نۇرتاي انۋاربەك:
ومىرىمەن ساقشى رۋحىن ايگىلەدى
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گو ليڭ
اسقار نۇرتاي بالا كەزىندە ۇيدەگى قابىرعادا ءىلۋلى تۇرعان، ساقشى كيىمىن كيىنگەن، جانارىنان قايسارلىق مەن مۇندالاپ تۇرعان، الايدا تىم بەيتانىس ەر ادامنىڭ سۋرەتىن نۇسقاپ، شەشەسىنەن: مىنا كىسى كىم؟ - دەپ سۇراعاندا، شەشەشى: ”ول سەنىڭ اكەڭ، قاھارمان“، - دەپ بۋلىعىپ تۇرىپ جاۋاپ بەرگەن مۇڭلى بەينەسى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ونىڭ ەسىندە.
اسقاردىڭ اكەسى نۇرتاي انۋاربەك كوزى تىرىسىندە بۇرىنعى ىلە ايماقتىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى قىلمىستىق ىستەر بارلاۋ اترەتىنىڭ قىزمەتكەرى بولاتىن، 1991 - جىلى 12 - ايدا قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنە قاتىناسقان. 1998 - جىلى 6 - ايدىڭ 26 - كۇنى زورلىقتى كۇش لاڭكەس ەلەمەنتتەرىن تۇتقىنداۋ شايقاس مىندەتىن اتقارۋ بارىسىندا 29 جاسىندا ەرلىكپەن قۇربان بولعان، قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى جاعىنان ”بۇكىل مەملەكەتتىك قوعام حاۋىپسىزدىگى جۇيەسىندەگى 2 - دارەجەلى قاھارمان ۇلگى“ اتاعى تولىقتاپ بەرىلگەن.
وزىنە وق تيسە دە جاۋىنگەر سەرىگىن قۇتقارۋعا قارماندى
نۇرتاي انۋاربەك قۇربان بولاردان ءبىر كۇن بۇرىن، وتباسىنداعى 3 جان كەشكى تاماقتارىن ءىشىپ العاننان كەيىن، سىرتقا شىعىپ سەيىلدەپ ءجۇرىپ كەلگەن بولاتىن، بۇل ونىڭ وتباسىنداعىلارمەن ەڭ اقىرعى رەت بىرگە ءجۇرۋى بولارىن كىم ويلاعان.
1998 - جىلى 6 - ايدىڭ 25 - كۇنى بۇرىنعى ىلە ايماقتىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى بارلاۋ ارقىلى بىرنەشە زورلىقتى كۇش لاڭكەستەرىنىڭ شەتەلدەن جاسىرىن قارۋ - جاراق تاسىپ شەكارادان وتكىزىپ، قۇلجا اۋدانى ءۇشون حۇيزۋ اۋىلى مامەيار قىستاعىنا جيىلعانىنان حابار تابادى.
6 - ايدىڭ 26 - كۇنى تۇنگى ساعات بىردە نۇرتاي انۋاربەك پەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى وسى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك توبىنداعىلاردى تۇتقىنداۋ مىندەتىن تاپسىرىپ الادى. كوزدەگەن جەرگە جەتكەننەن كەيىن، ولار تەز ارادا ءبىر بيىكتى يەلەپ، سىرتتان قورشاپ الادى. 2 - قادامداعى ارەكەت جوباسىن اتقارۋعا كىرىسكەن ساتتە، توسىن اتىلعان مىلتىق داۋىسى جىم - جىرت تۇنگى اسپاننىڭ تىنىشتىعىن بۇزادى. سونىمەن شايقاس باستالىپ، جاۋىنگەر سەرىكتەرى ارت - ارتىنان جارالانادى، نۇرتاي انۋاربەك تيتتەي دە ءارى - ءسارى بولماستان، زورلىقتى كۇش لاڭكەستەرى جينالعان اۋلا داۋالىنان ىشىنە قاراي سەكىرىپ ءتۇسىپ، جارالانعان جاۋىنگەر سەرىكتەرىن قۇتقارماقشى بولادى.
