انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى ءرايدا، ءپاريزات ابدۇل
11 - ايدىڭ 27 - كۇنى ساۋداگەرلەر قاعىلىق اۋدانى جاڭگىلاسكى اۋىلىنداعى بازاردا جەڭىل تاعامدار ساتۋدا. □ سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى وتكىر نيجات تۇسىرگەن
11 - ايدىڭ 27 - كۇنى، قاعىلىق اۋدانى جاڭگىلاسكى اۋىلىنىڭ بازار كۇنى.
”15 يۋان، 15 يۋان، مويىن بۇرا كەتىڭىز، ورايدان قۇر قالماڭىز“، ”كەلىڭىزدەر، كەلىڭىزدەر، جاڭا ۇلگىدەگى كيىمدەر اكەلدىك، تاڭداپ الىڭىز، تاڭداپ الىڭىز“... ساعات 18 مولشەرىندە تىلشىلەر جاڭگىلاسكى اۋىلدىق اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارىنا بازارشىلاي كەلدى، كوز جەتەر جەر قۇجىناعان قالىڭ ادام، وزانداعان داۋىستار، ساتۋشىنىڭ ايعايى، باعا تالاسقانداردىڭ دابىر - دۇبىرى ءالسىن - ءالسىن قۇلاققا ۇرىلادى. ساندىق، سومكە، كيىم - كەشەك، ءدامدى تاعامدار، جەمىس - جيدەك، كوكونىس، كۇندەلىكتى تۇتىنۋ بۇيىمدارى، كەزدەمە سياقتى ءتۇرلى - ءتۇستى تاۋارلار كوز سۇرىندىرەدى.
اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارىندا 183 تۇراقتى جايما ورنى جانە 70 ۋاقىتتىق جايما ورنى بار بولىپ، اس - سۋ رايونى، كيىم - كەشەك رايونى، اياق كيىم، باس كيىم رايونى، كۇندەلىكتى تۇتىنۋ بۇيىمدارى رايونى، كەپتىرىلگەن جەمىس - جيدەك رايونى، كوكونىس، جەمىس - جيدەك رايونى بولىپ بولىنگەن.
اس - سۋ رايونىنان كەسىپ وتسەڭىز، مۇرنىڭىزعا اۋىق - اۋىق حوش ءيىس كەلەدى، بۋعا پىسىرعان، قايناتىپ پىسىرعان، مايعا قۋىرعان، مايعا قارىعان، قاقتاعان تاعامداردان نە كەرەكتىڭ ءبارى - ءبارى تابىلادى.
جاڭگىلاسكى اۋىلى لاڭگار قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابلەت ابلەزدىڭ قاقتالعان بالىق جايماسىنىڭ الدىندا الارماندار ۇزىننان - ۇزاق قاتارعا تۇرىپتى. ”ۋيچاتتا تولەگەن 30 يۋان ەسەپكە كىردى“، ”ۋيچاتتا تولەگەن 25 يۋان ەسەپكە كىردى“... ءجيى - ءجيى ەستىلگەن اقشا تولەۋ ەسكەرتپەسىن ەستىگەن ابلەت جۇمىسىنا ءتىپتى دە قىزۋ كىرىسەدى.
”بۇگىن 300 كيلوگرام بالىق دايىنداعان ەدىم، قازىر جارتىسى ساتىلىپ ءبىتتى“. ابلەت سويلەي ءجۇرىپ قول تەلەفونىنداعى ساۋدا - ساتتىق ەستەلىگىنە قاراپ ەدى، ساعات 12دەن باستاپ ساعات 18دەن 15 مينۋت وتكەنگە دەيىن جيىنى 3500 يۋاننان استام اقشا قابىلداپتى. ”تۇندە جايمانى جيعانعا دەيىن 7000 يۋانعا دەيىن ساتاتىنىمدا ماسەلە جوق“، - دەگەن ابلەت تاعى دا قاربالاس جۇمىسىنا كىرىسىپ كەتتى.
بيىل 34 جاستاعى ابلەتتىڭ بازاردا قاقتالعان بالىق جايماسىن اشقانىنا 7 جىل بولىپتى. ”مەن بۇل ونەردى قايىن اتامنان ۇيرەنگەم، وسى بازاردا مەن عانا قاقتالعان بالىق جايماسىن اشامىن، سوندىقتان توتەنشە قارسى الۋعا بولەنەمىن“، - دەدى ول ماقتانىشپەن.
اس - سۋ رايونىنىڭ قارسىسى كەپتىرىلگەن جەمىس - جيدەك رايونى. قاعىلىق اۋدانى قاعىلىق قالاشىعى باقمالى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ 63 جاستاعى تۇرعىنى ابدۇرەيىم راحمان جايماسىنىڭ الدىندا قاريدارىمەن اقتارىلا اڭگىمەلەسىپ تۇر ەكەن. ”مەنىڭ بازاردا جايما اشقانىما 43 جىل بولدى. اۋدان قالاشىعىندا ءبىر كەپتىرىلگەن جەمىس - جيدەك دۇكەنىم بار بولسا دا، ءبىراق مەن باياعىداي بازارعا كەلىپ جايما اشقاندى جاقسى كورەمىن، ويتكەنى بۇل ارا دۋماندى“. ابدۇرەيىم سويلەي ءجۇرىپ الارماننىڭ زاتتارىن تارازىلادى.
