□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ياۋ گاڭ
ۇستىنە قىزمەت كيىمىن كيگەن جايناگۇل تۇڭعىشباي مەڭگەرۋ تۇعىرىن ساۋساقتارىمەن ەپپەن باسقان ەدى، ءدامى ءتىل ۇيىرەتىن ىرىمشىكتەر ۇلاسپالى جەلىنى بويلاپ بارىپ ازوت تولتىرىلعان قوراپپەن ورالىپ، جيىپ الۋ شارباعىنا اعىپ ءتۇسىپ جاتتى، ونىڭ قىزمەتتەستەرى ىرىمشىكتەردى قالتاعا سالىپ، ولشەپ، جاشىككە سالىپ جاتتى. كوپ وتپەي، بۇل ىرىمشىكتەر زات اينالىمى ارقىلى ءىرى ساۋدا سارايلارى مەن ەرەن بازارلاردىڭ زات سورەسىنەن ورىن الادى.
1 - ايدىڭ 17 - كۇنى، ءتىلشى بۋىرشىن اۋدانى نۋوگان سۇتشىلىك شەكتى سەرىكتەستىگىنە بارعاندا، تاپ - تازا، رەتتى ىرىمشىك ءوندىرۋ سەحىنىڭ ءىشىن اڭقىعان ءسۇت ءيىسى كەرنەپ تۇردى، 40تان استام جۇمىسشى قاربالاس جۇمىس ىستەپ جاتىر ەكەن.
”ەندى ون نەشە كۇندە كوكتەم مەرەكەسىن وتكىزەمىز، سەرىكتەستىك قازىر ءار كۇنى دەرلىك جاڭا تاپسىرىستار قابىلداپ جاتىر، ءبىز دايىن زات ءوندىرۋدى جەدەلدەتىپ جاتىرمىز“. اتالعان سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى گو حۇڭلياڭ قول تەلەفونىنا ءالسىن - ءالى قاراپ تۇرىپ: ”باسىم كوبى زات جونەلتىپ بەرۋ جاعدايىن سۇراستىرىپ جاتىر“، - دەدى.
بۋىرشىن اۋدانى التاي ايماعىنداعى ماڭىزدى ءسۇت قاينارلارىنىڭ ءبىرى، قاناس ساحاراسىنداعى ساپالى شوپكە باعىلعان ساۋىن سيىرلار جوعارى ساپالى ءسۇت بەرەدى. كىشكەنتاي كەزىندە، قازاق دوستارى ۇنەمى گو حۇڭلياڭدى ۇيلەرىنە ەرتىپ بارىپ وزدەرى جاساعان ىرىمشىكتەردى بەرەتىن، ونداي ءتىل ۇيىرەتىن ءتاتتى ءدامدى ول ۇمىتا الماي جۇرەتىن.
وسىنداي تاماشا ءسۇت ونىمىنەن قايتكەندە ءتىپتى دە كوپ ادام ءدام تاتا الادى؟ 2011 - جىلى بۋىرشىن اۋدانى نۋوگان سۇتشىلىك شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرىلدى؛ 2016 - جىلى 2 - مەرزىمدىك قۇرىلىس وندىرىسكە قوسىلىپ، جىلىنا 2000 توننا ءسۇت مانەرلەيتىن ءوندىرىس كولەمى قالىپتاستى؛ 2021 - جىلى سەرىكتەستىكتىڭ ساتۋ سوماسى 12 ميلليون 500 مىڭ يۋانعا جەتتى.
”جوعارى تەمپەراتۋرادا دەرەۋ ميكروبىن جويۋ، اشىتۋ ۋاقىتىن قاتاڭ مەڭگەرۋ، وڭدەلگەن ءونىمدى اۋاسىزداندىرىپ قوراپتاۋ سياقتى تەحنولوگيالار ءونىمنىڭ سيىر ءسۇتى ءنارىن ساقتاۋىنا كەپىلدىك ەتەدى“. گو حۇڭلياڭ شينجياڭنان سىرت جەرلەردەگى ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ زاۆودتارىنا بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، زاۆودتاردىڭ تەحنيكتەرىمەن پىكىر الماستىرىپ، ءونىمنىڭ تالابىنا نەگىزدەلىپ، ارناۋلى ءوندىرىس جابدىقتارىن جاساتادى.
ساپالى ءسۇت قاينارى جوعارى ساپالى ىرىمشىك ءوندىرۋدىڭ كەپىلى، سونداي - اق ماڭايداعى شارۋا وتباسىلارىن كىرىستى ارتتىرۋعا باستايدى. بۋىرشىن اۋداندىق ۇكىمەتتىڭ قولداۋىندا اتالعان سەرىكتەستىك ءارقايسى اۋىل - قالاشىقتاردان 8 ءسۇت ساتىپ الۋ پۋنكتىن قۇردى ءارى كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، ”سەرىكتەستىك + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + شارۋا وتباسى“ ۇلگىسى ارقىلى جەرگىلىكتى ورىننىڭ ءسۇت كاسىبىنە جەتەكشىلىك ەتتى.
جايناگۇل تۇرعان بۋىرشىن اۋدانى قوستىق قالاشىعىندا ءدال وسىنداي ءسۇت ساتىپ الۋ پۋنكتى بار. ”ءبىزدىڭ ءۇيىمىز 20 سيىر باعادى، بۇرىن ءبىر ءبولىم سيىر ءسۇتىن اۋدان قالاشىعىنا اپارىپ ساتىپ، قالعانىنان قۇرت قايناتاتىنبىز، ونىڭ ءبىر ءبولىمىن ءوزىمىز جەپ، ءبىر ءبولىمىن ساتاتىنبىز. سيىر ءسۇتى كوپ ساۋىلعاندا، ونى ساقتاۋ مەن ساتۋ جۇمىسى باسىمىزدى قاتىرۋشى ەدى“. جايناگۇل بىلاي دەدى: ءسۇت ساتىپ الۋ پۋنكتى قۇرىلعان سوڭ، سيىر ءسۇتىن ەسىك الدىنان ساتىپ بەرەتىن بولدىق تا، ساتۋداعى قينالىستان ارىلدىق، كىرىسىمىز دە ارتتى. ساتىلماي تۇرىپ قالۋدان ىركىلىسسىز ساتىلۋعا دەيىن، قوستىق قالاشىعىنداعى ءسۇت ساتىپ الۋ پۋنكتى ماڭىنداعى 200دەن استام مالشى وتباسىنىڭ جىلدىق ورتاشا كىرىسىن 25 مىڭ يۋان ارتتىردى.
ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىنا ىلەسە، نۋوگان ىرىمشىگىنىڭ ءتىل ۇيىرەتىن ءدامىن ۇناتاتىن ساياحاتشىلار بارعان سايىن مولايىپ، ساياحاتشىلاردىڭ ماقتاۋى سەرىكتەستىكتىڭ دامۋىنا تىڭ وراي اكەلدى. ”ءبىز زەرتتەۋ - اشۋ تەبىنىن بارىنشا كۇشەيتىپ، شىلان، شىرعاناق، مەيىز سياقتىلارمەن دامدەندىرىلگەن ىرىمشىكتەر جاساپ شىعارىپ تۇرلىشە قاريدارلاردىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىرماقشىمىز، بەيجيڭ، گۋاڭجوۋ قاتارلى جەرلەردەگى ساۋداگەرلەر بىزبەن سەلبەسۋ جونىندە سويلەسىپ جاتىر“، - دەيدى گو حۇڭلياڭ.
