− 300 ميلليون ادام قار - مۇز سپورتىمەن اينالىستى، شينجياڭدا مەن بارمىن ②
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى رىن جياڭ
ەگىنشىلىك كالەندارى بويىنشا رىنيىن بارىس جىلعى كوكتەم مەرەكەسى كەلىپ جەتتى، ءۇرىمجى باييۇن حالىقارالىق قار شاڭعى الاڭىنىڭ القا باستىعى چىن ليانشىڭ قار شاڭعى الاڭىنا ءتىپتى دە ءجيى باراتىن بولدى. ”كوكتەم مەرەكەسى قار شاڭعى الاڭىنىڭ ەڭ دۋماندى كەزى سانالادى“. 61 جاستاعى چىن ليانشىڭ قۋانىشىن جاسىرا المادى، ”بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ جەتەكتەۋ اسەرى اسا كورنەكتى بولدى، وسى جولعى كوكتەم مەرەكەسىندە وتە قاربالاس بولىپ كەتتىم“.
ساياحاتشىلارعا اناعۇرلىم قولايلى، اناعۇرلىم جايلى، اناعۇرلىم كوڭىلدى، اناعۇرلىم قىزىقتى قار - مۇز ءلاززاتىن سيلاۋ ءۇشىن، سوڭعى جىلدارى شينجياڭنىڭ جەر - جەرى ”ىشەر اس، جاتار ورىن، ءجۇرىس - تۇرىس، سەيىل - سەرۋەن، زات ساتىپ الۋ، كوڭىل اشۋ“ سياقتى تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنەن باستاپ ىسكە كىرىسىپ، وسىزاماندانعان قار - مۇز ساياحاتىنا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن تۇلعالاپ، شينجياڭ قار - مۇزى كوكتەم مەرەكەسىنىڭ ءتىپتى دە ۇزاققا جالعاسۋىنا كۇش سالدى.
باييۇن قار شاڭعى الاڭىندا ەندىگارى ات ىستەتىلمەيتىن بولدى
قار شاڭعى الاڭىندا باستاپقىدا نە ءبىر ماشاقاتپەن جۇمىس باستالعان كەزدە، «باييۇندە تۇلپار تۇياعى دۇبىرلەدى» دەگەن تاقىرىپپەن حابار جاريالانعانى چىن ليانشىڭنىڭ ءالى ەسىندە. شىنىن قۋعاندا، وندا رومانتيكا ءسوز ەتىلگەنى جوق، قايتا مۇشكىل حال جانە شاراسىزدىق تىلگە تيەك بولدى − ول كەزدە سىرعىما تاسپا جول، اسپالى كۇيمە سياقتى جابدىقتار جوقتىڭ قاسى ەدى، ات شانامەن شاڭعىشىلاردى تاۋدىڭ باسىنا جەتكىزىپ سالۋعا تۋرا كەلەتىن، وسىنىڭ ءوزى VIP دارەجەسىندەگى قىزمەت وتەۋ ەدى. باسىم كوپ شاڭعىشىلار شاڭعىسىن اتقا وڭگەرىپ تاۋعا شىققاننان كەيىن، ءبىر كۇندە 2 − 3 رەت شاڭعى تەبەتىن، ات بولدىرىپ، ادام شارشاپ ابدەن تيتىقتايتىن.
26 جىلدىڭ الدىندا ول ءۇرىمجى اۋدانىنىڭ نانشانىندا قارجى قوسىپ، باييۇن حالىقارالىق قار شاڭعى الاڭىن سالدى، سونان باستاپ قار - مۇز كاسىپ سالاسىمەن اينالىستى. باستابىندا اۆتوكولىك اترەتىن ساتىپ جىبەرىپ، سىرتقى ساۋدا سەرىكتەستىگىن باسقالارعا وتكىزىپ بەرگەننەن كەيىن، قار شاڭعى الاڭىندا تابان تىرەپ تۇردى، سونان قازىر ”300 ميلليون ادامدى قار - مۇز سپورتىمەن اينالىسۋعا باستاۋدان“ الدىن الا يگىلىككە كەنەلۋگە دەيىن چىن ليانشىڭ ىستىق - سۋىقتى تۇگەلدەي باستان وتكىزدى. قازىر باييۇن حالىقارالىق قار شاڭعى الاڭى 5S دارەجەلى قار شاڭعى الاڭى بولدى، ونىڭ اسقار تاۋ، نۋلى ورمانعا تىكە اپاراتىن 2 قار شاڭعى جانە سەيىل - سەرۋەن اسپالى كۇيمەسى، 6 سىرعىما تاسپا جولى بار، تاۋدىڭ ەتەگىنەن باسىنا شىعۋعا نەبارى 10 نەشە مينۋت قانا ۋاقىت كەتەدى.