زاتىن ارقالاپ بارلىق جەردى كەزىپ ”جورتقاننان“ ەسەك ءمىنىپ بازارعا بارعانعا دەيىن، ونان تراكتورمەن جۇك تاسىعاننان بۇگىنگىدەي پيكاپپەن بازارعا كەلىپ جايما جايعانعا دەيىنگى نەشە 10 جىلداعى وزگەرىستەر ابدۇرەيىمدى توتەنشە اسەرلەندىردى: ”قاتىناس قۇرالدارى وزگەردى، بازاردىڭ ورتاسى دا وزگەرۋدە. قازىرگى بازارلار رەتتى دە تازا، اۋماقتىق ءبولىنۋى ۇيلەسىمدى، ونىڭ ۇستىنە نە كەرەكتىڭ ءبارى تابىلادى، مەنىڭ جايمامنىڭ وزىندە 50 نەشە ءتۇرلى كەپتىرىلگەن جەمىس بار، تەك مەيىزدىڭ وزىنەن 13 ءتۇرى بار. قازىر قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسى، شىنىندا، بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى“.
اڭگىمەلەسىپ تۇرعانىمىزدا كوتەرگەن ۇلكەندى - كىشىلى بۋىنشاق - تۇيىنشەگى بار جاڭگىلاسكى اۋىلى گامىلىك قىستاعىنىڭ تۇرعىنى داۋىت اۋىت ابدۇرەيىمنىڭ جايماسىنا كەلدى. ”دوسىم، ماعان جارتى كيلوگرام مەيىز، ءبىر كيلوگرام بادام، ءبىر كيلوگرام ورىك قاعىن بەر، ەڭ جاقسىسىنان الايىن“، - دەپ داۋىت سويلەي ءجۇرىپ قولىنداعى نارسەلەرىن جەرگە قويدى.
قۇرىم شاپان، اياق كيىم، جەمىس - جيدەك، ويىنشىق... دەيسىز بە، داۋىتتىڭ تابىسى از ەمەس ەكەن.”’بازاردا قىدىرۋ‘ ەڭ كوڭىلدى ءىس قوي، ادام كوپ، دۋماندى بولادى، ءبىر جاعىنان، نارسە - كەرەك ساتىپ الساڭ، ەندى ءبىر جاعىنان، اڭگىمە دۇكەن قۇرىپ جىرعاپ قالاسىڭ“، - دەيدى داۋىت.
كيىم - كەشەك رايونىنداعى جايماشى قۇمۇز ابلەز ۇستىنە كيىپ العان سۋ جاڭا ۇلگىدەگى پالتونى قاريدارلارعا ىقىلاسپەن تانىستىرىپ جاتىر. ”قازىر قىستاقتاعى ايەلدەر ادەمى جاسانىپ ءجۇرۋدى ۇناتادى، بۇگىن ءبىر توپ جاڭا ۇلگىدەگى پالتولاردى اكەلىپ ەدىم، ساتىلىپ تۇگەيىن دەدى“، - دەيدى قۇمۇز.
”ونىڭ جايماسىنداعى كيىمدەر ەرەن ءوتىمدى، مەن دە بىرەۋىن ساتىپ الايىن دەپ ەدىم، لايىقتى ءنومىرى قالماپتى“. قاعىلىق اۋدانى شاشقۇم باسقارۋ رايونى شاشقۇم قىستاعىنىڭ تۇرعىنى اتيگۇل ۇلعۇت وكىنىش بىلدىرە: ”الگىندە عانا ءبىر كيىمگە زاكاز بەردىم، كەلەر اپتاداعى بازاردا اكەپ بەرەتىن بولدى“، - دەدى.
بازاردىڭ ءدال ورتاسىندا تۇرىپ توڭىرەككە كوز جىبەرسەڭىز، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ۇلكەندى - كىشىلى بۋىنشاق - تۇيىنشەكتەگى ”ولجالارىن“ كوتەرىپ جالعىز ءوزى كەتىپ بارا جاتقانىن نەمەسە ءۇي ىشىندەگىلەرىمەن بارا جاتقاندىعىن كورەسىز، ءبارىنىڭ جۇزدەرىنەن كۇلكى ەسەدى...
”بازار كۇنى كەلىسىمەن اۋىلىمىز دىر - دۋمانعا بولەنەدى، ءبىز جىل سايىن اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارىنىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلارىن وزگەرتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ نارسە - كەرەك ساتىپ الۋ مۇمكىندىگىن جاقسارتامىز“، - دەدى جاڭگىلاسكى اۋىلدىق پارتكومنىڭ شۋجيى جۋ جيانجۇن.
تولىقسىز ساناققا نەگىزدەلگەندە، ساعات 20دان 20 مينۋت وتكەنگە دەيىن جاڭگىلاسكى اۋىلدىق اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارىندا سول كۇنگى بازارشىلاي كەلگەندەر 12 مىڭ ادام - رەتكە جەتكەن.
