، ءسوز جوق، ناتيجە شىعارۋعا ءمان بەرەدى، ايتقاندى ورىنداۋ كەرەك، ورىنداي الماسا ايتپاۋ كەرەك. جۇڭگو ءالى دە دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەل، دامۋدىڭ بىركەلكى، تولىق بولماۋ ماسەلەسى ەرەكشە كورنەكتى. ءار ەل ورتاق، ءبىراق پارىقتى جاۋاپكەرشىلىك پرينسيبىنە تاباندى بولىپ، كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ مەن حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە تەڭ ءمان بەرۋ كەرەك. جالتارۋدىڭ، جازعىرۋدىڭ ازىراق بولعانى، ىنتىماق پەن سەلبەستىكتىڭ كوبىرەك بولعانى ابزال. ۇران سالۋدان گورى ارەكەتكە كەلگەن ءجون. دامىعان ەلدەر تاريحي جاۋاپكەرشىلىگى مەن وتەۋگە ءتيىستى بورىشىن مۇقيات اتقارۋى، ونىڭ ۇستىنە ساياساتتىڭ ورنىقتىلىعىن ساقتاۋى كەرەك.

  الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسى جونىندە شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ادامزات قوعامى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا ەكەندىگىن تاعى ءبىر رەت دالەلدەدى. ادام ومىرىنەن دە ارتىق تۇراتىن تولعانىس جوق. ىنتىماقتاسۋ، سەلبەسۋ حالىقارالىق قوعامنىڭ ىندەتتى جەڭەتىن ەڭ پارمەندى قارۋى. ەلەۋلى ىندەتكە مامىلە جاساعاندا، عىلمي پوزيتسيا بولۋ قاجەت، ىندەت ماسەلەسىن ساياسيلاندىرۋدىڭ زيانىنان باسقا پايداسى جوق. بۇكىل الەمنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋداعى شۇعىل مىندەتى ۆاكسينا قىزىل سيفرىن جويۋ، ”ۆاكسينا جىلعاسىن“ الاستاۋ. مەن بىلتىر ىندەت تۋىلعان العاشقى مەزگىلدە جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس ۆاكسيناسىن الەمدىك الەۋمەتتىك ءونىم ەتۋدى العا قويدىم، سونداي - اق كوپ وتپەي الەمدىك ۆاكسينا سەلبەستىگى ارەكەتى باستاماسىن العا قويدىم. جۇڭگو قاجەت ەتكەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردى الدىمەن ۆاكسينامەن قامدادى، دەمەك، جالپى ءبىر ميلليارد 700 ميلليون دانادان استام ۆاكسينامەن جانە اۋەلگى سۇيىقتىقپەن قامدادى. ءبىز وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ قاجەتىن تاعى ويلاسا وتىرىپ كومەك رەتىندە بەرۋدى تىڭنان ارتتىرامىز. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ادامزات ءدوپ كەلگەن ەڭ سوڭعى ءبىر رەتكى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ داعدارىسى ەمەس. جۇڭگو مەن امەريكا الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە جۇقپالى اۋرۋدان ساقتانۋ - تىزگىندەۋ سەلبەستىك مەحانيزمىن ورناتۋدى دارىپتەپ، حالىقارالىق اۋىس - كۇيىستى، سەلبەستىكتى ىلگەرىلەتۋ ءتيىس.

