□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى لياڭ ليحۋا
1 - ايدىڭ 24 - كۇنى ۋاكىل ءپاريدا مۇقتارقان تارباعاتاي ايماعى ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى گرۋپپالارعا ءبولىنىپ قاراۋىنا قاتىناسقاندا نەگىزگى ساتىنى باسقارۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ جونىندە لەبىز ءبىلدىردى.
□سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى تاڭ يۇڭ تۇسىرگەن
ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتىلدى: زاڭدا ۇقىق بەرىلمەگەن ىستەردى ىستەمەۋگە، زاڭدا بەلگىلەنگەن قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن، ءسوز جوق، اتقارۋعا تاباندى بولىپ، شەكارا تانىمىن، جۇمىس ءتارتىبى كوزقاراسىن كۇشەيتىپ، مەملەكەتتى زاڭمەن باسقارۋ، شينجياڭدى زاڭمەن باسقارۋ تالابىن ۇكىمەت قىزمەتىنىڭ ءارقايسى جاقتارىندا، تۇتاس بارىسىندا دايەكتىلەندىرۋى، تياناقتاندىرۋى كەرەك.
زاڭمەن باسقارۋ − مەملەكەتتى باسقارۋ جۇيەسى مەن باسقارۋ قابىلەتىنىڭ ماڭىزدى سۇيەنىشى. شينجياڭدى زاڭمەن باسقارۋ جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىندا ورنىن وگەيسىتۋگە بولمايتىن ماڭىزدى رول اتقارادى، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماڭىزدى قامتاماسىزدىعى.
بىرنەشە كۇننەن بەرى ۋاكىلدەر مەن مۇشەلەر شينجياڭدى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋدى ىلگەرىلەتىپ، زاڭمەن باسقارىلاتىن شينجياڭ، زاڭمەن باسقارىلاتىن ۇكىمەت، زاڭمەن باسقارىلاتىن قوعام قۇرىلىسىن ءبىر تۇلعالاندىرىپ ىلگەرىلەتۋدى بەلسەنە ارقاۋ ەتىپ، تانىمدارىن تىلگە تيەك ەتىپ، ورەلى اقىل - كەڭەس بەردى.
زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى باقىتتىڭ كەلبەتىن كەسكىندەيمىز
حالىقتىڭ قالاۋى − ۇكىمەتتىڭ جۇمىسى. ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامانى پاراقتاعاندا، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ۋاڭ شياۋلۇڭعا ەڭ تەرەڭ اسەر قالدىرعان ”حالىق“ دەگەن ءسوز بولدى. ونىڭ قاراۋىنشا، مەملەكەتتى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋدىڭ ەڭ كەڭ، ەڭ تەرەڭ نەگىزى − حالىق، زاڭمەن باسقارۋ قۇرىلىسىنىڭ جاقسى - جامان بولۋىنا حالىق باعا بەرۋى كەرەك.
ۋاكىل ۋاڭ شياۋلۇڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: شينجياڭدى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋدا حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولىپ، حالىقتىڭ نەگىزگى تۇلعالىق ورنىنا قۇرمەت ەتىپ، شىنايى تۇردە حالىقتىڭ مۇددەسىن ايگىلەپ، حالىقتىڭ تىلەگىن اڭىس ەتىپ، حالىقتىڭ ۇقىق - مۇددەسىن قورعاپ، حالىقتىڭ ىرىس - قۇتىن ارتتىرىپ، زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى ازاماتتاردىڭ جەكە باسىندىق ۇقىعى، مال - مۇلىك ۇقىعى، ار - نامىستىق ۇقىعى، نەگىزگى ساياسي ۇقىعى سياقتى ءتۇرلى ۇقىقتارىنا سۇعاناقتىق جاسالماۋىن قامتاماسىز ەتىپ، ازاماتتاردىڭ ەكونوميكا، مادەنيەت، قوعام سياقتى جاقتارداعى ۇقىق - مۇددەسىنىڭ تياناقتاندىرىلۋىنا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
زاڭدا ۇقىق بەرىلمەگەن ىستەردى ىستەۋگە بولمايدى، زاڭدا بەلگىلەنگەن قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن، ءسوز جوق، اتقارۋ كەرەك. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى وسمان گۇلي بىلاي دەدى: زاڭمەن باسقارىلاتىن ۇكىمەت دەگەن نە؟ سايىپ كەلگەندە، ۇكىمەتتەن زاڭمەن باسقارۋ ارناسىندا ءتۇرلى قىزمەتتەردى ورىستەتۋدى تالاپ ەتۋ بولىپ تابىلادى. ءار دارەجەلى ۇكىمەتتەر بيلىكتى ءتۇزىم شەڭبەرىنەن شىعارماي، ءوزىنىڭ رولىن ءداپ باسىپ تۇراقتاندىرىپ، حالىقتىڭ جاقسى قىزمەتشىسى بولۋ كەرەك. ”تومەنگە بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ“ رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، سالىقتى ازايتۋدى، اقىنى تومەندەتۋدى ىلگەرىلەتىپ، بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان تاماشا شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن قالىپتاستىرىپ، ەڭ جوعارى شەكتە تەجەمدى ازايتىپ، قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ، كاسىپورىنشىلاردىڭ دەن قويا شارۋاشىلىق قۇرۋىنا، الاڭسىز قارجى قوسۋىنا، الاڭسىز شارۋاشىلىق جۇرگىزۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.
زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى ورتاق تانىم ۇيىستىرامىز، جۇرت جۇرەگىنە ۇيالاتامىز
شينجياڭدى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋدى ىلگەرىلەتۋ زاڭمەن باسقارۋ ۇگىت تاربيەسىنەن ايرىلا المايدى.
”نەگىزگى ساتىدا زاڭ جالپىلاستىرۋ ۇگىتىن جۇرگىزگەنىمە 15 جىلدىڭ ءجۇزى بولدى“. اۆتونوميالى رايوندىق ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى گاۋ حۇيليڭ كوپ جىلدان بەرى نەگىزگى ساتىدا زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قىزمەتىمەن شۇعىلدانىپ كەلەدى، زاڭ جالپىلاستىرۋ قىزمەتى ونىڭ تۇرمىسىنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالعان.
”زاڭمەن باسقارۋ ۇگىت تاربيەسى جالپى حالىقتىڭ زاڭمەن باسقارۋ ساپاسى مەن ءمورالدىق ساپاسىن جوعارىلاتۋدىڭ شەشۋشى بۋىنى. زاڭ جالپىلاستىرۋ قىزمەتىندە بۇقارا تىڭداپ تۇسىنە الاتىن بولۋ كەرەك، بۇل زاڭ جالپىلاستىرۋ تاسىلىندە جاڭالىق اشۋدى قاجەت ەتەدى، زاڭ تارماقتارىن قاتىپ - سەمگەن كۇيدە سۋدىراتىپ وقي بەرۋگە بولمايدى، بۇقارانىڭ ماڭايىنداعى ناقتى مىسالدار ارقىلى زاڭدى ءتۇسىندىرۋدى ۇيرەنىپ، بۇقارا قۋانا قارسى الاتىن، وڭاي قابىلدايتىن تاسىلدەرمەن ۇگىت تاربيە ورىستەتىپ، بۇقارانىڭ تۇسىنۋىنە، ەستە ساقتاۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“، - دەدى مۇشە گاۋ حۇيليڭ.
تەمىر سوقساڭ قۇرىش بول. گاۋ حۇيليڭ مىنالاردى ۇسىنىس ەتتى: شي جينپيڭنىڭ زاڭمەن باسقارۋ يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، باۋلۋدى، ۇيرەنۋدى كۇشەيتىپ، زاڭ جالپىلاستىرۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ زاڭمەن باسقارۋ نازاريالىق دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، تۇتاس قوعامدا زاڭعا قۇرمەت ەتەتىن، زاڭدى ۇيرەنەتىن، زاڭعا بويسۇناتىن، زاڭدى قولداناتىن تاماشا راي قالىپتاستىرىپ، زاڭمەن باسقارۋ سەنىمىن حالىقتىڭ جۇرەگىنە تەرەڭ تامىر تارتقىزىپ، ەڭ جوعارى شەكتە ورتاق تانىم ۇيىستىرىپ، جۇرت جۇرەگىنە ۇيالاتۋ كەرەك.
