□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
قىپ - قىزىل قوراپتى شامدار اسىلىپ، مەرەكە شاتتىعىن اسىرا داڭعارا، بارابان سوعىلدى. ەسكى جىلدىڭ سوڭى، جاڭا جىلدىڭ العاشقى كۇندەرى، رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادرلار مەن جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر سالەمدەمەلەرى مەن جاڭا جىلدىق اق تىلەكتەرىن ارقالاپ تۋىستارىنىڭ ۇيىنە بارىپ، تۋىستارىمەن بىرگە شاتتانا انگە باسىپ، ءازىل - قالجىڭ ايتا ءجۇرىپ كونە جىلدى اتتاندىرىپ، قۋانىش قۇشاعىندا جاڭا جىلدى قارسى الدى.
تۋىسىن جاڭا جىلدى بىرگە قارسى الۋعا ۇسىنىس ەتتى
”ارزىگۇل اپاي، جيڭنيڭ باقشاسىندا كوكتەم مەرەكەسىندىك كەرەك - جاراق جارمەڭكەسى باستالىپتى، ەستۋگە قاراعاندا كوكتەم مەرەكەسىندىك مەرەكەلىك زاتتار مولىنان شىعارىلىپتى، تاعى ايبىندى داڭعارا، بارابان اترەتى، مانەرلەپ سىرعاناۋ ويىنى، ادەبيەت - كوركەمونەر نومىرلەرى بار ەكەن... ءبىز بىرگە بارىپ كورىپ كەلمەيمىز بە“! 2021 - جىلى 12 - ايدىڭ 31 - كۇنى مەملەكەتتىك سالىق باس مەكەمەسى شونجى اۋداندىق سالىق مەكەمەسىنىڭ كادرى ياڭ مىڭسى ۋيچات دوستىق شەڭبەرىنەن اۋداندا ”قار - مۇزدا جولىعىپ، قىسقى وليمپيادانى قارسى الايىق، بايىرعى قالادا باس قوسىپ، جاڭا جىلدى وتكىزەيىك“ نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلى وتكىزىلەتىن حاباردى كورگەننەن كەيىن، تەلەفوندا جۇپ قۇراعان تۋىسى ارزىگۇلدى قيمىلعا بىرگە قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتتى.
تۋىس بولعاننان بەرى ياڭ مىڭسى ءار جولعى مەرەكە - مەيرامداردىڭ بارىندە ارزىگۇل اپايعا امانداسا بارادى، اپايدىڭ وتباسىندا شارۋا بولا قالسا، ياڭ مىڭسى قولىنان كەلگەن جاردەمىن ايامايدى. ارزىگۇلدىڭ نازارىندا ياڭ مىڭسى قۇددى ءوزىنىڭ قىزى سياقتى.
كوكتەم مەرەكەسىندىك مەرەكەلىك زاتتار جارمەڭكەسىن ارالاپ بولعاننان كەيىن، ارزىگۇل ياڭ مىڭسىنى ۇيىنە بارىپ كونە جىلدى اتتاندىرىپ، جاڭا جىلدى قارسى الۋ باس قوسۋىن وتكىزىپ بىرگە تاماقتانۋعا ۇسىنىس ەتتى. قۋىرماشتار ۇستەلگە شىعارىلعان سوڭ، ارزىگۇل شاي قۇيىلعان ستاكانىن قولىنا الىپ، ءوزىنىڭ جاڭا جىلدىق تىلەگىن ايتىپ: ”مەن جاڭا ءبىر جىلدا مەملەكەتىمىزدىڭ ءتىپتى دە جاقسى دامۋىن، كوپشىلىكتىڭ كۇندەرىنىڭ بارعان سايىن جاقسارىپ، تۇرمىستارىنىڭ بارعان سايىن باقىتتى بولۋىن تىلەيمىن“! - دەدى.
جاڭا جىلدىق تارتۋ جان دۇنيەمدى جىلىتتى
”جاڭا جىلدىق تارتۋىڭ وتە جاقسى ەكەن، ونى، ءسوز جوق، ويداعىداي پايدالانىپ، وتباسىمنىڭ كىرىسىن تاعى ءبىر ەسەلەيمىن“، - دەدى 2021 - جىلى 12 - ايدىڭ 31 - كۇنى قۇلجا قالاسى ءپانجىم قالاشىعى تومەنگى ءپانجىم قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابليكىم ءماتنياز اسەرلەنە پىڭ چاڭجيننىڭ قولىن ۇستاپ تۇرىپ.
