ەرەكشە كاسىپ سالاسى جاندانا ءتۇستى، بۇقارانىڭ كىرىس ارتتىرۋ سەنىمى نىعايدى
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋدى، كەڭەيتۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋمەن ءونىمدى ۇشتاستىرۋ ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى سىندى كەلەلى ءىستى ويداعىداي ىستەۋدەن ايرىلا المايدى.
ءبىر شوق ماقتادان، ءبىر تال شىلاننان تارتىپ، ءبىر ستاكان سۇتكە دەيىن... رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەپ، ءتۇيىندى يگەرىپ، ءالسىز تۇستاردى كۇشەيتىپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، ەگىمشىلىك كاسىبى سالاسىندا قۇرىلىمدى رەتتەپ - ساپالىلاندىردى، جەمىس ورمانى كاسىبى سالاسىندا ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىردى، باعىمشىلىق كاسىبى سالاسىندا دەڭگەيدى ءوسىرىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتتى، ءسويتىپ، ءبىر توپ اۋىل - قىستاق ەرەكشە كاسىپ سالاسى قارىشتاي دامىپ، ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسى، ونىمدىلىگى جانە باسەكەلىك قۋاتى ونان ارى جوعارىلاپ، دامۋدىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن ارتتىرۋداعى، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى تىرەككە اينالدى.
ساپالىلارىن، قۋاتتىلارىن جەتىلدىرىپ، ەرەكشە كاسىپ سالاسى قارىشتاي دامىدى
11 - ايدىڭ 28 - كۇنى ەرتەمەن، قاعىلىق اۋدانى اقتاش قالاشىعى قونىس جاڭالاپ ورنالاستىرۋ تۇيىنىندەگى ەگىنشى تۇرسۇنمامۇت يمىن ءوز وتباسىنىڭ كوتەرمەگە العان كوكونىس جىلىجايىندا قاربالاستاي باستادى. قىپ - قىزىل قىزاناققا قاراعان ونىڭ جۇزىنەن كۇلكى ەستى.
2019 - جىلى تۇرسۇنمامۇت وتباسى قاعىلىق اۋدانى ۇششارباس قالاشىعىنان كوشىپ وسى اراعا كەلگەن، سونداي - اق جىلىجايدا كوكونىس ەگۋ تەحنيكاسىن ۇيرەنىپ الدى. بيىل 7 - ايدا ول 7 جىلىجايدى كوتەرمەگە الدى، قازىر جىلدىق كىرىسى 50 مىڭ يۋاننان اسادى.
كوشىرىلگەن بۇقارانىڭ كوشىپ شىعا الۋىنا، تۇراقتاپ تۇرۋىنا، اۋقاتتانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، اقتاش قالاشىعى 5500 مۋلىق جەمىس ورمانى ۇلگى كورسەتۋ بازاسىن جانە 1262 جوعارى ولشەمدى كۇن نۇرى جىلىجاي قالتقىسىن، 1800 دوعاشا جىلىجايدى قامتىعان قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى بازاسىن قۇرىپ، 1600 كوشىرىلگەن بۇقارانىڭ ورنىقتى جۇمىستانىپ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا باستادى.
”قالاشىق كەلەر جىلى تاعى دا 700 جىلىجاي قالتقىسىن كوبەيتىپ، كوكونىس ەگۋ ەرەكشە كاسىپ سالاسىن كەڭەيتىپ، كۇشەيتىپ، اناعۇرلىم كوپ بۇقارانىڭ ودان يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋدى جوسپارلاپ وتىر“، - دەدى اقتاش قالاشىق پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى چي فۋباۋ.
بيىل قاشقار ايماعى كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرۋ سىندى نەگىزدى مىقتاپ يگەرىپ، ”ءبىر اۋداندا ءبىر ەرەكشەلىك بولۋ، ءبىر اۋىلدا ءبىر كاسىپ سالاسى بولۋ، ءبىر قىستاقتا ءبىر ءونىم بولۋ“ دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، 4 ءىرى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسىن جەتىلدىرۋ ينجەنەرياسىن ءتۇيىندى اتقارىپ، ءبىر ميلليون 500 مۋ كوكونىس بازاسى، ءبىر ميلليون 500 مىڭ مۋ جاس جەمىس بازاسى، ءبىر ميلليون 500 مىڭ باس سويىس قوي بازاسى جانە 150 ميلليون ءۇي قۇسى بازاسى قۇرىلىسىن سۇيەمەلدەپ دامىتىپ، ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە ۇزدىكسىز كۇش شىعاردى.
ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ بايلىق باسىمدىعىن تياناق ەتىپ، رايونىمىز ”استىق ءوندىرىسىن ورنىقتىرۋعا، ماقتا شارۋاشىلىعىن ساپالىلاندىرۋعا، جەمىس - جيدەك شارۋاشىلىعىن كۇشەيتۋگە، مال شارۋاشىلىعىن كوركەيتۋگە، ەرەكشە كاسىپ سالاسىن جەبەۋگە“ تاباندى بولىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، جەمىس ورمانى كاسىبى سالاسى، اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن وڭدەۋ كاسىبى سالاسى، نان كاسىبى سالاسى، ءجۇزىم شارابى كاسىبى سالاسى سياقتى ەرەكشە باسىمدىقتاعى كاسىپ سالالارىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، كۇشەيتىپ، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالالارىنىڭ كاسىپ كۇيىن ۇزدىكسىز بايىتىپ، ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەدەل ىلگەرىلەتتى.
توعىستىرا دامىتىپ، تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىندە بىردەي كۇش شىعاردى
11 - ايدىڭ 25 - كۇنى شينجياڭ ۋانفىڭ مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگى تەحنيكالىق قىزمەت وتەۋ ءبولىمىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى ۋاڭ شوۋگو سەرىكتەستىكتەگى تەحنيكتەر مەن قىستاقتاعى ىندەتتەن ساقتانۋ قىزمەتكەرلەرىن باستاپ قاراقاش اۋدانى قاراساي قالاشىعى باقچي قىستاعىنا كەلىپ، باعىمشىلىق وتباسىنداعىلارعا كوپ تولدەيتىن قويدىڭ تولدەرىن باعىپ - باسقارۋ سياقتى تەحنيكالاردى ۇيرەتتى.
”’كاسىپورىن + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + باعىمشىلىق ءىرى وتباسى + شارۋا وتباسى‘ ۇلگىسى ارقىلى كوپ تولدەيتىن قوي باعىمشىلىعى كاسىبى سالاسىن قىستاقتارعا دەيىن كەڭەيتىپ، وتباسىلاردى قامتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىس ارتتىرۋدى جۇزەگە اسىرۋىنا كومەكتەستىك“، - دەدى ۋاڭ شوۋگو. قازىر بۇل سەرىكتەستىك جەتىلدىرۋ - ءوسىرۋ، باعىمشىلىق، سويۋ، ساتۋ ءبىر تۇلعالانعان تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىن قالىپتاستىردى، جەرگىلىكتى 40 مىڭ شارۋا وتباسى كوپ تولدەيتىن قوي باعۋعا سۇيەنىپ كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايىدى.
رايونىمىز نازاردى ەرەكشە باسىم كاسىپ سالاسىنا شوعىرلاندىرىپ، باستاماشى كاسىپورىنداردى جەتىلدىرۋدى، زورايتۋدى ءتۇيىن ەتىپ، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسى دامۋىنداعى ”جاڭا شوعىردى“ قۇرىپ جانە كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ كاسىبى سالاسىن كورنەكتى تۇردە ويداعىداي يگەرىپ، 1 - كاسىپتى سوڭىنا قاراي سوزۋدى، 2 - كاسىپتىڭ ەكى باسىن جالعاۋدى، 3 - كاسىپتى جوعارى دەڭگەيدە جۇرگىزۋدى جەبەپ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامىپ زورايۋىن ىلگەرىلەتتى.
2020 - جىلى بۇكىل رايوندا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەيتىن كاسىپورىن 12 مىڭ 700گە جەتىپ، كولەمنەن جوعارى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەيتىن كاسىپورىنداردىڭ تيجارات كىرىسى 145 ميلليارد 654 ميلليون يۋان بولدى. بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا بۇكىل رايوندا (جەرگىلىكتى) اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭدەۋ كاسىپورىندارىنىڭ تيجارات كىرىسى 74 ميلليارد 223 ميلليون يۋانعا جەتىپ، اۋداندا وڭدەۋ باقشا رايونى بولۋ، اۋىل - قالاشىقتا وڭدەۋ شوعىرلانعان رايون بولۋ، قىستاقتا وڭدەۋ سەحى بولۋ سىندى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ ارناسى بىرتىندەپ قالىپتاستى.
ءوندىرىستى يگەرۋدەن تىزبەكتى يگەرۋگە دەيىن، ءونىمدى يگەرۋدەن كاسىپ سالاسىن يگەرۋگە دەيىن، بۋىندى يگەرۋدەن جۇيەنى يگەرۋگە دەيىن، رايونىمىز ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ ءوندىرىس، وڭدەۋ، ساتۋ تىزبەگىن ۇزدىكسىز تۇتاستىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ قۇن ارتتىرۋ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ ءورىسىن كەڭەيتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىستارىن بەكەمدەۋ، كەڭەيتۋ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە ماڭىزدى تىرەك ازىرلەدى.
