− 300 ميلليون ادام قار - مۇز سپورتىمەن اينالىستى، شينجياڭدا مەن بارمىن ④
□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دۇڭ لياڭ
”تۇڭعىش رەت شينجياڭنان شىعۋىما شاڭعى تەبۋ سەبەپ بولدى، سول ارقىلى وزگەشە ءومىردى سەزىنە الدىم“، - دەدى التاي ايماقتىق 1 - ورتا مەكتەبىنەن كەلگەن ايبول تالىبەك. كوكتەم مەرەكەسى قارساڭىندا جيلين ولكەسى ۋانفىڭ تۇڭحۋا شاڭعى تەبۋ دەمالىس وڭىرىندە ايبول تۇڭعىش كەزەكتى ”جيلين − شينجياڭ“ قار - مۇز سپورتى جاستار مەن وسپىرىمدەردىڭ دوستىق جارىسىندا تاۋ شاڭعىسى ءتۇرىنىڭ يرەكتەن سىرعاناۋ جارىسىندا ەرلەر گرۋپپاسى بويىنشا اعا جۇلدەگەرلىكتى الدى.
جۋىق جىلداردان بەرى شينجياڭدا كوپتەگەن جاستار مەن وسپىرىمدەر ايبول سياقتى مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزىنەن باستاپ قار - مۇز سپورتىمەن اينالىستى. مۇزدا تەز سىرعاناۋ، مۇز دوپ، دالالىق قار شاڭعى، تاۋ شاڭعىسى سياقتى وقۋشىلار ءۇشىن وتكەندە بەيتانىس جارىس تۇرلەرى بىرتىندەپ مەكتەپ اۋلاسىنا ەنگىزىلىپ، دەنە تاربيە ساباعىنا اينالدى.
دەنە تاربيە ساباعىن قار - مۇز الاڭىندا ءوتتى
قىس كىرگەننەن بەرى شىڭگىل اۋدانىنىڭ ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارى شىت جاڭا دەنە تاربيە ساباعىن قارسى الدى. جەرگىلىكتى وقۋ - اعارتۋ جانە دەنە تاربيە تاراۋلارى ”قوعام + مەكتەپ“ بىرلەسىپ وقىتۋ جۇرگىزۋ ۇلگىسىن قولدانىپ، اۋدانداعى ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىن شىڭگىل لاڭشان كورىنىس ءوڭىرى قار شاڭعى الاڭىندا دەنە تاربيە ساباعىن وقۋعا ورنالاستىردى.
جۋىق جىلداردان بەرى قار - مۇز سپورت الاڭدارىن قۇرىلعىلارمەن قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتىپ، جاستار مەن وسپىرىمدەردىڭ باسەكەلىك قار - مۇز سپورتى، ات سالىسۋ سيپاتتى قار - مۇز سپورتى جاعىنداعى سۇرانىسىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋ نەگىزىندە جەرگىلىكتى ورىنداعى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر ءوز جەرىندەگى قار - مۇز الاڭدارىنىڭ ارتىقشىلىعىنا سۇيەنىپ، دەنە تاربيە ساباعىن قار - مۇز الاڭىنا كوشىرىپ، جاس ءوسپىرىم وقۋشىلارعا قار - مۇز سپورتىن جالپىلاستىرۋدى كۇشەيتتى. قازىرگە دەيىن التاي ايماعىندا مەملەكەت بويىنشا قار - مۇز ەرەكشەلىگىنە يە 33 مەكتەپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ قارداعى ءداستۇرلى سپورت تۇرلەرى وقىتىلاتىن 20 مەكتەپ بار.
كوكتوعاي قالاشىق ورتا مەكتەبى تاۋ شاڭعىسى ساباعىن ورنالاستىردى، جەمەنەي اۋداندىق ورتالاۋ مەكتەبىندە مۇزدا تەز سىرعاناۋ ساباعى بار، التايداعى كوپ مەكتەپ دالالىق قار شاڭعى ساباعىن ورنالاستىردى... التاي ايماقتىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسى نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋ بولىمىندەگى فىڭ حانيۇي بىلاي دەپ تانىستىردى: قازىرگە دەيىن التاي ايماعىندا قار - مۇز ەرەكشەلىگىنە يە دەنە تاربيە ساباعىن وتەتىن مەكتەپ 47گە، قاتىناسقان وقۋشىلار 25 مىڭ 200گە جەتتى. 2018 - جىلدان قازىرگە دەيىن شاڭعى تەبۋ ساباعىن ۇيرەنەتىن ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارى جيىنى 46 مىڭ 300 ادام - رەتكە جەتتى.