باييۇن حالىقارالىق قار شاڭعى الاڭىنىڭ تاياۋ ماڭىندا شينجياڭ جىبەك جولى حالىقارالىق دەمالىس ءوڭىرى بار، جالپى قار شاڭعى جولىنىڭ اۋدانى ءبىر ميلليون 700 مىڭ شارشى مەتر. وسى دەمالىس وڭىرىندەگى اي - ۋىن داڭعىلىندا جوعارعى جىلدامدىقتى اسپالى اربا ورناتىلعان، ونداعى جالپى ارالىق 1750 مەتر، تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىكتىك پارقى 500 مەتر، ءبىر رەت بارىپ كەلۋگە 5 مينۋت اينالاسىندا ۋاقىت كەتەدى.
مادەنيەت جانە ساياحات مينيسترلىگى، مەملەكەتتىك دەنە تاربيە باس مەكەمەسى تاياۋدا جاريالاعان تۇڭعىش توپتاعى مەملەكەت دارەجەلى قار شاڭعى ساياحاتى دەمالىس ورىندارى تىزىمدىگىندە ”باييۇندى“ جانە ”جىبەك جولىن“ قامتىعان ءۇرىمجى نانشان قار شاڭعى ساياحاتى دەمالىس ورنى التاي قار شاڭعى ساياحات دەمالىس ورنىمەن بىرگە تاڭدالدى.
قازىر شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندە جاڭادان اشىلعان، كولەمى شاعىن قار شاڭعى الاڭدارىنىڭ وزىندە سىرعىما تاسپا جول، سۇيرەپ جەتكىزۋ سياقتى سايكەستى جابدىقتار تولىق سەپتەلگەن، باييۇن قار شاڭعى الاڭىندا ەندىگارى ات كورىنبەيتىن بولدى، ونىڭ ورنىن سىرعىما تاسپا جول، سۇيرەپ جەتكىزۋ جابدىعى، جوعارعى جىلدامدىقتى اسپالى كۇيمە باسقان.
شاڭعى تەۋىپ، قار ويناپ شاتتىققا شومدى
”وسى 2 جىلدا بۇل ارا بارعان سايىن جاقساردى، قار شاڭعى تۇرلەرى دە بارعان سايىن مولايدى“، - دەدى التاي گەنەرال تاۋى حالىقارالىق شاڭعى تەبۋ دەمالىس وڭىرىنەن ەندى عانا شاڭعى تەۋىپ قايتقان شاڭعىشى چياۋ يۋەجيان.
بۇل ءتىپتى دە كوپ شاڭعىشىلاردىڭ ورتاق تانىمى. تاياۋدا ”گەنەرال تاۋىنداعى ەڭ كوركەم كەشكى شاپاق“، ”گەنەرال تاۋىندا قىزىق مول“ سياقتى دوۋيىن تاقىرىپتارى دابىرا قوزعاپ تۇتاس ينتەرنەتتەگى كورىلىمى 80 ميلليون ادام - رەتكە جەتتى.
دوۋيىندا ءبىر ميلليون 100 مىڭ جان كۇيەرى بار ”ياۋشۇن بۋار“ سىڭار تاقتايمەن شاڭعى تەبۋگە جاتتىقتىرۋشى ءارى مايتالمان ساياحات اۋەسكەرى، ول شاڭعى جولى، اسپالى كۇيمە، اس - سۋ، قىزمەت وتەۋ، ماڭايداعى قونالقى، قار شاڭعى بەلەتى، قاتىناس سياقتى جاقتاردان جالپى باعامداي كەلىپ: ”اسىرەلەپ ايتۋدىڭ ەش قاجەتى جوق، گەنەرال تاۋى قار شاڭعى الاڭى ەلىمىزدەگى قارا شاڭعى الاڭدارىنىڭ ىشىندەگى ەڭ بەتكە ۇستارى!“، - دەدى.