كەنەت نۇرتاي انۋاربەكتىڭ كەۋدەسىنە ەكى جەردەن وق تيەدى، ول جاراقاتىنىڭ اۋزىن قولىمەن باسىپ، قينالا الدىعا جىلجيدى، كيىمى قانعا بويالادى، وسى كەزدە تاعى ءبىر وق ونىڭ بەتىنە تيەدى.
سول كەزدە نۇرتاي انۋاربەكپەن بىرگە مىندەت اتقارۋعا قاتىناسقان جاۋىنگەر سەرىگى مياۋ فانرۇڭ بىلاي دەدى: ”سول كەزدە شايقاس توتەنشە قاتەرلى بولدى، وق باسىمىزدان زۋىلداپ ءوتىپ جاتتى، ال نۇرتاي انۋاربەك وق تيگەننەن كەيىن دە بۇلىكشىلەردى اتىپ ءولتىرىپ، جاۋىنگەر سەرىكتەرىن قۇتقارماقشى بولدى، شىنىمەن، ادامدى سۇيىندىرەدى“.
ىلە - شالا جەتكەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك توبىنداعى باس قىلمىستىنى اتىپ ولتىرەدى، ءبىراق نۇرتاي انۋاربەك اۋىر جارالانعاندىعى سەبەپتى، قۇتقارۋ ءونىم بەرمەي، ەرلىكپەن قۇربان بولادى.
جايشىلىقتا از سويلەپ، كوپ ىستەيتىن
نۇرتاي انۋاربەكتىڭ قىزمەتتەسى چي ىنجيە: نۇرتاي انۋاربەك جايشىلىقتا قاراپايىم، از سويلەپ، كوپ ىستەيتىن، قىزمەتكە شوگەل ەدى، - دەپ ەسكە الدى.
1995 - جىلدان 1997 - جىلدىڭ باسىنا دەيىن نۇرتاي انۋاربەك قۇلجا اۋدانى قاراعاش اۋىلى قاراعاش قىستاعىنا مىندەتپەن بارعان قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدى، سەنبى، جەكسەنبى كۇندەرى دە ۇيىنە قايتۋعا مۇرساسى تيمەيتىن.
قىستا مالشىلار 10 نەشە مىڭ (تۇياق) مالدى اراسان اۋدانىنداعى قىستاۋلىققا ايداپ اپاراتىن، 20 نەشە كۇندىك كوشى - قوندا نۇرتاي انۋاربەك ازىق - تۇلىگىن، سۋ تورسىعىن الىپ، مالشىلارمەن بىرگە ءجۇرىپ، جول بويى مالشىلاردىڭ ءومىرى مەن مال - مۇلىك حاۋىپسىزدىگىن قورعايتىن.
ونىڭ جەتەكشىلىك ەتۋىندە، قىستاق كوكونىس جىلىجايىن سالىپ، سۋلياۋ جارعاق جاۋىپ جۇگەرى ءوسىرۋ تەحنيكاسىن ەنگىزدى، سونداي - اق تۇتاس قىستاقتا جالپىلاستىردى، جالپىلىق ساۋدا بازارىن قۇرىپ، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ تۇرمىسى كۇننەن - كۇنگە جاقساردى.
1997 - جىلى نۇرتاي انۋاربەك بۇرىنعى ىلە ايماقتىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنە قايتا قىزمەت اۋىسقان كەزدە، جەرگىلىكتى ەگىنشى - مالشىلار ونى قيماستىقپەن اتتاندىرىپ سالادى. قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەت ورنىنا قايتىپ كەلگەننەن كەيىن، ول جاۋىنگەر سەرىكتەرىمەن بىرگە 40 نەشە رەت شايقاسقا قاتىناسادى، ءار جولى شايقاسقا قاتىناسۋدى ول ىرىقتى تۇردە ءوتىنىپ، اتويلاپ الدا ءجۇرىپ، مىندەتتى تولىق تابىسپەن ورىندايتىن.