بۇل جاڭا جىل تارتۋى جىلىجايدا بۇلدىرگەن ەگۋ تەحنيكاسى، ونى قۇلجا قالاسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكا ارناۋلى قىزمەتكەرى، تومەنگى ءپانجىم قىستاعىنداعى كوكونىس ەگەتىن ءىرى شارۋا پىڭ چاڭجين جۇپ قۇراعان تۋىسى ابليكىمگە ارنايى دايىنداعان بولاتىن.
وسى كۇنى پىڭ چاڭجين ابليكىمدى ءوز ۇيىندەگى جىلىجايعا كەلۋگە ۇسىنىس ەتىپ، جىلىجايدا بۇلدىرگەن ەگۋ تەحنيكاسىن قولما - قول ۇيرەتتى.”بۇلدىرگەندەر پىساتىن مەزگىلگە تاياپ قالدى، قازىر بولمەنىڭ تەمپەراتۋراسىنا، ىلعالدىعىنا جانە جارىق تۇسۋىنە كوڭىل ءبولۋ كەرەك...“، - دەدى پىڭ چاڭجين جاتىق ۇيعۇر تىلىندە.
پىڭ چاڭجين سول جەردەگى اتى ايگىلى اۋىل شارۋاشىلىق مامانى، بايۋدىڭ باستاماشىسى. 2014 - جىلدان بەرى ول جىلىجايدان پايدالانىپ ءار ءتۇرلى كوكونىس مايساسىن جەتىلدىرىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنا تەگىن تاراتىپ بەرۋمەن بىرگە، تەحنيكالىق جەتەكشى دە بولىپ كەلەدى. 6 جىلدىڭ الدىندا ابليكىم پىڭ چاڭجيننىڭ شابىتتاندىرۋى مەن كومەكتەسۋىندە جىلىجايدا كوكونىس ەگۋدى باستاپ، سول جىلدىڭ وزىندە كىرىسىن ءبىر ەسەلەدى. بۇگىنگى كۇندە ابليكىمنىڭ وتباسى 100 شارشى مەتردەن اساتىن جاڭا ءۇي سالىپ الدى، ءبىر ءۇيلى جاننىڭ تۇرمىسى جىلدان - جىلعا جاقسارىپ كەلەدى.
ۇنەمى بارىپ - كەلىپ، دايىم باس قوسىپ تۇرسا، سۇيىسپەنشىلىك قويۋلايدى
1 - ايدىڭ 1 - كۇنى ياركەن اۋدانى حۋاڭدي قالاشىعى تومەنگى ءدوڭ وستەڭ قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان شارۋا ياسىن سادىر وزىنە دەمالىس بەرىپ، ”موتومەن“ ادام تاسۋعا شىقپادى. تاڭ بوزىندا ول ايەلىنە اس - تاعامىن دايىنداي بەرۋدى تاپسىرىپ، تۇستە جۇپ قۇراعان تۋىسىن دامگە شاقىراتىندىعىن ايتتى.
ياسىننىڭ جۇپ قۇراعان تۋىسى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنەن تومەنگى ءدوڭ وستەڭ قىستاعىنا تۇسكەن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ءبىرىنشى شۋجي ۋاڭ چاڭجياڭ ەدى.
تاڭەرتەڭگى تاماقتان كەيىن، ۋاڭ چاڭجياڭ مەن قىستاق كادرى ياسىننىڭ وتباسىنا كەلدى. مۇنتازداي تازارتىلعان ءۇيدى كورىپ، حال سۇراۋ بۇيىمىن ۇسىنعان ۋاڭ چاڭجياڭ ەرلى - زايىپتى ەكەۋىن ەرىكسىزدەن ماداقتاپ: ”سەندەر وسىلاي ەڭبەكشىل، ىسكەر بولساڭدار، تۇرمىستارىڭنىڭ كۇننەن - كۇنگە جاقساراتىندىعى انىق“، - دەدى.
2020 - جىلى مۇگەدەك ياسىن ەرلى - زايىپتىلار ساياساتتىڭ كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەۋىندە كەدەيلىكتەن ارىلىپ، وتباسىلارىنىڭ جىلدىق جان باسىندىق تازا كىرىسى 9600 يۋانعا جەتتى. تۇرمىس ورەلەرى جوعارىلاعانىمەن، ءبىراق ياسىن ”موتومەن“ شاپقىلاپ ادام تاسۋىن جالعاستىردى، ول پارتيا مەن ۇكىمەتكە اۋىرتپاشىلىق سالعىسى كەلمەدى.