  بايدەن مىنالاردى ءبىلدىردى: امەريكا مەن جۇڭگونىڭ قارىم - قاتىناسى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ماڭىزدى ەكى جاقتى قارىم - قاتىناس. امەريكا مەن جۇڭگو دۇنيە جۇزىندەگى ەكى ءىرى ەل رەتىندە، امەريكا مەن جۇڭگو ەكى ەل جانە دۇنيە ءجۇزى حالقى جونىنەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالايدى. ەكى جاق شىن ويىن ءبىلدىرۋ جانە بۇكپەسىز كەڭەسۋ ارقىلى ءبىر - ءبىرىنىڭ ماقساتىن ءتۇسىنۋدى ارتتىرىپ، ەكى ەل باسەكەسىنىڭ ءادىل، اقاۋسىز بولۋىنا، قاقتىعىسقا اينالماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. مەن ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ايتقانىن قۇپتايمىن، تاريح ادىلەتتى، امەريكا مەن جۇڭگونىڭ قارىم - قاتىناسىن تەك جاقسارتۋ كەرەك، بۇلدىرۋگە بولمايدى. جۇڭگو 5000 نەشە جىلدىڭ الدىندا - اق ءىرى ەلگە اينالعان. مەن امەريكا جاقتىڭ جۇڭگونىڭ ءتۇزىلىسىن وزگەرتۋدى قاراستىرمايتىندىعىن، وداقتاستىق قارىم - قاتىناستى كۇشەيتۋ ارقىلى جۇڭگوعا قارسى تۇرۋدى قاراستىرمايتىندىعىن، جۇڭگومەن قاقتىعىسۋ نيەتى جوق ەكەندىگىن ايقىن تۇردە قايتالاي دارىپتەۋدى قالايمىن. امەريكا ۇكىمەتى ۇزاق ۋاقىت بويى دايەكتى ءبىر جۇڭگو ساياساتىن اتقارۋعا كۇش سالادى، ”تايۋان دەربەستىگىن“ قولدامايدى، تايۋان بۇعازى ءوڭىرىنىڭ بەيبىتشىلىگىن، ورنىقتىلىعىن ساقتاۋدى ءۇمىت ەتەدى. امەريكا جاق جۇڭگو جاقپەن ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، بەيبىت قاتار تۇرىپ، كەڭەسۋدى كۇشەيتىپ، جاڭساق تۇسىنىكتى ازايتىپ، سىندارلى ءتاسىل ارقىلى الاۋىزدىقتى ۇيلەسىمدى ءبىر جاقتى ەتىپ، امەريكا مەن جۇڭگو ەكى ەلدىڭ مۇددەسى بىردەي بولعان سالالاردا سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋى، كليمات وزگەرىسى سياقتى الەمدىك سيپاتتى سىن - سايىستارعا بىرگە توتەپ بەرىپ، ەكى ەل حالقىن اناعۇرلىم تاماشا تۇرمىسقا كەنەلتۋدى قالايدى. جاس ۇرپاقتارىمىزدى اناعۇرلىم كوبىرەك ارالاسىپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ مادەنيەتىن ءتۇسىنىپ، وسى ارقىلى وسى دۇنيە ءجۇزىن اناعۇرلىم كورىكتى ەتۋگە شابىتتاندىرۋىمىز كەرەك.

  ەكى جاق تاعى اۋعانستان، يران يادروسى جانە چاۋشيان تۇبەگى جاعدايى سياقتى باسقا دا بىرگە كوڭىل ءبولىپ وتىرعان حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ماسەلەلەر تۋرالى پىكىر اۋىستىردى.

  ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى بىلاي دەپ قارادى: وسى رەتكى ديدارلاسۋ بۇكپەسىز، سىندارلى، ءماندى جانە ناتيجەلى بولدى، ەكى جاقتىڭ ءوزارا تۇسىنىكتى ارتتىرۋىنا پايدالى، حالىقارالىق قوعامنىڭ جۇڭگو مەن امەريكا قارىم - قاتىناسى جونىندەگى ۇنامدى مەجەسىن ارتتىرادى، جۇڭگو مەن امەريكا ەكى ەلگە جانە دۇنيە جۇزىنە كۇشتى سيگنال تاراتتى. ەكى جاق ءتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى ءجيى بايلانىستى ۇزدىكسىز ساقتاپ، جۇڭگو مەن امەريكا قارىم - قاتىناسىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋدىڭ دۇرىس ارناسىنا قايتا ورالۋىن ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو مەن امەريكا ەكى ەل حالقىن جانە دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالقىن باقىتقا كەنەلتۋگە قوسىلدى.

  ديڭ شۋەشياڭ، ليۋ حى، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي قاتارلىلار ديدارلاسۋعا قاتىناستى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.