قىس كىرگەننەن بەرى ءۇرىمجى قالالىق 83 - ورتا مەكتەپتىڭ دەنە تاربيە ساباعىنا اپتاسىنا ءبىر رەت دوڭگەلەكتى كونكيمەن سىرعاناۋ جانە مۇزدا تەز سىرعاناۋ ەرەكشەلىگىندەگى ساباق قوسىلدى. 83 - ورتا مەكتەپتىڭ دەنە تاربيە وقىتۋشىلارى ءۇرتىس نەشە جىل بويى وزدەرى مۇز قاتىرىپ، وقۋشىلاردى باستاپ مۇز ءۇستى سپورتىن جۇرگىزدى ءارى قار - مۇز سپورتىن كۇن نۇرى دەنە تاربيە ءبىر ساعاتتىق قيمىلىنا جانە ساباقتان كەيىنگى قىزمەت وتەۋگە ەنگىزدى. 2019 - جىلى 83 - ورتا مەكتەپ ءۇرىمجى قالاسىنداعى قار - مۇز ەرەكشەلىگىندەگى مەكتەپ قاتارىنا تاڭدالدى. ”مەن مۇز الاڭىندا قۇيىنداي قۇيعىتقان سەزىمنەن ەرەكشە ءلاززات الامىن“، - دەدى 83 - ورتا مەكتەپ 8 - جىلدىعىنىڭ وقۋشىسى جاڭ زىچۋان.
وزگەشە قار - مۇز بايلىعىنا سۇيەنىپ، ءۇرىمجى اۋداندىق 1 - ورتا مەكتەپ قار - مۇز سپورتى وقىتۋىن جۇرگىزگەنىنە 20 نەشە جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. مەكتەپتە 400 مەترلىك مۇزدا تەز سىرعاناۋ جارىس جولىنان تىس، تاعى 1800 شارشى مەترلىك مۇز دوپ الاڭى بار. قىستا مۇز قاتىرىپ كونكي كيسە، جازدا قارا جەردە دوڭگەلەكتى كونكي كيەدى، مەكتەپ تەز سىرعاناۋ جانە مۇز دوپ سپورتىن دەنە تاربيە ساباعىنا ەنگىزىپ قانا قويماي، مەكتەپ قۇراماسىن قۇرىپ، قىستىڭ قاقاعان ايازى مەن جازدىڭ شىلىڭگىر ىستىعىندا جاتتىقتىردى.
”التاي ايماعى مەن ءۇرىمجى قالاسى شينجياڭدا قازىر قار - مۇز سپورتىن مەكتەپ اۋلاسىنا ەنگىزۋدە قامتۋ كولەمى ەڭ كەڭ، تۇرلەرى ءبىرشاما تولىق ايماق - قالا سانالادى. سونىمەن قاتار ەكى جەر قوعامدىق ۇيىمدارمەن سەلبەسۋ، دەنە تاربيە مەكتەبىنىڭ جانە سپورت قۇراماسىنىڭ كاسىپتىك جەتەكشىلەرىن وقىتۋعا ۇسىنىس ەتۋ تاسىلدەرىن قولدانىپ، قار - مۇز سپورت ساباعىن اناعۇرلىم كاسىبيلىككە يە ەتىپ، بۇكىل شينجياڭ كولەمىندە جالپىلاستىرۋعا تاتيتىنداي ەتتى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دەنە تاربيە مەكەمەسى جاستار مەن وسپىرىمدەر دەنە تاربيە باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى چياڭ لين.
وڭتۇستىك، سولتۇستىك شينجياڭنىڭ تەپە - تەڭ دامۋىن ىلگەرىلەتتى
1 - ايدىڭ 6 - كۇنى 2021 − 2022 - جىلى حالىقارالىق شاڭعىشىلار بىرلەستىگى دالالىق قار شاڭعى FIS ۇپاي جيناۋ جەلىلەس جارىسى اراسان اۋدانىندا سوڭعى ءبىر بەكەتتىك جارىسىن اياقتاتتى. 2 ايعا جالعاسقان جارىس جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ قار - مۇز سپورتىنا دەگەن ىنتاسىن ونان ارى جوعارىلاتتى.
