مۇشە ياۋ شينكۇي:
جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا سەنىمىم كامىل
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ميھىرگۇل عوپۇر
”بيىل مەن قايتكەندە باي مازمۇندى بۇقارالىق جىلقى مادەنيەتىن شينجياڭنىڭ قار - مۇز ساياحاتىنىڭ جەدەل ارناسىنا ەنگىزىپ، مۇنان دا كەڭ بازار اشۋ، ت. ب توڭىرەگىندە ۇسىنىس بەرمەكشىمىن“، - دەدى 1 - ايدىڭ 16 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى، شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسى جىلقى شارۋاشىلىعىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى ياۋ شينكۇي.
30 نەشە جىل جىلقى ءىلىمى ماماندىعى بويىنشا وقىتۋشىلىقپەن شۇعىلدانۋ جانە عىلمي زەرتتەۋ سالاسىندا تەرەڭ ءۇڭىلۋ ياۋ شينكۇيدى ”جىلقىمەن“ تىعىز بايلانىستىردى. ساياسي كەڭەس مۇشەسى رەتىندە، مىندەت وتەۋ بارىسىندا جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا باستان - اياق نازار اۋدارىپ، نەگىزگى ساتىنى ارالاپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، حالىق ءۇنىن تىڭداۋ، ءوزىنىڭ زەرتتەۋىمەن، وي - تولعانىستارىمەن ۇشتاستىرۋ ارقىلى تىڭعىلىقتى دا تاتىمدى ۇسىنىس جوبالاردى جازدى.
شينجياڭدا جىلقىنىڭ قولداعى سانى بۇكىل ەل بويىنشا ءبىرىنشى ورىندى يەلەيدى، ىلە جىلقىسى، قازاق جىلقىسى سياقتى 6 تۇقىم بار، بۇكىل ەل بويىنشا جىلقى تۇقىمى بايلىعى ەڭ مول ولكە - رايون. جىلقى شارۋاشىلىعى شينجياڭنىڭ ەرەكشەلىككە، باسىمدىققا يە شارۋاشىلىعى رەتىندە، شينجياڭنىڭ مال شارۋاشىلىق وڭىرىندەگى ەگىنشى - مالشىلاردىڭ نەگىزگى ەكونوميكالىق كىرىس كوزى. قايتكەندە جىلقى شارۋاشىلىعى ەگىنشى - مالشىلارعا ەڭ زور ونىمدىلىك اكەلە الادى، بۇل ياۋ شينكۇي ەڭ كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ءىس.
ءىشتى بيە نەسەبى انالىق گورمون تۇرىندەگى دارىلەرمەن بىرلەستىرۋدىڭ شيكىزاتىنا، جىلقى مايى ايگىلى ماركالى ەڭلىك بۇيىمداردىڭ شيكىزاتىنا اينالدى... سوڭعى جىلدارى ياۋ شينكۇي مەن ونىڭ ۇجىمى عىلىم - تەحنيكا جەتىستىگىن كادەگە جاراتۋ ارقىلى جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ تەحنيكالىق دەڭگەيى مەن ەكونوميكالىق ونىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتتى. جىلقى مايىنان جاسالعان ەڭلىك بۇيىمدار سياقتى ونىمدەردىڭ زەرتتەلىپ - اشىلىپ، وندىرىلۋىنە بايلانىستى جىلقى ونىمدەرىن اشۋ تىزبەگى ۇزدىكسىز ۇزارىپ، ءونىم قۇنى جىل سايىن جوعارىلاپ، كوپتەگەن ونىمدەر ەل ىشىندەگى باسقا ولكەلەرگە ءساتتى كىرىپ، شينجياڭنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىككە يە جەرگىلىكتى ماركالى ونىمدەرىنە اينالدى.
”ءبىر ءىشتى بيە نەسەبىن جيناۋدان ءار جىلى مالشىلاردىڭ كىرىستى كەمىندە 2000 يۋان ارتتىرۋىنا سەپتىگى تيەدى، ءبىر ساۋىن بيەدەن جىلىنا كىرىستى كەمىندە 3000 يۋان، ءبىر بايگە اتىنان كىرىستى كەمىندە 20 مىڭ يۋان ارتتىرۋعا بولادى، بۇل جىلقىشىلاردىڭ جالپىلىق ەكونوميكالىق ونىمدىلىگىن بارىنشا جوعارىلاتتى“، - دەدى ياۋ شينكۇي.
بۇعان قوسا، ياۋ شينكۇي جىلقى مادەنيەتىن شينجياڭنىڭ ساياحات كاسىبىمەن ۇشتاستىرۋعا دا كۇش سالدى. بىلتىر ول شينجياڭ جىلقى شارۋاشىلىعى قوعامىمەن كوپ جاقتاردا سايكەسىپ، جۇڭحۋا ۇلتى كولەمدى ات بايگەسى ● شينجياڭ ات بايگەسى قوعامى جەلىلەس جارىس قيمىلدارىن بەلسەنە ۇيىمداستىردى. ”ءبىز جارىسپەن ۇشتاستىرىپ، ’الاڭدا كورەرمەن بولماۋ، بۇلتتا جارىستى تاماشالاۋ‘، ’ينتەرنەت جەلىسىندە جارىستى تىكە تاراتۋ +ساياحاتتى تىكە تاراتۋ ارقىلى ۇگىتتەۋ + ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىن تىكە تاراتۋ ارقىلى ساتۋ‘ ءتاسىلىن قولدانۋ ارقىلى كوركەم شينجياڭدى تانىستىرىپ، شينجياڭنىڭ ات بايگەسى قيمىلىنىڭ داڭقى مەن ىقپالىن جوعارىلاتىپ، جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ باياندى دامۋىن ىلگەرىلەتتىك“، - دەدى ياۋ شينكۇي.
بىلتىر قىس كىرگەننەن بەرى موڭعۇلكۇرە اۋدانى تاماشا قار - مۇز بايلىعى مەن باي جىلقى مادەنيەتىن ۇشتاستىرىپ، اق قاردا تۇلپار ءمىنۋ، قار بوراتىپ جىلقى ايداۋ، قىز قۋار سياقتى باي مازمۇندى بۇقارالىق ات ءۇستى مادەنيەتى قيمىلدارىن ورىستەتتى. بيىلعى جاڭا جىل دەمالىسى كەزىندە موڭعۇلكۇرە اۋدانى ساحاراسىندا قار بوراتىپ جىلقى ايداۋ قىرۋار فوتوسۋرەتشىنى، ساياحاتشىنى اتىن ەستىپ كەلۋگە باۋرادى.
ياۋ شينكۇي شينجياڭنىڭ تاماشا قار - مۇز بايلىعى مەن جىلقى مادەنيەتىن ۇشتاستىرىپ، جىلقى مادەنيەتى ساياحاتىنىڭ كومەسكى كۇشىن ۇزدىكسىز اشۋعا بولادى دەپ قارادى.
”ات سالىسۋشى جانە كۋاگەر رەتىندە، شينجياڭنىڭ جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا سەنىمىم كامىل. مەن ءوزىمنىڭ عىلمي زەرتتەۋ ۇجىمىمەن بىرگە عىلمي، قۇنتتى پوزيتسيامەن، وزىق ءبىلىم شەبەرلىگىمەن جانە تاماشا كاسىپتىك ساپامەن رايونىمىزدىڭ وسى زامانعى جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا زەيىن - زەردە، كۇش - قۋاتىمدى ايامايمىن“، - دەدى ياۋ شينكۇي.