دەنساۋلىق جاعدايىنان تارتىپ كۇندەلىكتى تۇرمىستاعى كەرەك - جاراقتارعا دەيىن، قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - وڭاۋدان وتتان، ەلەكتردەن حاۋىپسىز پايدالانۋعا دەيىن ءسوز قوزعادى... قايتار كەزدە ۋاڭ چاڭجياڭ ياسىنعا: ”بۇكىل قىستاقتا كەدەيلىكتەن ارىلعان 67 وتباسى بار، ءبىز گرۋپپاعا ءبولىنىپ بارلىعىن ارالاپ شىعۋىمىز كەرەك. ءبىراز ۋاقىت وتكەننەن كەيىن كۇن جىلىنعان كەزدە كەلىپ، سەنىڭ شاعىن دوعالى جىلىجاي سالىپ كوكونىس ەگۋىڭە كومەكتەسەيىن“، - دەدى.
تۋىسىمەن بىرگە ارتقان كىرىستى ەسەپتەدى
”ءسىزدىڭ ايتقان اقىلىڭىز بويىنشا ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ 2021 - جىلعى كىرىسى ءبىرتالاي ارتتى“. 1 - ايدىڭ 1 - كۇنى اۋات اۋدانى تامتوعىراق قالاشىعى ءيىڭىمالى قىستاعىندا قىستاق تۇرعىنى تۇرعۇن روزى جۇپ قۇراعان تۋىسى اقسۋ ايماقتىق ءادىليا مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى قۇربان ءماماتتىڭ مەرەكەنى بىرگە وتكىزگەلى ۇيىنە كەلگەندىگىن كورگەندە، قۋانىشىن باسا الماي، 2021 - جىلعى كىرىسى جايلى ءسوز قوزعادى.
تۇرعۇننىڭ وتباسىندا 3 جان بار، 42 مۋ جەرگە ماقتا، شىلان، جاڭعاق، ءبيداي ەگەدى. 2021 - جىلدىڭ باسىندا قۇربان وعان اقىل ايتىپ: ”شىلاننىڭ باعاسىن ءوسىرۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، عىلمي باسقارۋ جولىمەن ساپانى جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋىڭ كەرەك؛ قوراداعى 10 شاقتى قويىڭدى باعىپ وتىرا بەرمەي، بورداقىلاپ اينالىمعا سالۋىڭ كەرەك؛ قىزىڭ كورىنگەن جەردە ۋاقىتتىق جۇمىس ىستەپ تەنتىرەپ جۇرسە بولمايدى، ءارى تەحنيكالىق شەبەرلىك ۇيرەنەتىن، ءارى كىرىسى تۇراقتى قىزمەت تابۋى كەرەك“، - دەيدى.
”2021 - جىلى ماقتانىڭ، شىلاننىڭ ساتىلۋ باعاسى ءتاۋىر بولىپ، ءونىمدى ارتتىرۋمەن بىرگە، كىرىس مولايدى، ەگىمشىلىكتەن تازا كىرىسىمىز 50 مىڭ يۋانعا جەتتى؛ 10 قويدى بورداقىلاپ ساتىپ، 10 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزدىم؛ قىزىم اقسۋ توقىماشىلىق ونەركاسىپ ورتالىعىنان قىزمەت تاۋىپ ىستەپ، ءبىر جىلدىق كىرىسى 40 مىڭ يۋانعا جەتتى“. تۇرعۇن مەن قۇربان ەكەۋى ءبىر - بىرلەپ ەسەپ ىستەي جونەلدى.
ەسەپتەپ بولعاننان كەيىن، قۇربان وعان: ”كىرىستى ارتتىرۋ ەسەبىن بيىل جالعاستى ەسەپتەي بەرەمىز، شىلاندى بۇتاقتاۋدان تارتىپ ساتۋعا دەيىنگى بىلىمدەردى تۇگەل ۇيرەن، بۇدان كەيىن بەتالدى ساتا بەرمەي، دارەجەگە ءبولىپ ءبىر جاقتى ەتۋدى ۇيرەن؛ قويىڭدى تۇگەل ساتىپ، سيىرعا ايىرباستا، قىستاقتاعى باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە قاتىناس... 2022 - جىلى كىرىسىڭدى تاعى ءبىر ساتى جوعارىلاتاسىڭ“، - دەدى.
(ءتىلشى حى جياڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر گى يوۋجۇن، جاڭ جىلي، ەرىكتى ءتىلشى چىن شياۋچيڭ)