اراسان اۋدانى قاربوح قالاشىق باستاۋىش مەكتەبى 3 - ايدان باستاپ دوڭگەلەكتى كونكيمەن سىرعاناۋ ءتۇرىن دەنە تاربيە قيمىلى ساباعىنا ەنگىزەدى، سوڭىنان ءىس جۇزىندىك جاعدايعا قاراي مۇزدا تەز سىرعاناۋ، دالالىق قار شاڭعى سياقتى ساباقتاردى بىرتىندەپ وتەدى. ”مەكتەبىمىز بۇرىننان دەنە تاربيە وقىتۋىنا ءمان بەرىپ كەلەدى. قازىر وسىنشاما جاقسى شارت - جاعداي تۇرعاندا ورايدى، ءسوز جوق، جاقسى يگەرىپ، مەكتەپ قار - مۇز سپورتىن زور كۇشپەن دامىتامىز“، - دەدى قاربوح قالاشىق باستاۋىش مەكتەپ پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، مەكتەپ باستىعى لي جيڭ.
قازىر قار - مۇزدى مەكتەپ اۋلاسىنا ەنگىزۋ قيمىلى كوبىنەسە سولتۇستىك شينجياڭ كولەمىندە ورىستەتىلدى. قارامايلى قالاسى ءداستۇرلى دوڭگەلەكتى كونكيمەن سىرعاناۋ باسىمدىعىن مۇز ءۇستى سپورتىنا اينالدىردى، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى، بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى، تارباعاتاي ايماعى، سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى سياقتى جەرلەر دە وسى قىزمەتتى جەدەل ىلگەرىلەتۋدە.
”باستاپقى كەزەڭدەگى سارالاۋعا، تەكسەرۋ - زەرتتەۋگە نەگىزدەلگەندە، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 5 ايماق - وبلىستاعى ءىشىنارا اۋدان، قالالار بەلگىلى دارەجەدە شارت - جاعداي جاراتا العاننان سىرت، كوبى ءالى دە قار - مۇز سپورتىن مەكتەپ اۋلاسىنا ەنگىزۋدى شىن مانىندە جۇزەگە اسىرا الماعان، كوبىنەسە قىس ماۋسىمىنداعى ۇزاققا جۇگىرۋ، فۋتبول سياقتى تۇرلەرمەن ورنىن باستىرعان“. چياڭ لين بىلاي دەپ تانىستىردى: 2019 - جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايون ءارقايسى ايماقتارداعى، وبلىستارداعى، قالالارداعى دەنە تاربيەدە ءداستۇرلى ەرەكشەلىگى بار مەكتەپتەردى العاشقى ادىمدا سارالاۋدى، تەكسەرۋ - زەرتتەۋدى ورىنداپ بولدى، سولتۇستىك شينجياڭدا قار - مۇز سپورتىن مەكتەپتەرگە ەنگىزۋدى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتۋمەن بىرگە، وڭتۇستىك شينجياڭداعى ءارقايسى ايماقتاردا، وبلىستاردا دوڭگەلەكتى كونكيمەن تەز سىرعاناۋ جانە دالالىق دوڭگەلەكتى كونكيمەن سىرعاناۋ سىندى 2 نەگىزدىك سيپاتتى ءتۇردى مەكتەپكە ەنگىزۋدى زور كۇشپەن جالپىلاستىرىپ، شينجياڭنىڭ قار - مۇز سپورتىنا زاپاس دارىندى باۋلۋ قامباسىن ازىرلەپ، وڭتۇستىك، سولتۇستىك شينجياڭنىڭ قار - مۇز سپورتىن تەڭ دامىتۋدى ىلگەرىلەتەدى.
بيىل قىستا قاشقار قالاسى تۇمسىق قالاسىمەن بىرلەسىپ 100 ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلار ۋاكىلىن قاشقار قالاسىنداعى بيڭشان قار شاڭعى الاڭىنا كەلۋگە ۇيىمداستىرىپ، ولارعا ومىرىندەگى تۇڭعىش قار - مۇز سپورتى ساباعىن ءوتتى. وقۋشىلار كاسىپتىك تاربيەشىنىڭ جەتەكشىلىگىندە جەكە - جەكە قوس تاقتايمەن سىرعاناۋ، دوڭگەلەكپەن سىرعاناۋ جانە قار موتوتسيكلى سياقتى تۇرلەردى ويناپ كوردى.
”بۇل مەنىڭ ءبىرىنشى رەت قار شاڭعى تەبۋىم، ءبىراق ەڭ سوڭعى رەتكىم بولمايتىندىعى حاق“، - دەدى قاشقار قالالىق 18 - باستاۋىش مەكتەپتىڭ وقۋشىسى اكىرام ءانۋار.
جاستار مەن ورەندەردىڭ قار - مۇز سپورتىنا ىنتاسىن كۇشەيتتى
”قار - مۇز سپورتىن مەكتەپ اۋلاسىنا ەنگىزۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ دەنى ساۋ بولىپ، جان - جاقتىلى جەتىلۋىن جەبەپ قانا قالماستان، تاعى ولاردىڭ قاجىماس جىگەرىن، ساپاسىن شىڭداپ، ەرلىكپەن سايىساتىن، ىنتىماقتاسا سەلبەسەتىن سپورت رۋحىن جەتىلدىردى“، - دەپ قارادى ءۇرىمجى اۋداندىق 1 - ورتا مەكتەپ پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى چين جياجۇن.