2009 - جىلدان باستاپ سالىنعان التاي گەنەرال تاۋى حالىقارالىق قار شاڭعى ساياحاتى دەمالىس وڭىرىندە قازىر 51 قار شاڭعى جولى بار، جالپى ۇزىندىعى 45 كيلومەتر، تاۋ شاڭعى، تەكشەدەن سەكىرىپ سىرعاناۋ، سولتۇستىك ەۆروپا 2 ويىن ءتۇرى، دالالىق شاڭعى، قىسقى 2 ويىن ءتۇرى، قارداعى شەبەرلىك جانە قۋالاسىپ جارىسۋ ءتۇرى، ۇلكەن يرەكپەن پاراللەل سىرعاناۋ، قاردا ەركىن سىرعاناۋ، سىڭار تاقتايلى شاڭعى تەبۋ سياقتى باسىم كوپ قار - مۇز سپورت تۇرلەرى جاتتىعۋىن جانە جارىسىن وتكىزۋ قۋاتىنا يە. ”ءبىزدىڭ نىسانامىز بۇكىل مەملەكەت بويىنشا ەڭ قىزىقتى، ەڭ دۋماندى قار شاڭعى الاڭىن تۇلعالاۋ“، - دەدى شينجياڭ التاي ساياحاتتى دامىتۋ توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى، گەنەرال تاۋى حالىقارالىق قار شاڭعى ساياحاتى دەمالىس ءوڭىرىنىڭ جاۋاپتىسى شى جىچياڭ.
شاڭعى الاڭىندا شاڭعى تەبۋدەن عانا ءلاززات تابۋ جەتكىلىكسىز، باييۇن حالىقارالىق قار شاڭعى الاڭىندا قار سايران باقشاسى، قارداعى تانكى، مۇز ءۇستى ۆەلوسيپەدى، بانان قايىعى سياقتى قارداعى كوڭىل اشۋ تۇرلەرى كوپتەگەن بالالاردى باۋرادى. شاڭعى الاڭىنىڭ كوڭىل اشۋ اۋماعىندا توبەسى جابىق، كولەمدى بالالار ويىنى قامالى، سىرعاناق، تەڭىز دوبى، سەرىپپەلى توسەك، جارتاسقا ورمەلەۋ، بالشىق يلەۋ سياقتى 10 نەشە ويىن ءتۇرى بار. قار شاڭعى الاڭى شاڭعىشىلاردىڭ شاتتىق الاڭى ءارى بالالاردىڭ قار - مۇز سايران باقشاسى.
قاردىڭ قىزىعىنا شومىپ وتىرعان تەك سولتۇستىك شينجياڭ عانا ەمەس. 2019 - جىلدان باستاپ سالۋعا دايىندىق جاسالعان، 2021 - جىلى سالىنىپ بولعان ءۇشتۇرپان اۋدانى چۋانيۇي شيڭكۇڭ حالىقارالىق قار شاڭعى الاڭىنىڭ يەلەيتىن جەر اۋدانى مولشەرمەن 1500 مۋ بولىپ، وڭتۇستىك شينجياڭداعى ەڭ ۇلكەن قار شاڭعى الاڭدارىنىڭ ءبىرى. بۇل ارادا ساياحاتشىلار شاڭعى تەبۋدەن تىس، تاعى 10 نەشە قار ويىنى تۇرىنە قاتىناسا الادى.
بارعان سايىن ءتىپتى دە كوپ قار شاڭعى الاڭدارى سپورت، دەنە شىنىقتىرۋ، سەيىل - سەرۋەن، دەمالىس، ساياحات، تاماشالاۋ، ءماجىلىس، قوناق قابىلداۋ سياقتىلاردى ءبىر تۇلعالاعان، كوپ يقۋاتتى، زاماناۋي قار شاڭعى دەمالىس وڭىرىنە اينالدى.