قوزعالتقىش ورناتىپ، ءبىر كاسىپ سالاسىنىڭ گۇلدەنۋى ارقىلى جۇزدەگەن كاسىپ سالاسىن كوركەيۋگە باستادى
ساياحات كاسىبىن نەگىزگى تۇلعا ەتىپ، 1 - كاسىپتى جەتەكتەۋ، 2 - كاسىپتى كوتەرۋ سىندى دامۋ وي جەلىسىنە تاباندى بولعان التاي قالاسى بيىل ەرەكشە باسىمدىقتى تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جىلقى شارۋاشىلىعىن ءىرى ساياحات ارناسىنا توعىستىرىپ، ساياحات كاسىبى كۇيىن ۇزدىكسىز بايىتىپ، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ جۇمىستانىپ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا باستادى. 11 - ايدىڭ 11 - كۇنى ”التىندى ات جولىندا، قار قالاسىنىڭ كوركەم كورىنىسىن اتپەن تاماشالاۋ“ ات ويىندارى ساياحات نىسانى رەسمي باستالدى، التايدىڭ كوركەم كورىنىسىن 360 گرادۋس اينالىپ تاماشالاپ، باياۋ ەسكەن سالقىن سامالدى سەزىنىپ، ايباتتى اق باس تاۋلارعا الىستان كوز جىبەرىپ، جايلاۋداعى قوي، سيىر تابىندارىن ارالاۋدى باستان كەشىرۋ ساياحاتشىلاردىڭ جانىن جادىراتادى.
”شينجياڭ جاقسى جەر“ ماركاسىن اسقاقتاتۋدى ارقاۋ ەتىپ، رايونىمىز اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرۋ ”جاڭا قوزعالتقىشىن“ كۇش سالا قالىپتاستىرىپ، مەملەكەتتىك اۋىل - قىستاق ساياحاتى ءتۇيىندى قىستاعىنان (قالاشىق) 42سىن، اۆتونوميالى رايوندىق اۋىل - قىستاق ساياحاتى ءتۇيىندى قىستاعىنان 70ىن، سارا تۋىندى قىستاعىنان 42سىن، سارا جول جەلىسىنەن 60ىن قۇرىپ، 5734 ساياحات حالىقتىق تۇسەلحاناسىن قالىپتاستىردى.
ساياحات كاسىبى سالاسى عانا ەمەس، رايونىمىزدا ءتۇيىندى دامىتىلاتىن ”10 ءىرى كاسىپ سالاسىنىڭ“ ءبىرى رەتىندە نان كاسىپ سالاسىنىڭ بۇكىل رايوننىڭ جوعارىدان تومەنگە دەيىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋىندە، كولەمدەنۋ، كاسىپ سالالانۋ، بازارلانۋ دەڭگەيى جەدەل جوعارىلاپ، كاسىپ سالاسىنىڭ باستاۋ رولى كۇشتى، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ كىرىس ارتتىرۋىن جەبەۋى كورنەكتى ەرەكشە كاسىپ سالاسىنىڭ بىرىنە اينالدى. حوش ءيىسى اڭقىعان شينجياڭ نانى ءىرى كاسىپ سالاسىن ىلگەرىلەتىپ، ءىرى حالىق تۇرمىسىنا دەم بەرىپ، شينجياڭنىڭ اسا زور ەرەكشەلىككە جانە باۋراعىشتىققا يە تانىسقىسىنىڭ بىرىنە اينالدى.
اناعۇرلىم كوپ جاڭا كاسىپ كۇيلەرىنىڭ دامىپ زورايۋىنا ىلەسە، رايونىمىزدىڭ ەرەكشە كاسىپ سالاسى ”ءبىر كاسىپ سالاسىنىڭ گۇلدەنۋى ارقىلى جۇزدەگەن كاسىپ سالاسىنىڭ كوركەيۋىن باستاعان“ دامۋ اۋقىمىن جەدەل قالىپتاستىردى، سونداي - اق كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ قۇن تىزبەگىن جەتەكتەۋىمەن ”اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالارعا“ بىرگە ىقپال كورسەتەتىن ”كىرىس ارتتىرۋ تىزبەگى“ قالىپتاسىپ، بۇكىل رايونداعى ەگىنشى - مالشى بۇقاراسىنىڭ ۇزدىكسىز، ورنىقتى كىرىس ارتتىرۋدى جۇزەگە اسىرۋىن جەبەدى.
(تىلشىلەر گى يوۋجۇن، جاڭ تيڭ، ءپاريزات ابدۇل)