2021 - جىلى 12 - ايدىڭ اياعىندا چاڭچۇن قالاسىندا وتكىزىلگەن مەملەكەتتىك 3 - كەزەكتى مەكتەپ قار - مۇز سپورتى جارىسى جانە قار - مۇزداعى جىل سالتاناتى قيمىلىندا ءۇرىمجى اۋداندىق 1 - ورتا مەكتەپ مۇز دوپ جارىسىندا 7 - ورىندى يەلەدى، بۇل شينجياڭداعى جاستار مەن ورەندەردىڭ مۇز دوپ ءتۇرى بويىنشا مەملەكەتتىك جارىستا قول جەتكىزگەن ەڭ تاماشا ناتيجەسى.
وسى جارىسقا ءۇرىمجى قالاسى مەن التاي ايماعىنان كەلگەن شينجياڭنىڭ 2 ۋاكىلدەر اترەتى جاستار مەن ورەندەردەن جيىنى 83 سپورتشىنى قاتىناستىردى، ولار تۇگەلدەي قار - مۇز سپورتى ەرەكشەلىگىنە يە مەكتەپتەردەن كەلىپتى. ولار تەز سىرعاناۋ، مۇز دوپ، دالالىق قار شاڭعى، تاۋ شاڭعىسى سياقتى جارىس تۇرلەرىنىڭ ىشىندە جيىنى 51 سيلىق ءتۇرىنىڭ الدىڭعى 8 ورنىنا يە بولىپ، 7 كۇمىس مەدال، 9 قولا مەدال الىپ، كوپتەگەن تۇرلەردەن ەڭ جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزدى. شىعىس سولتۇستىك 3 ولكەدەگى جاستارمەن، ورەندەرمەن بەلدەسۋ بارىسىندا ولار تاماشا رۋحاني بەت - بەينەسىن ايگىلەپ قانا قالماستان، زور كومەسكى كۇشتەرىن دە ايگىلەدى.
”شينجياڭ قار - مۇزدى مەكتەپ اۋلاسىنا ەنگىزۋ قيمىلىن زور كۇشپەن ورىستەتىپ، جاستار مەن ورەندەردىڭ قار - مۇز سپورتى دارىندىلارى نەگىزىن بەكەمدەپ، شينجياڭنىڭ قار - مۇز سپورتىنا زاپاس دارىندىلاردى دايىنداپ، شينجياڭنىڭ قار - مۇز سپورتىن باياندى دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، دەنە تاربيەدە قۋاتتى رايون، سالاماتتى شينجياڭ قۇرىلىسىنا كۇش قوسۋدا وتە تاماشا دەمەۋشى رولىن اتقاردى“، - دەپ قارادى شينجياڭ شىفان داشۋەسى دەنە تاربيە شۋەيۋانىنىڭ ورىنباسار باستىعى ليۋ ياڭ.
چياڭ لين بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىل اۆتونوميالى رايوندىق دەنە تاربيە مەكەمەسى مەن اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ - اعارتۋ مەڭگەرمەسى بىرلەسىپ تۇتاس شينجياڭداعى دەنە تاربيەدە ءداستۇرلى ەرەكشەلىگى بار مەكتەپتەرگە ىشكەرىلەگەن تۇردە تۇتاس تۇلعالىق سارالاۋدى جالعاستى جۇرگىزەدى، سونىمەن بىرگە اۆتونوميالى رايوندىق جاستار مەن ورەندەر جارىس ىستەرى جۇيەسى مەن قىسقى لاگەر سياقتى قيمىلدارىن ۇيىمداستىرادى ءارى كەمەلدەندىرەدى. ۇعىسۋعا قاراعاندا، وسى قارلى ماۋسىمدا بۇكىل رايون جاستار مەن ورەندەردىڭ 4 ءتۇرلى قار - مۇز جۇلدەلى جارىسىن وتكىزەدى ەكەن. قىسقا ارالىققا جىلدام سىرعاناۋ تۇرىنەن ۇرىمجىدە جارىس باستالۋدان سىرت، مۇزدا تەز سىرعاناۋ، تاۋ شاڭعىسى، دالالىق قار شاڭعى سىندى 3 تۇردەن التاي ايماعىندا ىلگەرىندى - كەيىندى جارىس وتكىزىلەدى ەكەن.