اكەسىنىڭ ۇتىلاما تاياقشاسىن الدى
”وسىنشاما جىل ءوتتى، ءبىز ونى ەرەكشە ساعىنامىز“، - دەدى نۇرتاي انۋاربەكتىڭ اعاسى جالىن انۋاربەك.
جالىن تىلشىگە: ءىنىم قۇربان بولاردىڭ الدىندا، ايەلى، بالاسى جانە اكە - شەشەسى، اعا - ىنىلەرىمەن بىرگە ىلە وزەنى جاعاسىن ساياحاتتاپ، بىرگە سۋرەتكە ءتۇسىپ ەستەلىك قالدىرعان ەدى، بۇل وتباسىنداعىلاردىڭ تۇڭعىش رەتكى ءارى ەڭ سوڭعى رەتكى توپتىق سۋرەتى بولىپ قالارىن ويلاماعان ەكەنبىز، − دەدى.
ءۇي ىشىندەگىلەردىڭ كوڭىلىندە نۇرتاي انۋاربەك وپالى ۇل، جاقسى اكە، ونەگەلى جار، جاقسى ءىنى، ونان دا ماڭىزدىسى، جاقسى ساقشى. جالىن بىلاي دەدى: ءىنىم جايشىلىقتا سوزگە ساراڭ، تىم شەشىلىپ سويلەي المايتىن، ءبىراق وتباسىنداعىلاردىڭ تۋعان كۇندەرىن ۇمىتپايتىن، كەزەكشىلىك مىندەت وتەپ، ۇيگە قايتا المايتىن بولعان جاعدايدا، بەل بەبەۋ ارقىلى بولسا دا تىلەگىن جەتكىزەتىن.
اسقار ەس بىلگەننەن باستاپ اكەسىنىڭ بەينەسىن ءاربىر سۋرەتتەن، ءاربىر اڭگىمەدەن ىزدەستىرە باستايدى.
”ۇزاق ۋاقىت اكەمدى تۇسىنە الماي ءجۇردىم“، - دەدى اسقار. 2017 - جىلى اسكەرگە قاتىناسۋعا بەكىدىم. كەيىن ءبىر رەتكى شايقاسقا اتتانىپ، تاسقىنعا قارسى اتتانۋ مىندەتىن ورىنداۋدا، شايقاسقا دايىندالۋشىلار ەسىمدىگىنىڭ اراسىندا ءوزىمنىڭ اتىمنىڭ جوق ەكەنىن كورگەندە، مەن تەك شايقاسقا اتتانۋعا رۇقسات ەتۋدى عانا ويلادىم، - دەدى ول.
”شايقاسقا اتتانۋ ءوتىنىشىن تاپسىرعاندا، مەن اكەمنىڭ سول جىلدارداعى ادىلەت جولىندا ەشتەڭەدەن تايىنبايتىندىعىن ءتۇسىندىم“. اسقار اكەسىنىڭ تاڭداۋىنىڭ پارتيا مەن حالىق ءۇشىن بارلىعىن قۇربان ەتۋگە قاي - قاشان دا دايىن تۇرۋ ەكەندىگىن ايتتى.
”مەن اكەمنىڭ قولىنداعى ۇتىلامالى تاياقشانى الامىن“. 2021 - جىلى 10 - ايدا قارۋلى ساقشى شينجياڭ باس اترەتىنىڭ بەلگىلى تارماق اترەتىندە پايجاڭ بولىپ ىستەيتىن اسقار بۇگىندەرى ءوزىنىڭ اكەسىنىڭ ىسىنە مۇراگەرلىك ەتىپ قانا قويماي، اكەسىنىڭ رۋحىن دا قۇلشىنا جالعاستىراتىندىعىن ايتتى.