”مەملەكەت ورگاندارى ءارى زاڭ جاساۋ جانە اتقارۋ نەگىزگى تۇلعاسى، ءارى زاڭ جالپىلاستىرۋ ماڭىزدى مىندەتىن ارقالاپ وتىر. زاڭ اتقارۋ مەن زاڭ جالپىلاستىرۋدى تىعىز بايلانىستىرىپ، زاڭ جالپىلاستىرۋدى زاڭ اتقارۋدىڭ تۇتاس بارىسىنا، ءارقايسى بۋىندارىنا ءسىڭىرىپ، زاڭمەن باسقارۋ ۇگىت تاربيەسىنىڭ نەگىزگى ساتىعا قاراي كەڭەيۋىن بەلسەندىلىكپەن ىلگەرىلەتىپ، بۇقارا اراسىندا ءتۇرلى فورمادا زاڭ جالپىلاستىرۋ قىزمەتىن ويداعىداي ورىستەتىپ، زاڭمەن باسقارۋ ۇگىتىنىڭ قامتۋ كولەمى مەن ىقپالىن كەڭەيتۋ كەرەك“. ۋاكىل ۋاڭ شياۋلۇڭ مىنالاردى ۇسىنىس ەتتى: زاڭ جالپىلاستىرۋ قىزمەتىن كۇندەلىكتى باعالاۋدى كۇشەيتىپ، مەملەكەت ورگاندارىنداعى قىزمەتكەرلەرگە، زاڭ اتقارۋشى قىزمەتكەرلەرگە، ت . ب مەڭزەس، زاڭ جالپىلاستىرۋ ناتيجەسىنە باعىتتامالى، ناقتى باعالاۋ ورىستەتىپ، ولاردى زاڭ جالپىلاستىرۋ قىزمەتىن بەلسەندىلىكپەن ءونىمدى ورىستەتۋگە قۋزاۋ كەرەك.
زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعايمىز
ءادىليادا ءادىل بولۋ − قوعامدىق ادىلدىك پەن تۋراشىلدىقتى قورعاۋدىڭ ەڭ سوڭعى قورعانىس شەبى. ۋاكىل وسمان گۇلي ءادىليادا ءادىل بولۋ شينجياڭدى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ماڭىزدى قامتاماسىزدىعى دەپ قارادى.
”ءادىليا ءادىل بولماسا، حالىقتىڭ ۇقىق - مۇددەسى وڭاي سوققىعا ۇشىرايدى، ادىلدىك پەن تۋراشىلدىقتى باستان - اياق وزەكتى قۇن تالپىنىسى ەتىپ، شىندىق وتكەلىن، دالەل - ىسپات وتكەلىن، جۇمىس ءتارتىبى وتكەلىن، زاڭ قولدانۋ وتكەلىن شىنايى ويداعىداي يگەرىپ، ءاربىر دەلونى ەرەكشە زور ءىس رەتىندە دەن قويا، سۇيىسپەنشىلىكپەن ويداعىداي ىستەپ، جەكە دەلونىڭ ادىلدىگى مەن جاپپاي ادىلدىكتىڭ بىرلىگىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. ’استە راقىم ەتپەۋ‘ پوزيتسياسىمەن بۇقارا اڭىس ەتكەن زاڭعا نەگىزدەلمەۋ، زاڭدى قاتاڭ اتقارماۋ، زاڭعا قايشىلىق جاساعانداردى قۋزاستىرماۋ سىندى كورنەكتى ماسەلەلەردى تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ اناعۇرلىم مول تابىس سەزىمىنە، باقىت سەزىمىنە، حاۋىپسىزدىك سەزىمىنە كەنەلۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“، - دەدى ۋاكىل وسمان گۇلي.
باسقارۋدىڭ جولى حالىقتى الاڭسىز ەتۋدە؛ حالىقتى الاڭسىز ەتۋدىڭ جولى ونىڭ مۇڭ - مۇقتاجىن بىلۋدە. مۇشە گاۋ حۇيليڭ ۇزاق ۋاقىت نەگىزگى ساتىداعى بۇقارامەن بارىس - كەلىس جاساۋ بارىسىندا، نەگىزگى ساتىداعى قايشىلىقتاردى شەشۋ جونىندە تەرەڭ تانىمعا يە بولعان. ول بىلاي دەدى: بۇقارانىڭ مۇددەسىندە كىشى - گىرىم ءىس بولمايدى، زاڭنىڭ قايشىلىقتاردى شەشۋدەگى قۇزىرلى ورنىن كۇشەيتىپ، بۇقارانىڭ قيىنشىلىقتارىن، تالاپ - تىلەكتەرىن دەن قويا تىڭداپ، بۇقارا ەڭ كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەلەرىن ويداعىداي شەشىپ، زاڭمەن باسقارۋدىڭ جەتەكشىلىك ەتۋ، ارناعا ءتۇسىرۋ، قامتاماسىز ەتۋ رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ءتۇرلى قوعامدىق قايشىلىقتاردان بەلسەندىلىكپەن ساقتانىپ، ونى ۇيلەسىمدى شەشىپ، قايشىلىقتاردى ىشكى جاقتا، وركەن كۇيىندە جانە نەگىزگى ساتىدا شىن مانىندە شەشىپ، بۇقارانىڭ ادىلدىك پەن تۋراشىلدىقتىڭ ءوز جانىندا ەكەندىگىن شىنايى سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.