كوكتەم مەرەكەسى دە سىننان وتكىزۋدىڭ ءساتى
شينجياڭدىق شاڭعىشى لو كىنىڭ شاڭعى تەپكەنىنە 20 جىلدان استى، ەل ىشىندەگى ءارقايسى كولەمدى شاڭعى الاڭدارىنىڭ تۇراقتى قوناعى. ”جۋىق جىلداردان بەرى شينجياڭداعى قار شاڭعى الاڭدارىنىڭ دامۋى تەز، الايدا ەلىمىزدەگى جوعارى دارەجەلى قار شاڭعى الاڭدارىمەن سالىستىرعاندا، جۇمساق، قاتتى بولشەكتەرى جاعىندا ءالى دە دەڭگەيىن جوعارىلاتۋعا تۋرا كەلەدى“. ول بىلاي دەپ قارادى: كاسىبي دارىندىلاردىڭ كەمشىل بولۋى ەڭ ماڭىزدى فاكتورلاردىڭ ءبىرى، ”كاسىبي باسقارۋشى دارىندىلاردىڭ، تيجارات جۇرگىزۋشىلەردىڭ كەمشىل بولۋى جالپى جوسپار جوباسىن جاساۋ، تيجاراتتى باسقارۋ جاعىندا كەمشىلىكتەردى تۋىنداتۋى مۇمكىن، دارىندى كەمشىلىگىن تەز تولىقتاۋ توتەنشە ماڭىزدى“.
شينجياڭ داشۋەسى ساياحات شۋەيۋانىنىڭ ورىنباسار باستىعى شيە شيا پروفەسسور بىلاي دەپ قارادى: قار شاڭعى الاڭدارىنىڭ ماڭىنداعى سايكەستى قىزمەت وتەۋ قۇرىلعىلارىن، ءسوز جوق، كەمەلدەندىرىپ، وسى زامانعى قار - مۇز ساياحات قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن تۇلعالاۋ كەرەك. مىسالى، قار شاڭعى الاڭدارىندا سىرعاناپ كىرىپ، سىرعاناپ شىعاتىن جوعارى دەڭگەيدەگى قوناقجايلاردى سالۋ، نەگىزگى ساياحاتشى قاينارى بار جەرلەرمەن نىسانالى جەرلەر اراسىندا تىكە ۇشاتىن اۋە لەيناسىن اشۋ قاتارلىلار. سونداي - اق، قاتىناس، سۋ يگىلىگى، ەلەكتر، حابارلاسۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، قار - مۇز كاسىپ سالاسىن اشۋ، دامىتۋعا جوعارى ساپالى سىرتقى شارت - جاعداي ازىرلەپ، قار - مۇز ساياحات كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەۋ كەرەك.
شى جىچياڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: التاي گەنەرال تاۋى حالىقارالىق قار شاڭعى ساياحاتى دەمالىس ءوڭىرى قارى مول، قارلى مەزگىلى ۇزاق، قارى ساپالى سياقتى ارتىقشىلىقتارىنىڭ كوزىن ىشكەرىلەي اشىپ، نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىنىڭ دەڭگەيى مەن قىزمەت وتەۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتادى. كەزەكتە وسى دەمالىس ءوڭىرى شينجياڭ سىرتىنداعى كاسىپورىندارمەن سەلبەسىپ، قار شاڭعى دەمالىس، سەيىل - سەرۋەن، تاماشالاۋ، سايالاۋ، دالالىق سپورت ءبىر تۇلعالانعان ۋنيۆەرسال حالىقارالىق دەمالىس ءوڭىرىن بىرگە قۇرىپ، قار شاڭعى قىزمەت وتەۋ زالى جانە قار شاڭعى دەمالىس قالاشىعى، حالىقتىق تۇسەلحانا، ءدامدى تاعام الاڭى، ساۋدا كوشەسى سياقتىلاردى تۇلعالاۋدا. ”قىزمەت وتەۋ جاعىندا، ءبىز شاڭعىشىلاردىڭ قاجەتىن باعدار ەتۋگە جالعاستى تاباندى بولامىز. شاڭعىشىلار قانداي قىزمەت وتەۋدى قاجەت ەتسە، ءبىز سول جاعىنداعى دەڭگەيدى جوعارىلاتۋعا قۇلشىنامىز. وسى كوكتەم مەرەكەسىندە قار شاڭعى الاڭى، ءسوز جوق، دۋماندى بولادى، سونداي - اق ءوزىن - ءوزى سىننان وتكىزۋدىڭ ەڭ جاقسى ءساتى“.
